Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Renée Crevel
(1900-1935)
Mais si la mort n’était qu’un mot
Orgueil ou paresse –les deux peut-être– l’intelligence à l’état de veille prétend domestiquer les énigmes. Ainsi, du temps et de l’espace, nos jours ont fait des animaux dociles. Quant aux notions de vie ou de mort qui ne se laissent guère apprivoiser, pour fuir leur angoisse essentielle (angoisse qui, d’ailleurs, me semble seule capable de donner l’indiscutable sensation d’être) chaque minute essaie quelque nouveau suicide. A qui parle de la mort ou du geste qui la peut donner, le paradoxe est facile, mais comment ne point noter que déjà fut un suicide la vie de tel ou tel. Barrès destructeur ne se détruit que le jour où, arbitrairement, il construit. Au contraire, le Romain de la décadence s’ouvrant les veines, me semble si naturel que j’ose à peine parler de suicide ; car le sénateur romain s’ouvrant les veines ne renonçait pas à lui-même mais, au contraire, avait un dernier geste logique pour s’affirmer. J’entends que les hommes intelligents, trop intelligents (c’est l’esprit critique, assassin des possibilités, qui nous tue), usent et ont raison d’user contre eux-mêmes, de la corde, du poison, du revolver, etc., tout comme les nerveux prennent du Dial Cyba le soir, avant de se coucher, pour mieux dormir. Or sommeil, dont nous disons qu’il est l’image de la mort, réserve aux esprits inquiets les douloureuses surprises des rêves. Je ne puis croire que les intelligences supérieures aux préoccupations terrestres et qui s’en voulurent à jamais délivrer aient brisé, par le geste appelé suicide, la parabole d’une ascension. Au contraire, ceux dont on constate qu’il s’étourdissent ou se tuent de travail me paraissent des faibles, car le travail, l’activité humaine, sont des stupéfiants qui n’ont même point, pour séduire, telle ou telle petite note pittoresque (bien discutable quant à sa qualité d’ailleurs) mais qu’il est impossible de n’accorder point à d’autres stupéfiants. La plupart des hommes qui marchent et respirent ne méritent guère, dans notre civilisation occidentale, l’éloge d’hommes vivants puisqu’ils ne marchent et respirent que pour éviter la compagnie de ces problèmes qui, au reste, finiront toujours par venir les reprendre au jour de leur agonie. Il me faut donc déjà conclure : le mouvement est simulacre ; il est une forme de suicide, le suicide des lâches, puisque, laissant des possibilités pour l’avenir, il calme à la fois la peur de l’au-delà et l’ennui de vivre. Mais les calculs sont toujours faux. Le mensonge de l’activité spontanément se dénonce.
Oiseaux du mystère, oiseaux qui chantez au plus silencieux de moi-même, pour vous avoir entendus après le départ des autres hommes, je sais que, seule, la solitude permet quelque espoir de vérité. Certaine sensation d’âme trop bien enracinée pour que j’en puisse triompher, me force à confondre vie et vérité. Si la mort existe (la mort que les esprits forts ont, de tout temps, assimilée au néant), elle m’apparaît illogique. Certaine forme d’activité me semblant dénuée de raison valable, nul ne s’étonnera donc de me la voir, je le répète, considérer comme une forme de la mort. L’agitation emprisonne le corps, l’intelligence. Qu’on parle de filet ou de murs, le corps et l’intelligence sont emprisonnés, voilà le fait. Volière tyrannique, sous leurs ailes, dans la captivité de plomb devenues, meurent nos oiseaux de mystère. Mais vienne la nuit. Le grillage des simulacres ne résiste plus. Vague comme un ciel et comme un ciel indéniable, une certitude secrète spontanément domine les constructions de nos jours. La moindre secousse est tremblement de terre. Tours écroulées, les oiseaux rient dans nos rêves et, par vengeance, épanouissent l’éventail de leurs plus belles et plus terribles plumes. Par les rues des villes, mon corps qui se croyait éveillé fut somnambule. Dans sa maison endormie (la paix ! mes yeux, ma poitrine, mes bras, mes jambes, mon sexe), oui, dans sa maison endormie, mon esprit retrouve sa sérénité. La vie, la mort ? Mon esprit ne permet à mon corps de continuer à vivre que par certain masochisme bien illogique.
Au réveil, je me souviens mal. Tout de même, je ne puis oublier que tel rêve avait le goût de la vie, tel autre le goût de la mort, aussi précisément que tel plat avait le goût du sucre, tel autre, le goût du sel. C’est pourquoi, je me demande : à quoi bon protéger de la mort mes jours ?
La recherche des causes finales, comme une vierge consacrée à Dieu, est stérile, écrivait Bacon. Or, il faut beaucoup de frivolité pour préférer à cette vierge stérile ses sœurs fécondes. La recherche des causes qui ne sont pas finales vaut juste un divertissement. Faute de mieux, à l’égal des autres divertissements (voyages, dancings, essais sexuels), elle ne peut qu’aider à tuer le temps. Tuer le temps ? Mais si je commence à vouloir tuer le temps, l’ennui devenant plus fort à mesure que j’en désire triompher, je me retrouve contraint à de perpétuelles surenchères. Pour qui se refuse au terrible secours des problèmes essentiels, bien vite il n’y a d’autres possibilité que le geste ultime : le suicide.
Ainsi qui veut prendre des chemins frivoles et se soustraire à toute angoisse, n’en est pas moins obligé d’envisager l’idée de mort. Une telle nécessité, forçant à la douleur les plus médiocres, prête toujours une beauté tragique aux fêtes des hommes.
Mais, dira-t-on, certains se couchent sans avoir agi, sans avoir bu, sans avoir dansé, qui ne feront même l’amour avant de s’endormir. Supposons un de ceux-là en paix avec lui-même. Il pense que sa journée fut bonne, car rien ne s’y trouva désiré ou accompli qui pût choquer des soucis moraux intimes non plus que des conventions. Notre homme en paix se laisse glisser dans ses draps, se réjouit du sommeil à venir, se souhaite une bonne nuit, glousse d’aise, s’écoute glousser d’aise et s’endort.
Belle catastrophe ! Voilà qu’un premier rêve le prend, le prolonge dans la nuit, l’empêche de croire à l’oubli, au sommeil, à la mort. Il se dit que, s’il a tué le temps, dévoré l’espace, c’est qu’il voulait se tuer avec le temps, se dévorer avec l’espace. Une volonté d’anéantissement était à la naissance de tous ses actes. Il désirait prendre une notion des choses pour perdre celle qu’il allait prendre de lui-même. Il pensait que chaque réussite devait être une victoire contre soi bien plus qu’une victoire contre les autres. Il a mesuré le temps, l’espace, pour que ne viennent plus le hanter les notions de Dieu, d’absolu, de vie, de mort. Mais, hors du temps et de l’espace, il reste lui et il sait que sa vie, sa mort ne sauraient être confondues avec la vie, la mort des kilos de viande qui le désignent aux sens des autres. Le sommeil de son corps n’est pas son sommeil. Lui-même, il ne peut se mesurer. Alors, à quoi bon les bornes kilométriques, les montres ? Il a fait comme s’il savait où allait le chemin, combien valait l’heure. Il a marché, il a compté. En fait, il a continué d’ignorer la route, le nombre.
Économie, lâcheté, impuissance. Vaines sont les consolations offertes à sa curiosité, à l’inquiétude de son âme, consolations qu’il baptisait pompeusement : vérités relatives .
La vie est-elle constituée de l’ensemble des phénomènes bien connus ? Notre homme aime-t-il la vie ? Si oui, ayant mis dans cette vie toutes ses complaisances, son amour de la vie, s’il use de quelque logique, va le contraindre à se donner la mort, car, en vérité, si tant de moines vécurent vieux, aimant et désirant la mort, les jouisseurs des villes intelligentes se tuent jeunes, aimant et désirant la vie. N’est-ce pas Pétrone ? En effet, l’amour qui se veut justifier ou se trouve dans l’obligation de se vouloir justifier, critiquera ce dont justement il est né.
C’est de cette critique que sort l’activité dont l’ensemble est égal à la somme de ce que nous appelons suicides provisoires .
Mais, puis-je imaginer qu’à la suite de ces suicides provisoires, un geste définitif me permettra d’achever à jamais une vie que j’aime lorsque je la crois précaire et que j’exècre dès qu’elle me semble la simple projection terrestre d’un moment de marche éternelle ? L’intelligence pousse au suicide. Mais j’ai parlé de certaine sensation d’âme. Cette sensation d’âme, qui n’est ni la peur ni la joie, me force à poursuivre ce que j’ai entrepris.
Au reste, la hantise du suicide n’est-elle pas le meilleur remède contre le suicide ?
1925
Renée Crevel poetry & prose
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive C-D, Crevel, Renée
Norbert de Vries
Het huis van een dichter
Over Pierre Kemp
Pierre Kemp woonde van 23 april 1929 tot zijn dood (in 1967) in het pand Turennestraat 21 te Maastricht. En, hoera, op zaterdag 1 december 2007 is er, op initiatief van Wiel Kusters en oud-burgemeester van Maastricht, Philip Houben, een plaquette onthuld die in de gevel van dit pand is aangebracht, en waarop het volgende te lezen en te zien is:
“Ik woon al lang in een huis van de lucht,
iets hoger dan de vogels in de bomen”
Hier woonde en werkte van 1928 tot 1967 de dichter Pierre Kemp
De geciteerde dichtregels zijn de beginregels van het gedicht Emeritaat. De slotregels zijn het ook waard om te worden vermeld. Na te hebben beschreven dat hij in zijn stille straat zelden bezoek krijgt, lezen we:
“Jeroen Bosch komt hier wel eens voorbij
en even rusten,
om te praten over de na-aperij
van onze Tuinen der Lusten.”
Na de onthulling van de plaquette was er een bijeenkomst waar Wiel Kusters en Fred van Leeuwen ieder een korte causerie hielden.
Kusters las op waar Kemp in zijn jeugd en na zijn huwelijk allemaal gewoond had: een lange lijst van (ik heb niet geteld, maar schat) ruim over de twintig adressen, waarvan verreweg de meeste in Wyck (het – kleinere – deel van Maastricht dat aan de oostelijke oever van de Maas ligt) te situeren zijn. Alleen al in de Rechtstraat (een van de mooiste straten van Maastricht, als u het mij vraagt) heeft hij op meer dan een handvol verschillende huisnummers gewoond.
Maar dan vestigt Kemp zich in 1929 met vrouw en drie zonen in de huurwoning aan de Turennestraat, en zal er bijna veertig jaar blijven wonen.
Ja, het jaar 1929 is een soort scharnierjaar voor Kemp.
Het is het jaar van zijn verhuizing naar de Turennestraat, het jaar waarin zijn gedicht Verbascum in het tijdschrift De Gemeenschap verscheen (en Kemp zelf beschouwde dit als het moment van zijn tweede debuut), en het jaar waarin hij brak met de katholieke kunstzuil.
In 1921 was Kemp toegetreden tot de Algemeene R.K. Kunstenaarsvereeniging, maar in 1929 zegde hij zijn lidmaatschap op, stellende dat “het voor alle kunst, de Rooms-Katholieke niet uitgezonderd, wenselijk is, dat de kunstenaar zijn eigen autonomie bewaart en niet met behulp van een collectiviteit, en in afhankelijkheid daarvan, omziet naar een goede pers, beloningen in geld of eretekens.”
Het huis van de dichter is gelegen in een soort protestantse ‘enclave’. De Turennestraat komt uit op het Sterreplein waar een kerkje stond van de (naar ik meen) gereformeerde gemeente. Het kerkgebouw is er nog, maar het dient thans tot atelier.
De huizen van de Turennestraat zijn gebouwd in ‘een soort van’ Amsterdamse Stijl. Als il het zeggen mag: een saai huis in een saaie, stille straat, maar wat geeft dat als de dichterlijk bewoner het kon betoveren. Ziehier wat Kemp in 1957 dichtte:
Kindertekening
Ik heb een kindertekening gehuurd
en woon daar nu in.
Het is er zeer stil en er wordt gegluurd
door de takken van potlood. Ik begin
me al goed te wennen en er komen
wat kinderen van school voorbij.
Ze schilderen op de bomen
rode appels voor mij.
Er is ook een meisje. Het spreekt mij aan:
‘zonder bladeren kunnen geen appels bestaan’.
Nu wordt de lucht nog blauwer blauw
en de zon draait met meer plezier.
Was je niet van papier,
praktisch kind, ik vroeg je tot vrouw!
Fred van Leeuwen (1925), een vriend van Kemp, wijst op diens ongeëvenaarde talent om alles te ‘verongewonen’. Hij ziet de dichter nog zitten in de voorkamer (de schuifdeuren naar de achterkamer waren altijd gesloten: dáár was het gezinsleven, maar de voorkamer was zijn werkkamer). Hij ontving er je, gezeten achter zijn bureau. Langs de wanden zijn boeken, gekaft in vliegerpapier. Al die kleuren hadden een schilderachtig of, zo u wilt, poëtisch effect, maar de achtergrond was heel praktisch, ja prozaïsch: als je je boeken kaftte, dan bleef het omslag fris en kon je de boeken later veel beter verkopen.
De werkkamer was, aldus Van Leeuwen, zijn ‘camera obscura’. Was voorheen de trein zijn ‘bewegende camera’, na zijn pensionering per 1 januari 1945, dichtte hij in zijn werkkamer, aan zijn bureau. Vanuit zijn kamer ziet hij naar de wereld. In de straat, in de boeken.
Ook kan het gebeuren dat hij in de kelder bezig is, en een ogenblik opkijkt:
Keldergat
Het blijft me een vreemd bekoren
daar bij het keldergat.
De zon heeft er in een web verloren
rood licht, in paars en groen gevat.
En voor de achtergrond van het fluiten
met het grommen van het stadsverkeer
gaan pijpen van broeken en kuiten
statig wandelen-doende heen en weer.
Een mooi gedichtje, zeker, maar ik vraag me af of er in de derde regel niet ‘weeft’ moet staan, in plaats van ‘heeft’. (Ik citeer uit het Verzameld Werk)
Van Leeuwen vertelde, dat het niet zo simpel was om met de oudere Kemp in contact te komen. Dat ging meestal via de introductie door een goede vriend van Kemp, en dan nog na het voeren van enige correspondentie. In huize Kemp was er namelijk geen telefoon, zodat een telefonische afspraak niet tot de mogelijkheden behoorde.
Kemp leed op latere leeftijd aan een hardnekkige oogkwaal; hij zag bij tijden zo weinig dat hij enkel met behulp van een arsenaal aan vergrootglazen en sterke lampen nog enigszins kon schrijven. Lees hoe de bijna blinde dichter zich, zelfs in die benarde omstandigheid, verheugen kon over het bezoek van vrienden:
Leven
Ik zie een seconde van een paar vrienden
en glimlach van onder mijn haar,
zo intens, als ik dit, oudgediende,
nog word gewaar.
De lucht in de kamer voel ik beven
en spartelen tegen de wand.
Dit kan, zo juist gaf leven en leven
elkander de volle hand.
Norbert de Vries over Pierre Kemp (Maastricht, 2007)
fleursdumal.nl magazine
More in: Kemp, Pierre, Norbert de Vries
Niels Landstra: 2 gedichten
De oorsprong
Het lentelicht spat op je lach uiteen;
je schoonheid heeft dat onbestemde
van een vrouw in een jonge zomer
met een huid, geurend naar perenbloesems
die neerdalen op beken teer zonlicht
In de bossen kennen we de bomen
die de kuilen met de bladerbedden
aan het zicht onttrekken, waar je bloot
kirrend met je voeten wiebelt, je zin-
speelt op een bestendiging van dit aards
samenzijn, hier bouwen we leemhutten
heimelijkheid, met een interieur van
twijgjes, sprokkelhout en afgodsbeeldjes
is het zoel, en lommerrijk, adem ik
jou in de luwte van alledag, en,
als later onze bomen zijn geveld
beeld je dan in dat ik het marmer in
de wolken ben, wenend grijs bloed, sijpel
ik warm op je neer; proef van je schoonheid
en je mooie huid, als in de oorsprong.
De slijpende tijd
De tortels beklonken het conclaaf in de nok
van de kerkspits, de ruiten bogen vroom
in het lood. De zon kierde als uit een zoom
in de wolken op haar bruidsjurk, de regen trok
spijlen in de lucht, grauw als schroot. Het decor
voor een arme trouwscène: geen omafiets
die haar de stad uitreed, of het alternatief,
een wagen met slingerende blikjes, daardoor
brak er iets in dat meisje uit den vreemde;
ze zag ooit velden uitrollen naar een einder,
die vrij was van snelwegen en HSL treinen,
waar koeien graasden, dampende paarden
in galop naar haar omzagen; tractoren
daverden door dorpen in pompoenkleuren
langs sobere maar bloemrijke kerkhoven
en huizen met stal en boomgaard, hoe verloren
bleef ze hier, ook na die bruiloft zonder franje;
nu tast zij rond met dor trouwe handen, sijpelt
het ijle in haar rede, krast haar hoon als glas;
slijpt de tijd uit haar wie ze als vrouw aanbad.
Niels Landstra (1966) Op jonge leeftijd begon Niels Landstra met schrijven. Zijn eerste (nog ongepubliceerde) roman voltooide hij begin jaren negentig en was getiteld ‘Speelweide’. Zeven jaar later volgde ‘Het nietige verlangen’ en onlangs ‘De dwalende volgeling’ (De toenmalige proloog van de laatstgenoemde roman is te lezen in de Brakke Hond onder de titel “Van nul naar niets”). Na een periode waarin Niels Landstra zich bezighield met het schrijven van poëzie, verfijnde hij zijn stijl, en debuteerde in 2004 in Meander met het kortverhaal ‘Het portret’. In maart 2011 verscheen zijn kortverhaal ‘Een gelukkig man’ in: Aangeboord Talent. Deze verhalen- en poëziebundel, een bloemlezing met zestien schrijvers uit Vlaanderen en Nederland, uitgebracht door uitgeverij Beefcake Publishing in België, is goed ontvangen door de diverse media. Korte verhalen, interviews en poëzie verschenen in: Meander, Lava, De Brakke Hond, Deus ex Machina, De Gekooide Roos, De Neus, Woordenstroom, DWB, Op Ruwe Planken, Opspraak en Nieuw Letterkundig Magazijn.
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Landstra, Niels
Marianne Moore
(1887 -1972)
Nevertheless
you’ve seen a strawberry
that’s had a struggle; yet
was, where the fragments met,
a hedgehog or a star-
fish for the multitude
of seeds. What better food
than apple seeds – the fruit
within the fruit – locked in
like counter-curved twin
hazelnuts? Frost that kills
the little rubber-plant –
leaves of kok-sagyyz-stalks, can’t
harm the roots; they still grow
in frozen ground. Once where
there was a prickley-pear –
leaf clinging to a barbed wire,
a root shot down to grow
in earth two feet below;
as carrots from mandrakes
or a ram’s-horn root some-
times. Victory won’t come
to me unless I go
to it; a grape tendril
ties a knot in knots till
knotted thirty times – so
the bound twig that’s under-
gone and over-gone, can’t stir.
The weak overcomes its
menace, the strong over-
comes itself. What is there
like fortitude! What sap
went through that little thread
to make the cherry red!
Marianne Moore poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive M-N
William Shakespeare
(1564-1616)
THE SONNETS
115
Those lines that I before have writ do lie,
Even those that said I could not love you dearer,
Yet then my judgment knew no reason why,
My most full flame should afterwards burn clearer,
But reckoning time, whose millioned accidents
Creep in ‘twixt vows, and change decrees of kings,
Tan sacred beauty, blunt the sharp’st intents,
Divert strong minds to the course of alt’ring things:
Alas why fearing of time’s tyranny,
Might I not then say ‘Now I love you best,’
When I was certain o’er incertainty,
Crowning the present, doubting of the rest?
Love is a babe, then might I not say so
To give full growth to that which still doth grow.
kempis.nl poetry magazine
More in: -Shakespeare Sonnets
foto joep eijkens
Esther Porcelijn
Aabe, Weeft Getrouw
(AaBe, Textielfabriek Tilburg)
Weefgetouw, oorverdovende patronen
Van draden los naar vast
Waar personeel gepast
In gekleurde overalls hun rangen tonen.
Aandraaien, kamrijgen, rietsteken en draadmaken
De beweging rijgt zich door de mensen
Die allen delen in hun wensen
Van goed salaris en goede zaken.
Na de prikkaart in de prikklok
Gaat ieder naar zijn plaats
Geen minuut te laat
Niemand wil ’t met de baas aan de stok.
De heren van den Bergh als directeur
Zijn heren van gezag
Een wekelijks bezoek brengt
De werkvloer in bedrijviger humeur.
“Samenwerking schept vreugde en trots”
De ezels zijn geketend
Maar weten wat dit betekent:
Naar links en dán naar rechts, dat is ’t vlotst.
De ruimte, een modern juweel
Het nieuwste netste schoonste
Waar orde ’t gewoonste
Zonder ouderwets gekrakeel.
Eindeloze ruimte, de centrale gang
Als ader door de bedrijvigheid
Rechte vormen en openheid
En grote duidelijkheidsdrang
Hier scheppen mensen bewust
Reinheid, en met regelmaat
Als bijen in een honingraat
Hier weeft men goede nachtrust.
Als plots het dekbed de wol
De das heeft omgedaan.
Het gebouw wordt ontdaan
Van zijn jarenlange rol.
De eerste barsten beginnen te komen
De laatste man prikt kaart in klok
Nog één keer klanken in de nok
Nooit meer jonge jongensdromen.
Brokkelende stenen
Klimop langs metalen palen
Leegte komt zijn ruimte halen.
Geen herkenning, enkel vreemden.
De structuur ontsluiert zich traag
De bedrading toont zich ook
Vervlochten met een betonnen strook
Soms is binnen of buiten vaag.
De draden en de organen van de structuur
Weven alles samen tot geheel
Zodat men bij het kijken veel
Kan herkennen in een muur.
Het gebouw geeft haar geheimen bloot
We kijken in de kieren
En zien de tijd vieren
Dat ze immer nieuwheid doodt.
Je zou haar skelet willen toedekken
Zoo naakt en zoo koud
Als een arme vrouw te oud
Om haar ledematen uit te rekken.
Gelijkend onszelf zijn de delen samen één
Wij bestaan uit losse stukken
Waar zit dan het geluk en
Wie houdt ons allen op de been?
Het weven van ons samen tot één deel
Gebeurt niet vanzelf en zonder kracht
En wie te lang wacht
Blijft over zonder al te veel.
Zoals het skelet van een gebouw
Onszelf kan representeren
Wij spiegelen elkaar, laten we dat eren
Jij weeft mij en ik weef jouw.
De bedrading zijn losse delen die ieder
Nodig zijn voor overleven
Het gaat niet om het korte en het even
Het gaat niet om de hoogste bieder.
Wie schoonheid ziet herkent ’t acuut.
Wie geld ziet zal gaan kwijlen
En wie wil schoonheid laten veilen?
Een oud gebouw met een nieuw debuut?
Nieuwe plannen voor dit complex
Duurzaam herbestemmen
Maar het skelet blijvend herkennen
In het mooist, het duurst, het gekst.
Nu is de oorverdovende stilte begonnen
Een lichaam heeft een beweger nodig
Saamhorigheid lijkt overbodig
Maar zonder wever rest enkel het verstommen.
De oude vrouw is broos en ijl
Ze zucht onder haar pilaren
Ze wil enkel dat haar jaren
Terugkeren in een nieuwe stijl.
De oude vrouw was excentriek
Nu beeft ze aan haar koude draden
Misschien dat we bij de Eskimo’s nog dekens kunnen halen
Ze voorkomen immers reumatiek.
Aabe; weeft getrouw is geschreven door stadsdichter Esther Porcelijn voor het Erasmusfestival 2011. AaBe of voluit: Albert van den Bergh was gevestigd aan de Hoevenseweg in Tilburg. De fabriek voor wollen dekens, die een rendier als logo had, ging in 2008, na een reeks van reorganisaties, failliet.
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive O-P, City Poets / Stadsdichters, Porcelijn, Esther, Porcelijn, Esther
John McCrae
(1872 – 1918)
The Anxious Dead
O guns, fall silent till the dead men hear
Above their heads the legions pressing on:
(These fought their fight in time of bitter fear,
And died not knowing how the day had gone.)
O flashing muzzles, pause, and let them see
The coming dawn that streaks the sky afar;
Then let your mighty chorus witness be
To them, and Caesar, that we still make war.
Tell them, O guns, that we have heard their call,
That we have sworn, and will not turn aside,
That we will onward till we win or fall,
That we will keep the faith for which they died.
Bid them be patient, and some day, anon,
They shall feel earth enwrapt in silence deep;
Shall greet, in wonderment, the quiet dawn,
And in content may turn them to their sleep.
John McCrae poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive C-D, McCrae, John
Ton van Reen
vogels
Vanavond
zijn wij
twee doodgewaande
vogels
ver van huis
in de mist geraakt
scheef
uit ons vandaan
lopen
aan elkaar geregen
tijdsberichten
naar de wezens
in de andere sferen
onze vroegere
vrienden
in een eigen
andere wereld
waaronder wij
zijn doorgevlogen
Uit: Ton van Reen, Blijvend vers, Verzamelde gedichten (1965-2007). Uitgeverij De Contrabas, 2011, ISBN 9789079432462, 144 pagina’s, paperback
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive Q-R, Reen, Ton van, Ton van Reen
Special event at Highgate Cemetery London
for the 150th anniversary of Lizzie Siddal’s death
February 11th is the 150th anniversary of Lizzie’s death. To commemorate this, Highgate Cemetery (Lizzie’s final resting place) is having a Talk at the cemetery on that day by Lucinda Hawksley, author of Lizzie Siddal: Face of the Pre-Raphaelites.
From the Highgate Cemetery website: This is a unique and historic occasion as it is in commemoration of the 150th anniversary of Lizzie Siddal’s death: she died on February 11th 1862 and was buried at Highgate Cemetery six days later.
Lizzie Siddal was a nineteenth-century phenomenon: a working-class girl whose beauty made her the Pre-Raphaelite movement’s most celebrated, iconic face. Dante Rossetti, founder and leading light of the movement, painted and drew her obsessively a thousand times. She soon became a poet and artist in her own right.
However, as his lover and finally his wife, Lizzie’s relationship with Rossetti was blighted by his infidelities and neglect. In despair, Lizzie resorted to laudanum to numb her senses. In 1862 she took an overdose and left a suicide note.
Lucinda’s illustrated and vivid account of Lizzie’s meteoric but brief career and her tortured relationship breathes new life into the images of Lizzie frozen in time in galleries around the world.
The talk commences at 6.30 and will last around an hour. Booking: is in advance by email only at events@highgate-cemetery.org. Tickets: cost £10 each (£8 for students) including refreshments and nibbles. Space is limited so early booking is advised.
About Elizabeth Siddal
Elizabeth Siddal (July 25, 1829 – February 11, 1862)
While working in a millinery shop, Lizzie was discovered by the artist Walter Deverell who painted her as Viola in his depiction of Shakespeare’s Twelfth Night. Lizzie went on to model for other Pre-Raphaelite artists and is most commonly recognized as Ophelia in the painting by John Everett Millais, but was the charismatic Dante Gabriel Rossetti who not only drew and painted her obsessively, but encouraged Lizzie in her own artwork and poetry. Their relationship was intense and rocky, with an engagement that lasted on and off for a decade. Sadly, their marriage was short. The couple suffered a stillborn child and Lizzie was seriously addicted to Laudanum. She died in 1862 due to an overdose. The rest of Lizzie’s tale is eerily famous for its gothic Victorian morbidity: Rossetti, in his grief, buried his only manuscript of his poems with Lizzie. The poems, nestled in her coffin amidst her famous red hair, haunted him. Seven years later, he had her coffin exhumed in order to retrieve the poems for publication. The story was spread that Lizzie was still in beautiful, pristine condition and that her flaming hair had continued to grow after death, filling the coffin. This, of course, is a biological impossibility. Cellular growth does not occur after death, but the tale has added to Lizzie’s legend and continues to capture the interest of Pre-Raphaelite and Lizzie Siddal enthusiasts.
The story of Lizzie’s life is punctuated with dramatic episodes such as falling ill as a result of modeling as Ophelia,, the tales of Rossetti’s dalliances, and her grief at the loss of their stillborn daughter. Our modern society is much more aware and educated than the Victorians regarding mental health issues. Unfortunately for Elizabeth Siddal, she lived in a time where addiction was a taboo subject and little was known about post-partum depression. Lizzie lived within a cycle of illness, addiction and grief with no resources available to her. And although she did have a creative outlet while most women were denied modes of self expression, Lizzie was never able to move beyond the addiction that claimed her life.
Source: website LizzieSiddal.com
fleursdumal.nl magazine
More in: Galerie des Morts, Lizzy Siddal, Siddal, Lizzy
Virginia Woolf
How Should One Read a Book?
In the first place, I want to emphasize the note of interrogation at the end of my title. Even if I could answer the question for myself, the answer would apply only to me and not to you. The only advice, indeed, that one person can give another about reading is to take no advice, to follow your own instincts, to use your own reason, to come to your own conclusions. If this is agreed between us, then I feel at liberty to put forward a few ideas and suggestions because you will not allow them to fetter that independence which is the most important quality that a reader can possess. After all, what laws can be laid down about books? The battle of Waterloo was certainly fought on a certain day; but is Hamlet a better play than Lear? Nobody can say. Each must decide that question for himself. To admit authorities, however heavily furred and gowned, into our libraries and let them tell us how to read, what to read, what value to place upon what we read, is to destroy the spirit of freedom which is the breath of those sanctuaries. Everywhere else we may be bound by laws and conventions—there we have none.
But to enjoy freedom, if the platitude is pardonable, we have of course to control ourselves. We must not squander our powers, helplessly and ignorantly, squirting half the house in order to water a single rose-bush; we must train them, exactly and powerfully, here on the very spot. This, it may be, is one of the first difficulties that faces us in a library. What is “the very spot?” There may well seem to be nothing but a conglomeration and huddle of confusion. Poems and novels, histories and memories, dictionaries and blue-books; books written in all languages by men and women of all tempers, races, and ages jostle each other on the shelf. And outside the donkey brays, the women gossip at the pump, the colts gallop across the fields. Where are we to begin? How are we to bring order into this multitudinous chaos and so get the deepest and widest pleasure from what we read?
It is simple enough to say that since books have classes—fiction, biography, poetry—we should separate them and take from each what it is right that each should give us. Yet few people ask from books what books can give us. Most commonly we come to books with blurred and divided minds, asking of fiction that it shall be true, of poetry that it shall be false, of biography that it shall be flattering, of history that it shall enforce our own prejudices. If we could banish all such preconceptions when we read, that would be an admirable beginning. Do not dictate to your author; try to become him. Be his fellow-worker and accomplice. If you hang back, and reserve and criticize at first, you are preventing yourself from getting the fullest possible value from what you read. But if you open your mind as widely as possible, then signs and hints of almost imperceptible fineness, from the twist and turn of the first sentences, will bring you into the presence of a human being unlike any other. Steep yourself in this, acquaint yourself with this, and soon you will find that your author is giving you, or attempting to give you, something far more definite. The thirty-chapters of a novel—if we consider how to read a novel first—are an attempt to make something as formed and controlled as a building: but words are more impalpable than bricks; reading is a longer and more complicated process than seeing. Perhaps the quickest way to understand the elements of what a novelist is doing is not to read, but to write; to make your own experiment with the dangers and difficulties of words. Recall, then, some event that has left a distinct impression on you— how at the corner of the street, perhaps, you passed two people talking. A tree shook; an electric light danced; the tone of the talk was comic, but also tragic; a whole vision, an entire conception, seemed contained in that moment.
But when you attempt to reconstruct it in words, you will find that it breaks into a thousand conflicting impressions. Some must be subdued; others emphasized; in the process you will lose, probably, all grasp upon the emotion itself. Then turn from your blurred and littered pages to the opening pages of some great novelist—Defoe, Jane Austen, Hardy. Now you will be better able to appreciate their mastery. It is not merely that we are in the presence of a different person—Defoe, Jane Austen, or Thomas Hardy—but that we are living in a different world. Here, in Robinson Crusoe, we are trudging a plain high road; one thing happens after another; the fact and the order of the fact is enough. But if the open air and adventure mean everything to Defoe they mean nothing to Jane Austen. Hers is the drawing-room, and people talking, and by the many mirrors of their talk revealing their characters. And if, when we have accustomed ourselves to the drawing-room and its reflections, we turn to Hardy, we are once more spun round. The moors are round us and the stars are above our heads. The other side of the mind is now exposed—the dark side that comes uppermost in solitude, not the light side that shows in company. Our relations are not towards people, but towards Nature and destiny. Yet different as these worlds are, each is consistent with itself. The maker of each is careful to observe the laws of his own perspective, and however great a strain they may put upon us they will never confuse us, as lesser writers so frequently do, by introducing two different kinds of reality into the same book. Thus to go from one great novelist to another—from Jane Austen to Hardy, from Peacock to Trollope, from Scott to Meredith—is to be wrenched and uprooted; to be thrown this way and then that. To read a novel is a difficult and complex art. You must be capable not only of great fineness of perception, but of great boldness of imagination if you are going to make use of all that the novelist—the great artist—gives you.
But a glance at the heterogeneous company on the shelf will show you that writers are very seldom “great artists;” far more often a book makes no claim to be a work of art at all. These biographies and autobiographies, for example, lives of great men, of men long dead and forgotten, that stand cheek by jowl with the novels and poems, are we to refuse to read them because they are not “art?” Or shall we read them, but read them in a different way, with a different aim? Shall we read them in the first place to satisfy that curiosity which possesses us sometimes when in the evening we linger in front of a house where the lights are lit and the blinds not yet drawn, and each floor of the house shows us a different section of human life in being? Then we are consumed with curiosity about the lives of these people—the servants gossiping, the gentlemen dining, the girl dressing for a party, the old woman at the window with her knitting. Who are they, what are they, what are their names, their occupations, their thoughts, and adventures?
Biographies and memoirs answer such questions, light up innumerable such houses; they show us people going about their daily affairs, toiling, failing, succeeding, eating, hating, loving, until they die. And sometimes as we watch, the house fades and the iron railings vanish and we are out at sea; we are hunting, sailing, fighting; we are among savages and soldiers; we are taking part in great campaigns. Or if we like to stay here in England, in London, still the scene changes; the street narrows; the house becomes small, cramped, diamond-paned, and malodorous. We see a poet, Donne, driven from such a house because the walls were so thin that when the children cried their voices cut through them. We can follow him, through the paths that lie in the pages of books, to Twickenham; to Lady Bedford’s Park, a famous meeting-ground for nobles and poets; and then turn our steps to Wilton, the great house under the downs, and hear Sidney read the Arcadia to his sister; and ramble among the very marshes and see the very herons that figure in that famous romance; and then again travel north with that other Lady Pembroke, Anne Clifford, to her wild moors, or plunge into the city and control our merriment at the sight of Gabriel Harvey in his black velvet suit arguing about poetry with Spenser. Nothing is more fascinating than to grope and stumble in the alternate darkness and splendor of Elizabethan London. But there is no staying there. The Temples and the Swifts, the Harleys and the St Johns beckon us on; hour upon hour can be spent disentangling their quarrels and deciphering their characters; and when we tire of them we can stroll on, past a lady in black wearing diamonds, to Samuel Johnson and Goldsmith and Garrick; or cross the channel, if we like, and meet Voltaire and Diderot, Madame du Deffand; and so back to England and Twickenham—how certain places repeat themselves and certain names!—where Lady Bedford had her Park once and Pope lived later, to Walpole’s home at Strawberry Hill. But Walpole introduces us to such a swarm of new acquaintances, there are so many houses to visit and bells to ring that we may well hesitate for a moment, on the Miss Berrys’ doorstep, for example, when behold, up comes Thackeray; he is the friend of the woman whom Walpole loved; so that merely by going from friend to friend, from garden to garden, from house to house, we have passed from one end of English literature to another and wake to find ourselves here again in the present, if we can so differentiate this moment from all that have gone before. This, then, is one of the ways in which we can read these lives and letters; we can make them light up the many windows of the past; we can watch the famous dead in their familiar habits and fancy sometimes that we are very close and can surprise their secrets, and sometimes we may pull out a play or a poem that they have written and see whether it reads differently in the presence of the author. But this again rouses other questions. How far, we must ask ourselves, is a book influenced by its writer’s life—how far is it safe to let the man interpret the writer? How far shall we resist or give way to the sympathies and antipathies that the man himself rouses in us—so sensitive are words, so receptive of the character of the author? These are questions that press upon us when we read lives and letters, and we must answer them for ourselves, for nothing can be more fatal than to be guided by the preferences of others in a matter so personal.
But also we can read such books with another aim, not to throw light on literature, not to become familiar with famous people, but to refresh and exercise our own creative powers. Is there not an open window on the right hand of the bookcase? How delightful to stop reading and look out! How stimulating the scene is, in its unconsciousness, its irrelevance, its perpetual movement—the colts galloping round the field, the woman filling her pail at the well, the donkey throwing back his head and emitting his long, acrid moan. The greater part of any library is nothing but the record of such fleeting moments in the lives of men, women, and donkeys. Every literature, as it grows old, has its rubbish-heap, its record of vanished moments and forgotten lives told in faltering and feeble accents that have perished. But if you give yourself up to the delight of rubbish-reading you will be surprised, indeed you will be overcome, by the relics of human life that have been cast out to molder. It may be one letter—but what a vision it gives! It may be a few sentences—but what vistas they suggest! Sometimes a whole story will come together with such beautiful humor and pathos and completeness that it seems as if a great novelist had been at work, yet it is only an old actor, Tate Wilkinson, remembering the strange story of Captain Jones; it is only a young subaltern serving under Arthur Wellesley and falling in love with a pretty girl at Lisbon; it is only Maria Allen letting fall her sewing in the empty drawing-room and sighing how she wishes she had taken Dr Burney’s good advice and had never eloped with her Rishy. None of this has any value; it is negligible in the extreme; yet how absorbing it is now and again to go through the rubbish-heaps and find rings and scissors and broken noses buried in the huge past and try to piece them together while the colt gallops round the field, the woman fills her pail at the well, and the donkey brays.
But we tire of rubbish-reading in the long run. We tire of searching for what is needed to complete the half-truth which is all that the Wilkinsons, the Bunburys and the Maria Allens are able to offer us. They had not the artist’s power of mastering and eliminating; they could not tell the whole truth even about their own lives; they have disfigured the story that might have been so shapely. Facts are all that they can offer us, and facts are a very inferior form of fiction. Thus the desire grows upon us to have done with half-statements and approximations; to cease from searching out the minute shades of human character, to enjoy the greater abstractness, the purer truth of fiction. Thus we create the mood, intense and generalized, unaware of detail, but stressed by some regular, recurrent beat, whose natural expression is poetry; and that is the time to read poetry when we are almost able to write it.
Western wind, when wilt thou blow?
The small rain down can rain.
Christ, if my love were in my arms,
And I in my bed again!
The impact of poetry is so hard and direct that for the moment there is no other sensation except that of the poem itself. What profound depths we visit then—how sudden and complete is our immersion! There is nothing here to catch hold of; nothing to stay us in our flight. The illusion of fiction is gradual; its effects are prepared; but who when they read these four lines stops to ask who wrote them, or conjures up the thought of Donne’s house or Sidney’s secretary; or enmeshes them in the intricacy of the past and the succession of generations? The poet is always our contemporary. Our being for the moment is centered and constricted, as in any violent shock of personal emotion. Afterwards, it is true, the sensation begins to spread in wider rings through our minds; remoter senses are reached; these begin to sound and to comment and we are aware of echoes and reflections. The intensity of poetry covers an immense range of emotion. We have only to compare the force and directness of
I shall fall like a tree, and find my grave,
Only remembering that I grieve,
with the wavering modulation of
Minutes are numbered by the fall of sands,
As by an hour glass; the span of time
Doth waste us to our graves, and we look on it;
An age of pleasure, revelled out, comes home
At last, and ends in sorrow; but the life,
Weary of riot, numbers every sand,
Wailing in sighs, until the last drop down,
So to conclude calamity in rest
or place the meditative calm of
whether we be young or old,
Our destiny, our being’s heart and home,
Is with infinitude, and only there;
With hope it is, hope that can never die,
Effort, and expectation, and desire,
And effort evermore about to be,
beside the complete and inexhaustible loveliness of
The moving Moon went up the sky,
And nowhere did abide:
Softly she was going up,
And a star or two beside—
or the splendid fantasy of
And the woodland haunter
Shall not cease to saunter
When, far down some glade,
Of the great world’s burning,
One soft flame upturning
Seems to his discerning,
Crocus in the shade,
to bethink us of the varied art of the poet; his power to make us at once actors and spectators; his power to run his hand into characters as if it were a glove, and be Falstaff or Lear; his power to condense, to widen, to state, once and for ever.
“We have only to compare”—with those words the cat is out of the bag, and the true complexity of reading is admitted. The first process, to receive impressions with the utmost understanding, is only half the process of reading; it must be completed, if we are to get the whole pleasure from a book, by another. We must pass judgment upon these multitudinous impressions; we must make of these fleeting shapes one that is hard and lasting. But not directly. Wait for the dust of reading to settle; for the conflict and the questioning to die down; walk, talk, pull the dead petals from a rose, or fall asleep. Then suddenly without our willing it, for it is thus that Nature undertakes these transitions, the book will return, but differently. It will float to the top of the mind as a whole. And the book as a whole is different from the book received currently in separate phrases. Details now fit themselves into their places. We see the shape from start to finish; it is a barn, a pig-sty, or a cathedral. Now then we can compare book with book as we compare building with building. But this act of comparison means that our attitude has changed; we are no longer the friends of the writer, but his judges; and just as we cannot be too sympathetic as friends, so as judges we cannot be too severe. Are they not criminals, books that have wasted our time and sympathy; are they not the most insidious enemies of society, corrupters, defilers, the writers of false books, faked books, books that fill the air with decay and disease? Let us then be severe in our judgments; let us compare each book with the greatest of its kind. There they hang in the mind the shapes of the books we have read solidified by the judgments we have passed on them—Robinson Crusoe, Emma The Return of the Native. Compare the novels with these—even the latest and least of novels has a right to be judged with the best. And so with poetry when the intoxication of rhythm has died down and the splendor of words has faded, a visionary shape will return to us and this must be compared with Lear, with Phèdre, with The Prelude; or if not with these, with whatever is the best or seems to us to be the best in its own kind. And we may be sure that the newness of new poetry and fiction is its most superficial quality and that we have only to alter slightly, not to recast, the standards by which we have judged the old.
It would be foolish, then, to pretend that the second part of reading, to judge, to compare, is as simple as the first—to open the mind wide to the fast flocking of innumerable impressions. To continue reading without the book before you, to hold one shadow-shape against another, to have read widely enough and with enough understanding to make such comparisons alive and illuminating—that is difficult; it is still more difficult to press further and to say, “Not only is the book of this sort, but it is of this value; here it fails; here it succeeds; this is bad; that is good.” To carry out this part of a reader’s duty needs such imagination, insight, and learning that it is hard to conceive any one mind sufficiently endowed; impossible for the most self-confident to find more than the seeds of such powers in himself. Would it not be wiser, then, to remit this part of reading and to allow the critics, the gowned and furred authorities of the library, to decide the question of the book’s absolute value for us? Yet how impossible! We may stress the value of sympathy; we may try to sink our own identity as we read. But we know that we cannot sympathize wholly or immerse ourselves wholly; there is always a demon in us who whispers, “I hate, I love,” and we cannot silence him. Indeed, it is precisely because we hate and we love that our relation with the poets and novelists is so intimate that we find the presence of another person intolerable. And even if the results are abhorrent and our judgments are wrong, still our taste, the nerve of sensation that sends shocks through us, is our chief illuminant; we learn through feeling; we cannot suppress our own idiosyncrasy without impoverishing it. But as time goes on perhaps we can train our taste; perhaps we can make it submit to some control. When it has fed greedily and lavishly upon books of all sorts—poetry, fiction, history, biography—and has stopped reading and looked for long spaces upon the variety, the incongruity of the living world, we shall find that it is changing a little; it is not so greedy, it is more reflective. It will begin to bring us not merely judgments on particular books, but it will tell us that there is a quality common to certain books. Listen, it will say, what shall we call this? And it will read us perhaps Lear and then perhaps the Agamemnon in order to bring out that common quality. Thus, with our taste to guide us, we shall venture beyond the particular book in search of qualities that group books together; we shall give them names and thus frame a rule that brings order into our perceptions. We shall gain a further and a rarer pleasure from that discrimination. But as a rule only lives when it is perpetually broken by contact with the books themselves—nothing is easier and more stultifying than to make rules which exists out of touch with facts, in a vacuum—now at last, in order to steady ourselves in this difficult attempt, it may be well to turn to the very rare writers who are able to enlighten us upon literature as an art. Coleridge and Dryden and Johnson, in their considered criticism, the poets and novelists themselves in their unconsidered sayings, are often surprisingly relevant; they light up and solidify the vague ideas that have been tumbling in the misty depths of our minds. But they are only able to help us if we come to them laden with questions and suggestions won honestly in the course of our own reading. They can do nothing for us if we herd ourselves under their authority and lie down like sheep in the shade of a hedge. We can only understand their ruling when it comes in conflict with our own and vanquishes it.
If this is so, if to read a book as it should be read calls for the rarest qualities of imagination, insight, and judgment, and you may perhaps conclude that literature is a very complex art and that it is unlikely that we shall be able, even after a lifetime of reading, to make any valuable contribution to its criticism. We must remain readers; we shall not put on the further glory that belongs to those rare beings who are also critics. But still we have our responsibilities as readers and even our importance. The standards we raise and the judgments we pass steal into the air and become part of the atmosphere which writers breathe as they work. An influence is created which tells upon them even if it never finds its way into print. And that influence, if it were well instructed, vigorous and individual and sincere, might be of great value now when criticism is necessarily in abeyance; when books pass in review like the procession of animals in a shooting gallery, and the critic has only one second in which to load and aim and shoot and may well be pardoned if he mistakes rabbits for tigers, eagles for barndoor fowls, or misses altogether and wastes his shot upon some peaceful cow grazing in a further field. If behind the erratic gunfire of the press the author felt that there was another kind of criticism, the opinion of people reading for the love of reading, slowly and unprofessionally, and judging with great sympathy and yet with great severity, might this not improve the quality of his work? And if by our means books were to become stronger, richer, and more varied, that would be an end worth reaching.
Yet who reads to bring about an end, however desirable? Are there not some pursuits that we practice because they are good in themselves, and some pleasures that are final? And is not this among them? I have sometimes dreamt, at least that when the Day of judgment dawns and the great conquerors and lawyers and statesmen come to receive their rewards—their crowns, their laurels, their names carved indelibly upon imperishable marble—the Almighty will turn to Peter and will say, not without a certain envy when He sees us coming with our books under our arms, “Look, these need no reward. We have nothing to give them here. They have loved reading.”
Virgina Woolf
(The Common Reader, Second Series 1926)
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Stories, Archive W-X, Archive W-X, Libraries in Literature, The Art of Reading, Woolf, Virginia
Nick J. Swarth
Gentleman Fight Night
Dertig pegels per insect, dertig
voor een plek in de buitenste kring, dertig minimaal
of veertig, of drie maal veertig
voor een tafel met bediening, aan de voet van de ring
als een bok op een haverkist,
dichtbij het licht, bij een onverhoedse beuk het gezicht
gezegend met het parelend zweet van een pugilist.
De ene bokser denkt: kom op met die luis, ik lust ‘m
rauw.
De andere bokser denkt: kom op met die muis, ik lust
‘m rauw.
De ene bokser hakt de andere, de andere houwt de ene
uit vlees, draaien om die zak, links, rechts, lever, kaak,
ze slaan elkaar uit het lood, de luis en de muis, hebben
het vlees liever dan de botten.
Dus eerst slopen en daarna zien.
En het kantelt, het beeld,
het beest met de ongelijke ruggen, de rooie ruggen, het
slaat zichzelf in model, bloeit, broeit, beukt, brandt en
regent slagen, kom hier, ga weg, rot op (om die knop,
af die kop.
Manieren om de kat te villen zijn er veel.
Aan een tegenstander, aan driestheid, aan verdriet,
avatars of vette friet – een mens verkoopt zijn huid.
Hij geeuwt en zegt dan:
‘Ik heb het gevoel dat ik mij met iets verhevens moet
bezighouden.’
Het hoofd van de kantine heeft het op een zilvervisje
voorzien. Haar hond draait zich in een (droge) dweil
en doezelt weg,
de vacht vol vozende vlooien.
In de ring buigt een blinde maan zich over de rooie.
Nick J. Swarth poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive S-T, Swarth, Nick J.
Freda Kamphuis
Road 1 -2 -3
©fredakamphuis 2011
kempis.nl poetry magazine
More in: Freda Kamphuis, Kamphuis, Freda
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature