Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
De slager wist niet goed hoe hij haar bij die vent vandaan kon houden. Hij wist dat hij Kaffa op stang zou jagen als hij haar nu binnenhaalde. Die liet zijn plezier door niemand verstoren. Wie daar het lef toe had, tekende voor oorlog. Het veiligste was om de zaak nu maar zo te laten en er eerst eens met Angela over te praten. Dat kind moest toch voor rede vatbaar zijn?
Hij zou haar duidelijk moeten maken hoe gevaarlijk die zwerver was. En was dat gescharrel tussen hen niet afgelopen, dan hield hij haar voortaan gewoon in huis. Zijn vrouw moest maar beter op het kind gaan letten. Maar de vrouw van de slager, die vanachter het gordijn in de woonkamer haar spelende dochters in de gaten hield, had geen enkel bezwaar tegen het gedrag van Angela. Ze mocht Kaffa wel, ook al sprak ze nooit met hem. Ze voelde aan dat Kaffa haar ook wel mocht. Hij kon haar vaak zo indringend aankijken dat het leek of hij begreep hoe ze te lijden had van die bruut van een echtgenoot. Terwijl voor haar toch een ander soort leven bestemd had geleken. Iets zachters en warmers, hoewel ze niet precies kon omschrijven waarnaar ze verlangde. Het was een droom waarvan ze steeds wist dat hij er was geweest, maar telkens bij het ontwaken was ze de belangrijkste stukken eruit vergeten. Ze zag dat Angela en Kaffa zich goed amuseerden, maar ook hoe het groepje vrouwen over de twee praatte.
Met die vrouwen sprak ze nooit. Ze leefde teruggetrokken en was bang hen te ontmoeten. Net als de kraaien, waarvoor ze zelfs angst had. Ze zou graag wat voor de zieke jongen willen doen, maar alleen al het idee dat ze onder de ogen van die vrouwen zou moeten komen, weerhield haar. Ze zou ook wel eens met Kaffa willen praten, maar ze wist niet precies hoe ze dat moest aanleggen. Eigenlijk deed het haar goed dat Angela wel contact met hem had.
Kaffa won het spel gemakkelijk. Angela wilde revanche. Ze zette twee nieuwe landen uit, nog onhandig manoeuvrerend met het mes. Omdat ze het vorige spel had verloren was zij het eerst aan de beurt. Tot verbazing van Kaffa en zeker van haarzelf gooide ze het mes zo diep in het land van Kaffa dat ze hem direct een groot deel kon afpikken. Hoewel Kaffa nooit een makkelijker spel had gespeeld, werd dit voor hem een van de plezierigste spellen. De aanwezigheid van Angela wond hem op. Af en toe kwam ze zo dicht bij hem dat haar haren zijn gezicht raakten. Angela keek hem vrij en open aan. Aan de blikken van de vrouwen zag ze wel dat die er schande van spraken dat zij met hem omging. Dat kon haar niks schelen. Ze begon steeds meer de pest aan de dorpsvrouwen te krijgen. Hoe ouder ze werd, des te meer besefte ze dat ze later een ander leven zou willen dan hun miezerige bestaan. Dat Kaffa volgens hen gevaarlijk was, beschouwde ze als kletspraat. Haar deed hij in elk geval niks. Hij was een vriend van Céleste en Céleste was haar vriendin. Dus was hij ook háár vriend. Dat sprak voor haar vanzelf. Ze zag hoe venijnig haar vader naar haar keek. Ook dat liet haar koud. Die man interesseerde haar niet veel. Die zou zich eerst wat meer om haar moeder moeten bekommeren voordat hij met recht een grote bek kon opentrekken.
Ton van Reen: Landverbeuren (17)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Zijn zaak draaide uitstekend en daar ging het maar om. Sinds zijn dochter achter de bar stond, was de omzet zelfs verdubbeld. In zijn tent werd gezopen als nooit tevoren. Die meid had goud in haar lijf. De kastelein wist maar al te goed dat de meeste mannen alleen voor háár kwamen. De kerels wilden in haar buurt zijn. Daar hadden ze wat voor over. Soms vochten ze om een plaats aan de bar, waar ze het beste zicht op haar hadden. Ruzies waar de kastelein nooit tussen kwam. Hij kon er echter met veel plezier vanuit de deuropening van zijn keuken naar kijken. Hij riep naar Céleste of ze koffie wilde. Zoals gewoonlijk gaf ze geen antwoord. Of ze had hem niet gehoord of ze vond het niet nodig hem iets te zeggen. Ze stond in de deuropening van de kroeg en keek naar de vrouwen uit de straatjes die, zoals gewoonlijk op dit uur, naar het plein kwamen om inkopen te doen. Dorpsvrouwen met krullers in het haar, al dan niet met hoofddoeken, schorten of sloffen, maar allen met dezelfde bleke gezichten, alsof de zon voor hún nooit scheen.
Op weg naar bakker of slager bleven ze met elkaar praten en vormden ze een steeds wisselend groepje op het plein waarbinnen het gonsde als in een bijenkorf. Vooral de gebeurtenissen die zich in de vroege ochtenduren in en rond de werkplaats van de timmerman hadden afgespeeld, gingen van mond tot mond. Hoe die geile beer achter de cafémeid had aangezeten met een stuk hout omdat hij haar wilde naaien. Dat was een schandalige streek van hem, maar eigenlijk vroeg die meid er ook om. Zo uitdagend als ze altijd deed. En hoe ze gekleed ging! Ze liep toch altijd halfnaakt door het dorp! Dat zou niet lang meer ongestraft kunnen blijven. En toen was Kaffa ertussen gesprongen. Hij zou de timmerman hebben vermoord als de cafémeid hem niet op het nippertje had weten te kalmeren. Kaffa had zijn mes al in de aanslag gehad om het die timmerman in het hart te steken. Moest je eens kijken hoe hij daar onder die meidoorn met zijn mes zat te spelen. Die deed net of er niks was gebeurd. Die speelde maar raak, al gooide hij zijn mes heftiger dan gewoonlijk. Alsof hij er spijt van had dat hij de timmerman niet om zeep had gebracht.
Hadden die twee wat met elkaar, Kaffa en die cafémeid? Kon dat dan allemaal maar zo? Een halvegare met een hoerige meid? Zo’n gek was toch nog minder dan een kind. Daar moest je toch ook met je handen van afblijven! En terwijl ze onder het praten druk bewogen in hun rokken die hen als aardappelzakken om het lijf hingen, zagen de vrouwen hoe Angela Azurri, in een denkbeeldig touw springend, naar Kaffa ging. Hoe het wicht bleef kijken hoe de gek dan weer links, dan weer rechts stukken land veroverde, met de rechterhand als winnende partij. Hoe Angela zich groot genoeg leek te voelen om een spelletje mee te doen, tegenover Kaffa hurkte en het mes greep. Terwijl de vrouwen hun koppen steeds dichter bij elkaar staken en het gegons toenam, koos Angela voor het gehavende land van de linkerhand. Ze wierp het mes met zoveel kracht in het land van de rechterhand dat zelfs Kaffa verrast was en tegen haar lachte. Wat in hemelsnaam bezielde die meid om een wedstrijd uit te lokken tussen haar en de gek? Zou hij haar een kans geven om te winnen? Hoe ongedwongen ze met Kaffa omging! Hoe was het mogelijk dat zo’n jong ding zich met de gek afgaf en spelletjes met hem deed? Landverbeuren nog wel. Een mannenspel. Meisjes deden zoiets niet. Dat was ongehoord. De laatste tijd hadden ze het kind wel vaker bij die zwerver gezien. Heel gevaarlijk. Zou die vent zijn handen thuis kunnen houden? Onbegrijpelijk dat de slager net deed of hij niks zag. Dat dachten de vrouwen maar. Azurri begreep maar al te goed waar dat troepje vrouwen het over had. Hij zag heel goed hoe zijn dochter zich met Kaffa zat te vermaken. Uit ergernis sloeg hij de vleeshaken veel dieper door de poten van het varken dan nodig was. Die twee hadden het samen heel prettig. Als Angela miskleunde met het mes, klonk vrolijk gelach.
Ton van Reen: Landverbeuren (16)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Ze leken die teerhartigheid van hun moeder te hebben geërfd. Die kon ook geen bloed zien. Ze kwam nooit ofte nimmer in de slagerij. Om de meiden te verjagen knipte Azurri de staart van het varken en aaide hen onverwachts met de vette krul door het gezicht. Geschrokken gingen ze ervandoor, woedend om de vuile streek van hun vader. De man lachte vrolijk om de verontwaardigde gezichten van de kleine meisjes. Daarbij trok hij zijn bek breed open, van oor tot oor, alsof zijn mondhoeken waren uitgesneden. De kinderen zochten een plaats bij de pompbak. Hand in hand op de granieten rand gezeten fluisterden ze elkaar steeds gemenere scheldwoorden voor hun vader in het oor.
De aandacht van de meisjes Azurri werd afgeleid door de melkkar die het plein op hobbelde. Ze holden eropaf. Terwijl de kar even stilstond en de voerman de volle melkbussen oplaadde, aaiden de kinderen de sullige paarden van het tweespan over hun bestofte koppen. Ze spraken hen toe, alsof ze hen wilden opbeuren, om hen bestand te doen zijn tegen hun dagelijkse slavenarbeid. Maar de beesten werden koud noch warm van de liefkozingen. Ze hadden alleen donkere dingen in hun kop. Het gewicht van de kar. Het verrekte bit in hun mond. Het grote aantal kilometers dat ze elke dag moesten afleggen tussen de dorpen en de melkfabriek. Het was eigenlijk te veel gevraagd voor de twee versleten hengsten.
Omdat de voerman zijn route binnen een vastgestelde tijd moest rijden, kregen ze dan ook voortdurend ransel. De strepen van de zweep liepen dik over hun magere ruggen. En ze hadden geen tijd om te vreten. Gras kregen ze zelden te zien en van haver mochten ze alleen dromen. Ook Kaffa had met de beesten te doen. Hij kon het leed van de paarden niet aanzien en wendde zijn blik van hen af. Hij wist dat hij niets aan hun toestand kon veranderen. In zichzelf grommend ging hij verder met het spel en wierp het mes met zoveel kracht dat het tot aan het heft in de grond verdween. Vanuit het café zag Céleste Kaffa’s woede. Even dacht ze erover naar hem toe te gaan, om hem te kalmeren, maar ze begreep dat het beter voor hem was als hij uit zichzelf tot rust kon komen.
Ze hoorde haar vader de trap af stommelen en het vuur in het fornuis oprakelen. Hij hoestte of hij elk moment de pijp uit kon gaan. Zo hoestte hij elke ochtend en al jarenlang. Je zag hem nooit zonder sigaret. Even verscheen hij in de deur van de keuken, bromde iets onduidelijks en ging verder met het opstoken van het vuur. De keuken was het domein van de kastelein. Hij verbleef er het grootste deel van de dag. Hij had toch niet veel meer te doen dan voor zijn eigen eten zorgen. Hoogst zelden kwam het voor dat hij iets klaar moest maken voor zijn klanten. Meer en meer liet hij het werk in het café over aan zijn dochter, terwijl hijzelf koffie met cognac zoop en het vuur stookte, onverschillig of het zomer of winter was. Vroeger had hij zich met alles en iedereen bemoeid, maar de laatste tijd trok hij zich steeds meer terug. Hij wist dat velen hem niet mochten. Dat was zijn eigen schuld. Hij was er een van het soort voor wie alleen geld telde, de rest kwam er niet zo op aan. Al was hij altijd een goed kastelein geweest, wat schenken betrof, toen hij nog achter de bar stond. Hij kon een glas bier met het schuim precies twee vingers breed op de toog zetten en zijn glazen jenever waren tot de rand toe gevuld, maar hij had de mensen vaker dronken gevoerd dan ze zelf wel wilden. En dikwijls had hij hen te veel laten betalen, al wist hij het achteraf steeds als een vergissing te verkopen als iemand erachter was gekomen. Wat de mensen van hem zeiden, was hem allemaal geen zorg meer.
Ton van Reen: Landverbeuren (15)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Alleen Josanna, de kleine heks, had net zulke varkensachtige oogjes als de slager en kon net zo onbeheerst tegen alles tekeergaan als dat in haar opkwam. De anderen hadden alles van de moeder, die hen vanuit de winkeldeur nakeek. De vrouw verwende haar kinderen. Dat was alleen al aan hun kleren te zien, die veel mooier waren dan nodig was. De manie van een vrouw die in haar kinderen de eigen jeugd weerspiegeld zag. Waar ze heimwee naar had, omdat haar jeugd haar meer beloofd had dan wat er in werkelijkheid van haar leven terecht was gekomen. Nooit had iemand begrepen hoe deze vrouw met slager Azurri had kunnen trouwen. Was ze aan hem verkocht voor een koe en een half varken? Hoe in jezusnaam kon een mooie vrouw het haar leven lang uithouden bij een ongelikte beer voor wie het niks betekende om dieren af te maken? Kwam zij, die zo naar tederheid hunkerde, geen liefde te kort bij een vent die niet veel meer dan een moordenaar was? Ze had veel behoefte aan warmte. Hoe kon ze dan naar bed gaan met een man voor wie ze niet veel meer was dan een stuk inventaris van zijn bloederige bedrijf?
Hoewel ze nog maar kinderen waren en hoewel het er eigenlijk veel te warm voor was, waren de meisjes Azurri in uitdagend lange kleren gehuld die hun voeten bedekt hielden en die in wijde plooien tot op het gras vielen. Ze leken als vlinders rond te fladderen in hun veelkleurige jurken die met gouddraad waren afgezet en die hun smalle meidenlijven meer dan genoeg verborgen. Bij Angela echter was de lichte zwelling van haar borstjes onder de stof te zien. Soms hoorden ze hoe de zieke jongen in zijn bed om iets leek te roepen. Dat deuntje kenden ze vanbuiten. Dat hoorden ze al dagenlang. Zo hard waren kinderen. Indien nodig zouden ze alles wat hen in hun jonge leven bezig had gehouden, in één tel opzij kunnen zetten.
Alleen Angela, met haar dertien jaar de oudste van het vierspan, luisterde een ogenblik naar de jongen. Ze zou wel naar hem toe willen gaan om hem te vragen waar hij zo onophoudelijk om riep. Ze durfde niet. Ze was bang voor de timmerman die woedend kon uitvallen en die haar misschien ook nu zou wegsturen. Hij joeg kinderen altijd weg, omdat ze hem voor de voeten liepen. Eens had hij haar zelfs geslagen toen hij haar en de jongen had betrapt bij het spelen tussen de krullen in zijn werkplaats. Josanna van elf, die altijd al een heks was geweest, deed bekkentrekkend het zieke kind na. Ze hield van pestspelletjes en kon de grootste lol hebben met het doodslaan van jonge vogeltjes of het verbranden van in papier gewikkelde kikkers. Die lage trek in haar karakter had ze van haar vader, die in de dieren die hij slachtte ook hulpeloze tegenstanders had.
Angela vond het bekkentrekken van haar zus ongepast. Ze waarschuwde Josanna niet te spotten met de zieke jongen. Door spotternij met het leed van een ander zou je diens ellende wel eens kunnen aantrekken. Toen de heks echter een gezicht trok of ze kotsen moest en het hulpeloze schreeuwen van de jongen nog eens nadeed, gaf Angela haar een draai om de oren. Maar Josanna trok zich daar geen moer van aan. Ze vond het extra leuk nu ze wist dat haar zus zich er zo aan ergerde. Gelukkig voor de jongen, voor wie dit alles bedoeld was, dat hij er geen weet van had. Margarita, een nimf van negen, en de kleine Irma van zes keken vol weerzin naar hun vader, die het levenloze varken met kokend water overgoot en de haren van de spekhuid schraapte. Er steeg een vette walm op van het dier. Voelde de slager aan, misschien in zijn onderbewuste, dat hij iets weerzinwekkends deed? In elk geval voelde hij zich gehinderd door de blikken van de meisjes, die het allemaal afschuwelijk vonden. Hoewel de kinderen haast elke dag dit schouwspel meemaakten, konden ze er niet aan wennen.
Ton van Reen: Landverbeuren (14)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Omdat velen er naar vragen, organiseert Ton van Reen weer eens de kaboutertocht, ditmaal langs de overblijfselen, restanten en sporen in het landschap van de in het begin van de twintigste eeuw verdwenen kabouters/kaboten/kobolden.
In het boek KLEIN VOLK, over het leven van de kabouters, is de tocht beschreven op blz. 68.
De tocht is niet alleen een speurtocht naar de kabouters, maar vertelt ook veel over andere uit ons leven verdwenen mensen die vroeger de gehuchten op het platteland bezochten, zoals de rondreizende Teuten die stoffen verkochten, bijvoorbeeld de families Vroom, Dreesmann, Lampe, Voss en Brenninkmeyer. Hier vergaarden ze hun eerste kapitaal door het haar van de boerinnen op te kopen en het te verkopen aan hoge heren die er pruiken van maakten. En de Hessen die ijzerwaren verkochten en de wandelende joden met hun handelswaar. Maar ook de Roma en Sinti, die in Duitsland voor Ziehgauner werden uitgescholden, een scheldwoord dat in onze maar ook in de Duitse taal tot zigeuner werd verbasterd. Ze werden ook wel Egyptenaren (Engels: gypsies) genoemd.
Het is ook een tocht door de geschiedenis van de mensen die leefden in de gehuchten en kleine dorpen tussen Peel en Maas, en een kennismaking met het door de geschiedenis gevormde landschap.
Samenkomst bij de historische boerderij Lormans, Baarloseweg 34 te Helden-Dorp. Het huis is nu vooral een ruïne, wat des te jammer is omdat het een erkend monument is. In de boerderij zijn nog de zeldzame, met het in kleur variërend blauwsel van blauwknollen, beschilderde kalkmuren te zien. Deze blauwknollen werden vroeger gevonden in de voormalige moerassen tussen Helden en Baarlo, het gebied dat nu nog De Meeren wordt genoemd. In het boek Klein Volk staan foto’s van deze boerderij op blz. 63.
De wandeling duurt ongeveer 2 tot 3 uur. Begin en einde van de tocht is bij boerderij Lormans. Voor wie niet kan wandelen, de te bezoeken plekken zijn ook per fiets en auto te bereiken. Dat houdt in dat deelnemers op de fiets of met de auto van locatie naar locatie kunnen rijden en op de plekken kleine wandelingen kunnen maken.Tip voor de wandelaars: de plekken waar kabouters tot in de twintigste eeuw hebben gewoond, liggen in het bos. Daarom liever geen blote benen of open schoenen in verband met in het bos groeiend struweel.
Aan de wandeling zijn geen kosten verbonden.
De organisatie is in handen van de Bibliotheken Maas en Peel.
Zie ook het artikel van Jef van Kempen uit het Brabants Dagblad van 8 januari 2005: Klein Volk. Verbannen naar het einde van de wereld.
Link naar dit artikel op deze website
WANDELEN IN HET SPOOR VAN DE VERDWENEN KABOUTERS
Datum: zondag 14 december. Vertrek bij de oude boerderij: om 13.00 uur.
Voor meer informatie: E: tonvanreen@planet.nl – www.tonvanreen.nl
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Stories, Art & Literature News, Reen, Ton van, Ton van Reen
HOOFSTUK 3
De vogels die de nacht hadden doorgebracht op het plein, vlogen alleen of in zwermen achter de karren aan die beladen met manden en rieken naar de velden reden. In deze tijd van de oogst stonden de boeren elke dag met hun koppen naar de grond om de aardappels te rooien. Zo konden lijsters, meeuwen en kauwen zich te barsten vreten aan wormen en ander gedierte dat uit het donker werd gewroet. Elysee kwam uit de bouwvallen van Chile naar buiten lopen. Hij knipperde tegen het zonlicht, vond het licht erg lastig en verdween weer naar binnen. De zwerver Elysee, die als waarzegger zijn kostje bij elkaar scharrelde, deed Solde vaker aan dan men daar nodig vond. Hij leek er graag te komen, hoewel niemand hem mocht. Hij was erg opdringerig en zocht vaak ruzie, vooral op dagen dat het slecht ging met zijn handel in illusies. Hij wist de mensen dan ook nooit anders te voorspellen dan dat het slecht met hen af zou lopen. Daarom vond men het niet meer nodig nog iets over de toekomst te horen.
Elysee had een van de vertrekken van Chiles Plaats als slaapkamer ingericht. Daar sliep hij meestal zijn roes uit. Levensgevaarlijk, want de pannen van het dak lagen los en konden bij slecht weer door het plafond van leem en riet naar beneden slaan. En ook de muren helden gevaarlijk over. Soms dook hij dagenlang niet op. Dan wist men toch dat hij er was, omdat de ezel rond de gebouwen van Chile bleef grazen; een eigenaardig dier met poten zo krom als hoepels. Als men Elysee dan ging zoeken, bang dat er iets met hem was gebeurd, vond men hem meestal stomdronken op zijn kamertje. In gezelschap van een rits lege flessen en rattenkeutels. Dreigend met een stok, omdat hij wenste met rust te worden gelaten. Toch kwam zijn dronkenschap op niemand vreemd over.
In dit dorp, waar men zich vaak stom verveelde, was drank een van de weinige mogelijkheden tot ontspanning. Kerels zopen zich het lazarus, om opgewassen te zijn tegen de sleur van het bestaan. Kaffa was een van die weinigen met wie Elysee contact had. Ze hadden veel dingen gemeen. Ze bezaten niets. Geen dak konden ze het hunne noemen. Als zwerver hadden ze vaak dezelfde moeilijkheden te overwinnen. Maar vrienden waren ze nooit geworden. Hun verschillen waren te groot. Kaffa wist niet beter dan dat hij zwerver was. Hij wilde niet anders.
Elysee echter had nooit zwerver willen zijn. Hij verfoeide zijn bestaan. Maar al zijn pogingen om zich op te werken haalden niets uit. Het enige wat hij kon, was aan anderen de toekomst voorspellen. Voor ander werk was hij ten enenmale niet geschikt. En zijn werk bracht nu eenmaal mee dat hij van het ene dorp naar het andere moest zwerven. Om aan zijn ellende te ontkomen zoop hij zich steeds ladderzat. Zo was voor hem de cirkel van zijn bestaan als zwerver rond. Misschien was het daarom dat hij zich agressief tegen iedereen opstelde en zich de haat van velen op de hals haalde. Daardoor leek hij kwaadaardiger dan hij in werkelijkheid was. De kinderen Azurri kwamen naar buiten. Nog geurend naar hun nest, door de ochtend nog ongewoon stil voor hun doen. Ze bekeken de dingen waar ze de dag tevoren mee bezig waren geweest, maar waar ze nu nog nauwelijks interesse voor hadden. Een lange nacht vol dromen had hen van de vorige dag vervreemd. Alles moest opnieuw verkend worden. Ze drentelden wat rond en sierden het plein op. Hun blonde haren vielen tot ver over de schouders, zodat het was alsof hun smalle gezichten in hooi waren ingelijst. Ze leken in niets op hun vader.
Ton van Reen: Landverbeuren (13)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Als de kastelein beneden was geweest, zou hij het niet gedurfd hebben koffie te maken. Dan zou hij hebben gewacht tot Céleste hem zijn koffie bracht. Toen de koffie lang genoeg had getrokken, schonk hij twee koppen in en ging terug naar de gelagkamer. Céleste zat droef voor zich uit te staren. Ze dacht nog steeds aan de jongen die door zijn vader zo schandalig verwaarloosd werd. De man was te vaak bezopen en had geen tijd en vooral geen zin om zich echt met het kind bezig te houden. Waarom was hij er dan niet blij mee dat Céleste het kind zo veel mogelijk verzorgde? De knaap kwam toch al veel genegenheid te kort. Zij ving hem op, zoveel ze kon. Ze praatte vaak met hem. Kende al zijn moeilijkheden. Hij vertrouwde haar en vertelde haar alles over de dingen die hem bezighielden. Ook zijn donkerste gedachten over leven en dood hield hij niet voor haar verborgen. De vroegtijdige dood van zijn moeder had hem aan het denken gezet, zodat hij vaak veel ernstiger was dan andere kinderen van zijn leeftijd. En vooral over zijn dieren vertelde hij.
Ze waren zijn beste vrienden. Voor Céleste bleef het onbegrijpelijk dat de slang gebeten had. Was het enkel spel van het diertje geweest? Had hij er de jongen aan willen herinneren dat hij nog een muis te goed had? Of dat hij een muis méér wilde hebben, één om op te vreten en één om mee te spelen? Had de jongen er beter aan gedaan de slang de giftanden uit te trekken? In dat geval had het dier geen kwaad meer kunnen doen. Misschien had de jongen onbewust gerekend op zijn vriendschap voor het reptiel. Hij had het onnodig gevonden de adder te vernederen door hem de tanden te trekken. Zonder zijn natuurlijke wapens zou de slang weerloos zijn en nauwelijks prooi kunnen bemachtigen. De slang moest in zijn waarde blijven. In zijn eigen kracht. Het dier zelf was ooit door de jongen halfdood op de hei gevonden. Hulpeloos en ernstig gewond. Zijn lijf zat vol gaten, alsof een egel met hem had gespeeld. De eerste tijd had de jongen de slang met vliegen en torren gevoed. Toen hij groter werd, met de muizen die de buizerd voor hem ving. Hoewel de meeste mensen angst voor een adder hadden, was de slang toch altijd aardig voor de jongen geweest. Voor zover je bij een slang van dit soort gevoelens kon spreken. Hij werd goed verzorgd door de jongen en leek daar tevreden over, ook al moest hij meestal in een kist onder het bed verborgen blijven, omdat de timmerman hem niet mocht vinden.
Céleste wist dat de jongen de adder steeds vaker onder zijn trui het huis uit had gesmokkeld om hem te laten spelen op de hei. Hij moest wennen aan de omgeving waarin hij ooit terug hoorde te keren. Zijn eigen milieu. De jongen was van plan om de slang, wanneer die voor zichzelf zou kunnen zorgen, op de hei vrij te laten. Tenslotte hoorde zo’n dier daar thuis. Goedmoedig klopte Kaffa haar op de schouders en reikte haar de koffie aan. Ze dronk. Het leek haar goed te doen. Kaffa liep naar de open deur, ging tegen de pui zitten en slurpte zijn kop leeg. Hij haalde een jonge kat aan, die op jacht naar vliegen tussen de struiken in de caféhof rondsloop. De ezel van Elysee, die meestal wat rondkuierde als zijn baas sliep, wandelde het plein op. Hier en daar plukken klaver happend kwam hij in de buurt van Kaffa. Hij gaf het dier een vriendelijke klap op de schoft. Dat kwam op de ezel, die heel wat slaag te verwerken kreeg, verkeerd over. Hij maakte een luchtsprong, nam een verdedigende houding aan en begon te balken, alsof hij zijn belager wilde verdrijven. Kaffa pestte hem door hem met een grasspriet in zijn neus te kietelen. Door de kriebel gehinderd ging de ezel ervandoor en verdween luid protesterend achter de bouwvallen van Chile. Kaffa keek naar Jacob Ramesz, die meer gebogen dan ooit in het deurgat van zijn krot stond. Jacob Ramesz, dat slonzige mannetje met de aard van een wezel, dat niets liever deed dan zuipen.
Toch was hij tegenwoordig vaak nuchter, want hij had nog zelden geld op zak. Hij kwam weinig uit de schaduw van zijn huis. In het dorp had men de schurft aan hem. En dat wist hij. Om toch te weten wat de mensen deden, stond hij dag in dag uit in zijn deuropening. Hij was te oud om met zijn reizend vlooientheater door stad en land te trekken. Het hele circus, waar hij zoveel succes mee had gehad en dat precies in een sigarenkistje paste. Een paar jaar geleden had hij het van de hand moeten doen, omdat het reizen te zwaar voor hem werd. Alleen de sterren van zijn gezelschap had hij behouden, omdat hij daar maar moeilijk afstand van kon doen. Jacob zag dat Kaffa naar de meidoorn liep, tegen de stam hurkte en verderging met het spelletje landverbeuren, met als spelers zijn linker- en zijn rechterhand. Nu Kaffa’s linkerhand trilde, stevende zijn rechter regelrecht op de overwinning af. Bij elke ingooi van links leek het mes te aarzelen, viel scheef of sloeg soms neer buiten de twee landen.
Ton van Reen: Landverbeuren (12)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Dat maakte de zaak anders. De timmerman begreep dat hij van die gek nooit zou winnen. Teleurgesteld liet hij het stuk hout zakken. Huilend liep Céleste naar Kaffa. Hij ving haar op en troostte haar. De slager, die kwam aanhollen om toch maar niets van het voorval te missen, zag het. En ook Jacob Ramesz, de ouwe vlooientemmer, die haastig uit zijn kot was gesloft om te zien wat al dat gegil te betekenen had, zag hoe Kaffa de cafémeid in zijn armen hield. Kaffa maakte Célestes armen van hem los en ging op de timmerman af, het mes klaar in zijn hand. De man trok lijkbleek weg van schrik en wilde de deur uit rennen. Kaffa was al bij hem en greep hem bij de hals. Met één hand, zo sterk als een bankschroef, leek hij hem de strot af te knijpen. Hij schudde de sidderende timmerman als een konijn door elkaar en trok hem aan zijn kraag naar buiten. Daar liet hij hem los en gaf hem zo’n trap na dat de man, meters verder, op zijn bek in het stof belandde. Blind van woede hield Kaffa het mes hoog in de lucht, maar net toen hij het in het lijf van de timmerman wilde mikken, hoorde hij Céleste roepen: `Niet doen! Niet doen!’
Kaffa had tijd nodig om zich te herstellen. Toen liet hij zijn mes zakken en draaide zich om. Wilde niet horen hoe de slager luid lachte om de vreemde vertoning. Wilde niet horen dat Jacob Ramesz hem toeriep dat hij de timmerman de keel moest afsnijden. De ranzige vlooientemmer danste tussen het deurgat van zijn huis en de gevallen timmerman op en neer. Een hobbelpaard op jichtige poten. Dolgelukkig dat hij die vervloekte timmerman door het stof zag kruipen. Want Jacob had de pest aan de doorgedraaide vent, die hem dikwijls met zijn armoe tergde en hem vaak zijn weerzinwekkende beroep van vlooientemmer verweet. Kaffa voelde het trillen van zijn hand. Dat ergerde hem. Nu zijn ene hand duidelijk slechter was dan de andere was zijn spelletje landverbeuren bedorven. Hoe kon je nog van een eerlijk spel spreken als je wist dat een van de twee partijen de mindere was? Hij sloeg een arm om de schouders van Céleste en liep met haar terug naar het café. Als een vader met zijn kleine meid die getroost moest worden. Om een verdronken vlinder in de pompbak? Om haar bordpapieren pop die uit elkaar was gespetterd in de regen? Kaffa, die anders zelf onmiddellijk van de kaart was als hij anderen zag huilen, begreep dat hij nu sterk moest zijn. Hij zette haar op een stoel in de kroeg. Door het raam zag hij nog juist hoe de timmerman op handen en voeten zijn werkplaats binnenkroop, vloekend van woede en gekke bekken trekkend tegen Jacob Ramesz.
Kaffa gooide de ramen van het café open om de walgelijke tabaks- en bierlucht van de vorige avond uit het vertrek te laten. Liep naar de keuken en zette water op voor koffie. Pookte het vuur in het fornuis hoog op. Schepte koffie in de kan en wachtte tot het water kookte. Het was vreemd stil in huis. Céleste maakte geen geluid. De kastelein zelf sliep nog. Het enige lawaai was het tikken van de ketel toen het water begon te koken en uit de tuit golfde. Het druppelde tussen de kachelringen door. Het water begon te sissen, met het geluid van een slang die een prooi overviel. Hij schonk water op de koffie en zette de kan op een klein vuur. In de kast vond hij brood. Hij trok er stukken af en at ze droog op. Kaffa voelde zich hier thuis. Ook al woonde hij nergens en kon hij geen dak het zijne noemen, in de kroeg kon hij altijd slapen als hij wilde. Maar omdat muren beklemmend voor hem waren, gaf hij de voorkeur aan de buitenlucht. Wanneer hij op een bank in het café sliep, kwam het voor dat hij midden in de nacht naar buiten vluchtte omdat hij binnen dacht te stikken. Bovendien had hij een hekel aan de kastelein. Niet dat die vent hem ooit iets in de weg legde, daar had hij wellicht het lef niet voor. Hij deed nooit een bek open. Hij duldde Kaffa omdat hij wist dat Céleste op goede voet met hem stond. Zolang ze elkaar niet in de weg liepen, was er geen probleem. Dat begreep Kaffa maar al te best.
Ton van Reen: Landverbeuren (11)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Hij vond dat het varken nu schoon genoeg was en lang genoeg had geleefd, hoe rozig het ook was. Hij greep het mes en stak het plompverloren in de keel van het weerloze dier, dat, hoewel het zich nauwelijks kon bewegen, gillend van pijn omhoog veerde. Een weergaloos moment van spanning op het plein. Gehinderd door het touw aan de poten en het mes in zijn keel zakte het dier in elkaar. Bleef liggen, schuddend met zijn kop en natrappend met zijn poten. Door het gillen van het varken, hoe kort ook, was de jongen in zijn bed opgeschrokken. Luid en angstig riep hij om zijn moeder, die hij in zijn koorts erg miste. Hij sloeg wild met zijn armen en ranselde de beddenplank. Die gaf geen krimp. En ook dat heiligenbeeld stond daar maar, met een koude glimlach rond de smoel, van gips en onaantastbaar.
Terwijl de jongen zijn knokkels stuksloeg op het hout en zijn vingers ontvelde, ving de slager in een bak het bloed op dat warm en dik uit de nek van het varken spoot. Het dier trapte nog wat na, alsof het aarzelde dood te gaan. Bleef daarna stil liggen, met verwonderde ogen die steeds glaziger werden. Door de ruit zag Céleste de jongen in zijn bed tekeergaan, maar hoe ze ook duwde, het raam gaf niet mee. Ze wond zich verschrikkelijk op over die vervloekte timmerman. Hoe kon een vader blijven doorslapen, terwijl zijn eigen kind er zo beroerd aan toe was! Was zo’n vent niet minder dan een beest? Ze probeerde de deur van de werkplaats te openen, maar ook die zat op slot. Ze klopte aan, maar de timmerman bleef in zijn nest liggen. Ten einde raad roffelde ze zo hard met haar vuisten op de deur dat het over het hele plein te horen was. Vanuit zijn nest riep de bezopen timmerman dat het nog veel te vroeg was om open te doen. Toch moest hij eruit, want het gerammel hield maar niet op. Razend rende hij door de werkplaats en opende de deur. Hij stikte haast van woede toen hij de cafémeid zag staan en riep haar woedend toe dat ze moest opdonderen. Ze bleef staan. Om haar te dreigen greep hij een moker. Ze liet echter van haar angst niets merken, liep langs hem naar binnen en ijlde door de naar lijm en hout ruikende werkplaats naar de kamer van de jongen. Draaide de deur achter zich op slot. Terwijl de timmerman aan de klink rukte en moord en brand schreeuwde, greep Céleste het hoofd van het kind in beide handen. De jongen leek te worstelen met een onzichtbaar monster. Toch herkende hij haar. De geur van haar lijf. De zachtheid van haar handen.
Hij kwam tot rust en keek naar haar, hoewel hij haar in zijn koorts maar wazig zag. Een lieve vriendin die zijn nachtmerrie beteugelde en het ondier in hem verjoeg. Ze maakte een handdoek nat en veegde het zweet van zijn gezicht. Bleef even naar hem kijken zoals hij daar lag. Reddeloos. Door iedereen opgegeven. De dood al in zijn lijf. Nu hij die meid in huis had, zag de timmerman zijn kans schoon. Met de moker sloeg hij het slot uit de deur en vloog de kamer in. Dreigend liep hij op haar toe, een stuk hout in de hand om haar op haar smoel te slaan als ze te veel zou tegenstribbelen. Plat op de grond zou hij haar drukken en haar naaien tot ze pompaf zou zijn, de teef! Céleste wist niet hoe ze aan de bruut kon ontkomen. Ze gilde van angst. Hoewel de jongen niet precies begreep wat er in zijn kamer gebeurde, hoorde hij de angst in de stem van het meisje. En hij gilde met haar mee, hoog en hard. Kaffa hoorde het gillen en schoot overeind. Terwijl de timmerman de meid in een hoek dreef en naar haar borsten greep, stoof Kaffa binnen.
Ton van Reen: Landverbeuren (10)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
CONCERT VOOR DE FÜHRER verscheen eerder bij Uitgeverij De Geus. Deze derde druk werd gepubliceerd door Uitgeverij Léon van Dorp.
Het boek is opnieuw verschenen vanwege de herdenking in september van Operatie Market Garden, een geallieerd offensief in september 1944 om Nederland te bevrijden. Het was deels een mislukking omdat de laatste brug een brug te ver bleek en het westen van Nederland te maken kreeg met de hongerwinter.
Vlak voordat de geallieerden in september 1944 Operatie Market Garden inzetten, wordt de jonge Duitse soldaat Hermann tijdens een verkenningspatrouille alleen op onderzoek uitgestuurd. Hij bevindt zich, in de buurt van Grave, op bekend terrein. Zijn Nederlandse moeder komt er vandaan en hij is er vaak op vakantie geweest bij zijn grootouders.
De onverwachte geallieerde aanval brengt Hermann letterlijk tussen twee vuren: dat van de vijand die niet zijn persoonlijke vijand is en dat van het Duitse leger dat hem, als gedwongen lid van de Hitlerjugend, tegen zijn wil in het leger heeft ingelijfd.
Hermann vlucht een kerk binnen. Het orgel in de gewijde ruimte doet hem de oorlog even vergeten. Als hij het instrument aanraakt weet hij het: dit is het orgel waarop hij zijn leven lang al wilde spelen. Hij neemt plaats achter het orgel en speelt. Het wordt een concert voor zichzelf en voor zijn vriend en medesoldaat Manfred Reifsche, het wonderkind op de piano. Herinneringen aan zijn jeugd vermengen zich met gedachten aan Manfred, die als deserteur omgekomen is door het vuurpeloton.
Terwijl buiten de oorlog in alle hevigheid woedt, levert Hermann een innerlijke strijd met een gebeurtenis die zijn jonge leven zo zwaar heeft getekend dat hij niet meer aan het noodlot kan ontkomen.
Het verhaal is gebaseerd op een ware gebeurtenis in het kleine dorp Velp bij Grave.
Concert voor de Führer
Ton van Reen
ISBN: 978-90-79226-17-7
Pagina’s: 88|softcover|€ 9,95
# website Uitgeverij Léon van Dorp
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive Q-R, Reen, Ton van, Ton van Reen
De slager stak zijn mes tussen riem en voorschoot en liep naar de stal die naast zijn winkel lag. Met een krijgshaftige blik in zijn ogen verdween hij naar binnen, kwam direct daarna met een krijsend varken buiten. Hij sleurde het dier mee aan een touw dat om de voorpoten was geslagen. Het varken kon onmogelijk vluchten. Het was zelfs nauwelijks in staat om te lopen, waardoor het op een haast koddige wijze, als een circusbeest, op knieën en kont vooruitschoof. Een varken in sluipgang, als een tijger op prooi. Op weg naar zijn eigen dood. Met welk recht gaf de slager het dier prijs aan zo’n zielige vertoning? Had hij zelf meer hersens? Kon hij een beest zomaar voor joker zetten, door het voor de ogen van ieder ander op het plein de laatste fratsen te laten maken, alvorens het de dood in te jagen?
Waarschijnlijk had het dier de hele nacht zo ruw vastgebonden in de stal gelegen. Het zag er uitgeput uit door het geworstel met het touw en leek te verrekken van honger en angst. De slager bond het varken aan een paal, midden onder het vooruit springende afdak van de stal. De vloer was daar glad gecementeerd en liep af, zodat spoelwater en overtollig bloed weg konden stromen in een zinkputje dat stonk naar de dood. In de tijd dat de slager een emmer lauw water over het varken goot en met een harde borstel stront en ander vuil verwijderde, vrat de zon het laatste restje dauw van het gras en hees hij zich steeds hoger in de blauwe lucht. Weer gilde het zieke kind. Een korte, harde kreet die als een zweepslag over het plein klonk. Vaker riep de jongen nu, een naam gillend die onverstaanbaar bleef. De naam van een van die boze wezens in zijn droom? Misschien was dat gedrocht zijn vader wel. De timmerman was wakker geworden en brulde luid tegen de jongen dat hij zijn bek moest houden, dat hij nog wilde slapen. Over het hele plein was te horen hoe de man tekeerging. De bruut! Alsof je zomaar kon schreeuwen tegen een kind dat ziek was en zich door God en iedereen verlaten dacht.
De woedende timmerman had een enorme kater aan de vorige avond overgehouden. Hij had het gevoel dat alle hamers die hij bezat op zijn kop klopten, zonder dat hij ze kon stoppen. Wat moest die jongen hem wakker schreeuwen! Het was toch nog nacht, godverdomme! Dan hoorde zo’n jong zijn bek te houden en te slapen. Als zijn moeder er nou nog was. Die had hem wel stil weten te krijgen met wat gesmoes. Ook een rotstreek van haar om hem met de jongen alleen te laten. Om er zomaar op een kwade dag, niet lang geleden, de brui aan te geven. Tussen koken en afwas af te nokken voor de eeuwige reis. Waarmee je in dit christelijke dorp toch ook niet veel verder kwam dan een paar honderd meter gaans. Af te leggen in een kist. Al of niet gepolitoerd. Vanbinnen met zwarte zijde bekleed, of niet. Met een metalen crucifix op het midden van het deksel. En, voor hen die het betalen konden, koperen schroeven met een kruis op de kop aan elke hoek en een vracht bloemen op de koop toe. Tweehonderd meter. De afstand van je eigen voordeur, in het geval van de timmerman de poort van zijn werkplaats, tot aan je plaatsje op het kerkhof. Een lekkere plek onder de groene linden. Voor het geld dat die reis kostte, zou je ook betere dingen kunnen doen dan het aan Joachim Andrade, die zak van een pastoor, geven. Die kocht er toch maar wijn voor. Elke week een krat. Net of er niks beters bestond. Nee, dan hij, de timmerman! Voor al het geld dat die begrafenis hem had gekost, zou hij maandenlang genoeg jenever hebben kunnen kopen om er gesmeerd op te lopen. Dan had hij al die tijd, in plaats van het ene na het andere karwei te klaren, mooi in een hoop houtkrullen kunnen blijven liggen. Lekker de ene na de andere fles leeg lurkend. De timmerman rilde van genot, alleen al bij de gedachte aan die hele sloot drank.
De jongen hield op met schreeuwen. Het vrat aan het hart van Céleste. Radeloos rende ze naar buiten. Niet om naar het varken te kijken, dat toch niet meer te redden was, noch naar de als twee druppels water op het varken lijkende messentrekker. Maar om beter naar de jongen te kunnen luisteren, die af en toe, met zwakke stem nog maar, om iets leek te vragen. De boer, die terugkwam van het weiland, zag verwonderd dat de cafémeid naar de werkplaats liep. Alsof ineens alle angst voor de dronken timmerman van haar was afgevallen. Gedwongen door een onzichtbare kracht. Met grote ogen, maar zonder iets te zien. Niet de boer. Niet eens Kaffa. Ook de slager, die van zijn werk opkeek, zag dat Céleste de luiken voor het raam van de jongen opende en probeerde de ruit in te drukken.
Ton van Reen: Landverbeuren (09)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
HOOFDSTUK 2. Slager Azurri stond voor zijn winkel. Breeduit. Een vals lachje op zijn gezicht. In zijn handen een spekmes dat flikkerde in het zonlicht terwijl hij het wette op de granieten dorpel. Het veroorzaakte een snerpend geluid, waarvan de tanden je uit de bek vielen. Kaffa hield zijn mes in de aanslag. Zijn hart bonkte hoog in de keel. Die vent met die rotsmoel zou het wel eens op hem gemunt kunnen hebben. Hij haatte de slager. Tenslotte had de man nog pas gisteravond gedreigd hem het dorp uit te gooien. Wie met beesten omgaat, gaat erop lijken, zei men. Deze woorden sloegen zeker op Azurri. Al had hij een vrouw die er best wezen mocht en kinderen die juweeltjes voor de ogen waren, zelf had hij het voorkomen van een varken. Een rond en goed gemest zwijn met de kop van een kampioensbeer.
Azurri zag Kaffa, maar keek over hem heen. Hij deed of die kerel lucht voor hem was. Gisteravond had die gek een berg geld bij zich gehad. Toen was hij doorgezakt in de kroeg. Hij had voor zijn doen een meer dan gewone hoeveelheid jenever door zijn keel laten lopen. Daar had de slager van staan te kijken. Normaal had die gek nooit geld op zak. Hoe kwam hij aan zoveel poen? Dat kon nooit in de haak zijn. Aangeschoten en nogal vrolijk was Kaffa met de dorpelingen gaan praten. En ook met de slager, met wie hij anders nooit een woord wisselde. Die pikte dat niet. In een overmoedige bui had Azurri gedreigd Kaffa het dorp uit te gooien. Het was net niet tot vechten gekomen omdat die cafémeid ertussen was gesprongen. Ook wel omdat de slager, hoewel hij dat nooit zou toegeven, weinig zin had met de vuisten van Kaffa kennis te maken. Tenslotte was die vent ijzersterk. En niemand was gevaarlijker dan een dronken gek. Wie in dit dorp durfde in zijn eentje Kaffa aan te pakken? In heel Solde toch niemand zeker! Je moest bezopen of krankzinnig zijn, alleen al om erover te praten. Legde je Kaffa wat in de weg, dan had je zelf kans eronderdoor te gaan. Misschien zou die knaap wel uit zichzelf oprotten. Op een goede dag moest het hem toch gaan vervelen om daar maar onder die boom te zitten en met zijn mes te spelen. Waarom zat hij altijd op het plein? Dag en nacht zat hij onder de meidoorn. Als een koning. Zich heel goed bewust van het feit dat hij kampioen landverbeuren van Solde was. Bijna doorlopend speelde hij met zijn mes. Een uitdaging voor het hele dorp, vooral voor de slager, die zelf graag kampioen zou willen zijn. Azurri, die ook goed met een mes om kon gaan, zou best een partijtje landverbeuren tegen Kaffa willen spelen, alleen al om hem eens goed af te troeven.
Dat uitgerekend die gek de beste speler van Solde was, moest maar eens afgelopen zijn. Vooral sinds die cafémeid zich het lot van Kaffa aantrok, was hij niet meer van het plein af te branden. Wat zag zo’n meid in die vent? Die twee gingen al lang met elkaar om. Kon je dat vrijen noemen? Zou Kaffa daar behoefte aan hebben? Was hij wel eens geil? Zou Céleste wel eens wat uithalen met hem? Toch een stuk om van te watertanden, die meid. Ze zou elke rijke vent aan de haak kunnen slaan. Kerels met duiten wilden best een mooi wijf om mee te pronken. En een mooi wijf, dat was ze. Wat een tieten. Wat een lijf. En dan die bek. Een prachtige, brutale bek. Vreemd dat die meid er niet naar taalde om haar kansen op een mooi en gemakkelijk leven te grijpen. Ze bleef in Solde hangen, alsof daar de wereld voor haar ophield. En als er al een kerel naar haar lonkte, deed ze of hij lucht was. Kaffa zag dat hij op dit moment geen gevaar van de slager te duchten had. Terwijl hij Azurri goed in de gaten bleef houden, ging hij verder met het spel. Mikte het mes in het land van de linkerhand en pikte een flink stuk in ten gunste van de rechter.
Ton van Reen: Landverbeuren (08)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Landverbeuren, Reen, Ton van
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature