Fleurs du Mal Magazine
Luigi Pirandello: Shoot! (8)
Shoot! (Si Gira, 1926). The Notebooks of Serafino Gubbio, Cinematograph Operator by Luigi Pirandello. Translated from the Italian by C. K. Scott Moncrieff
BOOK II
2
Of the sequel to this simple, innocent, idyllic life, about four years later, I have a cursory knowledge.
I acted as tutor to Giorgio Mirelli, but I was myself a student also, a penniless student who had grown old while waiting to complete his studies, and whom the sacrifices borne by his parents to keep him at school had automatically inspired with the utmost zeal, the utmost diligence, a shy, painful humility, a constraint which never diminished, albeit this period of waiting had now extended over many, many years.
Yet my time had perhaps not been wasted. I studied by myself and meditated, in those years of waiting, far more and with infinitely greater profit than I had done in my years at school; and I taught myself Latin and Greek, in an attempt to pass from the technical side, in which I had started, to the classical, in the hope that it might be easier for me to enter the University by that road.
Certainly this kind of study was far better suited to my intelligence. I buried myself in it with a passion so intense and vital that when, at six-and-twenty, through an unexpected, tiny legacy from an uncle in holy orders (who had died in Apulia, and whose existence had long been almost forgotten by my family), I was finally able to enter the University, I remained for long in doubt whether it would not be better for me to leave behind in the drawer, where it had slumbered
undisturbed for all those years, my qualifying diploma from the technical institute, and to procure another from the liceo, so as to matriculate in the faculty of philosophy and literature.
Family counsels prevailed, and I set off for Liege, where, with this worm of philosophy gnawing my brain, I acquired an intimate and painful knowledge of all the machines invented by man for his own happiness.
I have derived one great benefit from it, as you can see. I have learned to draw back with an instinctive shudder from reality, as others see and handle it, without however managing to arrest a reality of my own, since my distracted, wandering sentiments never succeed in giving any value or meaning to this uncertain, loveless life of mine.
I look now at everything, myself included, as from a distance; and from nothing does there ever come to me a loving signal, beckoning me to approach it with confidence or with the hope of deriving some comfort from it. Pitying signals, yes, I seem to catch in the eyes of many people, in the aspect of many places which impel me not to receive comfort nor to give it, since he that cannot receive it cannot give it; but pity. Pity, ah yes… But I know that pity is such a difficult thing either to give or to receive.
For some years after my return to Naples I found nothing to do; I led a dissolute life with a group of young artists, until the last remains of that modest legacy had gone. I owe to chance, as I have said, and to the friendship of one of my old school friends the post that I now occupy. I fill it-yes, we may say so-honourably, and I am well rewarded for my labour. Oh, they all respect me, here, as a first rate operator: alert, accurate, and ‘perfectly impassive’. If I ought to be grateful to Polacco, Polacco ought in turn to be grateful to me for the credit that he has acquired with Commendator Borgalli, the Chairman and General Manager of the Kosmograph, for the acquisition that the firm has made of an operator like myself. Signor Gubbio is not, properly speaking, attached to any of the four companies among which the production is distributed, but is summoned here and there, from one to another, to take the longest and most difficult films.
Signor Gubbio does far more work than the firm’s other five operators; but for every film that proves a success he receives a handsome commission and frequent bonuses. I ought to be happy and contented. Instead of which I think with longing of my lean years of youthful folly at Naples among the young artists.
Immediately after my return from Liége, I met Giorgio Mirelli, who had been at Naples for two years. He had recently shown at an exhibition two strange pictures, which had given rise among the critics and the general public to long and violent discussions. He still retained the innocence and fervour of sixteen; he had no eyes to see the neglected state of his clothes, his towsled locks, the first few hairs that were sprouting in long curls on his chin and hollow cheeks, like the cheeks of a sick man: and sick he was of a divine malady; a prey to a continual anxiety, which made him neither observe nor feel what was for others the reality of life; always on the point of dashing off in response to some mysterious, distant summons, which he alone could hear.
I asked after his people. He told me that Grandfather Carlo had died a short time since. I gazed at him surprised at the way in which he gave me this news; he seemed not to have felt any sorrow at his grandfather’s death. But, called back by the look in my eyes to his own grief, he said: “Poor grandfather…” so sadly and with such a smile that at once I changed my mind and realised that he, in the tumult of all the life that seethed round about him, had neither the power nor the time to think of his grief.
And Granny Rosa? Granny Rosa was keeping well… yes, quite well,…as well as she could, poor old soul, after such a bereavement. Two heads of cummin, now, to be filled with jasmine, every morning, one for the recently dead, the other for him who had died long ago.
And Duccella, Duccella?
Ah, how her brother’s eyes smiled at my question!
“Rosy! Rosy!”
And he told me that for the last year she had been engaged to the young Barone Aldo Nuti. The wedding would soon be celebrated; it had been postponed owing to the death of Grandfather Carlo.
But he shewed no sign of joy at this wedding; indeed he told me that he did not regard Aldo Nuti as a suitable match for Duccella; and, waving both his hands in the air with outstretched fingers, he broke out in that exclamation of disgust which he was in the habit of using when I endeavoured to make him understand the rules and terminations of the second declension in Greek:
“He’s so complicated! He’s so complicated!”
It was never possible to keep him still after that exclamation. And as he used to escape then from the schoolroom table, so now he escaped from me again. I lost sight of him for more than a year. I learned from his fellow-artists that he had gone to Capri, to paint.
There he met Varia Nestoroff.
Luigi Pirandello: Shoot! (8)
kempis.nl poetry magazine
More in: -Shoot!
Levenslus
Voor Ton de Witte 29 maart 1966 – 6 maart 2012
Het absoluut omgekeerde van leven
Alles in negatief zien, want kleuren zijn niet mooi
Alles is niet.
Niet hier maar daar kent niemand het.
Niet eens verveling, gewoon, nee niet gewoon.
Altijd de buitenstaander.
Lachen, maar waarom. De vragen voorbij.
Zo ver van erbij zijn, bij de anderen.
Mensen zijn zo vluchtig.
Wie kan het iets schelen hoe je bent,
Of je echt lacht of niet.
En wel zo gewoon.
Gewoon bestek, gewoon boodschappen, gewoon ansjovis
Gewoon mensen.
Maar altijd weten dat vragen ook maar vragen is.
Gewoon de afwas, gewoon een biertje, gewoon je buurman, gewoon de wc, gewoon de deurklink.
Gewoon de bank, gewoon de naden in je schoen, gewoon haren.
Gewoon waaien, gewoon slapen, gewoon knikken en je wapenen.
Gewoon ideeën.
Gewoon de oude doos, gewoon de rode huisjes van Monopoly.
Gewoon mee.
Gewoon je sperziebonen laten liggen.
Gewoon de blaadjes bezinken in je thee.
Was er geen klaagzang zoals in de films? Was het maar als in de films, dan komt er altijd een wijze man uit een oud dorp die bijtend op een graantje net die ene zin zegt die wegpinkt voor ‘t traantje.
Zou er licht zijn? Licht zo licht als een eindeloze zucht.
‘t Is geen vlucht, het is een sprong.
Een groot “waarom?” staat te kloppen maar het huis is te vol. Het staat te bonken maar is niet thuis.
Een vraag is al teveel. Als een vraag er is dan kun je nog door.
Het past niet, het hoofd te vol.
Het is niet laf, wie is er laf?
Beleefd voor het leven.
Het leven serieus nemen.
Juist dan zijn vragen maar vragen.
Alles in negatief zien, lachen en knikken.
Altijd beleefd voor het leven geweest.
Alles is niet. Nu niet.
Esther Porcelijn
Stadsdichter Tilburg
Ton de Witte (45) is dinsdag (6 maart 2012) plotseling overleden. Hij laat zijn collega’s bij De NWE Vorst in Tilburg in diepe rouw achter. Ton de Witte was de stuwende kracht achter de culturele stadswandelingen van L’Avventura en maakte naam als gedreven steunpilaar, vormgever en theatermaker van veel jonge acteurs en dansers.
fleursdumal.nl magazine
More in: Porcelijn, Esther, Porcelijn, Esther
William Shakespeare
(1564-1616)
THE SONNETS
119
What potions have I drunk of Siren tears
Distilled from limbecks foul as hell within,
Applying fears to hopes, and hopes to fears,
Still losing when I saw my self to win!
What wretched errors hath my heart committed,
Whilst it hath thought it self so blessed never!
How have mine eyes out of their spheres been fitted
In the distraction of this madding fever!
O benefit of ill, now I find true
That better is, by evil still made better.
And ruined love when it is built anew
Grows fairer than at first, more strong, far greater.
So I return rebuked to my content,
And gain by ills thrice more than I have spent.
kempis.nl poetry magazine
More in: -Shakespeare Sonnets
l’altra verso occidente, mentre la terza se ne volò diritto e non arrivò molto lontano, ma cadde a terra ben presto. This translation could become the grounds for the exhibition.” Still further up, the flat roof of a shopping center dominated by ventilators becomes the exhibition space for systematically arranged finds from the Venice lagoon “Right, a cow’s eye, that’s exactly what I was thinking about. Maybe it’s possible to create a clear view to be seen from one side, and from another side—another view, as if seen through the binoculars. Or like when the observer and the observed switch positions constantly. Before the passage into the former cloister building, the smoke machine by Pipilotti Rist generates beautiful, short-lived air bubbles. Pepi Maier’s spiral-shaped copper-tube ice sculpture floats in the attic of the Ursulinenhof, iced over by the moisture of the air and with the help of a cooling machine. Following a winding entry into the north tower, visitors finally reach the large attic of the Ursuline church. Dopo un anno, il re prese di nuovo moglie: una donna bella, ma orgogliosa; non poteva tollerare che qualcuno la superasse in bellezza. Possedeva uno specchio e, quando vi si specchiava, diceva:-Specchio fatato, in questo castello, hai forse visto aspetto più bello?-E lo specchio rispondeva:-E’ il tuo, Regina, di tutte il più bello!-Ed ella era contenta, perché.!!
J.A. Woolf
Making memories (08)
kempis.nl poetry magazine
More in: J.A. Woolf
Joep Eijkens: Brief Encounters (05)
© Joep Eijkens photos 2005 – 2011
fleursdumal.nl magazine
More in: Joep Eijkens Photos
Niemandsland
De honden renden op wolken van woorden
Over de ruïnes van een vergaan seizoen
Staken herfstige beken over, de zon gloorde
In kronen van roodkoper en najaarsgroen
Het wazige licht verstilde aan de overkant
Raakte aan de adem van de oude dieren
En de vallende schaduw in het niemandsland
Van bos en hei waar wij liepen, bij de grienden
Hield je mij vast, alsof je onze teleurgang
Vergeten was, en neigde naar een verzoening
Terwijl je wist dat uit mij geen troost meer voortkwam
De hondenas heb ik alleen uitgestrooid, lang-
zaam verdort hun grond in mijn lege niemandsland
Waar ik jou vergeefs nog aanklamp, bij de grienden
Niels Landstra
Niels Landstra gedichten
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Landstra, Niels
Presentatie dichtbundel Tilburgs eerste kinderstadsdichter Sara Bidaoui
De Boekenweek gaat dit jaar bijzonder van start in Tilburg. Op woensdag 14 maart verschijnt namelijk een dichtbundel met werk van Tilburgs eerste Kinderstadsdichter: Sara Bidaoui. De bundel wordt op die dag feestelijk gepresenteerd in het bijzijn van leerlingen van Sara’s school, het Theresialyceum. Burgemeester Peter Noordanus, die ook een voorwoord bij de gedichten schreef, zal daar het eerste exemplaar aan de talentvolle jonge schrijfster overhandigen.
Verder zal Sara worden toegesproken door rector Tomas Oudejans en door bestuursvoorzitter Henriëtte de Kok van Bibliotheek Midden-Brabant. Ook verzorgen stadsdichter Esther Porcelijn en kinderstadsdichter Pleun Andriessen een optreden. De bundelpresentatie loopt van 10:15 uur tot 11:00 uur en is voor belangstellenden gratis toegankelijk.
Sara werd op Gedichtendag 2010 gekozen tot eerste kinderstadsdichter van Tilburg met haar gedicht ‘Tilburg: mijn stad, mijn thuis’. Dit is ook de titel van de bundel geworden, die verschijnt bij Uitgeverij Art Brut. Hierin zijn alle gedichten opgenomen die Sara schreef tijdens haar kinderstadsdichterschap, aangevuld met ander veelbelovend materiaal van haar hand. De bundel kon mede tot stand komen door een subsidie van de gemeente Tilburg. Om jong en oud in de gelegenheid te stellen om kennis te maken met het werk van Sara, kost de bundel slechts € 5.
Sara leest in de Boekenweek ook voor uit haar bundel op literair festival TiLT. Zij opent het programma op zaterdag 17 maart rond 20:15 uur in de Rode Salon van Theater De NWE Vorst.
De organisatoren van het project Kinderstadsdichter zijn Cultuurconcepten.nl, Bibliotheek Midden-Brabant en Stichting P.J. Cools. Zij willen met dit project kinderen laten kennismaken met het lezen en schrijven van poëzie, waardoor onder meer hun taalvaardigheid vergroot wordt.
Leerlingen van het Theresialyceum gaan ook nog aan de slag met thema stadsdichten: zij volgen in april een speciale workshop van Esther Porcelijn en voormalig stadsdichter Frank van Pamelen.
Informatie: Sara Bidaoui, Mijn stad, mijn thuis – Gedichten van Tilburgs eerste kinderstadsdichter, Uitgeverij Art Brut 2012. Prijs € 5, ISBN: 978-90-76326-00-9. Van af 14 maart verkrijgbaar in de boekhandel en via de website www.kinderstadsdichter.nl
Presentatie bundel: woensdag 14 maart, 10:15 uur -11:00 uur
Locatie: Theresialyceum – Prof. Cobbenhagenlaan 5 – 5037 DA Tilburg
Voordracht Sara Bidaoui: zaterdag 17 maart, 20:00 uur
Locatie: Theater De NWE Vorst – Willem II straat 49 – 5038 BD Tilburg
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive A-B, Art & Literature News, Bidaoui, Sara, Kinderstadsdichters / Children City Poets
Düsseldorf, Rundgang 2012
The yearly Rundgang at the Kunstakademie in Düsseldorf is truly an event. Thousands of art lovers take the opportunity to see what is happening in perhaps the world’s most famous Art Academy. And there is reason to expect some quality if you consider a teaching staff with Rosemarie Trockel, Rita McBride, Tony Cragg, Peter Doig, Richard Deacon, Georg Herold, Andreas Gursky etcetera. Although epigonism is lurking when you are confronted with such illustrious professors, we only found the Klasse Talr more of a fan club than a serious art class. We will show you the pictures in four batches.
Kunstakademie Düsseldorf – Rundgang 2012 – Teil 1
Photos Anton K. & Monica Richter
fleursdumal.nl magazine
More in: Galerie Deutschland
foto joep eijkens
Esther Porcelijn
Trots op Tilburg?!
Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg!?
“Doe maar gewoon!” Zegt de man tegen de vrouw.
“Dan doe je al gek genoeg.”
“Spaar jezelf of je piekt te vroeg
En dan geeft niemand om jou.”
De vrouw, hevig verontwaardigd,
Wilde hem enkel bekoren:
“Mijn borsten gelift tot aan mijn oren,
ze raken al jaren mijn gezicht.”
“Het onkruid tussen de tegels geplukt,
de oude details gerenoveerd.
“Elke andere man zou vereerd
zijn en intens verrukt!”
“Al jaren klaagde je over mijn vormen
Je vond ze niet bij de tijd!”
“Ik moest zelfs, tot mijn spijt,
mijn oude beelden bestormen”
“Nee nee,” zei de man, “je vergist je schat!”
“Mijn liefde voor jou is geen prijs.”
“Ik hoef geen hemels paradijs,
Voor mij volstaat de grauwe stad.”
“Bij mij valt niets te winnen.
Ik heb frietsaus, geen mayonaise
En zeker geen bearnaise!
Juist daarom wil ik je beminnen!”
“Je buitenkant neem ik voor lief
Het gaat mij om van binnen!”
“Ik hou van al je twintig kinnen
En van je vlekkenmotief!”
“Je kent mij toch, ik ben niet van ingewikkeld.”
“Van hoge kunst en woorden,
en muziek met zware akkoorden!”
“Van theater met een grote T, ’t is niet wat mij prikkelt!”
“Ik hoef geen importevangelie
Van die boven-rivierse mensen,
met hun grote wereldse wensen.”
“Eenvoud is de schoonste harmonie!
“Ach hypocriet!”, zei de vrouw tot haar man,
“wat nou, doe maar gewoon?”
“Je spreekt zelf als de hoogste boom,
Ja, jij kan er wat van!”
“Geen opsmuk, zeg je, wat een gezwam!”
“Eerst zeuren dat het minder moet,
dat uiterlijk er niet toe doet
En geen theater uit Amsterdam..”
“..En dan morgen met een stoet
Van 25 mensen naar Madurodam!”
Stadsdichter Esther Porcelijn schreef het gedicht “trots op tilburg?!” t.b.v. de wedstrijd voor beste binnenstad van Nederland. Voor elke genomineerde stad ging een delegatie van 25 man naar Madurodam voor de bekendmaking van de winnaar.
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive O-P, City Poets / Stadsdichters, Porcelijn, Esther, Porcelijn, Esther
Ai Weiwei
Museum De Pont Tilburg
t/m 24 juni 2012
Geen Chinese kunstenaar is zo bekend als Ai Weiwei (Beijing, 1957). Die roem dankt hij niet alleen aan zijn kunst, maar ook aan zijn strijd voor meer politieke en maatschappelijke vrijheid. De expositie in De Pont toont werk uit de jaren 2003-2011 en omvat naast een aantal grote sculpturen, zijn bijna volledige videowerk.
Beeldend kunstenaar, architect en vormgever, curator, fervent gebruiker van sociale media en luis in de pels; Ai Weiwei’s opvatting van het kunstenaarschap is zeer breed. De sociale component van zijn werk roept herinneringen op aan het ‘erweiterter Kunstbegriff’ van Joseph Beuys. Zelf noemt hij Andy Warhol en Marcel Duchamp als belangrijke voorbeelden. ‘Tot ik Duchamp ontdekte had ik er geen idee van dat kunst een manier van leven kon zijn.’ zegt hij in een interview uit 2008 met Karen Smith. ‘Het was mijn redding en het maakte direct een eind aan mijn geworstel. Ik begreep […] dat kunst een gebaar kon zijn, en dat een gebaar iedere vorm kan krijgen die de kunstenaar wil. Dat kan een schilderij zijn maar ook iets totaal anders.’
Ai Weiwei ziet kunst als middel om veranderingen te forceren, als kans om nieuwe vragen te stellen en ruimte te scheppen voor nieuwe mogelijkheden. In het uit 2003 daterende Forever, het vroegste werk op de tentoonstelling, vormen 42 op- en aan elkaar gelaste fietsen radertjes in een carrousel. Los zouden ze niet kunnen functioneren: ze missen trappers en stuur. De installatie dankt zijn titel aan het op de frames aangebrachte merk van dit in China tot voor kort nog zo massaal gebruikte vervoermiddel. Behalve een commentaar op de sociale situatie in zijn land, houdt het werk ongetwijfeld ook een verwijzing in naar Duchamps beroemde readymade. Ook in zijn overige werk maakt Ai Weiwei veelvuldig gebruik van het principe van de readymade en eigent zich bestaande objecten toe. Niet alleen in dit opzicht, ook in zijn commentaar op de eigen culturele traditie treedt hij in de voetsporen van Duchamp. Daarin is hij rigoureus en hard. Nam Marcel Duchamp een reproductie van de Mona Lisa, Ai Weiwei maakt van echte kunstobjecten gebruik. In zijn bekende, uit 1995 daterende fotoserie Dropping a Han Dynasty Urn laat hij een eeuwenoude vaas stuk vallen en in Painted Vases (2006) doopt hij oeroude potten in fel gekleurde lakverf. In even simpele als onomkeerbare daden rekent hij af met de manier waarop in het heden en recente verleden is omgegaan met de eigen culturele traditie. In andere werken stelt hij de authenticiteit van die traditie zelf aan de orde. Om de weg te effenen voor het nieuwe moet je in zijn visie ook kunnen vernietigen, het oude uit de weg ruimen.
Net als Jeff Koons – maar met een totaal andere lading – schakelt Ai Weiwei getalenteerde ambachtslieden in voor de vervaardiging van zijn objecten. Zij hebben de traditionele houtverbindingen gemaakt, waarmee de verweerde stukken hout van kamferbomen zijn geassembleerd in de luguber ogende Trees (2009-2010). Zij leverden ook een tour de force met de grote, witporseleinen en blauwafgebieste Rocks (2009-2010), die als kunstmatige eilanden verspreid op de vloer liggen. In plaats van Chinoiseries realiseert Ai Weiwei met behulp van deze ‘typisch Chinese’ technieken vervreemdende en tegelijkertijd oogstrelende werken, die ingesleten noties over cultuur en de eraan toegekende waarden en betekenissen tarten.
De paradoxen die Ai Weiwei in zijn kunst aan het licht brengt, treden misschien wel het sterkst naar voren in zijn Sunflower Seeds. Het is het werk waarmee hij, toen hij het in 2010 voor het eerst toonde in de grote turbinehal van Tate Modern, beroemd werd bij het grote publiek en waarvan nu twee kleinere varianten in De Pont te zien zijn. De zonnepitten hebben meerdere betekenissen voor het Chinese volk. Ze dienen niet alleen als voedsel, maar hadden tijdens de culturele revolutie ook een symbolische lading. Nadat Mao Zedong zich de zon als persoonlijk symbool had toegeëigend, werd het Chinese volk vergeleken met zonnebloemen, die vol bewondering opkeken naar de grote roerganger. De duizenden zaden, die op de tentoonstelling versmelten tot een grijs tapijt, zijn echter van porselein. Dat gegeven roept nog een beeld op: dat van 1600 arbeiders in Jingdezhen, de porseleinhoofdstad van China, die een jaar lang elk van de 100-miljoen vormpjes van roomwit porselein in hun hand hebben genomen en er met een paar grijze penseellijntjes zonnebloempitten van hebben gemaakt.
In zijn video’s en de blog, waarop hij van 2006 tot 2009 talrijke teksten en foto’s heeft gepubliceerd, heeft Ai Weiwei zeer uiteenlopende kwesties op cultureel, politiek en maatschappelijk gebied aangeboord en misstanden aan de kaak gesteld. Zo zocht hij de grenzen op van wat het bewind aan kritiek kon verdragen. Sinds zijn hechtenis in de lente van 2011 is zijn actieradius ingeperkt en is het hem vooralsnog niet toegestaan om Bejing te verlaten.
Van 22-28 maart vindt in Den Haag het jaarlijkse Movies that Matter Festival plaats. Eén van de hoogtepunten van het festival is de Europese première van de nieuwe documentaire Ai Weiwei: Never Sorry over de befaamde Chinese kunstenaar en dissident Ai Weiwei.
fleursdumal.nl magazine
More in: Ai Weiwei, Exhibition Archive, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS, Sculpture
Norbert de Vries
De Muzen van Kemp
Over Pierre Kemp
Pierre Kemp heeft diverse Muzen gekend. Hij ontmoette ze bijvoorbeeld in de trein, en schreef gedichten over en voor hen. Deze gedichten waren, volgens schriftelijke mededeling van Kemp aan Karel Reijnders (zie zijn verhandeling “Romanie oftewel eros en emeritus”), in eerste instantie bestemd voor ‘intern gebruik’. De zogenaamde Muzengedichten staan vol ‘saillante details’ en verwijzingen naar gesprekken, voorvallen en accessoires die door het vrolijke forensengezelschap onmiddellijk zullen zijn herkend, maar waarvan de betekenis de buitenstaander veelal zal ontgaan. Inderdaad, gedichten die met name voor de insiders genietbaar zijn.
In zijn bovengenoemd artikel verklaart Reijnders de identiteit van de Muzen niet te kennen. Wel concludeert hij, op grond van het feit dat Kemp vanaf omstreeks 1948 aan “Romanie” gewerkt heeft en dat hij per 1 januari 1945 met pensioen ging en na die datum nauwelijks nog reisde, dat Romanie geen ‘trein-Muze’ geweest zal zijn.
Romanie is een gedicht van bijna 940 regels waaraan Kemp hard heeft gewerkt (er zijn meerdere versies bewaard gebleven), en dat als zodanig nooit is gepubliceerd. Het is nadien gesplitst in twee wel gepubliceerde gedichten, namelijk Tzigane en Franse les in een korenveld. Deze beide gedichten staan in de bundel Au pays du tendre Mosan (1961). Overigens zij vermeld, dat in die bundel ook de Namiddag van een stille katholiek en Elegie om het verlies van 10 kilo sex-appeal staan, twee gedichten waarin de trein-Muzen prominent aanwezig zijn.
Waarom bleven de Muzen anoniem? Reijnders wijst er op de inspiratrices van de ‘ondeugend-erotische verhaalverzinsels in versvorm’ niet graag in ruimere kring hun identiteit onthuld zagen. De mensen mochten eens denken dat zij onoorbare dingen deden in die trein. In een niet gepubliceerd gedicht bezingt Kemp de Muze immers als volgt:
Muze
‘simple comme bonjour’….
Wat doe je toch de hele dag?
Ik zwem
voor hem
in de zonneschijn
of langs het zilvermaan-gordijn
en lach
dan zonder stem
en zo bevredig ik hem!
(variant: en dat bevredigt hem!)
Kemp beschouwde de materie ook zodanig delicaat, dat hij zelfs voor zijn beste vrienden, onder wie Reijnders, de identiteit van zijn Muzen geheim hield. Toch wilde hij die geheimhouding niet voor altijd in stand houden. Later, na zijn dood, mochten de Muzen met naam en toenaam bekend worden. Ik citeer hier een brief die Kemp op 18 september 1955 aan de Muze van de gedichten Tzigane en Franse les in een korenveld zond.
Hooggeachte Mya Maas-Brennenraedts,
Misschien is het volgende al niet aan Uw aandacht ontsnapt.
De afdruk van ‘Tzigane’, die ik U aanbood, is eigenlijk een certificaat, om het eens zo te noemen. Er staat nl. niet: “Voor M.B. wegens het medeleven met Romanie”, maar wel “Aan M.B. enz. enz.”
Als ik er vroeger of later eens niet meer ben, kunt U met die afdruk van “Tzigane” en dit briefje altijd aantonen, dat dit gedicht inderdaad aan U is opgedragen.
Bij leven kan ik dit niet zo tot uitdrukking brengen, en mijn complete dichtwerken – als er zich ooit een of meerdere uitgevers ter wille van de Nederlandse letteren aan verdienstelijk willen maken en willen bijleggen – krijg ik zelf nooit te zien.
Na zulke plechtige regels als voorgaande, eindig ik met de beste wensen voor Uw gezondheid en alle succes voor Uw werk.
Met vriendelijke groeten
Pierre Kemp
Kemp heeft over Romanie ( en de beide grote gedichte die daaruit zijn voortgekomen) diverse keren met Mya Brennenraedts gecorrespondeerd. Hij heeft haar zelfs gevraagd om de naam van de vrouwelijke hoofdpersoon te kiezen. Mya voelde zich hierover ‘niet weinig gevleid’, maar zag toch allerlei problemen: hoeveel lettergrepen moest de naam hebben, enzovoorts. Toen Kemp de naam ‘Romanie’ voorstelde ging ze onmiddellijk akkoord. In een brief van 11 augustus 1948 schrijft ze; “De naam “Romanie” voor de heldin van het Havergedicht lijkt me echt de geschiktste.”
(tussen haakjes: in eerste instantie was er sprake van een haverveld; in de gepubliceerde versie is dat een korenveld)
Naar mijn mening was Mya Maas-Brennenraedts een zeer belangrijke Muze voor Kemp. Misschien was ze wel zijn belangrijkste Muze. Anders dan de trein-Muzen, die hij dagelijks zag, heeft hij haar zelden in persoon ontmoet; hun verhouding was vooral een epistolaire.
Zij zond hem met haar brieven soms ook een stukje stof van een nieuwe japon, of een foto. Twee van die foto’s zijn heel bepalend voor Romanie; ze doorbraken de impasse waar Kemp toen ten aanzien van dat gedicht toen in verkeerde. De ene foto toont Mya met een Italiaanse vriendin aan de rand van een haverveld, op de andere foto zien we Mya die in het zwembad (en in badpak) languit in het gras ligt, terwijl ze in een lesboek studeert (een lesboek voor Franse correspondentie).
Er is in het verzameld werk van Kemp nog een ‘Petite suite pour Marguérite” te vinden (gepubliceerd in 1954). Deze ‘suite’ omvat 10 gedichten die alle zijn geschreven op basis van prozateksten waarin Mya Brennenraedts herinneringen aan haar jeugd ophaalt. Kemp had haar gevraagd om die geschreven herinneringen.
Het zijn zeker niet zijn beste gedichten. Je ziet, als je de gedichten naast de teksten van Mya legt, dat het poëtisch gehalte bedroevend laag is: tamelijk rechttoe-rechtaaan is de jeugdherinnering van de een omgezet in een gedicht van de ander.
Laat ik tot slot Mya citeren uit een tekst die de titel van de suite verklaart. Mya (Maria) was in haar jonge jaren erg ongelukkig over haar naam. Ze wilde een meer bijzondere naam. Toen ze op de lagere school kwam, sloeg ze haar slag.
“Nadat wij onze manteltjes netjes in de gang aan een haakje hadden gehangen, kregen wij onze plaatsen aangewezen. De mijne natuurlijk weer vooraan, de eerste bank! Dat heb je ervan, als je klein bent voor je leeftijd. En toen kwam het. Eén voor één moesten we hardop onze naam noemen, die door de nieuwe juffrouw werd genoteerd. Het hart klopte me in de keel, het bloed steeg me naar het hoofd, maar het was nú of nooit! “Margaretha”, zei ik. Ik stierf haast van schrik toen achter mij fluisterstemmen klonken. “Niet waar, zo heet je niet. Juffrouw, zo heet ze niet.” Een por in mijn rug zette kracht bij aan deze rectificatie. Ik had buiten de meisjes gerekend die met mij de kleuterschool hadden verlaten, om naar ‘de grote school’ te gaan. Gelukkig waren ze nog een beetje timide. En omdat de juffrouw op hun gefluister niet inging, durfden ze het niet hardop te verkondigen! De beurten gingen gewoon door, en ik zat, als Margaretha geboekstaafd, op de eerste bank.”
Een tijdlang ging ze aldus onder twee verschillende roepnamen door het leven: op school was het Margaretha en thuis Maria. Maar het bedrog kwam uit toen de moeder eens verlof vroeg voor haar dochter. Ten overstaan van de ginnegappende klas werd ze toen officieel ‘herdoopt’.
Het verhaal heeft nog een staartje, want in de vijfde klas werd ze door de zuster van die klas Grèta genoemd. Prompt gingen er vingers omhoog: zo heet ze niet! “Ach”, zei de zuster, “de juffrouw van de eerste klas noemde haar altijd zo, en dan doe ik het ook maar”, zeer tot ongenoegen van de latere Muze.
Een aardig gegeven, zou ik denken, voor een speels Kemp-gedicht, maar zie wat een slap versje hij er van maakte.
Liever Marguérite
Zovele bloempjes naar Maria heten.
Ik kan niet wandelen of staan,
overal kijken niet te tellen ongeweten
Maria-variëteiten me aan.
Ik ben een tuinbloem. Wilt dit niet vergeten!
Breed is mijn witte krans, mijn hart goud-geel.
‘k Wil als de grootste margerieten heten,
dit is mijn recht, dus zij ’t mijn deel.
Graag zal ik met de madeliefjes spelen,
’t zijn kindertjes van mij. Maar vergeet niet,
wilt gij mijn vriendschap blijven delen,
mijn naam is voortaan: Marguérite!
Norbert de Vries over Pierre Kemp (Maastricht 2008)
fleursdumal.nl magazine
More in: Kemp, Pierre, Norbert de Vries
Ondergangsters
Haag van achterlampen
toeters die toeteren tot
vervelends toe, licht dat
desondanks hardnekkig rood
blijft, de wereld vergaat precies
hier en op dit moment.
Jehovah Getuige zet leren schoen
tussen portier van auto, die niet
tijdig dichtknalt, begint zalverig
praatje over Zijn God en de
Zijnen, te laat voor ons
de wereld vergaat
hier en nu
halleluja, ja de wereld vergaat.
Man in file voor stoplicht
pakt zijn pistool, schiet licht
kapot, stapt in auto, rijdt door
alleen hij blijft de ondergang voor.
Freda Kamphuis
(c)2011 Freda Kamphuis
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Kamphuis, Freda
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature