Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Amalgaam is een duobundel van twee dichters, Willy Martin en Carina van der Walt. Martin was in een vorig leven een avontuurlijke hoogleraar lexicologie die zich vooral richtte op nieuwe technologie en systematiek om taal te kunnen voorzien van het juiste frame. Van der Walt begon in het reguliere onderwijs als docente Afrikaans, Nederlands en Setswana en legde zich later toe op het academisch onderzoek naar kinder- en jeugdliteratuur. In het grootste deel van de bundel worden Zuid-Afrikaans en Nederlands afgewisseld, waarbij ieder zijn eigen moedertaal voor zijn rekening neemt: Martin het Nederlands (en Vlaams), Van der Walt het Afrikaans.
De bundel heet Amalgaam, en dat woord wordt – zoals het een uitgave van een lexicograaf betaamt – netjes in een voetnoot toegelicht. In de figuurlijke zin betekent ‘amalgaam’ in zowel het Afrikaans als in het Nederlands hetzelfde: een mengsel, mengelmoes. Die beschrijving is behoorlijk van toepassing op dit gezamenlijke werk: het gaat om twee verschillende dichters uit verschillende generaties die niet alleen duidelijk hun eigen thematiek en stijl hebben, maar die ook nog eens in een aparte taal schrijven. Het probleem daarbij is wel dat die talen ‘valse vrienden’ zijn – ze hebben een gezamenlijk verleden, maar de schijnbare overlap bestaat voor een deel uit goed afgedekte valkuilen. Al in het voorwoord wordt de wordingsgeschiedenis vanuit het Groot Woordenboek Afrikaans en Nederlands (de culminatie van Martin’s werk als hoogleraar) uit de doeken gedaan, en daarmee is al meteen duidelijk dat de lezer het nodige te wachten staat.
De normale lezer moge het op dit moment misschien duizelen, maar het valt wel mee. Amalgaam is een eerste voorzichtig experiment, en blijft volledig in het nette. Het is geen verraderlijke of dubbelzinnige smeltkroes geworden van talen en dichters, die de lezer de hele tijd op het verkeerde been zet – dat hebben de dichters overgelaten voor een volgend deel. De bundel is in zijn huidige vorm een gedegen bloemlezing waarin gedichten op elkaar gestapeld zijn die samen een mooi beeld geven van twee nogal verschillende dichters. Twee voor de prijs van een, zogezegd. Beiden hebben een prettige stijl die de ander niet in de weg zit. Martin is wat serieuzer en plechtstatiger, en Van der Walt wat levendiger en politieker – bijvoorbeeld over de betekenis van Lampedusa voor het zelfbeeld van Europa. Met name de gedichten van Van der Walt geven de indruk dat ze geschreven zijn voor een bezielende voordracht.
De bundel bevat naast oorspronkelijke gedichten ook een aantal vertalingen van gedichten van anderen, van uiteenlopende dichters zoals Paul van Ostaijen, Adam Small, Tsjebbe Hettinga, Hans du Plessis en Peter Snyders. Die buitenboordmotor had de bundel niet nodig: met name in hun eigen woorden is het eigen geluid al duidelijk genoeg te horen.
Vraag is natuurlijk hoe het vervolg van dit experiment eruit zal zien. Het is duidelijk dat er nog veel meer potentiële poëtische energie zit in het grensgebied tussen de twee zustertalen en tussen andere verwante talen. Door hun unieke professionele en persoonlijke achtergrond zijn Van der Walt en Martin ideale mentale experimentele opstellingen om als woordjesversneller tussen deze talen te fungeren. Het samenwerkingsproces zal om de energiedichtheid omhoog te krijgen waarschijnlijk nog intensiever moeten zijn. Door de dichters niet enkel per heel gedicht om en om te laten werken in of de ene taal of de andere, maar per regel aan zet te laten – of zelfs nog vaker, desnoods per woord of zelfs lettergreep, en in een taal naar keuze – kunnen de talen tegen elkaar in gaan draaien en met zeer hoge snelheid tegen elkaar aanbotsen. Het gedroomde resultaat is dan niet meer te duiden als het een of het ander, maar zou in het ideale geval leiden tot een spannende fusie van kernen uit beide talen en culturen. Dat is misschien minder toegankelijk dan Amalgaam – hoe intensiever de opeenstapeling van frames uit beide talen, hoe dieper de benodigde kennis – maar zelfs als dat benodigde dubbele taalgevoel maar voor een zeer klein deel van de mensheid zal zijn weggelegd, is er voor de rest vast al veel plezier te beleven door het spectaculaire uiteenspatten van elementaire talige deeltjes. Amalgaam is de eerste speelse stap op een veelbelovende pad, en hopelijk zetten Van der Walt en Martin aangemoedigd door het succes van hun geslaagde dubbelbundel door met dit experiment – alleen of met hulp van anderen.
Michiel Leenaars
____________________________________
Willy Martin & Carina van der Walt
Amalgaam
Prijs € 15,-
95 pag.
ISBN 978 90 8684 117 2
Uitgeverij IJzer
Postbus 628
3500 AP Utrecht
Tel: 030 – 2521798
http://www.uitgeverij-ijzer.nl/
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive K-L, Art & Literature News, Carina van der Walt, Walt, Carina van der, Willy Martin
AMALGAAM programma in De Poorten, Tilburg
op 2 februari 2016 in wijkcentrum De Poorten, Tilburg om 20:00 in het kader van Week van de Poëzie 2016 met het THEMA HERINNERING met bekende en nieuwe stemmen van Tilburgse dichters
1. Jef van Kempen leest eigen gedichten en een gedicht van Henry Dolmans uit 1898 ter gelegenheid van de inwijding van de splinternieuwe kerk OLV van de Rozenkrans (Hasselt / De Poorten).
2. Cees van Raak licht de geschiedenis toe van het huidige wijkcentrum De Poorten. Zijn historisch perspectief is gepubliceerd in Van Godshuis tot De Poorten: Geschiedenis van de Hasseltse kerk (2005).
3. Jasper Mikkers leest drie ongepubliceerde gedichten uit zijn kindertijd met het kopje “de God van het kind” als tegenpool met de devotie en negentiende eeuw se taalgebruik van Henri Dolmans.
Nieuwe dichterstemmen uit Tilburg en Leuven
4. Carina van der Walt (woonachtig in Tilburg, maar geboren in ZA)
en Willy Martin (een professionele jet setter onder de Vlaamse academici)
Zij schrijven naar elkaar toe en uit elkaar uit in de tweetalige dichtbundel AMALGAAM.
Het programma wordt onderbouwd door digitale projecties van teksten en beelden.
Bundels:
Carina van der Walt en Willy Martin: AMALGAAM
Jasper Mikkers: De Gespiegelde Stad, gedichten
Cees van Raak: Van Godshuis tot De Poorten. Geschiedenis van de Hasseltse kerk
Jef van Kempen: Laatste Bedrijf, gedichten
Jef van Kempen: Henri Dolmans, dichter van jubel en smart
AMALGAAM programma
op 2 februari 2016 in wijkcentrum De Poorten, Tilburg om 20:00 in het kader van Week van de Poëzie 2016 met het thema HERINNERING
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Carina van der Walt, Henri Dolmans, Kempen, Jef van, Literary Events, Mikkers, Jasper, Raak, Cees van, Willy Martin
AMALGAAM een nieuwe Afrikaans/Nederlandse Dichtbundel
AMALGAAM is een duobundel met gedichten geschreven in het Nederlands (door Willy Martin) en in het Afrikaans (door Carina van der Walt).
AMALGAAM verschijnt in oktober bij Uitgeverij IJzer in Utrecht.
AMALGAAM bevat Afrikaans- en Nederlandstalige gedichten die niet per taal gescheiden, maar alfabetisch op titel gerangschikt staan.
Net zoals in ANNA (2011, Groot Woordenboek Afrikaans en Nederlands) zijn de gedichten uit de twee talen ‘geamalgameerd’, samen behandeld, als waren zij van één en dezelfde taal. Amalgamatie heeft voor de auteurs het voordeel dat zowel taalkundig als letterkundig grenzen kunnen worden afgetast en overschreden. De talen krijgen hun natuurlijke plaats in een vlechtwerk van verschuivende betekenissen. De nevenschikking van de talen zorgt ervoor dat latente krachten in beide talen helder in zicht komen. Niet alleen de verklarende kracht van woorden, maar ook de poëtische glans kan erdoor uitgelicht worden.
De Afrikaanstalige gedichten zijn van de hand van de Zuid-Afrikaanse dichteres en essayist Carina van der Walt, de Nederlandstalige van de Vlaming Willy Martin, emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en hoofdredacteur van ANNA.
De officiële bundelpresentatie is op zondag 13 september 2015 om 11:00 uur Abdij Roosendael te Sint-Katelijne-Waver (bij Mechelen)
Gedichten en muzikale omlijsting zullen in het mooie kader van het abdijdomein aan het geheel een feestelijk karakter geven. Katelijne Boon (Vlaamse Radio en Televisieomroep, bekend van “De Ambassadeurs” op Klara) zal de auteurs interviewen en het programma coördineren.
Willy Martin & Carina van der Walt
Amalgaam
Prijs € 15,-
95 pag.
ISBN 978 90 8684 117 2
Verschijnt oktober 2015
Uitgeverij Ijzer, Utrecht
website: http://www.uitgeverij-ijzer.nl/
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Archive W-X, Art & Literature News, Carina van der Walt, TRANSLATION ARCHIVE, Walt, Carina van der, Willy Martin
Die ritueel
door Charl-Pierre Naudé
Snaaks hoe dinge met ’n doel gedoen word,
en dan lyk dit so na die skep van chaos
van hier by my tafeltjie waar ek sit en rook.
Daai twee wat vroeër verbygestap het,
die karre wat heen en weer oor die nat teer fluit –
beplanning sit daaragter, hoor.
Alles vergeetbaar, nietemin, van hier, behalwe
die triestige groen bakkie wat nou meer as een keer
aan die voet van die restaurantterras verbygevaar het.
Met sy laaste rit het iemand alleen agter
op die oop bak gestaan, hande seremonieel
op die kajuitreëling, en toegegooi onder ’n swart seil.
Ekstra stadig word daar bestuur, soos in ’n stoet;
toe merk ek dié “passasier”, só kierts, moet
ʼn rekwisiet wees, want g’n ledemaat van hom beweeg nie.
Só moes Julius Caesar op sy strydwa gery het
met die herdenkings van sy seges
jare ná sy dood, onder ’n lanferlap
op pad na die arena as ’n beeld vir die onthulling.
En weer het die ritueel verby gekom (triomfantelik?).
Seker iets by die huis vergeet, kon my nie skeel nie.
Ek fantaseer toe die figuur is ʼn terdoodveroordeelde;
en terwyl motreën uit die bewolktheid neersif
wonder ek wat die wyse van sy teregstelling gaan wees.
Ná my koffie het ek huis toe geloop
en die gedoente weer teëgekom, dié keer by sy eindpunt:
ʼn Lint oor die grasperk het huisraad verdeel.
Die vrou het by haar kind gestaan, en die man daar wat sy seil
styf span oor sy hoop goed op die bakkie, hý het gehuil.
Het Ritueel
door Charl-Pierre Naudé in een vertaling van Willy Martin
Vreemd hoe doelgericht de dingen lopen,
terwijl zij eerder op een chaos lijken
voor wie, als ik, aan een tafeltje zit te roken en kijkt.
Die twee die daarnet langs gekomen waren,
het sissen heen en weer van wielen over nat asfalt—
daar steekt een planning achter, hoor.
Toch wordt van hieruit alles licht vergeten, behalve
dat kleine groene bakkie dat voor de tigste keer
voorbij het restaurantterras is gepasseerd.
De laatste maal stond iemand heel alleen
in de open achterbak, de handen ceremonieel
bovenop de stuurcabinereling, de rest onder een zwart zeil.
Heel traag, als in een stoet, werd er gereden;
pas toen begreep ik dat hij, de ‘passagier’, kaarsrecht,
een rekwisiet moest wezen, geen ledemaat zag ik bewegen.
Zó moet in zijn strijdwagen Julius Caesar voorbijgereden zijn
bij de herdenking van zijn zeges
jaren nà zijn dood, onder een crêpe rouwgewaad
op weg naar de arena waar zijn standbeeld werd onthuld.
En weer trok (triomfantelijk?) het ritueel voorbij.
Zeker thuis wat vergeten, wat kon het mij ook schelen.
Later verbeeldde ik mij dat deze man ter dood veroordeeld was;
en terwijl uit de bewolkte hemel een fijne regen daalde
vroeg ik mij af hoe hij zou worden omgebracht.
Mijn koffie op, kwam ik, op weg naar huis,
dezelfde stoet weer tegen,
dit keer daar waar zijn eindpunt was:
Een lint over het gazon verdeelde het huisgerei.
De vrouw stond bij het kind, en hij, de man die ’t zeil
over zijn goed in ’t bakkie had gespannen, hij huilde.
(vertaald/bewerkt van het Zuid-Afrikaans in het Nederlands door Willy Martin)
In de serie Vertaalvrucht nr. 8
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Charl-Pierre Naudé, Naudé, Charl-Pierre, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
Literaire Salon in’t Wevershuisje het op woensdag 20 Augustus sy tweede aflewering in Tilburg beleef. Die eerste aflewering was op 30 Junie 2013 met die Afrikaanse digteres Heilna du Plooy as hoofgas. Intussen het haar nuutste digbundel, Die stilte opgeskort (2014) by Protea Boekhuis verskyn. Die salon wens haar graag as vorige gas geluk met hierdie mooi ontwikkeling. Op die oomblik lyk dit asof hierdie privaat inisiatief een maal per jaar aangebied sal word.
Vanjaar was die hoofgas die Afrikaanse digter Charl-Pierre Naudé.
Literaire Salon in’t Wevershuisje bly getrou aan sy doel om ’n klein en intieme ontmoetingsruimte te skep ter wille van kontak en inspirasie tussen digters, kortverhaal- of kinderboekskrywers uit drie lande: Suid-Afrika, Nederland en België. Tot dusver is nog net digters uitgenooi – vanjaar ses. Tuis by Carina van der Walt en haar man, Geno Spoormans, word méér as voorlesings uit eie werk verwag. Dit is die waarderende deel. In deel twee van die program word daar van die deelnemers verwag om mekaar se werk te vertaal. Dit is die inspirerende deel. Vertalings sal deur die loop van die volgende jaar op hierdie webwerf gepubliseer word en ook in Ambrozijn – ’n Belgiese literêre blad uit Ieper.
Links Charl-Pierre Naudé en Carina van der Walt. Rechts, zittend, Willy Martin
In kleiner kring is die publikasie van Charl-Pierre Naudé se volgende bundel hier vooruit gevier. Al die lieflike dade (2014) sal in September by uitgewery Tafelberg verskyn. Op die oomblik werk Naudé as as een van die organisasie DAAD se beurshouers in Berlyn. Die Nederlandse gas was K. Michel uit Amsterdam. Albei die digters het gedigte voorgelees wat nog nie in bundels verskyn het nie. Van hierdie gedigte word nou vertaal.
Die derde stadsdigter van Tilburg, Frank van Pamelen, het onderweg terug van sy nuwe uitgewer vinnig ingeval by die Literaire Salon in’t Wevershuisje om ekstra luister daaraan te verleen. Sy ervaring op die podium het na die ander digters toe deurgesyfer en het gesorg vir ’n gemoedelike stemming. Die interessante ooreenkoms tussen Naudé en Van Pamelen is dat albei op die oomblik hulle digterskap uitbrei na ’n ander genre. Naudé werk aan ‘n roman en Van Pamelen se eerste riller sal in die voorjaar van 2015 verskyn.
Digteres Emma Crebolder was vir die tweede agtereenvolgende jaar op besoek by die Literaire Salon in’t Wevershuisje. Nommer drie van haar trilogie Vergeten (2010), Vallen (2012) en nou Verzoening (2014) by uitgewery Nieuw Amsterdam word op 12 September in boekwinkel De Tribune bekend gestel in Maastricht. Uit België was die digter uit Leuven, Willy Martin, ook vir die tweede agtereen voldende jaar op besoek. Nuus vars uit die oond is dat Martin en Van der Walt pas te hore gekry het dat hulle ’n klein, maar bekende uitgewer met ’n goeie reputasie gekry het vir hulle eksperimentele duobundel. Die lang pad wat voorlê is die bevestiging van reeds beloofde borge en redaksionele afronding. Dit demp nie hulle opgewondenheid nie! Webmeester Jef van Kempen uit Tilburg was as waarnemer en as deelnemende digter ook vir ’n tweede maal teenwoordig. Alle vertalings wat voortkom uit Literaire Salon in’t Wevershuisje sal in ’n nuwe stroom publikasies op fleursdumal.nl verskyn.
Laaste maar beslis nie die minste nie was die optrede van Cora van Lierop. As violis reis sy die wêreld rond en is pas terug uit Tsjeggië, waar sy die afgelope agt jaar ’n intensiewe tiendag kursus saam met ander simfonie orkeslede uit Europa gevolg het. Van Lierop het die Literaire Salon in’t Wevershuisje geopen met ’n Siciliaanse dans van Vivaldi. Aan die einde van de middag se eerste deel het Van Lierop en Van der Walt saam twee gedigte onder vioolbegeleiding uitgevoer: Wevershuisje saam met Drobnosti van Antonín Dvořák en Welkom saam met Romanza, ook van Antonín Dvořák.
Dvořák was ’n Tsjeggiese komponis wat Amerika toe geëmmigreer het en lieflike miniature vol heimwee en verlange terug na sy vaderland toe gekomponeer het. Dit het die stemming van die salon pragtig saamgevat. Op 31 Augustus speel Van Lierop as simfonie-orkeslid die nuut gekomponeerde stuk Horses, a gift to mankind. Dit is gekomponeer deur Paul van Gülick na aanleiding van War Horse en die herdenking van die eerste wêreldoorlog. Die uitvoering sal in die Laurentius-kerk in Ulvenhout plaasvind.
Die Literaire Salon in’t Wevershuisje sidder van kreatiewe energie. Van der Walt en Spoormans hoop om in die toekoms hierdie salon én sy besonder inspirerende karakter in stand te kan hou.
fleursdumal.nl magazine
More in: Carina van der Walt, Charl-Pierre Naudé, Crebolder, Emma, Frank van Pamelen, Jef van Kempen, Literaire Salon in 't Wevershuisje, TRANSLATION ARCHIVE, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
Willy Martin gedicht & Heilna du Plooy vertaling
Literaire Salon in’t Wevershuisje
Vertaalvrucht 2
Willy Martin
EEN HERFST AAN ZEE
Zij twijfelt nog.
Zij aarzelt, even.
Zij is niet zeker
van wat komen zal:
dagen van mist allicht,
van strakke wind,
van eindeloze regen.
Later die dag
komt zij hem in de duinen tegen.
Geborgen in een warme kuil
geniet hij van wat late zon.
Als hij haar ziet en nader komt,
is zij niet langer meer onzeker.
Alsof zij altijd had geweten
dat eens, een herfst aan zee,
het haasten in zijn hoofd
voorgoed zou zijn verdwenen.
Willy Martin
gedicht uit: Voor de Gelegenheid (Academia Press, Gent, 2011, p.16)
Willy Martin
EEN HERFS BY DIE SEE
Sy twyfel nog.
Sy aarsel, ietwat.
Sy is nie seker
oor wat voorlê nie:
dae van mis miskien,
van gure wind,
van eindelose reën.
Later die dag
kom sy hom in die duine teë.
Geborge teen die warm sand
koester by hom in die aandson.
As hy haar sien en nader kom,
is sy nie meer onseker nie.
Dit was of sy nog altyd weet:
eendag, een herfs by die see,
gaan die gejaagheid in sy kop
hom vir altyd verlaat.
Vertaling naar het Zuid-Afrikaans door Heilna du Plooy
Gedicht en vertaling uit: Tijdschrift Ambrozijn, 31ste jaargang, nummer 3, 2013-2014, p. 26-27
fleursdumal.nl magazine
More in: Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Willy Martin
Literaire Salon in’t Wevershuisje
Vertaalvrucht nummer 1
heilna du plooy
Lemoene I
Sy pluk lemoene in die tuin.
Hoeveel lemoene, vra die vrou,
kan ek in my hande hou?
Sy wil vir almal van die vrugte vat.
Hoeveel lemoene, wil sy vra,
kan mens in jou arms dra?
Buite die tuin waai ’n woedende wind.
Hoe ver gaan ek kom? dink die vrou,
en sy buig oor haar vrag soos oor ’n kind.
Een lemoen val, dan val daar meer.
Vir hoe lank, wonder die vrou,
kan mens so teen die wind beur?
Jare daarna kom die vrou
weer te staan voor ’n boom.
Sy dink oor haar lewe soos oor ’n droom.
Sy gee nie meer om oor hoeveel nie.
Waarheen, vra sy nou, waarheen?
Lemoene is padkos. Die vrou pluk net een.
Gedicht door Heilna du Plooy (1947)
Dichtbundels:
– Die donker is nooit leeg nie (1997)
– In die landskap ingelyf (2003)
willy martin
De sinaasappelboom
Zij plukt een sinaasappel van de boom.
Hoeveel van deze vruchten, vraagt de vrouw,
kan ik in mijn handen houden?
Zij plukt er een voor iedereen.
Hoeveel van deze vruchten, wil zij vragen,
kan iemand in zijn armen dragen?
Buiten de tuin waait woest de wind.
Hoe ver raak ik met deze vracht? denkt zij
en buigt zich over hem als naar een kind.
Er valt één vrucht, dan almaar meer.
Zij vraagt zich af: hoelang trotseert
een mens de tegenwind?
Jaren nadien staat de vrouw weer
voor een zelfde boom.
Haar leven lijk haar net een droom.
Zij geeft er niet meer om hoeveel.
Zij vraagt alleen: waarheen, waarheen?
Voor onderweg plukt zij slechts één.
Vertaling door Willy Martin (1941)
Dichtbundel: Voor de Gelegenheid (2011)
Het Afrikaanstalige gedicht plus de Nederlandse vertaling is gepubliceerd in het literaire blad ambrozijn, jaargang 31, nummer 2, 2013-2014.
photos carina van der walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature