Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
41ste Poetry International Festival Rotterdam
11 – 18 juni 2010
Rotterdamse Schouwburg
Van 11 tot en met 18 juni a.s. presenteert Poetry International het 41ste Poetry International Festival Rotterdam in de Rotterdamse Schouwburg. Dichters uit de hele wereld – van Afghanistan tot de Verenigde Staten, van Brazilië tot Zuid Korea, van Soedan tot Rusland – dragen die week hun poëzie voor tijdens de vele internationale programma’s. Het 41ste Poetry International Festival gaat op zoek naar de grens tussen poëzie en proza. Ook krijgt poëzie uit de Verenigde Staten veel aandacht. Bovendien presenteert het festival vele speciale programma’s zoals een live-documentaire over de poëzie van Wislawa Szymborska met unieke filmbeelden gemaakt bij de Nobelprijswinnares thuis; een avond overtweetalige dichters naar aanleiding van de vertalingen van de Engelstalige sonnetten van de Portugese dichter Fernando Pessoa die binnenkort verschijnen bij Uitgeverij De Arbeiderspers; een programma over de epiek van Herman Gorter; een special over het eeuwenoude epos Layla en Madjnun, de Perzisch Arabische voorlopers van Shakespeares Romeo en Julia; en Eg er vinden, een theatervoorstelling van Jon Fosse – als dichter te gast op het festival en tevens een van de meest gespeelde toneelschrijvers van het moment – gespeeld door het Nationalteatret uit Oslo.
Het festival start op vrijdag 11 juni met Amerika! Amerika!, een avond met Rotterdamse dichters over de nostalgie van de Holland-Amerikalijn en de band tussen Rotterdam en de Verenigde Staten. Een doorlopende poëzieparade biedt op zaterdag 12 juni een vooruitblik op de week en vormt daarmee de officiële opening van het festival.
24 Dichters uit de hele wereld komen naar Rotterdam. Hun voordrachten vormen het hart van het 41ste Poetry International Festival. Daarnaast werken zij mee aan diverse speciale programma’s:
Eugenijus Ališanka (Litouwen), Al-Saddiq Al- Raddi (Soedan), Ursula Andkjær Olsen (Denemarken), Jon Fosse (Noorwegen), António Gamoneda (Spanje), Christian Hawkey (Verenigde Staten), Kim Hyesoon (Zuid Korea), Hiromi Ito (Japan), Lêdo Ivo (Brazilië), Katia Kapovich (Rusland / Verenigde Staten), Marc Kregting (Nederland), Hasso Krull (Estland), Tomas Lieske (Nederland), Ewa Lipska (Polen),
Carlos López Degregori (Peru), Thomas McCarthy (Ierland), Kamran Mir Hazar (Afghanistan), Hassan El Ouazzani (Marokko), Michael Palmer (Verenigde Staten), Valérie Rouzeau (Frankrijk), Erik Spinoy (België), Nyk de Vries (Nederland / Friesland), C.K. Williams (Verenigde Staten) en Ron Winkler (Duitsland).
Entree naar eigen waardering
Voor het derde jaar hanteert Poetry International het principe van Entree naar eigen waardering. Voor alle programma’s geldt: Het publiek bepaalt – achteraf – wat het betaalt. Poetry International heft hiermee financiële drempels zoveel mogelijk op en maakt het zo voor nieuw publiek makkelijker kennis te maken met het festival. In 2009 trok het festival mede door dit initiatief 60% meer bezoekers dan het jaar ervoor.
Poëzie en proza
Poëzie wordt vaak gezien in het gezelschap van andere kunstvormen. Poëzie met beeldende kunst, muziek, dans of theater, voorbeelden genoeg. Minder in het oog springt de combinatie met fictioneel proza, toch de kunstvorm die het nauwst aanpoëzie verwant is en waarmee poëzie samen de literatuur vormt. En zie je ze samen, dan zijn heftige discussies vaak niet ver weg: ‘Er is toch nog wel verschil aan te wijzen tussen proza en poëzie, of hoe zit dat?’, riep Frits Bolkenstein onlangs nog toen hij de overige juryleden van de Ida Gerhadtprijs in verwarring achterliet. Proza en poëzie; hetzelfde gereedschap, een andere vorm. Toch, de strikte scheiding tussen poëzie en proza lijkt imaginair en daar waar de twee elkaar ontmoeten, ontstaat een nieuwe groene weide voor dichters, romanciers en festivals. Voor Poetry International opent het in ieder geval de mogelijkheid programma’s te presenteren over verhalende, epische lyriek, over prozagedichten en readymades, over poëzie in romanpassages, wanneer de focus op de taal het verhaal voor even naar de achtergrond verdringt. Voor programma’s over romans die dichters inspireerden en gedichten die romanciers inspireerden. Programma’s over de autonome schoonheid van een stuk tekst.
Tijdens het 41ste Poetry International Festival gaan dichters en prozaschrijvers door voordracht, interview en debat op zoek naar overeenkomsten, verschillen en invloeden over en weer. Op zondag 13 juni ontmoeten schrijvers van poëzie, romans of of beide elkaar in een debat hierover. Op maandag 14 juni gaat een special dieper in op de invloed van romans op de poëzie van enkele van de festivaldichters.
Poëzie uit de VS
Vandaag de dag is een ongelooflijk groot aantal Amerikaanse dichters actief in een zeer levendige scène aldaar. Hoewel Amerikaanse poëzie zich in het thuisland mag verheugen op enorme aandacht in kranten en op websites is het zelden te zien in een internationale context. Vooral 9/11 droeg bij aan het adagium ‘Amerikaanse poëzie voor de Amerikanen’, een houding die uitwisseling van poëzie met de rest van de wereld in de weg stond. Het ontbreken van een Amerikaans domein op het Poetry International WEB, het internationaal opererende digitale poëzietijdschrift van Poetry International, voelde tot voor kort nog als een groot gemis. Tot voor kort, want per 1 maart 2010 is het ‘gat’ gedicht en
bereikte de eerste Amerikaanse bijdrage op poetryinternational.org duizenden lezers. Voor Poetry International redenom de Amerikaanse poëzie tijdens het 41ste festival extra te belichten met een special over Wallace Stevens en voordrachten van de dichters C.K. Williams, Michael Palmer, Christian Hawkey en Katia Kapovich. Er is een Poetry Talk over vertalingen van het werk van Updike en de band tussen Rotterdam en de VS wordt belicht tijdens Amerika! Amerika!, een avond met Rotterdamse dichters.
Speciale programma’s
Het 41ste Poetry International festival presenteert een groot aantal specials over bijzondere dichters en thema’s. Dit jaar kunt u avonden verwachten over de epiek van Herman Gorter en over het eeuwenoude Perzisch Arabische epos Layla en Madjnun. Een live-documentaire belicht de poëzie van Wislawa Szymborska en haar vriendschap met stadgenoot Ewa Lipska aan de hand van unieke filmbeelden die regisseur John Albert Jansen bij de Nobelprijswinnares thuis maakte. De beelden bieden een preview op de documentaire over Szymborska die tijdens het Poetry International Festival in 2011 in première zal gaan. De serie vertalingen van de Engelse sonnetten van Fernando Pessoa van de hand van de in 2008 overleden August Willemsen en Maarten Asscher is aanleiding voor een special over Pessoa en over dichters die in
meerdere talen dichten. De Noorse festivaldichter Jon Fosse is naast dichter ook een van ’s werelds meest gespeelde toneelschrijvers. Zijn voorstelling Eg er vinden wordt voor het festival opnieuw gespeeld door het Nationalteatret uit Oslo.
Kinderprogramma
Op zondag 13 juni in de middag presenteert Poetry International een kinderprogramma rondom het Perzisch Arabische epos Layla en Madjnun over diep verlangen en onbereikbare liefde. Het programma wordt gepresenteerd door actrice en kinderboekenschrijfster Karen van Holst Pellekaan, onder meer bekend als Bep Brul uit Loenatik.
De C. BUDDINGH’-Prijs
Jaarlijks reikt Poetry International tijdens het festival de C. Buddingh’-prijs uit voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut. Op dit moment leest de jury – literatuurwetenschapper Frans Willem Korsten, vertaalster Mariolein Sabarte Belacortu en Marc Kregting, ook als dichter te gast op het festival – alle debuutbundels die het afgelopen jaar verschenen. Debuten die tussen 1 maart 2009 en 1 april 2010 uitkwamen dingen mee. De genomineerden worden begin april bekendgemaakt, de winnaar tijdens het festival.
Bijzondere samenwerkingen
WORM ontwikkelt met Poetry International een hoorspel, gebaseerd op teksten van de Deense dichter Ursula Andkjær Olsen. Samen met de WORMRADIO crew – Henk Bakker, Nina Hitz en Lukas Simonis – zal de dichter het hoorspel tijdens het festival live uitvoeren.
In samenwerking met dichter en beeldend kunstenaar Maria Barnas ontwikkelt het festival een nieuwe visie op poëzie en beeldende kunst. Tijdens het festival is daarvan een pilot te zien.
Regisseur Peter Sonneveld – artistiek leider van Bonheur Theaterbedrijf Rotterdam – regisseert al vele jaren poëzietheater voor het festival. Met studenten van de toneelopleiding van Arthez Hogeschool voor de kunsten Arnhem ensceneert hij de prozaverzen uit ‘Spoon River Anthology’ van Edgar Lee Masters. Één op één krijgt het publiek straks de intiemste geheimen van de overleden bewoners van Spoon River ingefluisterd.
Samen met het Fonds voor de Letteren en het Fonds BKVB presenteert Poetry International digitale poëzie, dit jaar onder de titel Poëzie op het Scherm, het resultaat van samenwerking tussen dichters en vormgevers van nieuwe media.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, POETRY ARCHIVE, Poetry International
Mezen
Twintig mezenvoetjes
hippelen in ‘t groen,
zurkelende zoetjes,
zo de mezen doen.
Sprongen, rechte en kromme,
doen ze elkander na,
oppe, nere, en omme,
ga en wederga.
Elk, op elk z’n taksken,
laat z’n tonge gaan;
elk het mezenfrakske, en
‘t meezenmutsken aan.
Voor die ‘t frakske maken,
één duim, of drie kwart
kost het, van blauw laken,
met ‘n lapken zwart.
Uit die klene lapkes,
zwarter als laget,
snijen de mezen kapkes,
volgens hunne wet.
‘k Zie ze geren spelen,
‘k hoor ze geren, ‘s noens,
bobbelender kelen,
babbelen bargoens.
‘t Zit entwaar ‘en spinne,
‘t ronkt entwaar ‘en bie:
snappen doen ze ze inne
zonder "een-twee-drie."
Hoor ze vijzevazen,
altijd even stout;
reppen, roeren, razen,
weg en were, in ‘t hout!
"Mij!" zo roept er ene,
"mij die mugge!" – "Dij?"
Wederroept Marlene,
"mij, Martijne, mij!"
Twee, die wetten weten,
delen ‘t heltegoed:
eten en vergeten
mense en meze moet!
Guido Gezelle
(1830-1899)
bargoens – onverstaanbare taal
bobbelen – opgeblazen
frakske – jasje
heltegoed – gemeenschappelijk
laget – zwart barnsteen
noen – middag
vijzevazen – dwaasheden vertellen
zurkelen – schuifelen
.jpg)
Hans Hermans natuurdagboek Mei 2010
Gedicht Guido Gezelle
Foto’s Hans Hermans
kempis poetry magazine
More in: Gezelle, Guido, Hans Hermans Photos, MUSEUM OF NATURAL HISTORY - department of ravens & crows, birds of prey, riding a zebra, spring, summer, autumn, winter
.jpg)
Frans Erens
(1857-1935)
Pijp
De straten recht, eentoonig recht, de straten met de roze brikken. De huizen allen even hoog; de straten strak, geen boog. De ramen en vensters allen egaal, achter elkander horizontaal, in het verschiet korter bij elkander schijnend. Als bekken van loerende dieren hangen de hengelende hijschbalken van boven uit de zolders voorover, allen naast elkander van alle huizen naast elkander. In het einde van de straat de lucht beneveld, als mistig door de stof uit de ontelbare ramen.
Altijd maar hetzelfde: de eene zoo de andere straat. De Govert Flinck en de Jan Steen en anderen. De eene is een nette straat. De andere minder net.
(Frans Erens in De Nieuwe Gids, oktober 1892)
Street poetry: De Pijp, Amsterdam
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive E-F, Street Art
Kinderstadsdichter Sara Bidaoui
opent straatspeeldag in Tilburg
Sara Bidaoui, Kinderstadsdichter van Tilburg, zal de straatspeeldag in
Tilburg openen met een speciaal voor de gelegenheid geschreven gedicht.
De opening vindt plaats op woensdag 2 juni om 13:00 uur bij het nieuwe
buurthuis Zuiderkwartier, Wassenaerlaan 38 in Tilburg. De opening en
de straatspeeldag zijn gratis toegankelijk. De straatspeeldag is een
initiatief van Veilig Verkeer Nederland en de organisatoren van de
Buitenspeeldag.
fleursdumal.nl magazine
More in: Bidaoui, Sara, Children's Poetry, City Poets / Stadsdichters
.jpg)
Amy Levy
(1861-1889)
A March Day in London
The east wind blows in the street to-day;
The sky is blue, yet the town looks grey.
‘Tis the wind of ice, the wind of fire,
Of cold despair and of hot desire,
Which chills the flesh to aches and pains,
And sends a fever through all the veins.
From end to end, with aimless feet,
All day long have I paced the street.
My limbs are weary, but in my breast
Stirs the goad of a mad unrest.
I would give anything to stay
The little wheel that turns in my brain;
The little wheel that turns all day,
That turns all night with might and main.
What is the thing I fear, and why?
Nay, but the world is all awry–
The wind’s in the east, the sun’s in the sky.
The gas-lamps gleam in a golden line;
The ruby lights of the hansoms shine,
Glance, and flicker like fire-flies bright;
The wind has fallen with the night,
And once again the town seems fair
Thwart the mist that hangs i’ the air.
And o’er, at last, my spirit steals
A weary peace ; peace that conceals
Within its inner depths the grain
Of hopes that yet shall flower again.
Amy Levy poetry
fleursdumal.nl magazine
.jpg)
Jan Gielkens
De lintopdracht
Bijzondere opdrachten van Leo Vroman
Leo Vroman wordt op 10 april 2010 vijfennegentig. Ik ontmoette hem één keer, in 1981 tijdens Poetry International in Rotterdam, waar hij als deelnemende dichter ook meewerkte aan het jaarlijkse vertaalproject. Dat was dat jaar gewijd aan de (Oost-)Duitse dichter en vertaler Erich Arendt (1903-1984), die voor het festivalprogramma werd vertaald door Ton Naaijkens en mij. Ik kocht een net verschenen derde druk van Vromans bundel Uit slaapwandelen en liet die signeren. Vroman maakte van de L van zijn voornaam een zelfportretje en tekende ook de Willemsbrug, die datzelfde jaar een nieuwe gedaante kreeg. Poetry International stond in 1981 in het teken van deze brug.
Onlangs vond ik in een nalatenschap nog een exemplaar van Uit slaapwandelen, en wel de eerste druk uit 1957. Ook in deze bundel schreef Vroman, namelijk op de Franse titelpagina het woord ‘hartelijke’. Omdat ik al had gehoord dat er opdrachtexemplaren van Vroman in de nagelaten bibliotheek van de voormalige Querido-medewerker Klaas Eksteen zaten ging ik op zoek naar andere bundels, en inderdaad leverde wat zoekwerk nog vijf boeken op, allemaal eerste drukken, allemaal door Querido uitgegeven en allemaal met Vroman-sporen. In een eerste druk van Twee gedichten uit 1961 staat het woord ‘voor’, in Gedichten. Vroegere en latere uit 1949 staat ‘Klaas’, in Poems in English uit 1953 staat ‘Eksteen,’, in De ontvachting en andere gedichten uit 1960 staat ‘met’, in Uit slaapwandelen dus ‘hartelijke’ en in Tineke. De adem van Mars. Snippers van Leo Vroman. Proza uit 1960 ‘dank / Leo’.
Naast elkaar gelegd levert dit een leuke opdracht op, waarschijnlijk een geschenk bij het afscheid van Eksteen. Er zitten namelijk wel meer opdrachten in de nalatenschap die ter gelegenheid van een afscheid zijn geschreven. Zou de opdracht compleet zijn?
Ongetwijfeld komt dit soort opdrachten vaker voor. Maar hebben ze eigenlijk een naam?
Jan Gielkens over bibliofiele vondsten en typografische bijzonderheden
Eerder gepubliceerd op: www.teksteditie.org
kempis poetry magazine
More in: Jan Gielkens, Vroman, Leo
François Coppee
(1842 – 1908)
Chanson d’exil
Triste exilé, qu’il te souvienne
Combien l’avenir était beau,
Quand sa main tremblait dans la tienne
Comme un oiseau,
Et combien ton âme était pleine
D’une bonne et douce chaleur,
Quand tu respirais son haleine
Comme une fleur !
Mais elle est loin, la chère idole,
Et tout s’assombrit de nouveau ;
Tu sais qu’un souvenir s’envole
Comme un oiseau ;
Déjà l’aile du doute plane
Sur ton âme où naît la douleur ;
Et tu sais qu’un amour se fane
Comme une fleur.
Francois Coppee poetry
kempis poetry magazine
More in: Archive C-D
Isaäc da Costa
(1798-1860)
Voorspraak Bij de Voorlezing van het Dichtstuk
„Des Dichters Lotbestemming."
Wat vergt ge my, dat ik hier zingen zal?
Dat ik voor u de dichtlier zal bespelen?
Bedriegt ge u niet? Heb ik dien hemelval,
die eeniglijk uw kiesch gehoor kan streelen?
Heb ik dien toon, dien onweêrstaanbren toon,
die innig roert en zielen weg kan slepen?
Zal zich die lier, een meesterhand gewoon,
niet weigeren aan mijn onvaste grepen?
En moet dees zaal, waar Hollands dichterenrij
zoo menigmaal de harten wist te buigen
door ‘t zoet geweld der schoonste melody,
mijn flaauwen galm, mijn machtloosheid getuigen? —
Gy wilt nachthans? Welaan! ‘k weêrsta u niet!
Ik weet, gy zult mijn poging heusch onthalen,
en vordren niet van ‘t ruwe jonglingslied
den tooverklank van uwe nachtegalen!
Maar ook den toon der schaterende vreugd
moet ge in mijn zang, mijn hoorders, niet verwachten.
Schoon in den bloei der pas ontloken jeugd,
stort hier mijn hart slechts weemoed uit en klachten!
Verwondert gy u?… Ach! dichtkunst is gevoel;
des is ze niet de dartling van ‘t genoegen,
des blijft haar toon voor ijdel juichen koel,
en weet zich nit by ‘t volksgeschreeuw te voegen!
En of het bloed nog frisch door de aaders vloeit,
of de ouderdom zijn sneeuw strooit op de haren,
wat dichter is, wordt van één vlam doorgloeid,
en deelt één zucht, één zelfde zielsbezwaren. –
Maar waar van daan in ‘t dichterlijk gebied
die somberheid, die wondre hartbeklemming?
Die vraag, wellicht! beantwoordt u mijn lied;
ik zing u hier:
Des Dichters Lotbestemming!
Des Dichters Lotbestemming
Vulnus alit venis et caeco carpitur igni (Virgilius)
Wie zijt ge, gunsteling des hemels, aan wiens oog
geheel een wereld hangt, als de invloed van omhoog
in menschelijke aderen dat hemelsch vuur doet vloeien,
waarvan uw adem brandt, waarvan uw tonen gloeien!
wiens enkel stemgeluid met onbeperkter kracht
zich uitbreidt, dan ’t geweld der waapnen, dan de macht
der scherpste dwinglandy! Want gy regeert op zielen,
en wat een hart bezit, moet voor uw almacht knielen!
Wie zijt ge, o dichter! mensch of Engel? Engel wis!
indien der Englen taal der Englen kenmerk is!
Of mensch? O dan voor ’t minst gelukkigste der menschen!
begaafd met hooger heil, dan ’t doel zelfs van hun wenschen,
als zy den glans van roem, van aanzien, rang en goud
afsmeeken van het Lot, en zich hun mond verstout
aan de Alvoorzienigheid de wegen af te perken,
waar langs zich ’t levensheil zijns schepsels moet bewerken!
Neen! Dichter! Neen, gy deelt in hun verblindheid niet!
Dier driften heerschappij is vreemd aan uw gebied!
Te vreê met in uw borst der Godheid aâm te ontfangen,
en dien met heel uw ziel te storten in uw zangen,
kent gy noch hooger gloed, noch d’ aanval van de smart,
en ’t heil der wereld woont in uw gelouterd hart!
Het heil der wereld? Ja! In die volzaalge stonden
(Te vluchtig), wen de geest als van het stof ontbonden
weêr naar zijn oorsprong trekt, en ’t wereldsche gewoel
van om hem heen verdwijnt en plaats maakt voor ’t gevoel,
wiens zaligend geweld hem wegsleept; idealen
van schoon- en waarheid uit de hemelkringen dalen,
de aloudheid zich herschept, de toekomst zich onthult!
O heilig dan de vlam, die ’dichters hart vervult,
en voor een oogwenk, ja! de weelde leent der Engelen,
als ze in den aanschijn Gods hun lofgezangen mengelen!
O! voor het hemelsch licht, dat deze vlam verspreidt,
vervliegt de duisternis van drieste onwetendheid,
en bleekt de scheemring weg van ingebeelde kennis,
waar de afgevallen mensch zich meê tot heiligschennis
en eigen jammer heeft gewapend. Dichter, gy
geniet dien heilstaat reeds, door ’t woord der profecy
aan ’t menschdom eens beloofd, wanneer de nietigheden
der aarde voor ’t genot van ’t ons herwonnen Eden
bezwijken zullen, en voor blinden eigenwaan
het wezenlijk geluk by ’t menschdom zal bestaan!
Maar ach! Niet altoos blaakt die toovervlam in ’t harte!
Ook gy, o dichter! werdt voor de aardsche levenssmarte!
Door ’t lichaam zijt ge meê aan ’t doode stof verwant,
en tegen d’ invloed van een God in ’t niet bestand!
Voor dierlijk zijn gevormd zou ’t in dien gloed verteeren,
of ’t grove lichaam moest in ’t fijnste weefsel keeren!
Zoo breekt die droom dan af (die waarheid eens zal zijn!)
wiens weldaad, machtiger dan ziel- en lichaampijn,
u inwijdt in ’t besef van leven. Ach! te spoedig
ontglipt hy u, en gy, verlaatne, die zoo moedig
de ziel verheffen dorst tot heemlenheilgenot,
gy zinkt weêr in ons niet, gy deelt weêr in ons lot……
Helaas! des werelds heil omvat uw hart niet langer!
Maar meerder nog! dat hart, van andre zuchten zwanger
dan de aarde kan voldoen, en aan zich-zelf bewust
van hooger vatbaarheên, en van verheevner lust,
vernoegt zich met geen praal van grootheid, met geen logen
der zinnen. Hemelsch heil zweeft voor uw sterflijke oogen,
verbeelding stookt de vlam van uw verlangen aan
en de aard heeft niets meer dat voldoening schenkt, ’t bestaan
geen oogenblik genot, dan slechts de zielvervoering
der Dichtkunst, de eigen bron dier steeds vernieuwde ontroering!
O treurig strafverblijf van Adam en zijn bloed,
dat nog voor ’t eerst vergrijp van d’ eersten vader boet!
Toneel van gruwelen, van onrecht, leed en plagen!
hoe kwelt gy ’s dichters geest! Hoe diep is hy verslagen
by ’t jammerlijk gezicht der strenge wraak van God!
Zijn oogen schreien bloed by ’t diep vervallen lot
van Edens ballingen. Ach! waar hy de oogen wende,
wat ziet hy, dan het merk van misdaad en ellende?
Waar bleef dat wezen, naar zijns Scheppers evenbeeld
geschapen, dat den rang der Geesten heeft gedeeld?
Wien ’t alles hulde bracht als Opperheer der aarde?
Die Engelenvernuft aan kindrenonschuld paarde?
Waar bleef dat hemelsch schoon van lichaam beide en ziel?
Waar bleef hun kracht? Hun glans — Helaas! dat wezen viel!
’t Vergat zijn God, zich-zelf, zijn vroeger heil en grootheid,
en ’t menschelijk harte werd het heiligdom der snoodheid,
het menschlijk lichaam tot der wormen aas bestemd!
Sints heeft een ijzren doem des geestes vlucht gestremd,
als hy naar hooger tracht dan de aardsche schijnvermaken!
Hy blijft, gevallen eens, zijn afkomst steeds verzaken!……
En gy, o dichter! zoudt niet treuren? Gy, wiens oog
nog soms doordringen mat wat zegens van omhoog
op ’t nog onschuldig hoofd des menschdoms moesten dalen,
die thands niet anders zijn dan blinkende idealen!
Neen! ’t treuren past u, en de toon der droefnis
’t eenig troostgevoel by zulk een wreed gemis!
Zoo is die boezem dan, zoo fijn-, zoo diepgevoelig,
steeds somber en bedrukt, steeds onbestemd en woelig
in ’t rustloos haken naar een meer dan aardsch genot!
Ach, onverschulligheid is vreemd aan ’s dichters lot!
Als ’t needrig beekjen niet, wiens golfjens zachtkens klotsen,
maar als de woeste stroom, die neêrschuimt van de rotsen,
zoo vloeit een eedle drift zijn kokende aders door,
het zij de plicht hem roept, om lijdende onschuld voor
te strijden, en ’t geweld van onrecht en verdrukking
manhaftig weêr te biên; ’t zij teedrer zielsverrukking
zijn hart vermeesterd heeft, en hy zich-zelf verliest
in de aangebeden vrouw, die hem de liefde kiest!
De liefde?…… Zoo bestaat er heil nog voor den dichter?
Aanminnig, machtig kind, om eêlste welluststichter,
wien de oudheid Venus gaf tot moeder! was zijn borst
ooit voor uw invloed koel? Of kon de heete dorst,
verwerkt door uw kwetsuur, ooit boezems meer verschroeien,
dan waar uw tooverschicht poëeten deed ontgloeien!
Strooi gy dan rozen op zijn doornig levenspad!
Wat ooit dit dorre stof nog hemelsch in zich had,
dankt u het menschdom! u verheffen ’s dichters tonen!
U golft zijn wierook toe! Gy kunt die hulde loonen!
Om u versmaadde hy een halven leeftijd smart,
en op uw gunst alleen hoopt zijn gefolterd hart!
Maar ook uwe ongenâ heeft hy te vaak te duchten!
O! vlijmend is uw schicht, wanneer de vuurge zuchten
der min verwaaien, en een lot, ondraaglijk wreed,
ons hart van ’t voorwerp scheurt, waar voor ’t zich-zelf vergeet.
Wat kweelt gy, Puikpoëet, die door Vaucluses dreven
uw nagedachtnis door de eeuwen heen ziet leven?
Wat kweelt ge, als ’t vogeltjen dat om een gade schreit,
en stort uw roerend lied met sombere achtloosheid?
Slachtoffer van een min, zoo rein, zoo zielverheffend!
Wie deelt niet in uw smart, meer dan uw kunst nog, treffend?
Ach! de aangebedene mag nimmer de uwe zijn!
Het leven heeft gedaan, voor u, Petrarca! kwijn
in smeltend klagen weg, tot u de dood verrasse! —
Thands stort Euroop een traan van deernis op uw assche!
En nog beklagen we u, na zulk een tijdsverloop,
u, minnaar, steeds zoo trouw, en minnar zonder hoop!
Itaalje, bakermat en voedstrares van kunsten,
wie ’t zangodinnendom steeds overlaadt met gunsten!
Itaalje, waar natuur zich met de kunst verbond,
om hemelschoon op de aard te scheppen, om uw grond
te kweken tot een hof van ziels- en lichaamsweelde
Ook Tassoos wieg droegt gy! Ook Tassoos Zangnimf speelde
het ridderlijke lied op Italjaansche maat!
Maar ook zijn vroegen dood getuigt gy! Hy vergaat,
het offer meê der min. Een doodlijke smarte
stolt zang- en mindrift beide in ’t hopelooze harte!
Gy, wie zijn taal en toon door merg en zenuw dringt,
het zij zijn fiere stem van oorlogsglorie zingt
’t zij liefde en tederheid zijn dichtpenseel bestieren!
O siert zijn tombe niet met bloeiende laurieren,
(de lauwer groeit van zelf by ’s dichters overschot!)
maar plant er wilg en myrt! — Of kent gy niet het lot,
wiens wreedheid in het eind den draad brak van zijn leven,
zoo hoort my! maar (’k voorzie ’t) gy zult voor d’ invloed beven
van ’t dichterlijk gevoel op d’aardschen levenstocht!
Sints Tasso voor het eerst Ferrares hof bezocht,
ontsprong de bron der ramp, aan ’t teedre hart beschoren!
Uit adelouden stam en deugdzaam bloed gehoren,
en wijd en zijd befaamd door dichterlijken lof
en schitterend vernuft, ontfing hem ’t vorstlijk hof
met d’ eerbied die een eeuw van ware geestbeschaafdheid
aan d’ invloed toedraagt van die hemelsch begaafdheid.
Maar ach! in Tassoos oog had hoffelijke praal
geen waarde; noch de gunst van ’t vorstelijk onthaal,
noch ’t juichen van een volk, dat in den heldendichter
Homerus volgling, en Itaaljes gloriestichter
aanschouwt. Één voorwerp slechts in Tassoos aanblik waard!
Één voorwerp, dat alléén al ’t schoon vereênt der aard!
’t Is ‘s Vorsten zuster zelf, Lenora, in wier oogen
de zetel is geplaatst van Liefdes alvermogen,
en met de majesteit van ’t koninklijke bloed
de zacht- en teêrheid spreekt van ’t engelrein gemoed!
Hy ziet haar, en bemint! Het lot van heel zijn leven
bestemdt zich! hoop en rust moet eeuwig opgegeven!
Wat doet ge, Dichter! en wat dolheid gaat u aan?
Hoe durft ge op uw vorstin een blik van liefde slaan?
Hoe durft ge?…… Ach! kent de min den invloed van de rede?
Zy streelt niet, maar gebiedt, en sleept, en rukt u mede!
En gy, gy lijdt en kwijnt in radelooze smart!
Maar kropt de kwelling in van ’t fel getergde hart!
Slechts de Echo van het woud, gewoon aan minneklachten,
die voor een oogenblik de storm der drift verzachten,
getuigt uw wanhoop soms, terwijl ze met u treurt.
Maar welk een boezem ooit, van minnewee verscheurd,
kon voor ’t geoefend oog de diepe wond bedekken?
Ach! alles kenmerkt haar! De stem, de ontstelde trekken
vqan ’t beurtlings blozende en verbleekende gelaat
by ’t naderen van haar, voor wie ons harte slaat!
’t Noodlottige geheim ontvalt de smeltende oogen
in tranen, vruchteloos weêrhouden! Al uw pogen
is ijdel! ’t Werd bekend wat Tasso zich vermat,
hoe hy van liefde gloeide en Leonore aanbad!
Nu moet des noodlots schuld op ’s dichters hoofd gewroken!
De vorstelijke trots, in fellen toorn ontstoken,
verbant hem van zijn hof. Eens kerkers aakligheid
is ’t heiltoon, dat de Min haar Dichter heeft bereid!
Daar ligt hy nu, en zwoegt de dagen en de nachten,
in sombre wanhoop door, en stort onvruchtbre klachten,
en roept den dood te hulp, die naar geen klachten hoort!
Of als dan de overmaat der smart de smart versmoort,
en zich de dichtgeest weêr een oogwenk lucht kan geven,
dan meldt zijn doffe zang de plagen van zijn leven!
Tan in ’t aandoenlijk beeld van droevigen Tancreed
of teedre Ermina schetst hy zijn eigen leed,
en smaakt een bittre vreugd hun onheil te betreuren
en ’t zijne, en telkens zelf zijn wonden op te scheuren.
Zo leefde Tasso, zoo vervulde zich zijn lot
als dichter, tot de hand van d’ éénig wijzen God
hem tot zich riep in ’t end, en uit de nietigheden
en foltringen der aard het leven in deed treden!
Gevoelige poëet, dus vindt ge in d’ eigen gloed
’t vermogen van de kunst en de onrust van ’t gemoed!
En ’t menschdom, dat uw vlucht meê opvoert tot de wolken
biedt u by zoo veel leed geen troost? Geheele volken
verheffen niet uw naam, en galmen niet den lof
van ’s hemels keurling uit, wiens toon hen zaligt? Of
bestrooien niet het pad, waar langs hy heen zal treden,
met feestelijk gebloemt? O neen! de grilligheden
van algeweldnaars toe te juichen, als hun vuist
voor eigen glans en roem der volken hoop vergruist —
en om de zegekar te dringen van die helden,
zoo lang de onzeekre krans der bloedige oorlogsvelden
hun woeste heerschzucht dient: zie daar des menschdoms smaak!
Wat is hun, of uw hart van ’s hemels invloed blaak’?
Wat weten zy van deugd- en echte kunstwaardeeren?
De Dichtkunst werd niet voor hun ijdlen lof! Homeeren
verrijzen er vergaan, vergeten! of verdrukt,
wanneer hun moedig hoof voor willekeur niet bukt!
Maar wat is de ongenâ van lot en menschdom tevens,
voor u, wiens hoop begint aan ’t eindperk eerst uws levens?
Hiermeê staat gy geweld en smaad en onrecht door!
Hiermeê staat ge onschuld, deugd en ’t recht der Waarheid voor,
en gadert langs uw baan der vrucht der levenswijsheid,
en deelt die met de jeugd in ’t kalm saisoen der grijsheid,
en zoekt naar wetenschap tot aan den rand van ’t graf,
en draagt, het oog op God, wat God te dragen gaf,
tot de Engel van den dood u ’t wrakke lijf moet slopen!
En dan — triumf in ’t end! De hemel staat u open!
Jongling, waar van daan dat treuren in uw schoonsten levenstijd?
Waar van daan dat heimlijk zuchtjen, dat uw weeke borst ontglijdt?
Waan van daan dat glinstrend traantjen, dat uw kwijnend oog besproeit?
en dat onbestemd verlangen, dat u op de wangen gloeit?
Voor de schatten van de wereld, voor haar kroonen zijt ge koel,
en de zucht die u vermeestert heeft gewis een ander doel!
Ja! gy haakt naar hooger wellust! naar het hoogste heil der aard!
meer dan schatten, meer dan kroonen, meer dan ’t leven zelve waard
Ja! gy zoekt de lieve gade, die dat leven deelen moet,
en uw borst kweekt geen verlangen, dan naar dit geheiligd goed!
In den droom reikt gy haar de armen, en zy stort zich aan uw hart!
maar ge ontwaakt, en mist haar weder, en verdort op nieuw in smart!
Doch de macht die ’t harte dorst gaf, geeft ook laafnis voor dien dorst!
en dien trek naar min- en echtheil plantte God-zelf in uw borst!
Eens dan zal de dag ontluiken, die zijn heilig doel vervult,
als ge (niet in droomen langer) haar in de armen knellen zult,
die met de eigen zielsvervoering uwe liefde heeft verbeid;
en gy zult met al de volheid van genot en dankbaarheid
zelfs die stonden weldaad reeknen, toen u, wars van aardsche lust,
’t leven onverdraaglijk toescheen, van uw toekomst onbewust!
O! zoo is de trek naar hooger, die in ’t dichters boezem brandt,
waarborg van een beter leven in een beter Vaderland!
Ballingen zijn wy op ’t aardrijk, en de dichter doet geen stap,
die hem niet de straf herinnert van die bittre ballingschap!
Daar van daan die zweem van droefheid, die zijn maatgezang doorzweeft,
daar van daan die rusteloosheid, die ons geen genoegens geeft!
God-zelf schiep hem dat verlangen naar een dierbrer heil dan de aard:
dierbrer heil dan dat der wereld heeft zijn goedheid hem bespaard!
Daar, waar ’t koor der Serafijnen zijn éénstemmig Hallel zingt,
waar het heir der Uitverkoornen om den troon der Godheid kringt,
dáár eerst is het rijk der Dichtkunst, derwaarts richt zich onze vlucht!
dáár is Schoonheid, dáár is Waarheid, dáár voldoet zich onze zucht!
Isaäc da Costa gedicht
kempis poetry magazine
More in: Archive C-D
.jpg)
Alfred Lord Tennyson
(1809-1892)
All things will die
Clearly the blue river chimes in its flowing
Under my eye;
Warmly and broadly the south winds are blowing
Over the sky.
One after another the white clouds are fleeting;
Every heart this May morning in joyance is beating
Full merrily;
Yet all things must die.
The stream will cease to flow;
The wind will cease to blow;
The clouds will cease to fleet;
The heart will cease to beat;
For all things must die.
All things must die.
Spring will come never more.
Oh! vanity!
Death waits at the door.
See! our friends are all forsaking
The wine and the merrymaking.
We are called–we must go.
Laid low, very low,
In the dark we must lie.
The merry glees are still;
The voice of the bird
Shall no more be heard,
Nor the wind on the hill.
Oh! misery!
Hark! death is calling
While I speak to ye,
The jaw is falling,
The red cheek paling,
The strong limbs failing;
Ice with the warm blood mixing;
The eyeballs fixing.
Nine times goes the passing bell:
Ye merry souls, farewell.
The old earth
Had a birth,
As all men know,
Long ago.
And the old earth must die.
So let the warm winds range,
And the blue wave beat the shore;
For even and morn
Ye will never see
Through eternity.
All things were born.
Ye will come never more,
For all things must die.
.jpg)
Alfred Lord Tennyson poetry
kempis poetry magazine
.jpg){kind=small}
More in: Tennyson, Alfred Lord
Petrus Augustus de Génestet
(1829–1861)
MORGEN IS MIJN DICHTER JARIG
Een lied aan Mr. J. Van Lennep, in den nacht van 24. Maart 1846
Zoet en zalig is de stilte
van het eenzaam nachtljk uur.
Zij ’t ook niet in ’t groen priëeltje,
in het midden der natuur,
Bij een beekje, met een zefir
romanesken maneschijn:
Ook bij lamplicht en sigaren –
mag zoo’n uurtje zalig zijn.
’t Is een kostljk, dierbaar tijdstip
voor de zoete mijmerj
Laat, o laat mij dan genieten
eenzaam, ongestoord en blij!
U slechts wil ’k toegevend hooren,
mijn welluidend klokgetik,
U slechts, o mijn smeulend houtje,
vuurtje in uw stervenssnik!
Laat o laat mij nu genieten,
mijmren eenzaam en alleen!
Alles zwijg, niemand stoor mij….
maar wie durft hier binnentreên?
Zeg, hoe drommel! kan ’t geschieden?
’k Sloot de deur zorgvuldig dicht –
Wié, wie staat mij daar voor de oogen?
Is ’t een hemelsch droomgezicht ?.
Wie, wie zijt ge, die mij nadert,
in uw slepend, vorstlijk kleed?
Naam en faam van twee paar eeuwen,
die mijn stil vertrek betreedt !
„Morgen is mijn dichter jarig,
morgen viert hij vroolijk feest”….
Zoo, zoo juicht Gravin Jacoba –
(’k doe ’t niet minder!)of haar geest,
„O, voor hem, die in mijn lijden
mij zoo treffend heeft bespied,
„Die zoo teeder mij deed zingen –
zing voor hem uw schoonste lied!
„Zie, o zie mijn bleeke wangen,
door de droefheid eens verscheurd,
„Op het hooren van die blijmaar –
met een vreugdeblos gekleurd.
„Morgen is mijn Dichter jarig,
o strooi bloemen voor zijn schreên,
„Zooveel, als ik distlen oogstte,
tranen stortte hier beneên.
„Bied hem wenschen en gezangen,
bied hem de eëlste dichterkroon
„Als mijn diadeem noodlottig,
zij die lauwer grootsch en schoon.”
„Morgen is mijn Dichter jarig,
morgen viert hij vroolijk feest,
„Wil hem dus een liedje zingen
vol van schranderheid en geest;
„Morgen is mijn Dichter jarig” –
juicht een zoete meisjesstem –
„Ferdinand…. die maakt geen verzen,
’k vroeg het anders vast aan hem…
„En mijn Helding is ad patres,”
(dat ’s een woord vân d’ ouden Huyck),
„Morgen is mijn Dichter jarig,
maak toch van dat feest gebruik!
„Breng hem Henriëtte’s wenschen
in uw blijden zegengroet!
„Wie zoo schoon de ziel kon schetsen,
voegt de dank van ’t rein gemoed;
„Bied hem losse, dartle zangen,
Want voorzeker Tante Let
„Zal hem christelijk gedenken
in een zalvend, mooi gebed!
„Morgen, morgen is hij jarig- –
„Morgen rijst mijn vreugd in top!”
Zoo, zoo vangt een andre stem weer
die verheugde tonen op,
„Deel ook van de blonde Madzy
hem de trouwe zegenbeê,
„Bij het ruischen der akkoorden,
in uw zoetste zangen mee!
„Dat hij steeds die vreugd geniete,
die weleer zijn Reinout zag,
„Toen hij eindelijk, zwervensmoede,
tot ons kwam, na jaar en dag,
„En een hemel vond op aarde,
door mijns Dichters hand gemaaid,
„Deodaat, niet waar, den hemel
tot ons beiden neergedaald?” –
„Ja den hemel, o mijn Madzy,
Edens vreugde rein en klaar,
„Zooveel heil voor onzen Dichter,
meer nog, zoo het moogljk waar!” –
„Morgen is mijn Dichter jarig,”
bromt het nu weer, uit dien hoek,
Mij ontsteld op nieuw in de ooren,
met een Oud-Bataafschen vloek;
„Zing hem duchtig schoone verzen,
breng hem, als mijn tolk en boô,
„Dank, oprechten dank en hulde
van zijn ouden Brinio!
„Zeg, ja zeg hem dat mijn boezem
steeds aan hem blijft toegewijd,
„Die mijn naam eens riep in ’t leven
en deed leven voor altijd.’
„’k Zweer, ik zal den Gids vertrappen
met zijn heele santekraam,
„Durft hij nog één haatlijk vlekje
werpen op zijn dichternaam;
„’k Zal hem met één slag verplettren,
want mijn vuist is aanstonds klaar,
„Als weleer eens voor de slaven
van dien laffen dobbelaar!
„Morgen is mijn Dichter jarig,
nu is ’t zingen meer dan plicht,
„Trilt, o forschgespannen snaren,
dreun, vermetel lofgedicht,
„Zing hem krachtig schoone verzen!….-
„Neen, de zoetste harmonie,
„Neen de weelderigste akkoorden
en de rijkste poëzie!
„Zing hem, op de wiek der ode,
zing hem een verheven lied,
„Dat ge, uit naam der Lesbiaansche,
mijn verkoren Dichter biedt.
„Morgen is mijn Dichter jarig! –
Van het Elyzeesche veld
„Kom ik, bij die schoone bljmaar,
herwaart juichende aangesneld;
„O, ik ben de smart vergeten
van mijn onverhoorde min;
„Dankbre vreugd nam heel de ruimte
van mijn wreeden hartstocht in,
„Want hij heeft ook mij gezongen !….
„En mij ook! gelooft gij ’t niet?
„Groetenis aan Oom Van Lennep,
nogmaals dank voor ’t geestig lied!
„Morgen is mijn Dichter jarig,
neurie ik op eigen wijs,
„Wijn en Min zijn lang vergeten,
waar ik zulk een Oome prijs!”
Zoo juicht hofnar Ploor mij tegen,
met een dwaas vertrokken mond,
Lustig, met zijn zotskap bellend,
huppelt hij mijn cel in ’t rond.
„Morgen is mijn Dichter jarig,
zing hem toch een bljden zang:
„’k Zing Van Lennep! ’k zing Van Lennep,
Lennep al mijn leven lang!
„Steek je duimen in je vestzak,
trek een mond zoo scheef als ooit,
„Breng hem dan een geestig liedje,
dat bij elk een lachje plooit.
„’k Zing Van Lennep, ’k zing Van Lennep,
en ’k vergeet èn Wijn èn Min
„Morgen, morgen is hij jarig,
kweel hem deuntjes, los van zin!” –
„Maak dan ook voor mij een versje ?”
smeekt op kinderljken toon,
Aan de hand van Catherijne,
blonde Willem, Gulicks zoon.
„Morgen is mijn Dichter jarig,
wat ik hem wel geven zou?
„Och, mijn heele muts kapellen,
als hij die maar hebben wou!” –
„Morgen is mijn Dichter jarig….”
Hoor, zoo galmt nu ’t woest geluid,
In een zaal, die voor mijn oogen,
zich (maar ’k weet niet hoe?) ontsluit;
Volgepropt, als de Arke Noachs,
rijk aan menig dwaas kontrast,
Door elkander heen krioelend,
opgeladen, opgetast,
Saffo staat er vlak naast Floorneef,
Brinio naast tante Let,
Gelder bij zijn jeugdig bruidje
half te gapen van de pret.
Henriët, Jacoba, Madzy
staan er enkel juist bijéén,
Als de trits der schoone zusters,
heilige Bevalligheên!
’k Ving daar even onder ’t woelen
menig toontjen uit haar mond,
Waar ik „Bouwkunst” en „Idyllen”
en „Legenden” uit verstond….
Nu schijnt alles rond te zwieren
en te draaien voor mijn oog:
„Morgen is mijn Dichter jarig t”
galmt het schaatrend naar omhoog;
Ieder, dien hij heeft gezongen,
zingt met opgewonden geest:
„Morgen, morgen is hij jarig,
morgen viert hij vroolijk feest
„Bied hem wenschen en gezangen,
breng hem uit ons-aller naam
„Odes, Hymnen”Nog iets meer ook? –
O gij dwazen al te zaam!
Ik, ik zou uw Dichter zingen,
die alleen voor ’t denkbeeld schrik….
Hoe! uw uitverkoren Zanger,
Saffo en Jacoba! ik?
Neen, voor Saffo’s eigen luite,
waar ’t een rijke zingensstof
In Jakoba’s eigen tranen
vond haar Dichter slechts zijn lof!
In het hemelzacht ontgloeien
van een reine, schoone ziel,
In den lof van Henriëtte,
die hem straks te beurte viel.
Ik, vermeetle, zou het wagen
hem te zingen, in den naam
Van Vorstin en tiende Muze
Neen, ik buig voor zulk een faam!
Ik, die zelf het luidste jubel
Morgen viert mijn Dichter feest,
Maar geen waardig lied kan vinden
in mijn armen dichtergeest.
Ik, die…. luister, welk een wanklank,
o te ras vervliegend uur!
Weggesmolten al mijn olie,
uitgeblonken al mijn vuur!
Slaap en Tijd! ik tart uw woede,
die met zooveel geestdrift spot,
’k Droom nog voor mijn Dichter droomen,
van het zaligst heilgenot. –
Altijd droomendwaze droomen –
of hij iets aan droomen had !….
Juist! maar ’k bied hem al de wenschen
in mijn droomen saamgevat.
.jpg)
P.A. de Génestet gedichten
k e m p i s p o e t r y m a g a z i n e
More in: Génestet, P.A. de
.jpg)
Das nächste Dorf
Franz Kafka (1883-1924)
Mein Großvater pflegte zu sagen: »Das Leben ist erstaunlich kurz. Jetzt in der Erinnerung drängt es sich mir so zusammen, daß ich zum Beispiel kaum begreife, wie ein junger Mensch sich entschließen kann ins nächste Dorf zu reiten, ohne zu fürchten, daß – von unglücklichen Zufällen ganz abgesehen – schon die Zeit des gewöhnlichen, glücklich ablaufenden Lebens für einen solchen Ritt bei weitem nicht hinreicht.«
Franz Kafka : Ein Landarzt. Kleine Erzählungen (1919)
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Franz Kafka, Kafka, Franz, Kafka, Franz
Henry Wadsworth Longfellow
(1807-1882)
Autumn
Thou comest, Autumn, heralded by the rain,
With banners, by great gales incessant fanned,
Brighter than brightest silks of Samarcand,
And stately oxen harnessed to thy wain!
Thou standest, like imperial Charlemagne,
Upon thy bridge of gold; thy royal hand
Outstretched with benedictions o’er the land,
Blessing the farms through all thy vast domain!
Thy shield is the red harvest moon, suspended
So long beneath the heaven’s o’er-hanging eaves;
Thy steps are by the farmer’s prayers attended;
Like flames upon an altar shine the sheaves;
And, following thee, in thy ovation splendid,
Thine almoner, the wind, scatters the golden leaves!
Ton van Kempen photos: Autumn 2
H. W. Longfellow poetry
.jpg)
fleursdumal.nl magazine
More in: 4SEASONS#Autumn, CLASSIC POETRY, Longfellow, Henry Wadsworth, Ton van Kempen Photos
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature