Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Op 16 juni 2019 was het vijftig jaar geleden dat de dichter Jan Hanlo overleed. Museum Valkenburg gedenkt Jan Hanlo met een mooie expositie van zijn werk in de Jacques Vonkzaal.
Afgelopen maanden heeft een werkgroep van Jan Hanlo-kenners – dichter en letterkundige Wiel Kusters, Ser J.L. Prop en Jan Schurgers – met vertegenwoordigers van het museum de tentoonstelling voorbereid. Stukken uit de nalatenschap van Hanlo in het Literatuurmuseum in Den Haag zijn doorvorst en geselecteerd. Niet alleen zijn literaire werk is vertegenwoordigd, ook zijn er aquarellen en kindertekeningen van Jan Hanlo te zien. Prof. Wiel Kusters noemt de expositie een waardige hommage aan een groot en oorspronkelijk dichter.
Johannes Bernardus Maria Raphaël Hanlo (1912–1969) woonde een groot deel van zijn leven in Valkenburg. Hij werd in 1912 geboren in Bandung, het toenmalige Nederlands Indië. Zijn vader was voorzitter van de Landraad in Bandung, zijn moeder dochter van een Deurnese gemeente arts. Nog in het jaar van zijn geboorte scheidden zijn ouders en kwam moeder met Jan terug naar Deurne.
In 1927 namen ze hun intrek in Valkenburg. Jan werd als 15-jarige ingeschreven op het Sint Bernardinuscollege in Heerlen. Als scholier schreef hij al zijn eerste gedichten. Na het eindexamen volgde een studie M.O. Engels en in 1942 ging hij psychologie studeren in Amsterdam. Tot 1958 werkte Hanlo als leraar Engels aan Instituut Schoevers in Amsterdam. Door ziekte van zijn moeder besloot hij definitief naar Valkenburg terug te keren. Na haar overlijden bleef hij tot zijn dood in Valkenburg wonen, in het poortwachtershuisje van Geerlingshof in Strabeek.
De tentoonstelling in Museum Valkenburg bestaat uit documenten, foto’s en teksten, afkomstig uit de collectie van het Literatuurmuseum in Den Haag en uit particuliere verzamelingen.
Tot en met zondag 25 augustus 2019 in Museum Land van Valkenburg, Valkenburg (LB): ‘Jan Hanlo hep het gemaakt’.
Museum Land van Valkenburg
Grotestraat Centrum 31
6301 CW Valkenburg
+31 43 601 6394
Website: https://www.museumvalkenburg.nl/
• fleursdumal.nl magazine
More in: #Archive A-Z Sound Poetry, *Concrete + Visual Poetry F-J, - Book Stories, Archive G-H, Archive G-H, Art & Literature News, Hanlo, Jan, Literary Events, Wiel Kusters
VARA Vroege Vogels
MERELZANG – JAN HANLO – TOM AMERICA
a.s. Zondag 13 juli, Radio 1
tussen 7 en 10 uur
In de bundel In een gewoon rijtuig (1966) PUBLICEERDE Jan Hanlo een kleine partituurtje (zie bijlage) getiteld STUKJE MERELZANG. Hij schreef eronder:
Dit fragmentje merelzang op een bandopname die ik gemaakt had, viel mij eerst heel niet op – het was een tamelijk zachte opname – maar na enige tijd begon het mij te interesseren. Deze muziek is nl. opvallend gelijk aan het menselijk idioom.
Jan Hanlo had minitieus de noten genoteerd die hem zo opvielen. Omdat waarschijnlijk nooit iemand dit minicompositietje eerder gehoord had, heeft Tom America in de slipstream van zijn cd ‘tjielp tjielp’ (1997) deze noten in zijn computer ingevoerd en er een klein arrangementje omheen gebouwd. Aanstaande zondag 13 juli zal het VARA programma Vroege Vogels de radio-wereld-première hebben van dit kleinood. Dit alles in het kader van de Nederlandse Kampioenschappen Merelzang.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Hanlo, Jan, MUSEUM OF NATURAL HISTORY - department of ravens & crows, birds of prey, riding a zebra, spring, summer, autumn, winter, Tom America
Bert Bevers
over Jan Hanlo’s gedicht Oote
Het gaat hier natuurlijk om een typisch geval van met de mantel der liefde bedekken. In Zo meen ik dat jij ook bent – Biografie van Jan Hanlo kon auteur Hans Renders natuurlijk niét doen of een en ander niet gebeurd was, dus hij komt er niet onderuit ergens tussen neus en lippen te vermelden dat in de jaren vijftig een Vlaming de euvele moed had gehad de originaliteit van het voorwerp van zijn verering in twijfel te trekken. Het betrof de Antwerpse dichter Adriaan De Roover (88 ondertussen), die Hanlo destijds in het tijdschrift De Tafelronde niet eens openlijk van plagiaat beschuldigde, maar een citaat uit diens beroemde vers Oote simpelweg liet volgen door een stukje uit een veel ouder werk. Volgens Rutger H. Cornets de Groot zou een beschuldiging van plagiaat volslagen misplaatst zijn: “Veeleer toont dit voorbeeld aan dat niemand zijn eigen gedachten kiest: gebruik van taal houdt die erkenning in. Poëzie noch taalgebruiker zijn autonoom; beide liggen verankerd in de gemeenschap, in de taal, hoezeer die gemeenschap ook vijandig kan zijn aan de individuele expressie van haar leden.”
Ik denk er zo het mijne van. Ter vergelijking:
oote oote oote boe
hoe boe hoe boe
hoe boe hoe boe
B boe
Boe oe oe
Oe oe (etc.)
Eh eh euh euh euh
Oo-eh oo-eh o-eh eh eh eh
Ach ach ah ach ach ah a a
Oh ohh ohh
Adriaan De Roover (foto B. Bevers)
En dan het fragment waarvan Antwerpenaar De Roover (foto) wist dat het in hoofdstuk 18 uit het Vierde Boek van François Rabelais’ meesterwerk Pantagruel te vinden was:
Bou, bou, bou, bou!
Otto, to, to, to, ti, bou
bou, bou, bou, ou, ou
ou, bou, bou, bous
bous
bous, bous, bous, bous
paich, hu, hu, hu, ha, hu
ah ! ah! ah!
Be, be, bous, bous, bobous
ho, ho ho ho ho
Vierhonderd jaar eerder geschreven, en geen experimentele poëzie maar het gejammer dat Panurge slaakt als hij zeeziek is….
Bert Bevers over Jan Hanlo’s gedicht Oote
fleursdumal magazine
More in: Bevers, Bert, Hanlo, Jan, The talk of the town
Ton van Reen was bevriend met Jan Hanlo. Met Jan Hanlo maakte van Reen vaak wandelingen door de Peel en de omgeving van Valkenburg. Ze correspondeerden over honing, wijn en gedichten.
Een paar dagen voordat Jan Hanlo op zijn motor verongelukte had hij Ton van Reen nog bezocht. Later bezocht Van Reen het graf van Jan en liet er het gedicht BERICHT VOOR JAN HANLO achter voor de bijen.
Ton van Reen
Bericht voor Jan Hanlo
Eenzaam sta ik aan jouw graf
de zon gaat als een beest tekeer
en keer op keer laat een spin
zich aan een zijden draad neer op jouw zerk
weeft een web
dwars over het goed onderhouden perk
van jouw hof
zodat je onder een zilveren sluier
verscholen ligt
begraven onder het stof
van jouw laatste gedicht
Net voordat jij je de dood inreed
schreef jij dat je me bezocht
daarom had ik honing voor je gekocht
vier potten zeem van het soort
dat jij met kilo’s eten kon
raatzuivere honing uit de Peel –
die honing laat ik achter bij jouw graf
wellicht komen er bijen op af
jij hield zo van het dol getik
van bijen tegen het glas van jouw huis
op zoek naar honing op de vensterbank
uit dank kreeg jij de ene na de andere prik
jij juichte blij
dacht dat je na elke steek
weer een jaar meer had te leven
terwijl je mij vlak daarvoor nog had geschreven
dat je er de brui aan gaf
je zag van alle rotzooi af
maar de starre eenheid van een bijenvolk
maakte jou weer vrij, gaf jou een nieuwe kick
terwijl jij zelf de grootste eenling was
Er groeit vochtig steenkruid langs jouw graf
hondsdraf, viool en paardenbloem
dit kruid bereidt veel zuurstof
dat komt jou goed van pas
vaker had je ademnood
gebrek aan licht en lucht
soms was je al een beetje dood
Ter hoogte van je rechterbeen
vreet een zonnedauw
het laatste segment van een libel
aan die plant ben jij verwant
hij staat passend op jouw graf
als zonnedauw vrat je elk woord kaal
tot op het laatst fragment
jij verkleinde alles
tot de kleinste schaal
zodat jij nu jezelf pas bent
Jan Hanlo (1912-1969)
kempis poetry magazine
More in: Hanlo, Jan, Reen, Ton van, Ton van Reen
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature