Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Schrijver en dichter Gerrit Krol overleden
Gerrit Krol werd op 1 augustus 1934 in Groningen geboren. Hij schreef vanaf zijn indrukwekkende romandebuut (De rokken van Joy Scheepmaker, 1962) meer dan vijftig romans, verhalenbundels, novellen, dichtbundels en essays. In zijn laatste roman (Duivelskermis, 2007) beschreef hij op meesterlijke wijze de gevolgen van de ziekte van Parkinson. Gerit Krol ontving diverse prijzen, waaronder de Multatuliprijs en de Busken Huetprijs. Zijn oeuvre werd in 1986 bekroond met de Constantijn Huygensprijs en in 2001 met de P.C. Hooftprijs. In 2005 ontving hij een eredoctoraat aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Bron: Uitgeverij Querido
fleursdumal.nl magazine
More in: In Memoriam, Oude meesters
HET MASKER VAN DE WERELD
Over Adriaan Poirters
Door Jef van Kempen
Na vijftien jaar van voorbereidingen en veel ruzie, werd men het in Oisterwijk eindelijk eens over de plaats waar de door de Vlaamse beeldhouwer De Beule vervaardigde bronzen kolos moest komen staan. Het 550 kilo wegende en meer dan twee meter hoge beeld van de in 1605 in Oisterwijk geboren pater Adriaan Poirters werd in 1926 op het Kerkplein geplaatst, recht tegenover de kerk van initiatiefnemer kapelaan Anton Huijbers.
In die tijd was Poirters eigenlijk al een vergeten dichter. “Op onze dagen vindt men nog in ouderwetsche huishoudens Poirters eerbiedwaardige boekdeeltjes met hun versleten donkerbruinen omslag, met hun vergeeld en verfrommeld papier, op den schoorsteenmantel, tusschen een koperen kandelaar en de koffiekan met zilveren ketting”. Tot ver in de negentiende eeuw was de dichtende pater echter ongekend populair. Zijn in 1645 gepubliceerde boek: Het masker van de wereld afgetrokken, zou meer dan zestig keer worden herdrukt.
Adriaan Poirters studeerde aan het Jezuïetencollege in Den Bosch en trad in 1625 in bij de Jezuïeten in Mechelen. Hij was actief als leraar, predikant en schrijver van moraliserende teksten. Als katholieke tegenhanger van de volksdichter Jacob Cats, werd Poirters’ literaire werk een wapen in de strijd tegen het protestantisme.
Met veel gevoel voor humor schrijft hij over menselijke gebreken als ijdelheid:
Al ga je pronken als een kauw,
Al zijt gij mooier dan een pauw
Al zijn uw lokken gefriseerd,
En heel uw kleed geparfumeerd,
Gij zijt, en blijft onze oude Griet
Wat men in schijn is, is men niet.
En over andere menselijke onhebbelijkheden:
Zie hier ligt Steven van der Stappen,
Die dronken dood viel van de trappen,
Zoo gij u dronkaards niet bekeert,
Dan wordt gij ook geattrapeerd.
Door Poirters zijn zegswijzen als: “Ieder huisken heeft zijn kruisken” en “Hij heeft een aardje naar zijn vâartje”, gemeengoed geworden.
Guido Gezelle was een groot bewonderaar van de religieuze gedichten van de Oisterwijkse pater; ze behoren dan ook tot het beste van zijn werk.
O schoone zon en maan!
O hemel! O wanneer
Zult gij bij ons eens zijn,
En wij bij onzen Heer!
Adriaan Poirters overleed op 4 juli 1674 in Mechelen, waarschijnlijk aan de gevolgen van de pest.
(Brabants Dagblad, 7 februari 2002)
kemp=mag poetry magazine
More in: Jef van Kempen, Oude meesters
Goropius Becanus
en de taal van God
Door Jef van Kempen
In welke taal sprak God tot Adam en Eva in het paradijs? Wat is onze oertaal? Die vraag heeft vele theologen, filosofen en taalgeleerden eeuwenlang hoofdbrekens gekost. Van Maarten Luther tot Umberto Eco. Sprak God Hebreeuws of juist Arabisch? Naargelang het land van herkomst werd de taal van God geclaimd door Grieken, Fransen, Duitsers en Chinezen. Een van de meest curieuze theorieën over de vraag naar onze oertaal komt van een Brabander.
Jan Gerartsen van Gorp werd in 1519 geboren in Gorp, een gehucht bij Hilvarenbeek. Hij zou beroemd worden onder zijn Latijnse naam Johannes Goropius Becanus. Nadat hij was opgevallen als briljante leerling aan de school van de Broeders des Gemenen Levens in Den Bosch werd hij in 1538 toegelaten tot de universiteit van Leuven. Daar studeerde Goropius klassieke talen en filosofie. In 1550 promoveerde hij tot doctor in de medicijnen. Na enkele jaren in Brussel lijfarts te zijn geweest aan het hof van koning Karel V werd hij in 1554 aangesteld als stadsarts van Antwerpen. In deze functie had hij meer mogelijkheden om zich te wijden aan zijn grote liefde, de taalwetenschap. In 1569 verscheen bij Plantijn zijn omvangrijke studie: Origines Antwerpianae. Volgens Goropius waren vooraanstaande figuren uit het Oude Testament zoals Adam en Eva, Noach en Methusalem van Vlaamse origine. Het paradijs zou in de buurt van Antwerpen hebben gelegen en dat maakte de Nederlandse taal tot de oudste van de wereld. De naam van Adam zou zijn samengesteld uit de woorden ‘haat’ en ‘dam’ (een dam tegen de haat) en Eva uit ‘eeuw’ en ‘vat’ (een vat voor alle eeuwen). Het boek zou door enkelen worden geprezen en door velen verguisd. Na de dood van Goropius in 1572 waren zijn theorieën snel weer vergeten.
In Gorp en Rovert, een van de mooiste landgoederen van Brabant, gelegen tussen Goirle en Hilvarenbeek is nog steeds de oude Kempische boerderij De Leenhof te vinden, het geboortehuis van Goropius. Vlakbij ligt de paradijsbrug over de Rovertsche Leij en was vroeger de herberg ‘In het paradijs’ te vinden. Dat kan geen toeval zijn.
(Brabants Dagblad, 6 november 2003)
Jef van Kempen: Goropius Becanus en de taal van God
kemp=mag poetry magazine
More in: Jef van Kempen, Oude meesters
BALZAC AAN DE DOMMEL
Door Jef van Kempen
De Franse schrijver Honoré de Balzac (1799–1850) was de auteur van een omvangrijk oeuvre. Hij schreef naast toneelstukken en verhalen meer dan negentig romans, die werden gebundeld onder de titel La comédie humaine. De temperamentvolle Balzac zou zijn leven lang, behalve door schuldeisers, achtervolgd worden door tragische liefdesgeschiedenissen. Zijn grootste liefde gold voor gravin Eveline Hanska. Balzac reisde haar jaren lang achterna door heel Europa. Pas achttien jaar na hun eerste ontmoeting zou hij met Eveline Hanska trouwen. Enkele maanden later stierf Balzac. Deze turbulente liefdesaffaire maakte hem tot een van de grote tragische literaire helden.
In 1891 kreeg de beeldhouwer Auguste Rodin opdracht van de Société des Gens de Lettres voor het maken van een standbeeld van Balzac. Rodin (1840-1917) had al naam gemaakt met beeldhouwwerken als De Denker, De kus en een standbeeld van Victor Hugo. Rodin ging degelijk te werk. Hij maakte meer dan vijftig voorstudies en verdiepte zich intensief in het werk van de schrijver. Maar zijn ontwerp: Balzac in zijn karakteristieke lange mantel en met getourmenteerde kop, werd weggehoond. Het beeld leek nergens op en zeker niet op Balzac. Nadat de opdracht in 1894 was ingetrokken, zou het tot 1939 duren voor het standbeeld een plaats kreeg in Parijs.
In 1963 kondigde de gemeente Eindhoven aan een kopie van het standbeeld van het Rodin Museum in Parijs te willen kopen. De kosten voor het bronzen beeld bedroegen 150.000 gulden plus nog eens 10.000 voor de betonnen sokkel. In Eindhoven rees een storm van protest op. Voor dat geld konden heel wat modernere beelden van mindere goden worden aangeschaft. B&W zetten toch door en in juli 1965 arriveerde het 1100 kilo wegende en bijna drie meter hoge beeld in Eindhoven. Men had een plaats gedacht bij het Van Abbemuseum. Maar de directie van het museum maakte bezwaar. Het beeld was niet spectaculair genoeg. Na een half jaar strijd werd Balzac alsnog voor het Van Abbe geplaatst. Naast de hoofdingang vlakbij de rivier De Dommel. Een van de mooiste schrijversbeelden die Nederland rijk is.
(Brabants Dagblad, 4 december 2003)
Jef van Kempen: Balzac aan De Dommel
k e m p = m a g poetry magazine
More in: Auguste Rodin, FDM Art Gallery, Honoré de Balzac, Jef van Kempen, Oude meesters
VROUWEN WAREN ZIJN ZWAKSTE PUNT
Door Jef van Kempen
“De gebroeders Van Haren waren Friese edellieden, geen Hollanders, en desondanks geen boerse landjonkers maar uiterst gecultiveerd,” schreef E. du Perron in zijn in 1939 verschenen historische roman “Schandaal in Holland”. Du Perron had zich laten inspireren door het publieke schandaal dat het gevolg was van de beschuldigingen tegen Onno Zwier van Haren wegens incest met twee van zijn dochters. Maar ook diens oudere broer Willem kwam in opspraak toen hij, ten onrechte, werd beschuldigd van fraude in zijn functie als ontvanger-generaal van Friesland.
Willem van Haren (1710-1768) was sinds het verschijnen van zijn epos “Friso, koning der Gangariden en Prasiaten” in 1741 een gevierd dichter. Zijn werk werd zelfs bejubeld door de Franse schrijver Voltaire.
Willem had een zwak voor vrouwen. Hij was drie keer getrouwd en had vele buitenechtelijke verhoudingen. Du Perron: “De vrouwen waren van jongsaf Willem van Haren’s zwakste punt: hij ging op hen af met de naïeve begerigheid van een kind voor koekjes en zonder veel meer kieskeurigheid.” Er wordt beweerd dat hij aan het eind van zijn leven zoveel wettige en onwettige kinderen en kleinkinderen had, dat hij ze niet meer uit elkaar kon houden.
Moe door familietwisten en achtervolgd door meer dan honderd schuldeisers trok Willem van Haren zich in zijn laatste jaren steeds vaker terug in zijn kasteel Henkenshage in Sint-Oedenrode, waar hij was benoemd tot schout en dijkgraaf.
Op 4 juli 1768 pleegde hij daar zelfmoord voor de ogen van zijn hele familie. Toen iedereen aan tafel was gezeten, vroeg hij zijn bediende om een glas wijn en om een poedertje dat in de kast lag. “Met een theelepeltje had hij het rustig in zijn glas omgeroerd en opgedronken. (…) Soms sloot hij zijn ogen even, men dacht dat hij gelukkig, hoewel vermoeid was. Een half uur nadat hij het glas uitgedronken had, viel zijn hoofd op zijn borst; zijn ogen waren nu niet meer gesloten, maar staarden.”
In zijn laatste gedicht “Het menschelyk leven” lijkt hij zijn eigen tragische einde te hebben voorspeld: “Helaas! helaas! hoe vlieden onze dagen, / Hoe spoedt zich ieder uur met onzen luister heen! / Hoe flauwe vreugd, hoe bitter plagen, / Hoe min vermaak, hoe veel geween.”
(Brabants Dagblad, 22 maart 2005)
kemp=mag poetry magazine
More in: Jef van Kempen, Oude meesters
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature