Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Carina van der
Walt
bruidjes
I
veel meer wist Jessy niet dan
haar naam met haar vinger
in het zand van de veld-
school te schrijven
toen het bloed kwam
toen nam haar moeder
haar bij de hand naar
kusasa fumbi waar
meisjes op de schouders
van zingende & dansende vrouwen
samen beginnen aan een ritueel
– het stof van hun kindertijd
bloedt maar droogt snel
& wordt voor altijd tussen
hun steeltjes weggeblazen:
alle meisjes knakken één voor één –
zo leerde ze te dansen
haar schriele heupjes
verleidelijk te zwaaien
zo haar gezichtje fraai te omlijsten
& te wiegen als een veldbloempje
deze dingen te leren
is als in een veldbrand neer te zitten
in de schroeiende schoot
van de man die haar naamloos
als sintels uitbrandt
II
het vest werd te zwaar
de rivier te koud
ze trilde werd verdrietig
& wist niet meer wanneer of hoe
de strakke explosieven te ontsteken
alleen dat zij schuldig was dat alles
de bom de domme vingers alles
haar schuld was zeiden haar broer
vader & alle ooms uit KABOEM
haar schuld zeiden ze allemaal –
méér wist zij niet op haar 10de
dit huwelijkspand van de Taliban
is geen apart verboden verhaal
maar in onschuld wist ze toch hoe
ze een op haar lijf gedicteerde
zelfmoordaanslag niet moest noteren
III
een rijk leven
kon hij haar geven
dat kan ieder zien aan de gouden
dikke klodders op zijn mouw
aan haar jurkje fraai genaaid
in goud oranje & in rood
aan de oogverblindende sierraden
zij is zijn Jodinnetje
zijn duif zijn lam
zijn narcis van Saron
zijn lelie van de dalen
wier vruchtbaarheid hij
nog wil ruiken & wil proeven
zoals van granaatappels & van bloed
hij is voor haar een vreemde
een god een zon
een man veel te dichtbij
te oud ernstig & gretig
met zijn 2 geaderde handen
als plukkers in een nog onrijpe gaard
als gieren die graaien tussen borstveertjes
eerder wist ze niet van deze in goud gehulde overdadige armoede
ze verlangt naar zand een put met helder water een losse grijze jurk
de warme zon rijpe granaatappels & ochtendduiven
Carina van der Walt: Bruidjes
I- Jessy, kindbruid uit Malawi; II- Spogmai uit Afganistan; & III- Rebecca uit het Rijksmuseum.
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Archive W-X, Carina van der Walt, Walt, Carina van der
K. Michel (photo j. v. Kempen)
K. Michel
Voorop
voorop
zwemt een piepklein visje
dat gevolgd wordt door
een iets minder klein visje
waarachter eentje
van dertien in een dozijn zwemt
met in zijn spoor
een wat lijviger type
dat op de hielen wordt gezeten door
een tamelijk fors exemplaar
waarvan de sierlijke vinnen overigens
aan zomerjurkjes doen denken
deze nu wordt geschaduwd door
een ronduit groot te noemen vis
die op zijn bek
lorgnetvormige sprieten draagt
als een oude kassier
met in zijn kielzog echt een kanjer
ruw geschat groter
dan een torpedo kleiner
dan een rondvaartboot
maar wel met een spuitgat op zijn kop
en als iedereen dan eindelijk
keurig op een rij zwemt
gestreept gevlekt gespikkeld grijs groenblauw oranje smaragd
begint als door een onzichtbaar teken
– misschien doet de voorste wel blub –
van voor naar achteren het grote happen
C.P. Naudé (photo C. v.d. Walt)
Charl-Pierre Naudé
Voorpunt
aan die voorpunt
swem ʼn piepklein vissie
gevolg deur
ʼn ietwat minder klein vissie
en nog ene agter hom
ʼn valetjie in ʼn honderd
ʼn raps lywiger soort
wat op sy hoede geplaas word
deur ʼn taamlik forse eksemplaar
waarvan die sierlike vinne trouens
aan somerrokkies herinner
en dié se spoor word nougeset gehou
deur pront gestel ʼn volronde vis
wat sy spriete soos die briltoutjies
van ʼn ou kassiere dra
met in sy kielsog sowaar ʼn knewel
by skatting groter
as ʼn torpedo kleiner
as ʼn rondvaartboot
maar darem met ʼn spuitgat op die kroon
en as almal oplaas
behoorlik in ʼn ry swem –
gestreep gevlek bespikkel grys
akwamarien oranje smarag –
begin asof ʼn teken gegee is
– miskien ʼn bloep deur die voorswemmer –
van voor na agter
die groot gebytery
Zuid-Afrikaanse vertaling van het gedicht ‘Voorop’ van K. Michel door Charl-Pierre Naudé
In de serie Vertaalvrucht nr. 7
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Charl-Pierre Naudé, K. Michel, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Michel, K., Naudé, Charl-Pierre, VERTAALVRUCHT
Literaire Salon in’t Wevershuisje het op woensdag 20 Augustus sy tweede aflewering in Tilburg beleef. Die eerste aflewering was op 30 Junie 2013 met die Afrikaanse digteres Heilna du Plooy as hoofgas. Intussen het haar nuutste digbundel, Die stilte opgeskort (2014) by Protea Boekhuis verskyn. Die salon wens haar graag as vorige gas geluk met hierdie mooi ontwikkeling. Op die oomblik lyk dit asof hierdie privaat inisiatief een maal per jaar aangebied sal word.
Vanjaar was die hoofgas die Afrikaanse digter Charl-Pierre Naudé.
Literaire Salon in’t Wevershuisje bly getrou aan sy doel om ’n klein en intieme ontmoetingsruimte te skep ter wille van kontak en inspirasie tussen digters, kortverhaal- of kinderboekskrywers uit drie lande: Suid-Afrika, Nederland en België. Tot dusver is nog net digters uitgenooi – vanjaar ses. Tuis by Carina van der Walt en haar man, Geno Spoormans, word méér as voorlesings uit eie werk verwag. Dit is die waarderende deel. In deel twee van die program word daar van die deelnemers verwag om mekaar se werk te vertaal. Dit is die inspirerende deel. Vertalings sal deur die loop van die volgende jaar op hierdie webwerf gepubliseer word en ook in Ambrozijn – ’n Belgiese literêre blad uit Ieper.
Links Charl-Pierre Naudé en Carina van der Walt. Rechts, zittend, Willy Martin
In kleiner kring is die publikasie van Charl-Pierre Naudé se volgende bundel hier vooruit gevier. Al die lieflike dade (2014) sal in September by uitgewery Tafelberg verskyn. Op die oomblik werk Naudé as as een van die organisasie DAAD se beurshouers in Berlyn. Die Nederlandse gas was K. Michel uit Amsterdam. Albei die digters het gedigte voorgelees wat nog nie in bundels verskyn het nie. Van hierdie gedigte word nou vertaal.
Die derde stadsdigter van Tilburg, Frank van Pamelen, het onderweg terug van sy nuwe uitgewer vinnig ingeval by die Literaire Salon in’t Wevershuisje om ekstra luister daaraan te verleen. Sy ervaring op die podium het na die ander digters toe deurgesyfer en het gesorg vir ’n gemoedelike stemming. Die interessante ooreenkoms tussen Naudé en Van Pamelen is dat albei op die oomblik hulle digterskap uitbrei na ’n ander genre. Naudé werk aan ‘n roman en Van Pamelen se eerste riller sal in die voorjaar van 2015 verskyn.
Digteres Emma Crebolder was vir die tweede agtereenvolgende jaar op besoek by die Literaire Salon in’t Wevershuisje. Nommer drie van haar trilogie Vergeten (2010), Vallen (2012) en nou Verzoening (2014) by uitgewery Nieuw Amsterdam word op 12 September in boekwinkel De Tribune bekend gestel in Maastricht. Uit België was die digter uit Leuven, Willy Martin, ook vir die tweede agtereen voldende jaar op besoek. Nuus vars uit die oond is dat Martin en Van der Walt pas te hore gekry het dat hulle ’n klein, maar bekende uitgewer met ’n goeie reputasie gekry het vir hulle eksperimentele duobundel. Die lang pad wat voorlê is die bevestiging van reeds beloofde borge en redaksionele afronding. Dit demp nie hulle opgewondenheid nie! Webmeester Jef van Kempen uit Tilburg was as waarnemer en as deelnemende digter ook vir ’n tweede maal teenwoordig. Alle vertalings wat voortkom uit Literaire Salon in’t Wevershuisje sal in ’n nuwe stroom publikasies op fleursdumal.nl verskyn.
Laaste maar beslis nie die minste nie was die optrede van Cora van Lierop. As violis reis sy die wêreld rond en is pas terug uit Tsjeggië, waar sy die afgelope agt jaar ’n intensiewe tiendag kursus saam met ander simfonie orkeslede uit Europa gevolg het. Van Lierop het die Literaire Salon in’t Wevershuisje geopen met ’n Siciliaanse dans van Vivaldi. Aan die einde van de middag se eerste deel het Van Lierop en Van der Walt saam twee gedigte onder vioolbegeleiding uitgevoer: Wevershuisje saam met Drobnosti van Antonín Dvořák en Welkom saam met Romanza, ook van Antonín Dvořák.
Dvořák was ’n Tsjeggiese komponis wat Amerika toe geëmmigreer het en lieflike miniature vol heimwee en verlange terug na sy vaderland toe gekomponeer het. Dit het die stemming van die salon pragtig saamgevat. Op 31 Augustus speel Van Lierop as simfonie-orkeslid die nuut gekomponeerde stuk Horses, a gift to mankind. Dit is gekomponeer deur Paul van Gülick na aanleiding van War Horse en die herdenking van die eerste wêreldoorlog. Die uitvoering sal in die Laurentius-kerk in Ulvenhout plaasvind.
Die Literaire Salon in’t Wevershuisje sidder van kreatiewe energie. Van der Walt en Spoormans hoop om in die toekoms hierdie salon én sy besonder inspirerende karakter in stand te kan hou.
fleursdumal.nl magazine
More in: Carina van der Walt, Charl-Pierre Naudé, Crebolder, Emma, Frank van Pamelen, Jef van Kempen, Literaire Salon in 't Wevershuisje, TRANSLATION ARCHIVE, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
Carina van der Walt
vertaalt JACE van de Ven
Carina van der Walt vertaalde het gedicht:
Heel in de verte komen de ganzen
van de dichter JACE van de Ven
van de Nederlandse in de Zuid-Afrikaanse taal.
In de serie Vertaalvrucht (nr. 6)
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive U-V, Carina van der Walt, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Ven, Jace van de, VERTAALVRUCHT, Walt, Carina van der
Eugène Marais
(1871–1936)
Die Naaistertjie
Sjuut! Sjuut! Loop nou sag op die tone,
en loer deur die steier van die hoogrankbone.
Maak g’n geluid, hou die asem in,
en kyk net mooi waar die kweek begin.
Wat sien jy daar? ‘n Fee so fyn
dat die son haar lyfie met goud deurskyn.
Sy het ‘n blaar gepluk met die kleur van wyn,
en sy naai haar ‘n rokkie met spinnerak fyn.
Sjuut! Sjuut! Kom maar weg deur die takkies dik,
ons moet die ou Kleintjie tog nie verskrik!
Eugène Marais poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
Eugène Marais
(1871–1936)
Die Smid
Blaas hoog die vlam,
geen floue trek of tam!
Want alles moet verteer –
in gloed verander, eer,
met skitter, skoon en rein,
die wit lig suiwer skyn.
Blaas hoog die vlam!
Die hamer klaar,
die aambeeld daar;
die kleinste ding,
al hoe gering,
verdien die werkmansorg.
Want elk’ gereedskap, swak of sterk,
die maak sy indruk op die werk –
Blaas hoog die vlam!
O, hoog en vry en vroom,
wees beeld van ons gemoed die stroom
van vonk en vlam en vuur
wat oprys oor die muur –
Blaas hoog die vlam!
O, sterk van spier, van harte rein!
Al is die yster groot of klein,
hoe sterk of knap die hand mag wees,
die werk se bron is in die gees.
Geen kraakloos’ tang of suiwer wiel
kom uit ‘n vuile hart of siel –
Blaas hoog die vlam!
Blaas hoog die vlam!
Deur stof- en steenkooldam;
die nawe wat ons boor,
die bande wat ons kort,
die gaan miskien die berge oor,
tot in die verte vort;
– die trekker met sy wa! –
ons werk moet alle swaarte dra.
Deur Dorsland en woestyn
reg in die Noordelyn
die weg van Cham se leër,
verby Ngami-meer;
al met die sonpad mee
tot waar hy opkom uit die see,
– die Trekker met sy wa! –
die verte hou vir hom geen vrees,
hy weet die werksman is getrou gewees.
Blaas hoog die vlam!
Eugène Marais poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
In Memoriam South African author
Nadine Gordimer
Nadine Gordimer (20 Nov.1923 -13 July 2014) the South African Nobel Prize-winning author, has died in Johannesburg aged 90.
The writer was one of the literary world’s most strong voices against apartheid. She was a leading member of the African National Congress (ANC) and fought for the release of Nelson Mandela.
In 1974 Gordimer won the Booker Prize and she was awarded the Nobel Prize for Literature in 1991.
Bibliography Nadine Gordimer
2007 Beethoven Was One-Sixteenth Black, Bloomsbury
2005 Get A Life, Bloomsbury
2004 Telling Tales, editor, Bloomsbury
2003 Loot, Bloomsbury
2001 The Pickup, Bloomsbury
1999 Living in Hope and History: Notes On Our Century, Bloomsbury
1998 The House Gun, Bloomsbury
1996 Harald, Claudia and Their Son Duncan, Bloomsbury Birthday Quid, Bloomsbury
1994 Writing and Being, Harvard University Press
1994 None to Accompany Me, Bloomsbury
1992 Why Haven’t You Written?: Selected Stories 1950-1972, Penguin
1991 Three in a Bed: Fiction, Morals and Politics, Bennington College (USA)
1991 Jump and Other Stories, Bloomsbury
1991 Crimes of Conscience: Selected Short Stories, Heinemann
1990 My Son’s Story, Bloomsbury
1988 The Essential Gesture: Writing, Politics and Places, Cape
1987 A Sport of Nature, Cape
1986 Reflections of South Africa: Short Stories, Systime (USA)
1986 Lifetimes: Under Apartheid, with David Goldblatt, Cape
1986 A Correspondence Course and Other Stories, Eurographica (Iceland)
1985 The Tanner Lectures on Human Values, Cambridge University Press
1984 Something Out There, Cape
1981 July’s People, Cape
1980 What Happened to Burger’s Daughter Or How South African Censorship Works, Taurus (South Africa)
1980 Town and Country Lovers, Collectors Edition, Sylvester and Orphanos (USA)
1980 A Soldier’s Embrace, Cape
1979 Burger’s Daughter, Cape
1975 Some Monday for Sure, Cape
1975 Selected Stories, reissued as “No Place Like: Selected Stories”, Penguin, 1975, Cape
1974 The Conservationist, Cape
1973 The Black Interpreters: Notes on African Writing, Spro-Cas/Ravan (South Africa)
1973 On the Mines, with David Goldblatt, C. Struik (South Africa)
1972 Livingstone’s Companions: Stories, Cape
1972 African Literature: The Lectures Given on This Theme at the University of Cape Town’s Public Summer School, February 1972, University of Cape Town (South Africa)
1971 A Guest of Honour, Cape
1970 Penguin Modern Stories, contributor, Penguin
1967 South African Writing Today, co-editor with L. Abrahams, Penguin
1966 The Late Bourgeois World, Gollancz
1965 Not for Publication, Gollancz
1963 Occasion for Loving, Gollancz
1960 Friday’s Footprint, Gollancz
1958 A World of Strangers, Gollancz
1956 Six Feet ofthe Country: Short Stories, Gollancz
1953 The Soft Voice of the Serpent and Other Stories, Gollancz
1953 The Lying Days, Gollancz
1949 Face to Face: Short Stories, Silver Leaf Books (South Africa)
fleursdumal.nl magazine
More in: # Archive S.A. literature, Apartheid, Archive G-H, In Memoriam, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS
Eugène Marais
(1871–1936)
Klaas Vakie
Hy stoot die voordeur stadig oop,
en in die skadu sien ek hom;
sy swart manel is oopgeknoop,
sy snaakse lyfie hoepelkrom;
sy lang gesig is uitgedroog,
hy staat by my skaars skouerhoog!
Sy ogies knip, sy lippe lag,
sy langbol-hoed is in sy hand;
hy kom van buite uit die nag,
en bly net in die skadurand.
Een kers brand stadig in die tuit,
die ander flikker heen en weer;
en langs my, deur die onderruit,
daar loer die nag so swart as kruit!
Die skadu’s – kort en dik en bont –
spring op die vloer soos lammers rond!
Eugène Marais poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
Eugène Marais
(1871–1936)
Die Lied van Suid-Afrika
Sy sê: ‘Ek vorder as ‘n heil’ge reg
die vrug van eindelose pyn;
ek smyt hulle oor die berge weg,
en smoor hulle in die sandwoestyn.’
Sy sê: ‘Nooit het ek iets gegee;
ek laat hulle honger, dors en bloei;
hulle worstel deur en sterf gedwee,
en min my as ‘n vlam wat skroei.
Tien male moes hulle veg vir my,
tien male moes hulle kerm en stoei,
tien male in die stof gebrei,
tien male opstaan weer en bloei.
My liefde duld geen ewenaar –
vergeefs die weeklag van die vrou,
van kleintjies al die stom gebaar:
My liefde verg ‘n enkel trou.
Hulle diepste hoop is lang verteer,
vergaan in rook en as en bloed,
hulle sak aanbiddend om my neer,
ek voel hulle trane op my voet.
Ek adem nooit hulle name meer,
nooit kon ek hulle kinders noem;
in vreemde tale hoor ek weer
die dowwe fluistering van hulle roem.
En vlymend soos ‘n swaard, geheg
bly van my liefde slegs die pyn;
ek smyt hulle oor die berge weg,
en smoor hulle in die sandwoestyn.’
Eugène Marais poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
45ste Poetry International 2014
“Meisjes zijn het allermooist op aard”
door Carina van der Walt
2014 – 06 – 17
Woensdag 11 juni was een stralend zonnige dag in Rotterdam. Een dag voor mooie meisjes à la Raymond van het Groenewoud de Belgische zanger. Het was de eerste volle dag bij Poetry International na de Vlaggenparade en Festivalopening de vorige avond. Het dagprogramma werd uitgedeeld met een citaat van Jules Deelder als kop: Hoe langer je leeft / hoe korter het duurt. Jules is zeker het gezicht van de Rotterdamse dichterswereld als nachtburgemeester en na tien deelnames aan Poetry International tussen 1970 en 2000. Hij was ook op deze avond de gast van een programma met dezelfde titel. Daarom was het ook gepast dat de gasten bij binnenkomst direct met deze dichtregel uit zijn hand verwelkomd werden. De meerderheid van de activiteiten was gelokaliseerd in de Rotterdamse Schouwburg. In de stad waren fiets- en kunstroutes die alles te maken hadden met poëzie in de wijdste betekenis. Maar wie op een dag bezoek komt, moest keuzes maken.
In het Douw Egberts Café (DE Café) naast de tramhalte en 150 meter van de gloednieuw gerenoveerde stationshal, gingen we op het eerste programma af. Dit programma is een initiatief van Dean Bowen, die ook als gastheer optrad. De eerste twee gasten om 14:00 waren Véronique Pitollo uit Frankrijk en Antoine de Kom, VSB Poëzieprijswinnaar. We krijgen elk een hand out met een vertaling van Pitollos werk door Rokus Hofstede. Heel handig. Pitollo vertelde tijdens de introductie dat haar voorlezing niet het palet geeft van haar stijl, maar speciaal voor Poetry International geschreven is. Zij las voor uit HET MEISJE EN UTOPIEëN:
p.1
Kinderloze koningen en koninginnen krijgen aan het eind meestal een meisje.
Een meisje!
De kreet van teleurstelling weerklinkt in het hele koninkrijk. Ze zijn teleurgesteld.
Dat kind moet een belofte zijn van geschenken, voorspellingen rond de wieg, een prins en alles wat daaruit volgt. Men schat ziektes in, somt successen op.
Een levensweg, wat is dat? Grote verwachtingen in de lijnen van de hand, ja… Maar verder? Wie de slechte kaart trekt als de rollen van ‘vader, moeder, kind’ worden vergeven, zal het zich heugen.
p.2
Is ze eenmaal tot wasdom gekomen, dan stelt men zich het meisje voor aan de arm van een cavalier. Maar cavaliers gaan voorbij en meisjes blijven… het leven vliegt heen aan het stuur van een cabriolet.
(Geboren worden als meisje is een handicap die erop neerkomt dat je twee keer zo levend bent als een jongen).
p.3
Als zelfbevrijding de droom van de mensheid is, dan maakt het meisje er deel van uit.
Ze maakt deel uit van dat grote voorwaartse streven: die trage overtocht.
Voor knappe meisjes met een smalle taille is het makkelijker: volkomen onafhankelijke als ze zijn, worden ze bevoorrecht. Toch is de grond wankel voor een vurig jong ding, toch zijn de muren scheef.
Wat het meisje verklaart, zijn de gemiste treden.
De andere voegen zich bij de onbehoorlijke massa, de zusjes voor de spiegels.
Het is verbijsterend. Voor haar weerschijn grimas het lelijke wicht. Om dat ene mooie meisje te zijn tussen alle andere, moet je bedrog plegen met je spiegelbeeld.
In een prozagedicht van veertien pagina’s vertelde Pitollo van alle ongemakken, verwachtingen en teleurstellingen van een koningsdochter. Uit het kleine publiek in DE Café merkte iemand achteraf overeenkomsten en verschillen op in het meisjesperspectief van de poëzie van Kreek Daey Ouwens. Er worden contactgegevens uitgeruild.
De tweede gast was Antoine de Kom. Hij las onder andere zijn gedichten made in honduras en hafez bashar maher voor uit de bekroonde bundel Ritmisch zonder string (2014). Op mijn vraag hoe hij zijn bezoek aan Zuid-Afrika ervoer, antwoordde hij met een lezing uit sea point:
ah tamanrasset zuidwaarts oh dood
geheel absurd ubuntu door de ander levend uwe dood
heeft hier ter hoogte van tamanrassat zijn grote voeten in het zand gelobd
en korstig ook zie ik een heel grote wrat. verder kan ik melden
dat dood luid snurkt. hij kan het niet helpen. tot diep in de nacht
zat hij te mailen en nu plagen hem talloze overlevenden
die hem slapeloos in hun sahara vrezen
klein zusje van dood is een woestijn die soms en langzaamaan sahel
wat groener wordt zodat je voeten zo te zien vanuit de hoogte hier of daar
wat nat wanneer ze aan de oever van een meer of meer rivier.
het mist. en je verwacht hem ieder ogenblik. waaraan herken
je hem? wat is zijn teken of besluit zodat hij aan je komt?
zijn zusje zwijgt. je weet nog wel: dood heeft een smoel
en wie weet is die kaaps in kaapstad
nu wordt dood toerist van alle kleuren thuis
erg druk was het tussen de vissen en heel warm toen de piloot opeens
zei: dat schip zinkt! het zinkt en daalde hij verder naar de haven
verderop. we hebben gevlogen rond de tafelberg de dichtheid van de townships
vastgesteld. na de vlekkeloze landing zagen we de waarheid onder ogen.
geen commissie die het na kan doen: dit is een verdrietig land
waar medemensen als verschrikte vogels uiteenstuiven wanneer
dood als mijn wit van deze bladzij hen te na komt
Het personage dood van dit gedicht van Antoine de Kom is “alive and well” aan de zuidpunt van Afrika. Wat kan ik erop zeggen? Behalve dat ook hierin een meisje voorkomt: het zusje van dood die zwijgt.
Ik ben eigenlijk gegaan voor mijn landgenoot Charl-Pierre Naudé, maar in de schouwburg van Rotterdam was hij nog nergens te zien. Tijdens de Poëziecafe met Daniël Dee (huidige stadsdichter van Rotterdam, maar geboren in Zuid-Afrika) kijk ik even bij De Huisdrukker rond. Zou Naudé ondertussen (na onze laatste ontmoeting in Maastricht) zo een grote snor hebben gekweekt? Ik stap op een man af met dezelfde postuur als Naudé en spreek hem aan. Nee, hij is de Turkse dichter Roni Margulies uit Istanbul. Hij is in NU aan de beurt bij Dee. Ik moet hem excuseren.
Zo leerde ik tijdens zijn zeer dynamische optrede over het programma A View with a Room. De initiatiefnemer is Eric Dullaert. Hij werkte samen met Poetry International. Margulies is nu zes weken “writer in residence” in Rotterdam Zuid. Hij is gefascineerd door thema’s als identiteit, migratie, grenzen, taal en onderdrukking. Hij heeft in deze tijd zeventien gedichten geschreven over het gebied rond de Maas. Voor Poetry International heeft Margulies een prachtig linnen doosje met tien van zijn zeventien gedichten samengesteld. Ik herkende de typische blik en vragen van iemand in de marge van een nieuwe samenleving. Ook Margulies heeft het over meisjes, kassa meisjes, in zijn gedicht Burcu, Yonca en Defne vertaald door Sytske Sötemann.
Burcu, Yonca en Defne
Om de dag loop ik de Dortselaan af
en koop bij Albert Hein brood en sigaretten,
en oude Franse kaas, diverse dranken,
en allerlei soorten varkensproducten.
De laatste keer zat Burcu achter de kassa,
daarvoor was het Yonca, een andere keer Defne.
Op hun kraag hebben ze allemaal een naamkaartje.
Ik zeg alleen “Dank je wel.”
Gisteren keek Burca naar de pakjes ham,
ze aarzelde, keek naar mij, twijfelde,
ten slotte was ze ervan overtuigd dat ik Turks was.
“Meneer,” zei ze, “wat u daar heeft gekocht is varken.”
“Dat weet ik,” zei ik, “Wij hebben dat niet,
daarom ben ik het gekocht. Soms heb ik er zin in.”
“Wie zijn wij?” dacht ik later,
toen ik op m’n gemak naar huis liep.
Zou Burca dat ook gedacht hebben,
toen ze me enigszins bezorgd nakeek:
“Hij is duidelijk geen Nederlander, maar
wat dan wel, is een beetje moeilijk te zeggen.”
Uiteindelijk was het de tijd voor de avondprogramma’s. In de Kleine Zaal kwamen vroeg ’s avonds Adam Dickinson (Canada), Alfred Schaffer (Nederland), Charl-Pierre Naudé (Zuid-Afrika) en Habib Tengour (Algerije / Frankrijk) bijeen om elk ongeveer vijftien minuten uit hun werk voor te lezen. Al snel kwam ik zeer onder de indruk van Dickinsons gedichten uit zijn bundel The Polymers. Hij combineerde literatuur en wetenschap. In zijn gedichten onderzoekt hij de structuur en het gedrag van “polymers” of grote moleculen met identieke vormen in verschillende combinaties.
Het poëziepubliek genoot van de virtuositeit van Naudé als dichter. Ze horen half bekende en half vreemde woorden in zijn voordracht; bekende verwijzingen als “Stonehenge” en onbekende verwijzingen als “samekoms-met-handradio’s”. Ik zie voor me een andere Naudé dan bijna twintig jaar geleden. Hij debuteerde toen met Die nomadiese oomblik (1995). Het was een nogal intellectualistische bundel waarvoor hij de Ingrid Jonker Prijs ontving. Hoewel de sociale en politieke toestanden in Zuid-Afrika vaak op een persoonlijk niveau een plaats in zijn gedichten krijgen, is Naudé geen activist. Hij sloot ons dagje Rotterdam af met:
Nawoord
I
Miskien, toentertyd,
was daar tafels gedek
by Stonehedge:
kliptafels
met godewette daarop
’n banket
van smeulende offerandes
wat in geplette bordjes
rondgedra is
in ’n kring van die feromone
– soos popdeuntjies
wat rook uit ’n samekoms-met-handradio’s
van die maagde.
Die windjie slinger
en neurie deur die gras,
soos borduurwerk
met some langs,
en skielik moker
die weerlig alles plat
tot op ’n verpulpte neusbrug,
tot ín die tydlose skerwe
van die erdewerk,
waar argeoloë
duisend jaar later ’n prentjie bymekaar skraap
van ene Pete Townshend,
van The Who.
II
Jy sou skaars dink dié formule
het Afrika toe gehink
oor die tydelike vlaksee –
of was die rigting andersom?
……
Dáár
sien ek die tiara,
die halfsirkel-waterval
Victoria,
wat al hoe dieper in die aarde wegsink,
en skitterend na binne kolk
sonder om iets
koninkliks en verswelgends na buite
uit te vaardig.
Zo was het genoeg voor één dag. De ingeperkte koningsdochter “als verlengstuk van de moeder” (p. 14 in de voordracht van Pitollo eerder op de dag) groeide in Naudés voordracht onbedoeld uit tot een grandioze waterval met de naam Victoria. Mijn verstand zei nog: ga luisteren naar Jules Deelder, maar mijn beker was vol. Die dichters die op deze dag uitkwamen als de lievelingen van de pers waren Naudé en Deelder, elk met een artikel in het NRC Handelsblad. In het najaar van 2014 zal Naudés Al die lieflike dade bij Uitgeverij Tafelberg verschijnen. De laatste bundel van Deelders was Ruisch (De Bezige Bij, 2011).
Foto’s: Carina van der Walt
1 – Dichteressen Kreek Daey Ouwens en Emma Crebolder aan de zij van deelnemende dichter Antoine de Kom
2 – De Franse dichteres Veronique Pitollo in gesprek met Dean Bowen in DE Café
3 – De Turkse dichter Roni Margulies vertelt van zijn ervaringen als “writer in residence” de afgelopen zes weken in Rotterdam Zuid.
4 – Charl-Pierre Naudé en zijn vertaler Robert Dorsman.
5 – De Zuid-Afrikaanse dichter Charl-Pierre Naudé op het podium.
Carina van der Walt over Poetry International 2014
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Archive W-X, Art & Literature News, Carina van der Walt, Poetry International, TRANSLATION ARCHIVE, Walt, Carina van der
Literaire Salon in’t Wevershuisje 5
Emma Crebolder vertaalt Heilna du Plooy
Reis
Als het dan midwinter was
en ’s nachts het Hogeveld tot poeder
wordt geschroeid in koude en ijl rijp,
dan wilde Pa graag reizen
naar waar het warmer was.
Als wij in het donker nog vertrokken
werden wij in warme dekens toegestopt;
Buiten waren de gekende vormen onbekend
en vreemder nachtblauw bij het verder rijden.
Pa wijst waar de Drie Koningen staat,
Orion, en ook het Zuiderkruis.
Wij kijken steeds maar naar de lucht
verbaasd dat ook de maan kan ondergaan.
Als het lichter wordt,
de zon kogel kleurig rond verschijnt
dan moeten wij om ons heen kijken
en vertellen wat wij zien verdwijnen.
Pa geeft doorlopend les,
aardrijkskunde, plantkunde, dierkunde
en ook geschiedenis komt aan bod:
Kijk, hier begint het landschap te breken-
het binnenland is werkelijk een groot plateau.
Let op, wij rijden nu veel minder omhoog
dan omlaag. Kijk naar de heuvelige
glooiingen daar, de vogels, de soorten gras,
de bomen, hun schors en bladeren:
Als de ochtend gevorderd is, dan
zegt Pa: Voel, het is veel warmer hier.
En dan kijk ik, het Hogeveldse kind,
voorbij de koude en bekende
bleekheid in mijn hoofd
verrukt naar het nieuw gebied:
Langs de weg lange lanen van kersthulst
met grote slappe bloemen schelrood
tegen het groen, en her en der grote
massieve hopen kleur
waar bougainvillias hoog opklimmen
en dan omlaag regenen in roze en paars.
We hebben het land zo leren kennen
en door dat kennen ook lief gekregen.
Met die liefde liggen we nu overhoop:
We zijn met alles wat we zijn:
-dat voel ik in de politieke lucht hangen
een stigma, alleen verleden, vreemd, terloops.
Maar in mijn hoofd zijn de beelden gegrift
zoals in de genen waaruit ik stam:
Nooit hoor ik op een andere plek
zoals op deze, zelfs bij verstek.
Heilna du Plooy
(vertaald van het Zuid-Afrikaans in het Nederlands door Emma Crebolder)
Vertaalvrucht (nr 5): Emma Crebolder vertaalt Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 5, foto Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Crebolder, Emma, Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT
Emma Crebolder (R) & Heilna du Plooy (L)
Literaire Salon in ’t Wevershuisje 4
Heilna du Plooy vertaalt Emma Crebolder
Ons vruchtbaarst verleden
1.
Ons vruchtbaarst verleden lag
in geschriften en bij rivieren, op
keien of stenen aan Schelde of Waal.
De stroming sleepte ons mee.
We moesten de verhalen vinden.
Schorrevaar is achtergebleven. Ze
speelt met uitgeklapte vleugels voor
boek. Ze omvangt de meeuw en
gooit haar trots mijlenver op en wijst,
kijk daar: vriendin van schorrevaar.
2.
Alle lemuren en slingerapen
leren het grijpfijne in
oerbossen. Wij op het asfalt
worden getroffen door
breukzak en wervelzwakte.
Prijsdier Taal, je wordt zo vaak
misvat. Laat ons liever toch
gebaren. Een opgestoken hand
ontwapent hoe graag een mens ook
het brullen na zou willen apen.
Emma Crebolder
Ons vrugbaarste verlede
1.
Ons vrugbaarste verlede is op papier
en langs riviere vasgelê, op die keie
of klippe langs die Schelde of die Waal.
Die stroming het ons meegevoer.
Ons moes na die verhale soek.
Waterraaf het agtergebly. Sy flap
haar vlerke soos ’n boek wyd oop.
Sy omhels die meeu en gooi haar
trots hoog op in die lug en wys,
kyk daar: die vriendin van waterraaf.
2.
Die lemurs en die slingerape
leer almal fyngryp in
die oerbos. Ons hier
op die teer word getref deur
breuke en werwelverweer.
Skoudier Taal, jy word gereeld
verkeerd verstaan. Dan maar liewer
gebare gebruik. ‘n Uitgestrekte hand
ontwapen ook al sou ’n mens
graag ‘n gebrul wou na-aap.
Heilna du Plooy
Vertaling gedicht Emma Crebolder naar het Zuidafrikaans
Vertaalvrucht (nr 4): Emma Crebolder & Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 4, foto Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Crebolder, Emma, Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature