Fleurs du Mal Magazine
.jpg)
E u g e n e M a r a i s
(1871-1936)
D i e s t i l l e r u s p l a a s
Drie verse uit “Die Tuin van Proserpina”
Die Juigende, die Sterke –
Die dood sal hom ook raak;
Nooit sal hy vlieg met vlerke
Of pyn in vure smaak.
Die Skoonheid van die rose,
Die kom en gaan van blose
Stoor nooit die Liefdelose –
Waar liefde ons versaak.
Bevryd van dors na lewe,
Van al ons hoop en wee,
Dank ons – bo alle vrees verhewe –
Die gode wat dit gee:
Hier eindig al ons drome,
Hier rus die lewenslome,
Hier vloei die moegste strome
Uiteindelik in die see.
Nòg gloeiend’ son, nòg duister,
Nòg keer van aand en dag,
Nòg waters sag gefluister
Sal ooit die slaap verkrag.
En soeter, sagter, vromer,
Vergeefs kom weer die Somer,
Want droomloos is die Dromer,
Verdiep in ewig’ nag.
Eugene Marais Gedigte
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
.jpg)
Adriaan en de anderen
Een toekomstroman
waarin de literatuur wordt gered
en het Huis van Oranje tot bloei komt
door Merel van der Gracht
tweeënzeventig
Adriaan trok aan de deurbel van de Abdij van Egmond. Het geluid klonk hol in de gang. Hij rilde. Even overwoog hij zich om te draaien.
‘Nu doorzetten, Adriaan,’ sprak Deesje.
‘Zeker. Dit lijkt me een van de weinige veilige plekken voor mannen,’ zei Adriaan. ‘Totaal vergeten.’
‘Voor mannen?’ Deesje keek hem verbaasd aan. ‘Maar als ze geen vrouwen opnemen?’
‘Alle zondaars zijn hier welkom. Niet alleen de hoeren, maar ook hun klanten.’
‘Misschien juist de klanten,’ zei Deesje.
De deur ging open.
Adriaan keek in de verbaasde ogen van een pater, gekleed in een wijde bruine toog die als een zak om hem heen hing.
‘U zoekt?’ vroeg de pater, met een beetje consumptie.
‘Ik wil hier komen wonen,’ zei Adriaan.
‘En die kat?’
‘Ze staat hier toevallig ook,’ zei Adriaan. ‘Zoals ik naar het Woord zoek, zoekt zij naar een schoteltje melk.’
‘De haan zal kraaien voordat ge mij verloochend hebt,’ siste Deesje.
‘Zij is wel Bijbelvast,’ zei de pater. ‘En u?’
‘Ik ben een discipel van Sebastianus,’ zei Adriaan. ‘Die met pijlen doorboorde heilige. Hij heeft zo’n mooie wonden.’
‘Ja, een echte man, die Bas,’ zei de pater gul. ‘Ook bij ons staat hij in hoog aanzien. Maar denkt u dat u roeping voelt voor het ascetische kloosterleven?’
‘Ik wil leven in een veilige gemeenschap,’ zei Adriaan. ‘Mijn oude dag. In stilte. Zonder schijnwerpers.’
‘Dan ben je hier op de goede plek,’ zei de pater. Zijn lippen maakten een zoenbeweging. Adriaan voelde zijn edele deel opwippen in zijn ruime broek, waarin altijd plaats was voor fysieke groei.
‘En ik?’ vroeg Deesje.
‘Katten verwijzen we door naar de zusters benedictinessen,’ zei de pater. ‘De zusters van het Eeuwigdurend Gebed. Die nemen poesjes op, om hen wakker te houden in de nacht. Poezen zijn toch nachtdieren?’
‘Ze hoort bij mij,’ zei Adriaan.
‘In dat geval is het overmacht,’ zei de pater. ‘Kom binnen. Mijn naam is pater Tarcisius.’
‘Een van mijn geliefde martelaren,’ zei Adriaan en stapte binnen. Toen hij over de drempel was, besefte hij dat hij de wereld achter zich liet. Ditmaal voor goed. Zijn laatste twijfel werd weggenomen door de jonge monnik die met zijn dikke lippen zuiggeluidjes maakte.
‘We hebben speciale kamers voor novicen en late roepingen,’ zei Tarcisius. ‘Wat minder saai dan onze sobere cellen, om de overstap uit het volle leven naar deze stille wereld wat makkelijker te maken. Onthechting is een proces. U krijgt de tijd om aan het kloosterleven te wennen. Maar als ik eerlijk mag zijn….’
‘U bent toch altijd eerlijk?’
‘Deugden heb je niet, maar leer je aan,’ zei de pater. ‘Wij doen hier ons uiterste best om een deugdzaam leven te leiden, maar ik mag niet ontkennen dat ook bij ons het vlees soms zwakker is dan de geest. Het belangrijkste is dat de wil aanwezig is. God vergeeft veel.’ Even streelde hij Adriaan door zijn zilvergrijze nekharen.
‘Ik heb altijd graag in een commune, ik bedoel, in een klooster, willen leven,’ zei Adriaan.
‘Dan bent u hier op het juiste adres.’
‘Heerlijk dat te horen,’ zei Adriaan, die zijn uiterste best deed om het beeld van deze lippen rond zijn edele deel uit het hoofd te bannen.
‘Ik zal u eerst aan vader Savonius, de abt, voorstellen,’ zei Tarcisius. ‘Komt u maar mee naar zijn salon.’
Ze liepen door de witte, van licht zingende gangen. Tarcisius klopte aan.
‘Ah, kom binnen.’ Achter een computer zat een oudere priester. De abt.
‘Maar maar, ik ken je toch!’ zei Adriaan verheugd. ‘Dominee Gremdaat!’
‘Ja ja.’ De oude abt stond op. ‘Ook míjn wegen zijn wonderbaar.’
‘We hebben samen gedichten voorgedragen!’
‘Ja ja,’ zei de abt. ‘In een vorig leven was ik dominee, maar nadat ik over Sebastianus had gelezen, en ik hem begon te vereren, ben ik rooms geworden. Mijn vriend en ik zijn ingetreden.’
Het viel Adriaan op dat aan de muren, tussen portretten van roomse heiligen, het portret van Droomkind hing, de lang geleden in een waas van vergetelheid overleden apostel van de herenliefde, die bij het Vaticaan was voorgedragen voor zaligverklaring.
‘Wij zijn altijd blij met nieuwe roepingen,’ zei vader Savonius. ‘In de vorige eeuw kozen steeds minder mensen voor een leven gewijd aan een hoger en geestelijk doel. Maar de nieuwe orde van Mandarijn maakt de mensen rijp om aan de wereld te verzaken.’
‘Ik heb al eens eerder roeping gevoeld. Ik was ooit in een ashram in India. Hare Krishna.’
‘Dat soort typen hebben we al meer opgevangen,’ zei broeder Tarcisius. ‘Vrolijke zielen. Ze houden van zingen. Ze peppen de sfeer in het klooster wel op, al hebben ze wel wat moeite met gregoriaanse gezangen. Hoe lang denk je te blijven?’
‘Misschien wel voor goed.’
‘Ik zie je vanavond bij de lauden in de kapel,’ zei Savonius.
Ze lieten hem alleen en liepen door de kloostergangen naar de cellen.
Tarcisius opende een deur. Een sobere kamer. Een bed. Een nachtkastje. Een po. Het was er een beetje koud. Uit een luidspreker klonk, als geruis, zacht gregoriaans gezang.
Adriaan rilde ervan.
‘Kan dat geluid af?’
‘Nee. Dat horen we hier dag en nacht.’
‘Het is hersenverwekend,’ zei Adriaan.
‘Pas als je het niet meer hoort, hoor je echt bij de club.’
‘Het lijkt wel hersenspoeling.’
‘Welnee. Om erbij te horen, moet je als de anderen zijn.’
‘Dat klinkt communistisch.’
‘Dat is het ook,’ zei Tarcisius. ‘We benadrukken het zelfs in de communie. De eenwording met Christus. Goede katholieken zijn ware communisten. Of socialisten, als je wilt.’
‘Daar vlucht ik net voor weg,’ zei Adriaan.
‘U moet nog veel leren,’ zei Tarcisius. ‘Maar we hebben een ruime bibliotheek, boeken van de grote kerkvader Augustinus tot en met de laatste werken van Zijne Heiligheid Antonius Bodarius.’
‘Fijn.’
‘Maak het je gerieflijk met wat eigen dingen,’ zei Tarcisius. ‘Die kat kun je als hoofdkussen gebruiken.’
‘Denkt u dat ik een goede keus heb gemaakt?’ vroeg Adriaan twijfelend. Hij vond de cel toch wat sober. ‘Heb ik echt wel roeping? Als jullie hier binnen de muren feitelijk hetzelfde zijn als de mensen buiten, wat zoek ik dan hier?’
‘Overgave,’ zei Tarcisius. ‘Je moet nu even doorzetten. Je moet kiezen tussen dit leven in soberheid of de gevaren van de stad.’ Hij streelde Adriaan over zijn kruis.
‘Je laat me weinig keus,’ hijgde Adriaan. Hij zakte op bed en trok Tarcisius over zich heen.
‘Niet alles is ons ontzegd,’ fluisterde Tarcisius in zijn oor. ‘Dienstbaarheid is een deugd en ook een vreugd.’ Zijn volle lippen zochten Adriaans mond.
Door het raampje zag Adriaan de donkerende lucht waarin sterren verschenen. Wat was het heelal groot! Hoe vrij kon een mens in deze wereld zijn?
Vrijheid? Adriaan begreep ineens dat je, als je besefte dat je slechts een klein korreltje in de kosmos was, pas echt begreep wat vrijheid betekende. Hij en Tarcisius, die hier van elkaar lagen te genieten, in de bescherming van het klooster, twee minuscuul kleine korreltjes zand op het strand van het universum. Tevredenheid over het eigen kleine zijn, het was een groot goed. Even dacht hij aan de ondoorgrondelijke boeken van Barrie die hij in zijn jeugd had gelezen, toen hij op zoek was naar zijn eigen identiteit. De teksten over het zijn en het niet-zijn die elkaar vonden in een samensmelting: tegelijk alles én ook niets.
‘Ben je ook gek op chocolade?’ vroeg hij toen hij voelde dat Tarcisius zijn edele deel likte.
‘Mum,’ zei pater Tarcisius. ‘Toen God jou schiep, heeft zijn hand niet getrild. Dit is werkelijk een edel deel.’
‘Ik weet het,’ zei Adriaan. ‘In de liefde ben ik perfect.’
‘Heb je het nu naar je zin?’ vroeg Deesje die in de vensterbank zat. Maar Adriaan hoorde haar niet omdat pater Tarcisius luid kreunde.
Hoofdstuk 72 (wordt vervolgd)
Adriaan en de anderen: Uitgeverij Compaan in Maassluis, ISBN: 978-94-903740-6-8, aantal pagina’s: 288, prijs: € 17,90 te bestellen via de plaatselijke boekhandel of via ► Bol.com
E-mail: merelvandergracht X kempis.nl ( X = @ )
kempis.nl poetry magazine
.jpg)
More in: -Adriaan en de Anderen
.jpg)
Ton van Reen
BENZINE
Een lucht van benzine hangt over het dorp
de dreiging zit dik in de kelen van de mensen
zomaar een enkele vonk van haat
kan een ontploffing veroorzaken
en het vuur over de daken laten dansen
Oproer stinkt altijd naar benzine
die ontploft, door klappende handen
of door de kreet van een kind
In de haard van de angst
ruikt het altijd naar benzine
die als een giftige slang over straat vloeit
wachtend op die ene vonk van haat
die de vlammen als een leger ratten
over de daken van het dorp laat rennen
Geweld ruikt altijd naar benzine
Ton van Reen: De naam van het mes. Afrikaanse gedichten
kempis.nl poetry magazine
More in: -De naam van het mes, Reen, Ton van
Museum Scryption Tilburg in voortbestaan bedreigd
SCRYPTION WIL DOORSTART
ALS SCRYPTION 3.0
De activiteiten van museum Scryption worden voortgezet in de nieuwe organisatie met de werknaam Scryption 3.0. Samen met twee grote fondsen op gebied van sociale innovatie onderzoekt ‘Scryption 3.0 / communicatiemiddelen en sociale media’ de mogelijkheden om ‘Brabantbreed’ te werken. Scryption 3.0 zal als een nomade reizen langs verschillende permanente en tijdelijke locaties en te vinden zijn op evenementen en festivals. De nieuwe organisatie gaat de ontwikkeling en impact op de samenleving van communicatie en sociale media op de voet volgen en duiden. Het museum heeft zijn wortels in Brabant, wat de thuisbasis blijft van de organisatie.Bestuur en directie van het Scryption zijn diep teleurgesteld in de houding van de wethouder van cultuur, Marjo Frenk (GL). Zij ziet in de motie van de SP, die met brede steun van onder andere coalitiepartijen PvdA en VVD is aangenomen, geen aanleiding te onderzoeken of er mogelijkheden zijn het museum te laten overleven. De motie draagt het college op “om in samenspraak met het Scryption –gezien het eind 2010 aflopende contract- op korte termijn te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om het Scryption tijdelijk of permanent te huisvesten in de Spoorzone, waar het kan dienen als aanjager voor de cultuurfunctie”. Scryption heeft samen met de mensen van de Spoorzone verschillende haalbare opties gevonden voor minimale kosten, maar de wethouder geeft aan ze niet te ondersteunen. Bestuur en directie doen nu nadrukkelijk een beroep op de burgemeester als voorzitter van de raad en het college, om de motie van de raad naar letter en geest uit te laten voeren en de kansen voor Scryption 3.0 daarmee dichterbij te brengen.
.jpg)
Ondertussen zal het huidige Scryption ophouden te bestaan, de collectie wordt veiliggesteld en de 12 personeelsleden worden ontslagen. Dat is de onvermijdelijke eindbalans die bestuur en directie op hebben moeten maken naar aanleiding van het stopzetten van de gemeentelijke subsidie in 2011. Tegelijkertijd kijkt het bestuur naar mogelijkheden de maatschappelijke, educatieve en culturele waarde van het museum veilig te stellen in een nieuwe bestuursvorm onder de genoemde titel Scryption 3.0. Door middel van co-creatie en sociale innovatie wordt Scryption 3.0 gestalte gegeven. Een groeiende groep deskundigen op gebied van sociale media, onderwijsvernieuwing, sociale innovatie en museale ontwikkeling brengt inmiddels expertise in en werkt samen met bedrijfsleven en onderwijs. Scryption 3.0 zal in samenwerking met jongeren activiteiten ontwikkelen als tentoonstellingen, media-installaties, lezingen en debatten, sociale mediaprojecten en aanbod voor het onderwijs.
De tentoonstellingen ‘Zo werkt ’t’ en ‘Tijdrekken, over geschreven geheimen en cruciale crypto’s ’ blijven voorlopig te zien in het museum aan de Spoorlaan.
Scryption Museum voor schriftelijke communicatie en sociale media
►Zie verder website Museum Scryption
fleursdumal magazine
More in: The talk of the town
.jpg)
Hank Denmore
Moord in lichtdruk
tweeëntwintig
428 West 42nd Street NY
Op het adres van Evelyne Steinbruch Detective Inc. heerste de misleidende wanorde van een normale kantooromgeving. De schrijfmachine werd door de tikhit genadeloos afgebeuld, de nieuwe airco werkte nog steeds op volle toeren en Evelyne’s hulpje Norma zat aan de computer en tikte de laatste gegevens van een echtscheidingszaak in. Evelyne’s computerdeskundige Tom Morgan, wiskundig doctor summa cum laude, opende de deur van het kantoor van Evelyne. De eeuwige Pelikan vulpen in zijn rechterhand, de schoenen als altijd blinkend gepoetst, een meter negenentachtig lang, broodmager en een bril met sterk negatieve glazen, dat was Tom Morgan ten voeten uit.
‘Evelyne, ik heb wat met de computer van het hoofdbureau van politie gespeeld en ik vond iets wat je zeker zal interesseren.’ zei hij met zijn zachte stem. Evelyne legde de map waarin ze zat te lezen op haar bureau en ging gemakkelijk zitten. Als Tom iets interessants te vertellen had moest ze daar ruim de tijd voor nemen. Met zijn zachte stem en bedachtzaam praten was het noodzakelijk om aandachtig te luisteren en hem vooral niet in de rede te vallen.
‘Tja, ik heb eens nagedacht over wat jij bij dat dode meisje gevonden had. Toen ben ik gaan grasduinen in de HQ-politiecomputer en in het bijzonder zocht ik naar berichten die over Sperry Rand gaan. In de HQ-computer staat een vermelding van Sperry Rand over een ongeval dat een paar dagen geleden in Harrisburg plaats vond, wat op z’n zachts gezegd een tamelijk raar ongeval was.’
‘Staat een bedrijfsongeval in de politiecomputer? Dan moet dat echt een raar ongeval zijn geweest.’
‘Het ongeval op zich was niet raar, wel de tijd waarop het plaats vond. Praktisch op hetzelfde moment heeft een plotter staan werken.’
‘Dat is toch niet raar, die dingen staan altijd te werken.’
‘Ja, maar deze was een supergeheim project aan het plotten.’
‘Worden die dingen dan niet via een ingewikkelde code afgeschermd voor onbevoegden?’
‘Dat is het rare in dit verhaal. Die code moet door drie ingenieurs worden ingebracht. Ze moeten zelfs voor het intikken van hun eigen code elke dag een andere volgorde in acht nemen. Die volgorde wordt vlak voor ze de code gaan intikken door de computer gegeven.’
‘Dus Heinz, als ik het goed snap zou dit eigenlijk nooit kunnen gebeuren. Niemand kan als enkeling die code intikken.’
‘Dat heb je goed door, het is onmogelijk dat één persoon die code kraken kan. Maar ondanks dat, de controlebestanden geven duidelijk aan dat iemand onbevoegd toegang tot dat geheime project heeft gehad.’
Plotseling knipte Evelyne met haar vingers: ‘De korrels die ik bij dat meisje heb gevonden kwamen van plotterpapier van Sperry af. Maar of dat hier thuis hoort of in Harrisburg weet ik niet.’
‘In Harrisburg, dat heb ik al uitgezocht. Zit je goed… ze missen ook een stuk plotterpapier!’
‘Daar in Harrisburg, waar dat ongeluk plaats vond?’
‘Precies, maar bij de programmeur die dat ongeluk kreeg is niets gevonden. Tenminste, in zijn bureau en kledingkastje was niets van plotterpapier te vinden.’
‘Als er een stuk papier scheurt, dat wordt dat toch in de prullenbak gegooid? Wie bewaard zoiets en hoe weten ze trouwens dat er een stuk ontbreekt?’
‘Evelyne, Evelyne, je kunt wel merken dat je maar een eenvoudige detective bent. Elke centimeter plotterpapier wordt daar genoteerd. Het is net als in de vliegtuigbouw, van een staaf aluminium wordt elke centimeter die in een vliegtuig verwerkt wordt genoteerd. Bij een crash kan men op deze manier precies nagaan uit welke staaf een onderdeel is gemaakt en zo bijvoorbeeld materiaalvermoeidheid achterhalen.’
‘Wie heeft dat ongeluk gekregen?’
‘Dat weet ik ook, ene Simmons, Ebson Simmons. Die ligt nog in het ziekenhuis bij te komen van zijn bloedarmoede. Hij blijkt zijn polsslagader doorgesneden te hebben.’
‘Polsslagader doorgesneden, maar dan bloed je toch als een rund!’
‘Dat is het gekke aan dat ongeluk, door die massa bloed was er zo’n paniek dat alle veiligheidsmaatregelen vergeten werden. De ambulance is zo dicht mogelijk bij de plaats van het ongeval gestopt. Daar heeft men Simmons meteen ingeladen, zoiets doe je dan zonder enige controle. Pas later werd het ontbreken van dat plotterpapier ontdekt.’
‘Dus zou ook die Simmons dat kunnen hebben. Maar dan moet dat ongeluk door hem in scène zijn gezet. Ik denk dat ik maar eens naar dat ziekenhuis ga. Die tweehonderdvijftig mijlen heb ik daar wel voor over.’
.jpg)
Hank Denmore: Moord in lichtdruk
kempis.nl poetry magazine
(wordt vervolgd)
More in: -Moord in lichtdruk
.jpg)
Adriaan en de anderen
Een toekomstroman
waarin de literatuur wordt gered
en het Huis van Oranje tot bloei komt
door Merel van der Gracht
eenenzeventig
Willem Frederik Stermans was in gewetensnood. Nu het bestaan van de wereld afhing van zijn geloof of ongeloof, voelde hij zich heel ongewoon. Hij had zich nooit verantwoordelijk gevoeld voor anderen. Aan zichzelf had hij altijd de handen vol gehad.
Door de kijker bestudeerde hij het brokstuk uit het heelal dat op de wereld afzeilde, vol idioten in berenvellen die leken op wezens uit de ruimtevaartserie Star Wars.
Puk zag zijn tweestrijd.
‘Je moet het helemaal zelf weten,’ zei Puk. ‘Komt dat volkje van die ruimtekloot op aarde terecht, dan is het afgelopen met de mensheid. Een nieuw volkje zal ontstaan, maar ik kan je niet vertellen wat voor soort volk. Een nieuw soort Neanderthalers? Extra Terrestrials?’
‘Wat kan ik nog doen?’ vroeg Willem Frederik, zich het zweet van het voorhoofd vegend.
‘God vragen die ruimtekloot in de richting van een ander zonnestelsel te sturen. Dat is de enige optie.’
‘Als het moet, dan moet het,’ zei Willem Frederik opeens fel. ‘Het is beter dat ik mijn ego opzij zet dan dat de hele mensheid naar de kloten gaat.’
‘Zo is het,’ zei Puk en greep een zonnestraal. ‘Hier, pak vast, die brengt je zo naar de hemel.’
Willem Frederik greep de gouden straal, zoefde door de ruimte en landde voor de poort van Petrus.
Hij klopte aan. Petrus deed open.
‘Jij weer hier?’
‘Ik moet God spreken. Het is dringend.’
‘Jij ontkent zijn bestaan toch?’
‘Ik ben tot een ander inzicht gekomen. Ik wil God om een gunst vragen.’
‘Dan… volg me maar.’
Willem Frederik Stermans liep achter Petrus aan, door de prachtige tuinen met spelende engelen.
God zat nog steeds op een bankje te lezen. Hij keek verbaasd op.
‘Ik heb je toch weggestuurd?’
‘Mijn gedachten over U zijn veranderd,’ zei Willem Frederik. ‘Ik zie nu in dat alles, de aarde, het hele heelal, alles door U is geschapen.’
‘Wat wil je daarmee zeggen?’
‘U alleen kunt de mensheid redden,’ riep Willem Frederik uit. ‘Kijk, die kleine planeet met die rare wezens, die zullen de mensheid vernietigen als ze de aarde bereiken.’
‘Zo erg is dat toch niet?’ zei God. ‘De mensen maken er een zootje van. Dat heb je zelf altijd gedacht en geschreven.’
‘Maar er zijn ook goedwillenden,’ riep Willem Frederik uit.
‘Als je er drie kunt noemen, wil ik je helpen.’
‘De drie dochtertjes van Maxima!’
‘Klopt,’ zei God. Hij stak zijn hand uit, en uit zijn lichtende wijsvinger, die Willem Frederik aan E.T. deed denken, schoot een straal licht. De wilde planeet werd getroffen, kantelde en draaide een andere kant op.
Willem Frederik haalde opgelucht adem. De mensheid was gered.
‘U bent waarlijk een Almachtige God,’ stamelde hij.
‘Hè hè, eindelijk,’ verzuchtte God. ‘Nu je dat toegeeft, mag je hier blijven.’
‘O graag,’ zei Willem Frederik. ‘Maar mijn boeken staan nog op de maan.’
‘Die zap ik wel naar hier.’
‘En ik heb Puk beloofd dat hij in een toren van Château
Sint-Gerlach mag gaan wonen.’
‘Dat kan ik echt niet toestaan,’ zei God. ‘Puk hoort op de maan, zeker zo lang er nog kinderen zijn die ’s nachts naar hem toevliegen. Maar hij vindt het niet echt erg hoor. Hij houdt van de dromen van kinderen.’
‘En al die engeltjes hier?’
‘O, die zijn er ook voor jou,’ zei God. ‘Ze spelen graag met heren. Maar à propos, dat boek van jou, dat heb ik uit. Ik moet zeggen: het is een geweldig boek. Je bent een groot schrijver.’
Willem Frederik was blij om het uit de mond van God zelf te horen. Hij glom van trots.
Hoofdstuk 71 (wordt vervolgd)
Adriaan en de anderen: Uitgeverij Compaan in Maassluis, ISBN: 978-94-903740-6-8, aantal pagina’s: 288, prijs: € 17,90 te bestellen via de plaatselijke boekhandel of via ► Bol.com
E-mail: merelvandergracht X kempis.nl ( X = @ )
kempis.nl poetry magazine
.jpg)
More in: -Adriaan en de Anderen
Centre Pompidou Paris
MONDRIAN/DE STIJL
December 1, 2010 – March 21, 2011
The MONDRIAN/DE STIJL exhibition at the Centre Pompidou links the career of one of the greatest abstract painters of the 20th century to the story of one of the most fertile art movements of European modernism.
A key element of any understanding of the springs of modern art, between the end of the first decade of the century and the close of the Twenties the avant-garde movement De Stijl (Style) elaborated a vision of both art and society that aspired to universality, nourishing the ambition for a “total art.” It was in Paris, between 1912 and 1938, that Piet Mondrian, the central figure of the movement and its most famous representative, pursued his quest for visual harmony. Seeking a universal language of forms and primary colours, his radical abstraction sought to go beyond painting.
For Mondrian and other De Stijl artists, the total work of art was the key to a new world, the symbol of a renewed human community characterised by a perfect equilibrium in which each element combines with every other to form a whole.
The exhibition consists of two sections. The first, devoted to Mondrian, focuses on the drawings and paintings he produced in Paris between 1912 and 1938. Through some hundred major works, it shows the painter’s development from Cubism to Neo-Plasticism, from “natural reality to abstract reality,” reflecting the artistic dynamism that marked the painter’s years in the French capital.
This is the first time since 1969 that a large-scale exhibition of Mondrian’s work has been staged in the city where most of it was indeed produced.
The second section looks at De Stijl, examining it history in parallel with Mondrian’s career, through an outstanding selection of paintings, drawings and photographs. It has as its guiding thread the cross-disciplinary practice of the movement’s members, notably revealing the complexity of the collaborations between the painters, architects and designers who rallied around the three leading figures of Piet Mondrian, Theo van Doesburg and Gerrit Rietveld. To accompany this unprecedented exhibition, Éditions du Centre Pompidou are to publish two major works: Mondrian (ed. Brigitte Leal), and De Stijl, 1917–1931 (ed. Frédéric Migayrou and Aurélien Lemonier). Other publications will include Mondrian/De Stijl, an album of the exhibition; an edition of Mondrian’s French writings; the republication of his key text of 1920, Réalité naturelle, réalité abstraite; and a special number of the journal Les Cahiers du Musée.
PIET MONDRIAN (1872 – 1944)
Born in the Netherlands in 1872, Mondrian first received an academic training in Amsterdam, where he gained his first commissions (traditional portraits, decorative work for churches and private houses). At the start of the new century he was regularly painting, in a Symbolist vein, the farmhouses and countryside near his family home at Winterswijk, and already showing a marked interest in the rhythmic elements of composition (trees and fences), flatness (with the raising of the horizon line to counter the effect of depth) and the geometrization of forms.
Having moved to Paris in 1912, Mondrian discovered Picasso’s Cubism and abandoned the Divisionist- or Fauve-inspired painting, sometimes marked by theosophical influences, of his years in Domburg and Oele, to embark on the quest for a “universal pictorial language.”
Between 1912 and 1920, he gradually developed his Cubism towards Neo-Plasticism (the new, abstract, plastic art), moving from “natural reality to abstract reality.” Starting from the analytical decomposition of form, he developed a “pure” visual art based on the relationship between coloured surfaces and guided by a logic of harmony and equilibrium between elements. This horizontal/vertical dialectic, in which pure colours (blue, red, yellow) are juxtaposed with non-colours (black, white, grey) in a combinatorial geometry that abolishes perspective, allows for an infinity of modular variations. On this basis Mondrian produced during this period several series of paintings through which he developed his theology of Neo-Plasticism. These works are ordered in consistent, systematically developed series – the “plus-minus” works, the square compositions, the diamonds, the grids. “Everything is composed by relation and reciprocity. Colour exists only through another colour, dimension is defined by another dimension, there is no position except in opposition to another position.” The painting is open, seemingly a fragment of a much larger ensemble. The division of the canvas into rectangles echoes the frame, the wall on which the painting hangs, the room, the city about… Neo-Plasticism is a vision of precision that ties pictorial order to a social, spiritual and poetical utopia.
In his “sanctuary,” his studio at 26 Rue du Départ in Montparnasse – a space not so much decorated as treated as if it were itself a painting, furniture and easel included, to create a total art space – Mondrian lived meagrely but far from reclusively. This experimental
laboratory served as the headquarters of a considerable operation combining theoretical work, publishing and business, to promote the Neo-Plastic ideal and to develop and exploit his connections among all the abstract currents of Europe (Dada, De Stijl, Abstraction-
Création, etc.).
In 1915, the same studio was the site of his decisive encounter with Theo van Doesburg. In 1918, he launched the of the De Stijl manifesto. In 1921, he showed at Léonce Rosenberg’s Effort Moderne gallery, which also published his treatise Le néoplasticisme: Principe général de l’équivalence plastique, and staged the exhibition “De Stijl” in 1923. In 1925, Mondrian took part, together with other leading abstractionists, in the first international exhibition of non-figurative art, “L’Art d’Aujourd’hui.” In 1926, he did the stage design for Michel Seuphor’s L’Éphémère est éternel. In 1927, he published “Le Home – la Rue – la Cité” in Vouloir, showed at the Salon des Tuileries and exhibited at Jeanne Bucher’s. In 1931, he supported the formation of the Abstraction-Création group. In 1937, he took
part in the exhibition “Origines et développement de l’art international indépendant,” organised at the Jeu de Paume by Yvonne et Christian Zervos. During his twenty years in Paris, Mondrian got to know not only all the artists that mattered – the Delaunays, the Arps, Jean Hélion, Robert Mallet–Stevens, Pierre Chareau, Le Corbusier, the Cubists, the Constructivists, the Dadaists and the abstractionists, but also many young artists such as Calder, who came especially to Paris in 1930 to visit his studio.
In Paris too he found his first collectors, Frenchmen like Charles de Noailles, Americans like Albert Gallatin, Swiss like Alfred Roth, and also his first disciples, such as Jean Gorin and Félix Del Marle, and critics and eulogists like Christian Zervos and Michel Seuphor.
“A poem of right angles,” according to Le Corbusier, the Neo-Plasticist microcosm of 26 Rue du Départ became the crucial reference point of a new vision of the world that subordinated the individual to the universal . As such, it was visited by the greatest photographers
of the time, among them André Kertész, Rogi André and Florence Henri, who immortalised it in pictures published in art journals the whole world over.
Curator: Brigitte Leal
Assistant Director, Collections du Musée national d’art moderne/Centre de création industrielle
DE STIJL AND NEO-PLASTICISM
The Dutch avant-garde movement De Stijl (Style) is an essential key to any understanding of the springs of Modernism. It formed around three central figures: the painters Piet Mondrian and Theo van Doesburg and architect and furniture designer Gerrit Rietveld. Other members of the original group were painters Bart van der Leck, Georges Vantongerloo and Vilmos Huszar, architects JJP Oud, Robert van’t Hoff and Jan Wills, and poet Anthony Kok, who would be joined by graphic designer Piet Zwart and architect Cornelis van Eesteren.
It was in 1918, a year after the official foundation of the group and the publication of the first issue of the journal that publicised and promoted the movement’s teachings that the founders of De Stijl explicitly articulated the aesthetic and social vision that drew them together: the group’s first manifesto called for a new equilibrium between the individual and the universal and for the emancipation of art from the constraints of the cult of individualism. This quest for the utopian and universal might be summed up in the aphorism: “The goal of life is man; the goal of man is Style.”
Both utopian vision and practical engagement in the production of the real in an industrial world, De Stijl drew on the Hegelian tradition and on Theosophy, an esoteric doctrine then popular in the Netherlands and elsewhere. The founders of the movement were however primarily concerned with the formal – pictorial or architectural – expression of the principles of universal harmony. Painting, sculpture, graphics, furniture design, architecture and soon town planning served as the medium of experiment. De Stijl’s creations were multidisciplinary by nature, transcending the traditional academic boundaries between major and minor arts, between decorative art, architecture and urbanism.
The guiding theme of the movement during its fourteen years of productive existence might be taken to be the spirit of the city. The spatiality of the work of art gradually shifts from being the basis for an analysis of the world to a means of construction of the urban
social and political environment. In this respect, the spatialization of the work of art constitutes a specific experience of the world, ordering it and giving substance to community, embodying and making possible the equilibrium between individual and collective, between rational and sensuous, knowing and doing, spiritual and material.
For De Stijl, the priority was to find a formal language that answered to the problems of industrial society in the wake of the Great War and to adumbrate the strategies for the establishment of a new social order.
The method that served the vision was Neo-Plasticism, which at first represented a simple radicalisation of the avant-garde practice of the time. “The Cubists,” said Mondrian, “refuse to take their own artistic revolution to its logical conclusion. The modern sensibility cannot be reduced to the integration of multiple points of view, but must tend towards an immediately universal and rational plastic language.” Van Doesburg, for his part, called for “the elaboration, in connection with the plastic arts, of simple fundamental principles
understandable to all.” It was through the rigorous employment of primary colours alone (blue, yellow, red), unmodulated white and black, and straight lines laid out at right angles, and the limitation of forms and the geometrization of volumes that this brought that
the members of De Stijl invented a new grammar of forms. The analytical simplification of the formal lexicon and the harmonious dynamics of proportion offered no scope for tragedy, in the end projecting aesthetics as a universal.
Curator: Frédéric Migayrou
Assistant Director Musée national d’art moderne/ Centre de création industrielle
Assistant Curator: Aurélien Lemonier
Curator, Department of Architecture, Musée national d’art moderne/ Centre de création industrielle
AROUND THE EXHIBITION
INTERNATIONAL MONDRIAN COLLOQUIUM
WEDNESDAY 9 FEBRUARY 2011, 11 AM – 13 PM, 2.30 PM – 6.30 PM
PETITE SALLE, LEVEL -1
Admission free, subject to availability
To accompany the exhibition “Mondrian / De Stijl,” the Centre Pompidou is organising an international colloquium on Mondrian, under the direction of Brigitte Leal, curator of the exhibition and Assistant Director, Collections, at the Musée National d’Art Moderne, and Jean-Pierre Criqui, Head of Spoken Word at the MNAM and editor of the Cahiers du Musée national d’art moderne. The colloquium will consider the artist’s Paris years, but also different aspects of his work as they extend both before and after this period.
With:
Carel Blotkamp, Free University of Amsterdam
Yve-Alain Bois, Institute for Advanced Study, Princeton
Thierry de Duve, Université de Lille 3
Hans Janssen, Gemeentemuseum, The Hague
Guitemie Maldonado, Université de Paris 1
Georges Roque, CNRS, EHESS, Paris
INTERNATIONAL COLLOQUIUM: “DE STIJL, UNE AVANT-GARDE DU XXe SIÈCLE”
FRIDAY 21 JANUARY 2011, 2 PM – 8.30 PM, PETITE SALLE, LEVEL -1
The Bibliothèque Publique d’Information at the Centre Pompidou is organising a colloquium under the title “De Stijl, une avant-garde du XXe siècle.” This event, consisting of a series of presentations and a round-table discussion led by Frédéric Migayrou, Assistant Director of the Musée National d’Art Moderne / Centre de Création Industriel, curator of the De Stijl exhibition, and assistant curator Aurélien Lemonier, will bring together academics, art historians, architects and artists to consider De Stijl’s modernity.
With:
Michael White, Senior Lecturer in the History of Art, University of York
Marek Wieczorek, Associate Professor of Modern Art History, University of Washington
Philippe-Alain Michaud, curator and head of film at the Centre Pompidou
Valérie Guillaume, curator in chief and head of future technology at the Centre Pompidou
Round-table discussion with: Claude Parent, architect; Dominique Perrault, architect;
and Claude Rutault, artist
LA SEMAINE DE STIJL
From 9 to 14 February 2011, in connection with the Mondrian/De Stijl exhibition,
the Dutch Institute in Paris is organizing, in collaboration with the Centre Pompidou,
a series of events entitled “La Semaine De Stijl.”
Among the events are:
PAROLE AU GRAPHISME
FRIDAY 11 FEBRUARY 2011, AT 7PM, PETITE SALLE, LEVEL -1
Entrée libre dans la limite des places disponibles
A discussion of the typography and graphic design of the De Stijl period and its legacy today.
“Graphisme sous influence: l’héritage De Stijl à la Gerrit Rietveld Academie d’Amsterdam.”
CONCERT RED YELLOW + BOOGIE WOOGIE,
WITH THE QUARTET MONDRIAAN, AND GUUS JANSEN
SATURDAY 12 FEBRUARY 2011 AT 8PM, GRANDE SALLE, LEVEL -1
¤14, concessions ¤10
On the programme are Guus Janssen’s Café Society Downtown (2008) and a new work by the same composer, Anton Webern’s Langsamer Satz (1905), an extract from Jacob van Domselaer’s Proeven van stijlkunst (1913-16) (arr. Guus Janssen) and Morton Feldman’s Structures (1951).
SOIRÉE LETTRES MONDRIAN / VAN DOESBURG
MONDAY 14 FEBRUARY 2011 AT 7PM, PETITE SALLE, LEVEL –1
Entrée libre dans la limite des places disponibles
Staged reading of the unpublished letters of Piet Mondrian (1872-1944) and Theo van Doesburg (1883-1931), conserved at the Fondation Custodia in Paris. The reading will be preceded by an opportunity to view these hand-written letters by two key figures of the
De Stijl movement.
Part of the programme of BPI events.
CHRONOLOGY MONDRIAN
7 March 1872 Pieter Cornelis Mondriaan born at Amersfoort.
1892 Moves to Amsterdam, enrols at the academy of Fine Arts.
1897 Becomes a member of the St Luke’s painters’ group, which stages annual exhibitions at the Stedelijk Museum.
Receives his first commissions (traditional portraits, interiors for churches and private clients).
Regularly paints, in Symbolist vein, the landscapes and farms near the family home at Winterswijk.
Already shows an interest in the rhythmic elements of composition (trees and fences) and in flatness (raising the horizon line to counter the effect of depth).
1904-1906 Paints mills, haystacks and views of the River Gein. His painting becomes Expressionist and Fauve, embarking upon a “clarification of the plastic image” (Seuphor).
1908 At Domburg, concentrates on the motifs of church, lighthouse, dunes and sea. The brushwork is sometimes Divisionist (inspired by Jan Toorop) and areas of flat colour are increasingly present. Begins to explore the Theosophy of Helena Blavatsky and the ideas of Rudolf Steiner.
1909 Major Spoor, Mondrian and Sluyters retrospective at the Stedelijk Museum, Amsterdam.
Joins the Netherlands Theosophical Society.
1911 First visit to Paris. Mondrian would have been able to visit the Salon des Indépendants with its Room 41, considered to be the first major collective manifestation of Cubism.
1912 Mondrian moves to Paris. Shows at the 28th Salon des Indépendants, henceforth signing his name Mondrian with a single “a”. Influenced by the Cubists, he paints nudes, still lifes (Still Life with Ginger Pot) and views of Parisian buildings. Adopts Analytical Cubism. The evidence of reality disappears behind the network of geometrical lines and patches of graded monochrome.
1913 His presence at the Salon des Artistes Indépendants is noted by Guillaume Apollinaire, who mentions “Mondrian’s very abstract Cubism” in his report.
1914 Goes back to Holland and is unable to return to Paris on account of the war.
1915-1916 Goes to live in Laren. Meets Theo van Doesburg, Bart van der Leck and the theosophist Schoenmaekers.
The real “beginning of his art”: the subject disappears, paintings consist of simple areas of colour or lines forming “pluses and minuses”.
1917 Publishes a series of articles in the journal De Stijl, which will appear monthly until 1932.
1919 Returns to Paris.
1921 Publication of the pamphlet Le Néo-plasticisme. Principe général de l’équivalence plastique is published by Léonce Rosenberg’s Galerie de l’Effort Moderne. In his earliest Neoplasticist paintings, squares and rectangles of primary colours, or of black, are organised within an asymmetrical grid of black lines. With the flat (“Het Vlak”) he sought to do away with space and volume, going beyond visible nature to arrive at “a purer (cosmic) manner.” The artist was to understand colours intuitively and integrate them into a harmonious composition.
Takes part in the exhibition “Les Maîtres du Cubisme” at Galerie de L’Effort Moderne,” alongside Picasso, Braque, Gris, and Léger amongst others.
Settles at 26, rue du Départ. Very quickly begins to fix painted boards to the walls of the studio, which becomes the abstract concretisation of paintings to come.
1922 Retrospective organised by the Stedelijk Museum to mark the artist’s 50th birthday.
Despite artistic recognition, Mondrian lives in poverty, continuing to do flower paintings that he sells to make a living.
1923 Meets Michel Seuphor. Takes part in the first big De Stijl exhibition in Berlin.
1924 Gives greater emphasis in his paintings to the white background and black lines.
1925 Break with Van Doesburg.
1926 Makes drawings of an abstract interior for Ida Bienert of Dresden.
Maquette of Neoplasticist stage design for Michel Seuphor’s L’Éphémère est Éternel.
André Kertész shoots a series of photographs of Mondrian’s studio.
1927 Mondrian’s work first shown in the US by Katherine Dreier. The article “Le jazz et le néo-plasticisme” proposes a new conception of rhythm.
1930 Contributes to the journal Cercle et Carré and to the group show of the same title.
1931 Joins the Abstraction-Création association. Death of Van Doesburg, to whom he pays tribute in the last number of De Stijl the following year.
1932 Move to the double line, which emerges as a distinct form of construction.
A retrospective at the Stedelijk Museum in Amsterdam marks his 60th birthday.
1934 Attends a Louis Armstrong concert at the Salle Pleyel.
Regularly meets with the young American painter Harry Holtzman, who is visiting Paris.
1935 Exhibition “Cubism and Abstract Art” at the Museum of Modern Art, New York. The catalogue devotes a whole chapter to Mondrian and De Stijl.
1937 Exhibition “Origines et développement de l’art international indépendant” at the Musée du Jeu de Paume, curated by Christian Zervos.
1938 Leaves Paris for London, moving in with Ben Nicholson.
1940 Arrives in New York. Finds accommodation through Harry Holtzman, who introduces him to boogie-woogie.
1941 Shows New York City I, consisting of coloured lines. Also starts using strips of coloured paper.
1 February 1944 Death of Mondrian. His last painting, Victory Boogie-Woogie, remains unfinished. Fritz Glarner and Harry Holtzman shoots a series of photographs and a film of his studio in New York.
1945 “Piet Mondrian” retrospective at MoMA.
1957 Exhibition “Mondrian, l’organisation de l’espace” at Galerie Denise René in Paris.
1969 Most recent French retrospective of Mondrian’s work at the Orangerie des Tuileries, organised by Michel Seuphor.
DE STIJL CHRONOLOGY
1914 Summer: Piet Mondrian moves to Laren, in Holland, the declaration of war making it impossible for him to return to Paris, where he has lived since 1912. Theo van Doesburg is mobilised and sent to the Belgian frontier near Tilburg, where he gets to know poets Evert Rinsema and Antony Kok.
1915 November: Van Doesburg publishes in the journal Eenheid an article on the work of Mondrian, which he has recently discovered.
1916 January-February: Van Doesburg visits Mondrian, who introduces him to the German theosophist Mathieu Hubertus Josephus Schoenmaekers.
March-June: Theo van Doesburg, Eric Wichman and Louis Saalborn establish the artist’s society De Anderen [The Others].
May: Van Doesburg meets architects Jacobus Johannes Pieter Oud and Jan Wils and painter Bart Van der Leck.
Together they establish in Leiden the artists’ society De Sphinx, whose goal is to promote a closer relation between architecture and painting.
This is the beginning of a period of cooperation between the painter and the architects, for whom he produces interior colour schemes and stained-glass windows. His work is close to that of Vilmos Huszár in the same period. Robert van’t Hoff builds the Henny villa at Huis-ter-Heide, whose geometric radicalism wins international recognition. Helene Kröller-Müller acquires recent works by Van der Leck, whose simplified forms and areas of flat primary colour bring it very close to pure abstraction.
1917 Van Doesburg makes his first Neoplastic paintings, called Compositions, based on the use of geometrical grids in accordance with Mondrian’s precepts.
October: Publication of the first issue of the journal De Stijl, whose editor is Van Doesburg. Among the contributors are the painters Mondrian, Van der Leck, Huszár, Gino Severini and Georges Vantongerloo, the poet Kok and architects Oud, Wils, Huib Hoste and Van’t Hoff.
1918 Influenced by De Stijl principles, Gerrit Rietveld develops a first version of the Red-Blue Chair. Van Doesburg conceives the colour scheme for the hotel-restaurant De Dubbele Sleutel, designed by Wils, and for the Bart De Ligt house, designed by Van’t Hoff. He produces stained-glass windows for J.J.P. Oud’s workers’ housing project at Spangen in Rotterdam.
November: Publication of the first manifesto in De Stijl.
1919 The journal is widely distributed in Europe, and includes information on artistic activities abroad.
July: Mondrian leaves for Paris.
1920 February-March: Van Doesburg stays in Paris as Mondrian’s guest. He meets Léonce Rosenberg, director of the Galerie L’Effort Moderne.
April: Theo van Doesburg, Piet Mondrian and Antony Kok sign the second De Stijl manifesto, devoted this time to literature. Piet Zwart collaborates with Jan Wils, designing the colour scheme for the Dansinstituut Gaillard-Jorissen in The Hague and the Bruynzeel Fabrieken in Zaandam.
May: Van Doesburg adopts the pseudonym of I.K. Bonset, Dada poet.
June-November: He organises in the Netherlands the exhibition “La Section d’Or – Paris. Kubisten en Neo-Kubisten.”
18 December 1920 – 3 January 1921: Van Doesburg’s first visit to Germany, taking in Walter Gropius’s Bauhaus in Weimar.
1921 Van Doesburg devotes himself to architectural collaborations. He conceives of colour as the instrument of so radical a dynamization and destructuring of architecture that Oud terminates their relationship and quits De Stijl.
17 March – 28 April : Theo van Doesburg and Nelly van Moorsel travel through Europe. They meet Tristan Tzara.
28 April – late 1921: Van Doesburg moves to Weimar, from where he edits De Stijl. The journal opens its pages to new authors: Hans Richter, Kurt Schwitters, Raoul Hausmann, Clément Pansaers…
May: Van Doesburg’s first philosophical articles published under the pseudonym Aldo Camini.
August: Publication in the journal of the third De Stijl manifesto, “Towards a new World Plasticism.”
1922 Van Doesburg launches the journal Mécano (Leiden, 1922-1923).
8 March-8 July: Van Doesburg offers Bauhaus students a course on De Stijl.
Gets to know the Dutch architect Cornelis van Eesteren, the encounter marking the beginning of a close collaboration.
Van Doesburg is behind the International Congress of Progressive Artists held in Düsseldorf
(29-31 May) and the Constructivist and Dadaist Congress at Weimar (25 September).
1923 January-April: “Dada Tour” of Holland by Nelly van Moorsel, Theo van Doesburg, Kurt Schwitters and Vilmos Huszár.
May: Theo van Doesburg and Nelly van Moorsel move to Paris.
May-October: Huszár and Rietveld submit Composition spatiale et colorée to the Grosse Berliner Kunstausstellung and the Juryfreie Kunstschau in Berlin.
15 October – 15 November: Exhibition “Les Architectes du groupe De Stijl” at the Galerie L’Effort Moderne in Paris. Van Doesburg and Van Eesteren show three projects for houses they call Counter-constructions.
1924 Gerrit Rietveld and Truus Schröder-Schräder build the Schröder House in Utrecht. An architectural manifesto for De Stijl, it wins international recognition. César Domela joins the group.
March-April: “L’architecture et les arts qui s’y rattachent,” a De Stijl exhibition at the École Spéciale d’Architecture, Paris.
In a work entitled Contre-composition, Van Doesburg introduces the diagonal into his painting, calling “Elementarism” this painterly result of his architectural collaboration with Van Eesteren. The break with Mondrian is complete.
In Rotterdam, Oud builds the Café De Unie in accordance with De Stijl principles.
November: The Bulletin de L’Effort Moderne publishes the fifth De Stijl manifesto, “Vers une construction collective,” signed by Van Doesburg and Van Eesteren.
1925 Munich’s Bauhausbücher publishes Van Doesburg’s Grundbegriffe der neuen Gestaltenden Kunst and Mondrian’s Neue Gestaltung, Neoplastizismus, Nieuwe Beelding.
Van Eesteren wins the competition for the redesign of Unter der Linden in Berlin.
June: At the Paris Exhibition, Frederick Kiesler shows City in Space, an application of Neoplasticism to urban design.
The Vicomte de Noailles commissions a mural decoration from Van Doesburg for the “flower room” in the villa built for him at Hyères by Robert Mallet- Stevens.
July: Van Doesburg publishes the “Elementarist Manifesto.”
September: Renovation of the Café de l’Aubette begins in Strasbourg, under Van Doesburg, who is assisted by Hans Arp and Sophie Taueber-Arp. It is completed in 1928.
1927 For the 10th anniversary of De Stijl, Van Doesburg publishes a special number covering the group’s activities over the decade.
1928 June: Rietveld is one of the founder members of the Congrès Internationaux d’Architecture Moderne (Ciam), established on the initiative of Le Corbusier and Sigfried Giedion. With them he signs the “La Sarraz Declaration.”
1929 Van Doesburg builds a house and studio at Meudon
Van Eesteren is appointed head of the Amsterdam urban planning department, working on the extension of the city.
1930 18 April-1 May: The Cercle et Carré group’s exhibition at Galerie 23 in Paris includes works by some 50 artists, among them Vantongerloo and Arp. Mondrian and Michel Seuphor show their joint work, Tableau-poème. In reaction, Van Doesburg launches the journal Art concret, in defence of radical abstraction.
1931 February: The Abstraction-Création group is founded in Paris by Auguste Herbin, Theo van Doesburg and Jean Hélion.
7 March: Van Doesburg dies of a heart attack at Davos in Switzerland, where he had gone for health reasons.
1932 January: A last issue of De Stijl is published, in tribute to Theo van Doesburg.
Source Centre Pompidou Paris
Centre Pompidou Paris
MONDRIAN/DE STIJL
December 1, 2010 – March 21, 2011
fleursdumal.nl magazine
More in: De Stijl, Essays about Van Doesburg, Kok, Mondriaan, Schwitters, Milius & Van Moorsel, Piet Mondriaan
John Milton
(1608–1674)
Light
Hail holy light, ofspring of Heav’n first-born,
Or of th’ Eternal Coeternal beam
May I express thee unblam’d? since God is light,
And never but in unapproached light
Dwelt from Eternitie, dwelt then in thee,
Bright effluence of bright essence increate.
Or hear’st thou rather pure Ethereal stream,
Whose Fountain who shall tell? before the Sun,
Before the Heavens thou wert, and at the voice
Of God, as with a Mantle didst invest
The rising world of waters dark and deep,
Won from the void and formless infinite.
Thee I re-visit now with bolder wing,
Escap’t the Stygian Pool, though long detain’d
In that obscure sojourn, while in my flight
Through utter and through middle darkness borne
With other notes then to th’ Orphean Lyre
I sung of Chaos and Eternal Night,
Taught by the heav’nly Muse to venture down
The dark descent, and up to reascend,
Though hard and rare: thee I revisit safe,
And feel thy sovran vital Lamp; but thou
Revisit’st not these eyes, that rowle in vain
To find thy piercing ray, and find no dawn;
So thick a drop serene hath quencht thir Orbs,
Or dim suffusion veild. Yet not the more
Cease I to wander where the Muses haunt
Cleer Spring, or shadie Grove, or Sunnie Hill,
Smit with the love of sacred song; but chief
Thee Sion and the flowrie Brooks beneath
That wash thy hallowd feet, and warbling flow,
Nightly I visit: nor somtimes forget
Those other two equal’d with me in Fate,
So were I equal’d with them in renown.
Blind Thamyris and blind Maeonides,
And Tiresias and Phineus Prophets old.
Then feed on thoughts, that voluntarie move
Harmonious numbers; as the wakeful Bird
Sings darkling, and in shadiest Covert hid
Tunes her nocturnal Note. Thus with the Year
Seasons return, but not to me returns
Day, or the sweet approach of Ev’n or Morn,
Or sight of vernal bloom, or Summers Rose,
Or flocks, or herds, or human face divine;
But cloud in stead, and ever-during dark
Surrounds me, from the chearful waies of men
Cut off, and for the Book of knowledg fair
Presented with a Universal blanc
Of Natures works to mee expung’d and ras’d,
And wisdome at one entrance quite shut out.
So much the rather thou Celestial light
Shine inward, and the mind through all her powers
Irradiate, there plant eyes, all mist from thence
Purge and disperse, that I may see and tell
Of things invisible to mortal sight.
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive M-N, Milton, John
Museum De Pont Tilburg
Tacita Dean
Michael Hamburger
27 november 2010 – 23 januari 2011
Tacita Dean behoort, samen met kunstenaars als Gillian Wearing, Steve McQueen en Sam Taylor-Wood, tot de generatie van jonge Britse film- en videokunstenaars die de laatste jaren aandacht krijgt. De fascinatie voor film is overigens niet tot Engeland beperkt en wordt mede gevoed door de komst van nieuwe, digitale technieken. Door de grote veranderingen die in het medium plaatsvinden worden kunstenaars uitgedaagd om de filmische mogelijkheden en eigenschappen als het ware opnieuw te ontleden. Ook in het werk van Tacita Dean zijn verwijzingen naar de praktijk en de traditie van de film herkenbaar, terwijl zij tegelijkertijd nieuwe narratieve en associatieve mogelijkheden ontwikkelt.
In de collectie van De Pont bevinden zich Der Jungbrunnen (1998) – waarin verschillende elementen (film, fotografie en tekening) in één installatie geïntegreerd zijn – en de korte 16mm film Disappearance at Sea I (1996). Deze film begint met een close-up van de lampen van een vuurtoren. In het ritme van de langzaam ronddraaiende lens en begeleid door een geraas dat kennelijk door het mechanisme wordt veroorzaakt, flitst het verblindende licht over het doek. Na enkele minuten verandert het beeld. Het wordt nu grotendeels in beslag genomen door een avondlijke zee en lucht, waarbij de horizon nog net binnen het bereik van de vuurtoren ligt. Over het panorama glijdt in regelmatige intervallen een zwakke bundel licht. Bijna ongemerkt vermindert het licht, totdat de nacht en een gitzwarte zee het beeld hebben overgenomen. Het geluid van de ronddraaiende lens van de vuurtoren blijft echter de film beheersen, ook wanneer voor het oog niets meer waarneembaar is en de film, zo schreef een criticus, ‘een herinnering van zichzelf wordt, oplost in een duisternis die niet langer die van de film, maar het werkelijke duister in de projectiezaal is.’
Aan de basis van dit werk ligt de poging van Tacita Dean om de gebeurtenissen rond de dood van een zeezeiler te reconstrueren. De feiten dateren uit 1968 en vormen het verwarrende en bizarre verhaal van een man die met achterlating van vrouw en kinderen, als in een wanhopig verlangen om iets groots te verrichten, onervaren en slecht voorbereid, en opgezweept door de plaatselijke middenstand en magistratuur, aan een reis om de wereld begint en verdrinkt. Dean’s film raakt op poëtische wijze aan het gevoel van toenemende eenzaamheid en desoriëntatie dat deze man moet hebben ondervonden, maar is geconcentreerd en gedistantieerd genoeg om een meer algemene betekenis te krijgen.
Kenmerkend voor Tacita Dean is haar aandacht voor de relatie tussen beeld en geluid. In Disappearance at Sea I is het geluid van de vuurtoren een dragend element achter de beelden, waarbij de waarneming van dat geluid ook voor de kijker van realiteit naar verbeelding lijkt te verschuiven. Soms is geluid het directe onderwerp van Dean’s werk. Een werk als Foley Artist (1996) bijvoorbeeld, concentreert zich op het verschijnsel van de ‘soundtrack’ en op het uitstervende ambacht van het kunstmatig produceren van filmgeluid. Het is een complex werk waarin verschillende verhaallijnen door elkaar lopen en waarin je tegelijkertijd twee geluidskunstenaars aan het werk ziet, die de bij de beelden behorende geluiden tot stand brengen. Ze doen dat op basis van een script en met behulp van simpele attributen als stokken, natte kranten en lappen textiel – zaken die, op bijna komische wijze, ver van de ‘realiteit’ van de filmbeelden verwijderd zijn.
Naast films en foto’s maakt Tacita Dean tekeningen, die zij in recente werken in onderlinge samenhang presenteert. Ze zijn met kalk op schoolbord gemaakt en hebben zowel de functie van storyboard als van still, van vastlegging achteraf. In Der Jungbrunnen geeft een schoolbordtekening het verband met Lucas Cranach’s gelijknamige schilderij uit 1546 aan, terwijl de tekening tegelijkertijd de idee van ruimte en beweging voor de film Gellért verkent. Deze film werd opgenomen in het thermale vrouwenbad van Hotel Gellért in Boedapest en vormt onderdeel van de installatie. Cranach’s verwijzing naar de genezende en verjongende kwaliteiten van het water – Der Jungbrunnen laat zich vertalen als ‘bron van eeuwige jeugd’ – krijgt bij Dean een fascinerende parallel in de robuuste beelden van de badende vrouwen. Door de onderlinge samenhang van tekening, foto’s en film binnen de installatie, komt het thema van de tijd op verschillende manieren naar voren: Cranach’s tijd tegenover de huidige tijd, het filmische verloop tegenover het statische en momentele van de fotografie en tenslotte, het tijdloze van de handelingen van het baden zelf.
Toen Tacita Dean opdracht kreeg om een werk te maken in relatie tot de schrijver W. G. Sebald, nam zij diens vriend, de dichter en vertaler Michael Hamburger, als onderwerp. Sebald beschrijft in zijn boek The Rings of Saturn hoe hij Hamburger ontmoet. Haar 28 minuten durende film Michael Hamburger (2007) die De Pont in 2009 aankocht is vooral gericht op Hamburger’s liefde voor appels en op de boomgaard die hij zelf aanlegde bij zijn huis in Suffolk, gebruik makend van appelpitten die hij had gevonden of gekregen. Het grote huis en de omringende wilde tuin, het zonlicht, de huilende wind en het verschijnen van een regenboog dienen als metafoor voor de man als dichter.
“Although Hamburger is said to have despaired of reviews of his poetry which declared that he was ‘better known as a translator,’ we might detect a similar deprecation of his self, by himself, in the film which shares his name. Unwilling, perhaps unable, to talk of his past and his migrations, most especially fleeing Nazism in 1933, he talks poignantly, instead, of his apple trees, of where they have come from, and of their careful cross-breeding. Purity is dismissed, and one senses with an awkward pathos that the poet is translating himself.” Jeremy Millar in ‘Waterlog’, Castle Museum, Norwich.
Museum De Pont Tilburg
Tacita Dean
Michael Hamburger
27 november 2010 – 23 januari 2011
fleursdumal.nl magazine
More in: Exhibition Archive, FDM Art Gallery
.jpg)
John Keats
(1795-1821)
The Human Seasons
Four Seasons fill the measure of the year;
There are four seasons in the mind of man:
He has his lusty Spring, when fancy clear
Takes in all beauty with an easy span:
He has his Summer, when luxuriously
Spring’s honied cud of youthful thought he loves
To ruminate, and by such dreaming high
Is nearest unto heaven: quiet coves
His soul has in its Autumn, when his wings
He furleth close; contented so to look
On mists in idleness–to let fair things
Pass by unheeded as a threshold brook.
He has his Winter too of pale misfeature,
Or else he would forego his mortal nature.
Photos: © Hans Hermans 2010
Natuurdagboek December 2010
Poem: John Keats
fleursdumal.nl magazine
More in: Hans Hermans Photos, John Keats, Keats, John, MUSEUM OF NATURAL HISTORY - department of ravens & crows, birds of prey, riding a zebra, spring, summer, autumn, winter
.jpg)
William Shakespeare
(1564-1616)
THE SONNETS
58
That god forbid, that made me first your slave,
I should in thought control your times of pleasure,
Or at your hand th’ account of hours to crave,
Being your vassal bound to stay your leisure.
O let me suffer (being at your beck)
Th’ imprisoned absence of your liberty,
And patience tame to sufferance bide each check,
Without accusing you of injury.
Be where you list, your charter is so strong,
That you your self may privilage your time
To what you will, to you it doth belong,
Your self to pardon of self-doing crime.
I am to wait, though waiting so be hell,
Not blame your pleasure be it ill or well.
.jpg){kind=small}
kempis.nl poetry magazine
More in: -Shakespeare Sonnets
Aloysius Bertrand
(1807-1841)
La Tour de Nesle
– " Valet de trèfle ! " – " Dame de pique ! de gagne ! " –
Et le soudard qui perdait envoya d’un coup de poing sur
la table son enjeu au plancher.
Mais alors messire Hugues, le prévôt, cracha dans le bra-
sier de fer avec la grimace d’un cagou qui a avalé une
araignée en mangeant sa soupe.
– " Pouah ! les chaircuitiers, échaudent-ils leurs cochons
à minuit ? Ventre-dieu ! c’est un bateau de feurre qui
brûle en Seine ! "
L’incendie, qui n’était d’abord qu’un innocent follet
égaré dans les brouillards de la rivière, fut bientôt
un diable à quatre tirant le canon et force arquebusades
au fil de l’eau.
Une foule innombrable de turlupins, de béquillards, de
gueux de nuit, accourus sur la grève, dansaient des gigues
devant la spirale de flamme et de fumée.
Et rougeoyaient face à face la tour de Nesle, d’où le
guet sortit, l’escopette sur l’épaule, et la tour du
Louvre d’où, par une fenêtre, le roi et la reine voyaient
tout sans être vus.
.jpg)
.
Aloysius Bertrand poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive A-B, Bertrand, Aloysius
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature