Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Literaire Salon in’t Wevershuisje
Literaire Salon in’t Wevershuisje het ontstaan op inisiatief van die Afrikaanse digteres, Carina van der Walt. Sy woon in Tilburg in die suide van Nederland en op die grens met België. Dit is ’n privaat inisiatief.
Literaire Salon in’t Wevershuisje vind tuis plaas by Vander Walt, gebeur op kort kennisgewing en op uitnodiging – hoogstens twee maal per jaar. Die salon is bedoel as ’n intieme ontmoetingsruimte vir digters uit Nederland, België en Suid-Afrika. By uitsondering sal ook kortverhaalskrywers en kinderboekskrywers uitgenooi word. Die intimiteit van die byeenkoms word versterk deurdat daar van die skrywers verwag word om mekaar se werk te vertaal of dat ander aanvullende kreatiewe reaksies rondom mekaar se werk voor die ontmoeting onderneem word. Dit moet dan tydens die byeenkoms ten toongestel word.
Die eerste Literaire Salon in’t Wevershuisje was op 30 Junie 2013 na aanleiding van die bloemlesing Nuwe Stemme 5 waarin Carina van der Walt opgeneem is, en Theater van de Verloren Tijd – ’n bloemlesing saamgestel deur Floris Brown waarin Willy Martin, Sjon Brands en Carina van der Walt opgeneem is. Heilna de Plooy se besoek aan Nederland was die vonkie vir hierdie eerste literêre salon. Alle literêre salonne in’t Wevershuisje in die toekoms sal uitgaan van ’n Suid-Afrikaanse skrywer se besoek aan Nederland of België uit een van bogenoemde genre’s.
Sewe digters het die eerste Literêre Salon in’t Wevershuisje bygewoon: Heilna de Plooy (Potchefstroom, SA), Willy Martin (Leuven, België), Emma Crebolder (Maastricht, Nederland), Kreek Daey Ouwens (Eindhoven, Nederland), Jace van de Ven (1ste stadsdigter van Tilburg, Nederland), Jef van Kempen (literêre webmeester en digter Tilburg, Nederland), Sjon Brands (kunstenaar en digter, Tilburg, Nederland).
carina van der walt
Crebolder was die allereerste stadsdigter van die Nederlandse taalgebied in 1993 vir Venlo. Sy skryf op die oomblik aan nommer drie van ’n drieluik digbundels oor oudword. Daey Ouwens het landwyd bekend geword toe sy genomineer is vir die VSB-poësieprys in 2009. Martin het sy eerste digbundel in 2011 gepubliseer, nadat hy as hoofredakteur byna twaalf jaar lank verantwoordelik was vir ANNA – die eerste Afrikaans/Nederlands – Nederlands/Afrikaanse woordeboek. Sjon Brands en Dorith van der Lee was al as teatergroep Theater van de Verloren Tijd gaste by Woordfees in Stellenbosch. Jef van Kempen se poësie webwerf geniet aantoonbare aansien in Europa.
Behalwe vir nuwe vriendskappe en literêre kontakte, het Jace van de Ven spesiaal ’n likeur gestook vir Carina van der Walt se deurbraak as Afrikaanse Nuwe Stemmer van Tilburg. Dit is tipies Brabantse hartlikheid, wat ekstra sjarme aan so ’n middag verleen het. Almal teenwoordig moes daarvan proe. Intussen is die eerste vrugte van die Literaire Salon in’t Wevershuisje reeds gepubliseer. Dit is Willy Martin se vertaling van Heilna de Plooy se gedig Lemoene 1 in die literêre tydskrif Ambrozijn uit Ieper.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT
Carina van der Walt
Haïti hagedisje
als een hagedisje tegen zijn schouder
grote, draaiende, heldere oogjes
stoffig kopje
ingekrompen, zwart, klein lijfje
slappe pootjes, geen geluidje
en hij sust haar
en zij slikt maar
stil maar lieverd
thula thula thula thandwa
en hij sust haar
en zij slikt maar
meisje stil maar
intombazani thula thula
als een levende muur onder dit wezentje straalt
hitte uit de kleine gesloten holte van zijn armen
hij klopt op het kromme rugje
streelt over het grijze kopje
zonder zelf te weten wat of wie
en hij sust maar
en zij slikt maar
thula thula thula thandwa
Carina van der Walt (1960) werd geboren in Welkom Zuid-Afrika en studeerde Nederlands en Afrikaans. In 2003 kwam zij via een uitwisselingsprogramma op de UVT voor haar master in vergelijkend poëzie (2004). Als dichteres publiceerde zij de bundel Seeverse (2000, in eigen beheer) en Woorden over Beelden (dec. 2012, Uitgeverij Smit van 1876, Venlo). Haar Ars poetica is gepubliceerd in Literator (april 2012), een gerenommeerd Zuid-Afrikaanse literaire tijdschrift. Vier van haar gedichten waren afgelopen najaar tegelijkertijd tentoongesteld in Tilburg (Twiet Twiet) en Johannesburg (Melville Poetry Festival). In het voorjaar van 2013 zullen van haar gedichten opgenomen worden in twee bloemlezingen in Zuid-Afrika: Afrikaanse gedichten in Nuwe Stemme 5 en Nederlandse gedichten in Theater van de Verloren Tijd.
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Carina van der Walt, Walt, Carina van der
.jpg)
E u g e n e M a r a i s
(1871-1936)
D a n s v a n d i e r e ë n
O, die dans van ons Suster!
Eers oor die bergtop loer sy skelm,
en haar oge is skaam;
en sy lag saggies,
En van ver af wink sy met die een hand;
haar armbande blink en haar krale skitter;
saggies roep sy,
Sy vertel die winde van die dans
en sy nooi hulle uit, want die werf is wyd
en die bruilof is groot.
Die grootwild jaag uit die vlakte,
hulle dam op die bulttop,
wyd rek hulle die neusgate
en hulle sluk die wind;
en hulle buk, om haar fyn spore in die sand te sien.
Die kleinvolk diep onder die grond
hoor die sleep van haar voete,
en hulle kruip nader en sing saggies;
“Ons Suster! Ons Suster! Jy het gekom! Jy het gekom!”
En haar krale skud,
en haar koperringe blink in die wegraak van die son.
Op haar voorkop is die vuurpluim van die berggier;
sy trap af van die hoogte;
sy sprei die vaal karos met altwee arms uit;
die asem van die wind raak weg.
O, die dans van ons Suster!
Eugene Marais Gedigte
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
Carina van der Walt
Bioskets | Biography
Carina van der Walt is in Welkom gebore. In Nederland word sy reëlmatig daaraan herinner hoe spesiaal dit is om op só ’n plek ’n mens se lewe te kon begin. Haar kinderjare het sy redelik sorgvry deurgebring.
Daarna volg wydverspreid oor baie jare ’n akademiese opleiding aan die PUK, later die NWU en ook die Katolieke Universiteit van Brabant in Tilburg. Sy cum in 2004 haar M in ’n vergelykende studie tussen Afrikaanse en Nederlandse poësie. Tussendeur trou sy, word ma, hou skool, gee klas aan die NWU, word weduwee met twee klein kindertjies, en reël wyd en syd vier jaar lank ’n skrywerskompetisie vir die ATKV. SAVN-kongresreëlings in Potchefstroom (2004) en simposium-organiseerder in Tilburg (2009) pas binne haar portefeulje. Sy ontmoet Geno Spoormans tydens navorsingstyd in Nederland. Drie jaar later trou hulle. Carina verplaas begin 2007 haar lewe na Nederland. Hier skryf sy voltyds.
Die appel van haar oog is 25 en woon in Durban. Sy het hom so lief soos die sand en die branders van die see … met die intensiteit van elke volmaakte sewende golf.
Haar hart se punt is ’n 21-jarige student in Stellenbosch. Sy het haar so lief soos die sterre in die Melkweg … en die Suiderkruis wat rigting gee.
Daarom bly haar bande met Suid-Afrika sterk. Die invloed en blootstelling van verskillende Europese lande, kulture, tale en denkwyses is ’n boks Quality Street. Sy deel dit graag. Dit maak haar ’n beter Suid-Afrikaner en wêreldburger.
carina van der walt
Vrouestemme oorheers digterswêreld
Carina van der Walt
2013-02-05
Nasionale Gedigtedag 2013 het vir ’n dubbele verrassing gesorg. Op Donderdagaand 31 Januarie is Anne Vegter (54) aangekondig as die opvolger van Ramsey Nasr. Sy is die eerste vroulike Dichter des Vaderlands. Die vorige aand is Ester Naomi Perquin (33) aangekondig as die wenner van die VSB-poësieprys met haar digbundel Celinspecties. Albei hierdie stemme kom uit Rotterdam. ’n Week vroeër is die Constantijn Huygens-prys (’n oeuvreprys) toegeken aan Joke van Leeuwen. Dis nou die tyd vir die erkenning van uitsonderlike vrouestemme.
Vegter was uiters verbaas toe sy deur Bas Kwakman, direkteur van Poetry International, gebel is met die vraag of sy vaderlandsdigter wil word: “Ik viel van mijn stoel. Echt. Het was surreëel.”
En saam het haar het omtrent driekwart van die Nederlandse poësiewêreld van hulle stoele afgetuimel, want die persepsie van Vegter se poësie is dat dit nogal onverstaanbaar is. Kreek Daey Ouwens, ’n kollega van Vegter, beskryf haar gedigte as rou en eroties. Fynproewerlesers ken Vegter veral deur Ongekuiste versies (1994). Dis ’n bundeltjie met erotiese kortverhale. In die inleiding van haar laaste digbundel – Eiland, berg, gletsjer (2011) – staan: “Haar poëzie is heel fysiek, alles is hier lichamelijk en aanraakbaar. … We hebben het hier over erotiek die zo sterk is dat ze overal in doordringt, zeker in haar poëzie waarin ze voortdurend tot uitbarsting komt.”
Die titelgedig, “Eiland, berg, gletsjer”,begin met op elke bladsy twee lang tweereëlige sinne:
Ook als je wakker word boven een sterfgebied en je gespt kinderen vast als gordels: laat mij
eens door een raam kijken of het daar erg is, zie je er niets van want het is een diepteoorlog.
Ook als een doelwit vanaf die grond toch naar je zwaait en je verlangt naar bleke sterren
op zo’n voorhoofdje, taxie je over het oefenveldje van je grimassen en je speelt elk karakter.
*
Ook als haar schacht krimpt en tembaarheid ontsnapt haar rode lassen, wakkert ze
vuur aan dat het stelsel doorwarmt en haar brille ontstolt tot ja! Optimisme, stokt ze.
Ook als haar XXL-geluksmaatje boven de grond komt ‘als een dode kompel’ (eerste tel ik
mijn vrouwen, daarna mijn dagen) weet ze weer de kleine methode van zijn handen.
Vegter se laaste twee bundels was albei genomineer vir die VSB-poësieprys, maar sy het dit nie gekry nie. Dit was Eiland, berg, gletsjer en Spamfighter (2007). Haar oeuvre is relatief klein, met vier digbundels versprei oor twintig jaar. Die stadsdigterskap van Rotterdam het ook nie na haar kant toe gegaan nie – iets waarop sy heimlik gehoop het en waarvoor sy bevoeg genoeg gevoel het. Iets groters het egter op haar gewag: Dichter des Vaderlands, 2013–2017.
y is (anders as haar voorganger, Ramsey Nasr) nie deur die publiek gekies vir hierdie uitsonderlike funksie nie. Sy is daarvoor gevra. Nadat sy herstel het van haar aanvanklike verbasing, was haar reaksie daarop bietjie droog: “Ik ben niet tegen positieve discriminatie. En er zijn veel vrouwelijke dichters, dus er was keuze genoeg.”
Nog verskille met Nasr is dat Vegter nie die podium so benut nie en dat sy waarskynlik nie politieke kommentaar gaan lewer op die Nederlandse samelewing nie. Laasgenoemde is iets waarvoor Nasr beide gerespekteer en gekruisig is. Ondanks die vermoede dat Vegter nie so ‘n groot podiumdigter soos Nasr sal wees nie, het sy haar vinger op die pols van nuwe ontwikkelinge. Haar voornemens vir haar tyd as vaderlandsdigter sluit onder andere gedigte op You Tube-filmpies en digterlike flashmops met minstens 500 mense op ’n slag in.
Die samestelling van die kommissie vir die benoeming van ’n nuwe vaderlandsdigter het die tipe digter weerspieël waarna hulle gesoek het: iemand wat veelsydig is. Die kommissie het uit ses lede bestaan uit die wêrelde van skrywers, televisie, koerant, politiek en poësiekritiek. Vegter ís veelsydig. Haar oeuvre bevat meer prosa as poësie, en selfs toneel. Haar eerste literêre toekenning was die Woutertje Pieterse-prys vir die kinderboek De dame en de neushoorn (1989). In haar oeuvre kry lesers dus die vreemde kombinasie van kinderboeke en volwasse erotiek. Maar hierdie oënskynlik onversoenbare aspekte verbind sy moeiteloos as beweer word dat haar beste werk uit ’n kinderlike blik ontstaan, met: “De gewetensvolle, volwassen blik corrigeert dat weer.”
Vegter se oeuvre het raakpunte met dié van die sestigjarige Joke van Leeuwen. Albei hierdie digteresse skryf ernstige, volwasse werk – maar óók werk vir kinders. Volgens die jurie van die Constantijn Huygens-prys het Van Leeuwen haar nog altyd verset ten die tweedeling tussen kinderliteratuur en volwasse literatuur. Haar werk verbreek telkens hierdie grens deur met ’n kindperspektief te skryf oor ernstige sake soos byvoorbeeld geweld, mag en rassisme. Met die erkenning van twee sulke prominente digteresse se veelsydige oeuvres en die sigbare ooreenkomste daarin, kan die noukeurige leser egter vra of alle vrouestemme dan uit ’n kinderperspektief moet kan skryf.
Beide Van Leeuwen en Vegter hou van visuele aspekte by hulle poësie. Eiland, berg, gletsjer is ook deur Vegter geïllustreer met krabbelrige sketsies. Van Leeuwen se agtergrond as grafiese ontwerper het veral gedurende haar tydperk as stadsdigter van Antwerpen konkreet in die stad tot uiting gekom.
Die jurie van die Constantijn Huygens-prys het hulle keuse vir Van Leeuwen onder andere so verwoord:
Haar werk is onconventioneel en verrassend speels. Ze schrijft over innemende wezens, kinderen en volwassenen die hun eigen eigenzinnige gang proberen te gaan. Tedere anarchie is haar handelsmerk. Ze houdt van taal en elk boek getuigt van de tover van 26 letters. Vooral in haar werk voor kinderen, maar ook in dat voor volwassenen gaan woord en beeld een vrolijk gevecht aan, of vallen in elkaars armen.
Van Leeuwen is al ’n bekende in Suid-Afrika – net soos Luuk Gruwes en Menno Wigman, wat albei genomineer was vir die VSB-poësieprys. Hulle genomineerde bundels was onderskeidelik Wijvenheide (Gruwes) en Mijn naam is Legioen (Wigman). Dit was swaar sluk vir Wigman toe Perquin met Celinspecties (2012) die prys voor sy neus weggeraap het, want hy was verreweg as die gunsteling aangekondig in die pers. Ron Rijghard het byvoorbeeld sy artikel in die NRC-Handelsblad op 25 Januarie begin met: “De VSB-Poëzieprijs 2013 moet gaan naar Mijn naam is Legioen van Menno Wigman.” Die oproep waarmee Rijghard sy artikel ook geëindig het, het egter op dowe ore geval. Die jurie roem “de verraderlijk luchtige toon en de onvoorspelbare wendingen” in Perquin se bundel.
Die ander genomineerdes was die 74-jarige HH ter Balkt en die 88-jarige Sybren Polet. Na die aankondiging het die saal gesug. Perquin se bundel is goed, maar sy is nog so jonk. Sy kan dit altyd volgende jaar of die jaar daarna wen. Kon hulle nie maar die ouer manne soos Ter Balkt (wenner van die PC Hoofd-prys in 2003) ’n kans gee nie? Rijghard redeneer selfs dat HH ter Balkt se status die VSB-poësieprys se prestige weer ’n bietjie sou kon herstel, ná die “postmoderne nonpoëzie van Jan Lauwereyns” van die vorige jaar. Die kandidate van die VSB-poësieprys 2013 het een gemene deler gehad: ’n pessimistiese blik op mens en wêreld.
In ’n breër sin was die toekenning aan Perquin se bundel net so ’n verrassingselement soos by Vegter en ook soos die werklike betekenis van die einste bundel se titel. Wat is tog die verborge vermoë van poësie om lesers by Celinspecties eerstens te laat dink aan liggaam- of plantselle? Nee, dis baie blatanter. Hierdie bundel gaan oor die inspeksies in tronkselle uit ’n tyd toe Perquin ’n tronkbewaarder was. Sy is geïnteresseerd in die kwaad. Deur haar taal kry die moordenaars elkeen ’n gloed van ’n poëet. Oor haar gedigte hang ’n skadu van geweld. Celinspecties is haar derde digbundel.
Gesprek
Op straat zegt een man in zijn telefoon nee zegt niet schreeuwt
wie denk je eigenlijk, haalt adem, ziet mij staan,
wie denk je dat je bent
met je goede manieren zogenaamd die rijke vrienden van je
met je vol geplande week je goede baan
zijn stem breekt het toestel open,
die vrouw rolt ineens over straat, half aangekleed, mascara
uitgelopen, krabbelt overeind, staat verbaasd
en hij begint weer opnieuw
wie denk je dat je bent en kijkt naar mij terwijl hij slaat,
blijft kijken tot ik roep dat is genoeg stop ze ligt
al opgerold ze doet je niks man stop
maar hij is nog niet uitgepraat en kijkt naar mij en vraagt
wie denk je blijft maar doorgaan in zijn handpalm
woorden maken, dat je bent
houdt niet meer op.
(Uit Celinspecties, 2012)
Met haar gedigte se donker kante en suggesties van gevaar kan Perquin se poësie as hard ervaar word, maar haar seggingskrag sorg vir balans. Sy skryf uit ’n volwasse perspektief. Daardeur onderskei die jonge Perquin haar van beide Vegter en Van Leeuwen. En daarom moet sy fyn dopgehou word.
# Lees Anne Vegter se gedig, Gebed voor iedereen
fleursdumal.nl magazine for art & literature
More in: Archive W-X, Carina van der Walt, Walt, Carina van der
Carina van der Walt
Volledig volmaakte oneetbare kersies
(vir Gerrit Kouwenaar)
hand aan hand dwaal ons
deur galery na galery
langs die Hartbeespoortdam
buite stuifreën dit grys
en silwer oumansbaard
nes destyds in Parys
’n local se gedempte kersies
kitscherig onder sand en skulp
vasgeskilder ontlok opeens
skerpsuur die geur van
’n knalrooi kersietert
in die Champs-Élysées
donkersoet die likeur van
’n kersenbonbon
gevoer met die mond
Mon Cheri
Uit: Nuwe Stemme 5, p.80
Carina van der Walt poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Carina van der Walt, Walt, Carina van der
Carina vd
Walt
luchtalarm
plotseling & ook niet
telkens weer opnieuw om 12 uur
stoppen mijn vingers met typen
beginnen hun tippen te prikken
een boos verschrikt geloei
boort door mijn hoofd
van dichtbij, van verder &
van alle kanten uit de stad
Ik wroet in mijn ingewanden:
met een Joods Roodkapje, vluchtend voor de SS-soldaten
met een gloeiend Viëtnamees meisje, naakt voor een napalmbom uit
met een Palestijnse jongen, onderweg naar zijn oma omgekomen in een autobomaanslag
met de onschuld van de kindsoldaten – Kadago – tot wolven getraind in de DR Congo
met Peace & Mpo & Lerato voor de kogels van de angstige heks ApartheidsAfrikaans.
de akelige aanzwellende toon stoot
een klont zuur op tegen mijn tanden
zodat ik moet slikken tegen
de krop in mijn keel
de oproep naar terug in
kelders onthoofdt me
ik word een & al lijf
oogst alleen maar angst
Ik wroet in mijn ingewanden
met een gierende aarde die haar miskende moederschap brullend terugeist:
een hongersnood in Soedan, waar een kindje eerbiedig buigt voor haar gulzige gier
een tsunamigolf, vraatzuchtig met een drijvend groepje Japanse klasgenootjes
een aardbeving, die duizenden Chinese scholiertjes 80 uren stof laat eten –
& dan, onwillig, eentje teruggeeft.
Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Carina van der Walt, Walt, Carina van der
photo: Kevin Carter
laaste woorde aan Kevin Carter
o god van grond
my uur het gekom
my dae was minder as gras
drie jaar van honger en dors
verlatenheid alom
sy wat my gebaar het is geslag
hy wat my verwek het is gejag
bang dag in dag uit en elke nag
Anyanya
slang venyn
alles pyn
alles dof
o god van grond
ek eet gras en stof
u engel se wraak
sy laaste waak
Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive W-X, Carina van der Walt, FDM in Africa, Walt, Carina van der
Nijmegen 19 okt 2011
Gert Vlok Nel Tribute Night
Wintertuin en Doornroosje organiseren als afsluiting van zijn residency een verrassingsavond voor Gert Vlok Nel! Nijmeegse singer-songwriters Roy Santiago en Marten de Paepe brengen een muzikale ode aan de Zuid-Afrikaanse grootheid, geïnspireerd op zijn werk. De dichters Anneke Claus, Erik Jan Harmens, Andy Fierens, Bart FM Droog en Jan Klug (De Dichters uit Epibreren) en Daan Doesborgh brengen naast eigen poëzie, ook de prachtige gedichten van Gert Vlok Nel ten gehore. Uiteraard treedt Gert Vlok Nel zelf ook op deze avond.
Locatie: Merleyn, Nijmegen
Aanvang: 21.00 uur
Entree: € 7,50 normaal / € 5,- student
fleursdumal.nl magazine
More in: # Archive S.A. literature, Gert Vlok Nel, Vlok Nel, Gert
Gert Vlok Nel
Artist in Residence in Nijmegen
Op uitnodiging van Wintertuin zal de Zuid-Afrikaanse dichter, singer-songwriter en beeldend kunstenaar Gert Vlok Nel als Artist in Residence in Nijmegen verblijven. In september en oktober 2011 vestigt hij zich in het Besiendershuis aan de Waalkade.
De Zuid-Afrikaanse dichter en zanger Gert Vlok Nel (Beaufort-West, 1963) werd in 1993 bekend bij het literaire publiek door zijn debuutbundel Om te lewe is onnatuurlik, waarvoor hij de Ingrid Jonker Prize ontving. Gerrit Komrij plaatst acht van zijn gedichten in zijn bundel De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten. De bundel bevat een reeks mooie, even persoonlijke als pijnlijke gedichten. De Zuid-Afrikaanse schrijver Etienne van Heerden noemde Vlok Nel “een van onze mooiste talenten”. In 2007 werd er een Nederlandse editie van deze bundel uitgebracht, met een voorwoord van de Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog.
Gert Vlok Nel’s debuutalbum Beaufort Wes Se Beautiful Woorde kwam in Zuid-Afrika in 1998 uit. Zijn grote muzikale doorbraak bij het Nederlandse publiek was in 2006, nadat de VPRO de documentaire Beautiful in Beaufort-Wes uitzond. Een week na deze uitzending kwam de bijbehorende CD ‘Beaufort-Wes se beautiful woorde’ op nummer 59 binnen in de Album top 100. Door de ritmische en klankrijke teksten is de literaire achtergrond duidelijk hoorbaar in zijn muziek. De ingetogen en fluisterrijke manier waarop hij zijn muzikale repertoire brengt is een interessante toevoeging aan de hedendaagse liedcultuur.
Gert Vlok Nel is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een zeer gewaarde muzikant, die vanwege zijn samenspel tussen muziek en poëzie een inspiratiebron vormt voor veel Nederlandse dichters en muzikanten. Zijn poëtische teksten en eenvoudige muzikale begeleiding doet denken aan het werk van Bob Dylan en de Zuid-Afrikaanse troubadour Koos du Plessis. Zelf zegt hij met name Tom Waits en Bruce Springsteen te bewonderen.
In het zestiende-eeuwse Besiendershuis aan de Waalkade in Nijmegen is in 2010 ‘Artist in Residence (A.I.R.-) Besiendershuis / Straight Flow’ gestart. Nijmeegse kunst- en cultuurorganisaties worden uitgenodigd om gedurende twee maanden gastheer te zijn en een special guest uit te nodigen voor verblijf. Hierbij worden kwaliteitsvolle programma’s gerealiseerd die tevens de kunst en cultuur van de stad Nijmegen versterken en als zodanig over haar grenzen zal uitstralen.
Literair Productiehuis Wintertuin is aangesteld als gastheer voor september en oktober. Wintertuin maakt producties die zich op het snijvlak begeven van literatuur en andere kunstdisciplines. Omdat Gert Vlok Nel zowel zijn sporen heeft verdiend met zijn poëzie als met zijn muziek, is hij een zeer inspirerende gast die past binnen het kader van de zogenoemde meervoudige geletterdheid. Het werk van Vlok Nel is een voorloper van de veranderingen binnen de literaire cultuur en heeft invloed uitgeoefend op de jonge Nederlandse poëzie en singer-songwritercultuur. Hij maakt bijzondere producties die de grenzen tussen poëzie en muziek doen vervagen.
Programma
zo 11 sept – concert
Gert Vlok Nel opent zijn residency met een (zit)concert in LUX, Nijmegen. Dit concert is een samenwerking tussen Wintertuin, poppodium Doornroosje en LUX.
Gastcollege
Gert Vlok Nel zal ook een gastcollege verzorgen bij de opleiding Creative Writing, aan ArtEZ hogeschool voor de kunsten te Arnhem.
Uitgave
Literair Productiehuis Wintertuin interviewt Gert Vlok Nel over poëzie, het maakproces, muziek, schilderkunst en Zuid-Afrika. Dit interview wordt verwerkt tot een bijzondere uitgave; een uitvouwbare tweezijdige A1-poster, met aan de ene kant een mooi vormgegeven weerslag van het interview en aan de andere kant een illustratie door Gert Vlok Nel.
Gesprekken
Tijdens de residency zullen in het Besiendershuis een reeks kleine gesprekken georganiseerd worden, waarbij telkens vanuit een andere invalshoek op het werk van Gert Vlok Nel wordt ingegaan. Houd de website Wintertuin in de gaten voor de data.
Expositie
Naast poëzie en muziek is Gert Vlok Nel op dit moment veel bezig met schilderen. Tijdens zijn residency zal hij schilderijen maken met het Nijmeegse/ Nederlandse landschap als uitgangspunt. In oktober zal een selectie van deze werken getoond worden.
“Ergens aan de andere kant van de wereld, op de zuidpunt van een mij onbekend continent, bevond zich iemand die mij met halve woorden, een mespuntje ritme en verder alleen zijn stem wist te ontroeren, is het een wonder of niet? Er gaat niets boven muziek. Koop die plaat, en geef u over.” – Martin Bril, de Volkskrant
Hillside lullaby
ek bly hier in die dorp waar die treine fluit
& die sjanters nag na nag die treine op
spore skuif
& ek is heel allright
onthou die dag toe jy by my sou bly…
hoe het ons storie toe verder verloop?
Treine wat sjant, treine wat bly
treine wat altyd hier in kringe ry.
droom van my & laat my vry vannag
(…)
Gert Vlok Nel
fleursdumal.nl magazine
More in: # Archive S.A. literature, Archive U-V, Gert Vlok Nel, Vlok Nel, Gert, Writer in Residence
.jpg)
Ingrid Jonker (1933-1965)
Film Black Butterflies op 31 maart in de bioscoop
Black Butterflies gaat over het leven van de jonge Zuid-Afrikaanse kunstenares Ingrid Jonker, een gevoelige en rebelse geest die haar vrije ideeën over kunst, liefde en politiek met een kleine groep gelijkgestemde schrijvers en kunstenaars in Zuid-Afrika deelde, de Sestigers. Tegen de achtergrond van verzet tegen de censuur van de Nasionale Party, leeft Ingrid Jonker haar jonge leven tot het uiterste en wordt haar werk steeds bekender en meer gewaardeerd. De grote liefde in het leven van Ingrid Jonker, de schrijver Jack Cope, kan haar niet het geluk en de gemoedsrust geven waar ze naar op zoek is. Met haar vader Abraham Jonker, een rechtse minister voor de Nasionale Party tijdens het Apartheidsregime, heeft ze een moeizame relatie. Politieke onenigheid drijft vader en dochter steeds verder uiteen. Het belang van het werk van Ingrid Jonker voor de Zuid-Afrikaanse cultuur wordt pas erkend nadat Nelson Mandela haar gedicht ‘Die Kind’ voordraagt bij zijn eerste rede voor het Zuid-Afrikaanse Parlement in 1994.
Regisseur: Paula van der Oest
Carice van Houten (Ingrid Jonker)
Liam Cunningham (Jack Cope)
Rutger Hauer (Abraham Jonker)
Nicholas Pauling (Eugene Maritz)
Graham Clarke (Uys Krige)
► Website BLACK BUTTERFLIES
Ingrid Jonker poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: # Archive S.A. literature, Apartheid, Archive I-J, Ingrid Jonker, Ingrid Jonker, Jonker, Ingrid
Nieuwe film over het leven van de Zuid-Afrikaanse dichteres
Ingrid Jonker:
Black Butterflies
31 maart in de bioscoop
Ingrid Jonker (1933-1965) was een van de meest invloedrijke Zuid-Afrikaanse dichters van haar generatie. Vaak wordt ze vanwege haar grote talent, haar schoonheid en eeuwige hunkering naar liefde vergeleken met Virginia Woolf, Sylvia Plath en Marylin Monroe.
Tijdens haar korte leven was ze al een zeer gewaardeerd schrijfster, maar pas nadat Nelson Mandela haar beroemde gedicht ‘Het Kind’ voordroeg, tijdens de opening van het parlement in 1994, krijgt Ingrid de waardering van het grote publiek die ze verdient. Mandela noemt haar zowel een Afrikaner als een Afrikaan en Ingrid groeit uit tot een waar icoon. Haar werk wordt tot op de dag van vandaag door miljoenen Zuid-Afrikaners gelezen en op scholen onderwezen.
Nog voor de geboorte van Ingrid verlaat haar vader, Abraham Jonker, het gezin en laat ze met niets achter. Ingrid groeit op bij haar grootouders en ziet daar hoe haar geesteszieke moeder steeds depressiever wordt en uiteindelijk zelfmoord pleegt als Ingrid tien jaar is. Haar grootmoeder is niet in staat om voor Ingrid en haar zus Anna te zorgen en de meisjes moeten bij hun vader en zijn nieuwe gezin gaan wonen. Abraham Jonker accepteert zijn dochters met moeite en maakt duidelijk onderscheid tussen Ingrid en Anna en zijn andere kinderen, iets wat Ingrid niet kan en wil begrijpen en het begin is van de moeilijke relatie met haar vader.
Ingrid is een zeer gevoelig kind en stopt al het verdriet in haar gedichten. Al op dertienjarige leeftijd maakt ze haar eerste gedichtenbundel getiteld Na die Somer. Als ze later in contact komt met de bekende Zuid-Afrikaanse dichter D.J. Opperman vindt ze in hem de mentor die ze nodig heeft. De relatie met haar vader daarentegen verslechtert. De erkenning die Ingrid als dochter van hem wil, krijgt ze niet en met haar vrijgevochten ideeën raakt ze steeds verder van hem verwijderd.
In 1956 trouwt Ingrid met schrijver Pieter Venter en verhuist naar Johannesburg. Ook wordt haar eerste officiële bundel, Ontvlugting, gepubliceerd. Het huwelijk met Pieter is geen succes. Ingrid vindt niet de liefde en zekerheid die ze nodig heeft en is diep ongelukkig in Johannesburg. Na een aantal jaar scheiden ze en Ingrid keert met hun dochtertje Simone terug naar Kaapstad.
In Kaapstad wordt Ingrid de ster van de ‘Sestigers’, een groep artiesten rondom dichter Uys Krige die strijden tegen het conservatisme en zich vrijelijk mengen met Afrikaanse kunstenaars. Ze heeft tegelijkertijd een heftige verhouding met de schrijvers Jack Cope en André Brink. Beiden sleept ze mee in haar passionele liefde, maar beiden durven zich door haar onvoorspelbaarheid niet aan haar te binden. De publicatie van een tweede bundel van Ingrid stuit op veel weerstand door het duidelijke standpunt dat Ingrid met de Sestigers in neemt tegen de Apartheid en wordt tegengehouden door de nieuwe censuurcommissie, waar haar vader deel van uit maakt. Vader en dochter staan lijnrecht tegenover elkaar. Voor de gevoelige Ingrid is dit te veel, ze belandt in een depressie. In 1961 wordt ze kort opgenomen in de psychiatrische inrichting Valkenburg, dezelfde kliniek waar haar moeder een einde aan haar leven maakte. Nadat ze is ontslagen uit de kliniek, lijken er betere aan te breken. Eindelijk wordt haar tweede bundel Rook en Oker gepubliceerd. De bundel wordt met lovende kritieken ontvangen door schrijvers en dichters.
Rook en Oker wordt in 1964 bekroond met de prestigieuze Afrikaanse Pers-Boekhandel Prijs en Ingrid vertrekt naar Europa voor een lange reis. De reis brengt haar niet wat ze ervan had verwacht en eenmaal terug in Zuid-Afrika wordt ze weer opgenomen. In de nacht van 18 op 19 juli 1965 loopt Ingrid de zee in bij Drieankerbaai. Ingrid Jonker was 32 jaar en liet een klein maar indrukwekkend oeuvre achter.
Uitgeverij Podium geeft een nieuwe editie uit van de bundel ‘Ik herhaal je’ met een selectie van het werk van Ingrid Jonker, vertaald door Gerrit Komrij, en een biografie van Henk van Woerden.
Het verhaal van Black Butterflies
Black Butterflies gaat over het leven van de jonge Zuid-Afrikaanse kunstenares Ingrid Jonker, een gevoelige en rebelse geest die haar vrije ideeën over kunst, liefde en politiek met een kleine groep gelijkgestemde schrijvers en kunstenaars in Zuid-Afrika deelde, de Sestigers. Tegen de achtergrond van verzet tegen de censuur van de Nasionale Party, leeft Ingrid Jonker haar jonge leven tot het uiterste en wordt haar werk steeds bekender en meer gewaardeerd. De grote liefde in het leven van Ingrid Jonker, de schrijver Jack Cope, kan haar niet het geluk en de gemoedsrust geven waar ze naar op zoek is. Met haar vader Abraham Jonker, een rechtse minister voor de Nasionale Party tijdens het Apartheidsregime, heeft ze een moeizame relatie. Politieke onenigheid drijft vader en dochter steeds verder uiteen. Het belang van het werk van Ingrid Jonker voor de Zuid-Afrikaanse cultuur wordt pas erkend nadat Nelson Mandela haar gedicht ‘Die Kind’ voordraagt bij zijn eerste rede voor het Zuid-Afrikaanse Parlement in 1994.
The child who was shot dead by soldiers in Nyanga
The child is not dead
the child raises his fists against his mother
who screams Africa screams the smell
of freedom and heather
in the locations of the heart under siege
The child raises his fists against his father
in the march of the generations
who scream Africa scream the smell
of justice and blood
in the streets of his armed pride
The child is not dead
neither at Langa nor at Nyanga
nor at Orlando nor at Sharpeville
nor at the police station in Philippi
where he lies with a bullet in his head
The child is the shadow of the soldiers
on guard with guns saracens and batons
the child is present at all meetings and legislations
the child peeps through the windows of houses and into the hearts of mothers
the child who just wanted to play in the sun at Nyanga is everywhere
the child who became a man treks through all of Africa
the child who became a giant travels through the whole world
Without a pass
© Translation: 2007, Antjie Krog & André Brink – From: Black Butterflies – Publisher: Human & Rousseau, Cape Town, 2007
Regisseur: Paula van der Oest (1965) studeerde in 1988 af aan de Nederlandse Film en Televisie Academie en begon haar carrière als regie-assistente en later als regisseuse bij de VPRO. Haar speelfilmdebuut kwam in 1996 met de film DE NIEUWE MOEDER, waarmee ze meteen een nominatie voor Beste Film op het Nederlands Film Festival in de wacht sleepte en de Holland Film Award voor Beste Film won. In 2001 maakte Van der Oest de overstap naar het grote publiek met ZUS EN ZO, die genomineerd werd voor de Oscar voor Beste Buitenlandse Film. Time Magazine benoemde haar tot de “Woody Allen van Amsterdam”. Na dit succes volgde de Engelstalige thriller MOONLIGHT, waarmee ze de Hollywood Discovery Award voor Beste Europese Film won. Andere films van Paula van der Oest zijn MADAME JEANETTE, VERBORGEN GEBREKEN, TIRAMISU en WIJSTER.
Carice van Houten (Ingrid Jonker) – Liam Cunningham (Jack Cope) – Rutger Hauer (Abraham Jonker) – Nicholas Pauling (Eugene Maritz) – Graham Clarke (Uys Krige)
fleursdumal.nl magazine
magazine for art & literature
More in: # Archive S.A. literature, Apartheid, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Ingrid Jonker, Ingrid Jonker, Jonker, Ingrid, Sylvia Plath
.jpg)
E u g e n e M a r a i s
(1871-1936)
D i e s t i l l e r u s p l a a s
Drie verse uit “Die Tuin van Proserpina”
Die Juigende, die Sterke –
Die dood sal hom ook raak;
Nooit sal hy vlieg met vlerke
Of pyn in vure smaak.
Die Skoonheid van die rose,
Die kom en gaan van blose
Stoor nooit die Liefdelose –
Waar liefde ons versaak.
Bevryd van dors na lewe,
Van al ons hoop en wee,
Dank ons – bo alle vrees verhewe –
Die gode wat dit gee:
Hier eindig al ons drome,
Hier rus die lewenslome,
Hier vloei die moegste strome
Uiteindelik in die see.
Nòg gloeiend’ son, nòg duister,
Nòg keer van aand en dag,
Nòg waters sag gefluister
Sal ooit die slaap verkrag.
En soeter, sagter, vromer,
Vergeefs kom weer die Somer,
Want droomloos is die Dromer,
Verdiep in ewig’ nag.
Eugene Marais Gedigte
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Eugène Marais, Marais, Eugène
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature