Novalis gedicht: Wenn in bangen, trüben Stunden

N o v a l i s

Georg Philipp Friedrich von Hardenberg (1772 – 1801)

Wenn in bangen, trüben Stunden

Wenn in bangen, trüben Stunden
Unser Herz beinah’ verzagt,
Wenn, von Krankheit überwunden,
Angst in unserm Innern nagt,
Wir der Treugeliebten denken,
Wie sie Gram und Kummer drückt,
Wolken unsern Blick beschränken,
Die kein Hoffnungsstrahl durchblickt:

O! dann neigt sich Gott herüber,
Seine Liebe kommt uns nah’:
Sehnen wir uns dann hinüber,
Steht sein Engel vor uns da,
Bringt den Kelch des frischen Lebens,
Lispelt Mut und Trost uns zu,
Und wir beten nicht vergebens
Auch für der Geliebten Ruh’.

fleursdumal.nl magazine

De Ideale Vrouw 3

D e I d e a l e V r o u w 3

Noordbrabants Museum Den Bosch

De Ideale Vrouw

24 januari t/m 3 mei 2009

fleursdumal.nl magazine – magazine for art & literature

to be continued

Vincent Berquez: Four Poems

V i n c e n t B e r q u e z

F o u r P o e m s

Dancing into the cream of the night

You said take me dancing

in the cream of the night

like we did that time

when the music was jasper Spanish.

The seated flamenco women clapped

out the velocity of chattering rhythms

pushing the black and scarlet music

to the edge of our half-conscious world,

exciting the bloody pump with the drum

of temptation that agitated our lustiness.

The partnership of limbs tangled

loquacious, heady, demanding.

We took to the slippery dance floor

where I held the spine of your wet skin

in the stretch of my flexed palm –

you said your heart needed to dance with me

until the silver slit cracked into the shock

of the smoky grey marbled morning.

In charged anarchy we succumbed

to fog drunkenly and lost ourselves till then.

Bombing the Plain English Society

I shall keep you here in the electrons of my mind,

the swirling passages of these unending nerve ends.

I will be the bristling brush on the flesh of a rapid red fox,

the squaring of roots drowning in complex mathematics,

the astro-lunacy of a blinking boffin’s crazed chalk jottings

scratched frantically on a worn-out university blackboard.

I would be a Fascist treading in the shine of marching jackboots

towards the blinding zealous pursuit of your affections,

the deepest diver plunging for shellfish in dangerous waters,

the oxygen breathing spaceman sucked into the inky darkness

of twinkling night in the want of the unknown knowledge of you.

I shall be the unfettered wild horse galloping far and wide

towards you, towards the savage and the need beyond exhaustion.

I would bomb the Plain English Society in search of obscure words

to cover you, plundering rich language I would describe abundantly.

I would forfeit rich chocolate and red wine to taste you instead,

sleep on stones of fire nightly for a chance to lie next to you,

with my flame burning brightly I will illuminate you in my heat.

Writing words of love to the sea

I write words of love to the sea

my mistress so far from me here

in the grey light and night of the city.

I write words of passion for the waves

that lap my skin when close

that makes me come alive when I think

of her and take a path to her blanket.

I write a passion for the great emptiness

of my desire when away

for the solitude of when we are together,

when I glide deep inside her

and only come up for air when it is almost too late.

Sleep touching

Enchanted, our mime snake-like,

entwined, wrapped in each other,

a limbed garland, a drowsy choice

where no obvious choice is made.

Our sighing bodies entranced,

meshing, threading smoothly,

covering velvet soft, satin warm.

We touch without touching,

no fingers or lips or eyes

come into knowing contact –

We purr a murmur and our skin

dusts the other’s skin gently.

We are languid as we wake

again to the light of the world,

to the animation of the day.

And in our strokes we begin

to touch differently

realising each other is near.

Vincent Berquez Biography

Vincent Berquez is a London–based artist and poet. He has published in Britain, Europe, America and New Zealand. His work is in many anthologies, collections and magazine worldwide. Vincent Berquez was requested to write a Tribute as part of ‘Poems to the American People’ for the Hastings International Poetry Festival for 9/11, read by the mayor of New York at the podium. He has also been commissioned to write a eulogy by the son of Chief Albert Nwanzi Okoluko, the Ogimma Obi of Ogwashi-Uku to commemorate the death of his father. Berquez has been a judge many times, including for Manifold Magazine and had work read as part of Manifold Voices at Waltham Abbey. He has recited many times, including at The Troubadour and the Pitshanger Poets, in London. In 2006 his name was put forward with the Forward Prize for Literature. He recently was awarded a prize with Decanto Magazine. Berquez is now a member of London Voices who meet monthly in London, United Kingdom.

Vincent Berquez has also been collaborating in 07/08 with a Scottish composer and US film maker to produce a song-cycle of seven of his poems for mezzo-soprano and solo piano. These are being recorded at the Royal College of Music under the directorship of the concert pianist, Julian Jacobson. In 2009 he will be contributing 5 poems for the latest edition of A Generation Defining Itself, as well as 3 poems for Eleftheria Lialios’s forthcoming book on wax dolls published in Chicago. He also made poetry films that have been shown at various venues, including a Polish/British festival in London, Jan 07.

As an artist Vincent Berquez has exhibited world wide, winning prizes, such as at the Novum Comum 88’ Competition in Como, Italy. He has worked with an art’s group, called Eins von Hundert, from Cologne, Germany for over 16 years. He has shown his work at the Institute of Art in Chicago, US, as well as many galleries and institutions worldwide. Berquez recently showed his paintings at the Lambs Conduit Festival, took part in a group show called Gazing on Salvation, reciting his poetry for Lent and exhibiting paintings/collages. In October he had a one-man show at Sacred Spaces Gallery with his Christian collages in 2007. In 2008 Vincent Berquez also had a solo show of paintings at The Foundlings Museum. His artwork is permanently on view at the Enid Lawson Gallery in London.

KEMP=MAG poetry magazine – magazine for art & literature

More in: Berquez, Vincent, Vincent Berquez

Museum of Literary Treasures: Charles Dickens IV

MUSEUM OF LITERARY TREASURES

CHARLES DICKENS

part IV

Charles Dickens Museum – Doughtystreet – London

Westminster Abbey – London

kemp=mag poetry magazine

More in: Charles Dickens, Dickens, Charles, Museum of Literary Treasures

Frank van Pamelen: Vier gedichten

FRANK VAN PAMELEN

v i e r g e d i c h t e n

S p i t s e n

Ze vormden altijd twee vertrouwde gidsen

De spitsen

Van vijfsprong naar het centrum op de fiets

Je kon ze in de zomerzon zien flitsen

De spitsen

Nu zie je in de Tuinstraat vrijwel niets

Op weg van Jack’s naar PickAlily schort er

Nog weinig aan de beide fenomenen

Maar dan worden de bakens nota bene

Ter hoogte van de Langestraat steeds korter

Totdat ze bijna weggezonken zijn

In heel dat nieuwe Pieter Vreedeplein

Het waren nooit echt van die hele blitse

De spitsen

Die horen bij de Heuvel en de kerk

Maar toch: ik adoreer ze en aanbid ze

De spitsen

Hoewel ik vrijwel niets meer van ze merk

Nog even wordt er één teruggevonden

Al rijdend langs Antonius z’n straat

Totdat ook deze kansloos ondergaat

In Tilburgs nieuwste grijsbetonnen zonde

Vanaf de fiets schuilt er nog veel venijn

In heel dat nieuwe Pieter Vreedeplein

I n e v e r

I never recalled

A when or a how

Til now

I never remembered

A where or a who

Til you

And I never saw

The future so clear

Til here

Cos I never went

So completely berzerk

Til burg

O n g e l o o f

Je kunt nu langs de hele Noordpool varen

Er is een man die over water loopt

En Maître Paul gebak kun je bewaren

Tot minstens twee jaar nadat je het koopt

Er zijn wel duizend miersoorten bekend

Een scharrelkip legt elke dag een eitje

Amerika dat krijgt zijn eerste zwarte president

En Willem II staat in het linkerrijtje

Er passen duizend foto’s op een stickje

Er was een grote knal aan het begin

En een gewoon gemiddeld colablikje

Daar zitten veertien suikerklontjes in

Een valk vliegt als een racewagen zo hard

En witte kool wordt zuurkool na een tijdje

De rijkste man ter wereld heeft zo’n zeventig miljard

En Willem II staat in het linkerrijtje

Soms gaat het mijn verstand al ver te boven

Het horen van zo’n onwaarschijnlijk feitje

Maar nu kan ik mijn oren helemaal niet meer geloven

Want Willem II staat in het linkerrijtje

D r a a i e n

Draaien, denkt ze, draaien, draaien

Op de kermis in het rond

Draaien gaat ze, draaien, draaien

Met haar ogen en haar kont

Draaien met haar naveltruitje

In de Breakdance en dan vlug

Met een jongen tongen draaien

En weer naar de Kets terug

Draaien, denkt hij, draaien, draaien

Draaien met een lekker ding

Draaien wil hij met haar, draaien

Draaien in de Efteling

Even draaien in de Droomvlucht

En dan rondjes van formaat

Onder Vogel Rokjes draaien

Tot hij weer naar Tilburg gaat

En dan ergens halverwege

Pythonrit en Heuvelring

Komen ze elkaar weer tegen

Bij het Huis van Körmeling

Waar ze voortaan verder draaien

Eeuwig samen, eeuwig speels

Kunst zet heel wat in beweging

Kunst zet liefdes op de rails

Frank van Pamelen: Vier gedichten

Het zijn er dertien. Natuurlijk. Want Tilburg

P a i n t i n g : I v o v a n L e e u w e n

Frank van Pamelen: Poet of the city of Tilburg 2007-2009

fleursdumal.nl magazine

More in: City Poets / Stadsdichters, Frank van Pamelen, Ivo van Leeuwen, LIGHT VERSE

Tentoonstelling David Claerbout in Museum De Pont

David Claerbout

The Shape of Time

MUSEUM DE PONT TILBURG

14 maart tm 28 juni 2009

David Claerbout (Kortrijk, 1969) is geen onbekende voor het Nederlandse museumpubliek. Verschillende musea, waaronder De Pont, hebben werk van hem in de collectie. In 2003 wijdde Museum Boijmans Van Beuningen een kleine presentatie aan zijn videoinstallaties, twee jaar later gevolgd door een tentoonstelling in het Van Abbemuseum. The Shape of Time omvat een tiental installaties en is zijn omvangrijkste expositie tot nu toe. De tentoonstelling, die eerder te zien was in het Centre Pompidou in Paris, heeft in De Pont een geheel andere invulling gekregen, met de nadruk op werken uit de afgelopen twee jaar. Claerbouts nieuwste installatie Riverside beleeft hier zijn premiere. De bijzondere, op de ruimte afgestemde vormgeving van de expositie is gerealiseerd in nauwe samenwerking met de kunstenaar.

Ruim tien jaar geleden maakte David Claerbout grote indruk met videoinstallaties waarin hij bewegend beeld en fotografie met elkaar verweefde. Het uit 1997 daterende Ruurlo, Borculoscheweg 1910 in de collectie van De Pont is daarvan een prachtig voorbeeld. Het werk bestaat uit een wandvullende projectie van een oude ansichtkaart met dorpsgezicht. De beweging is zo ingehouden dat het even duurt voor het doordringt dat de bladeren van de monumentale boom op de voorgrond zachtjes heen en weer wiegen. De twee mannen en het groepje spelende kinderen staan nog steeds roerloos op het landweggetje; alleen de wind, die van nu en alle tijden is, raakt het oppervlak licht aan. Het is een magisch beeld, dat je – de beweging ten spijt – blijft ervaren als een gestold moment uit het verleden. Het verstrijken van de tijd is een hoofdthema in het werk van Claerbout. In de werken op de tentoonstelling The Shape of Time zijn uiteenlopende methodes toegepast om de duur van de tijd vorm te geven.

In Arena (2007) is dat slechts een kortstondig moment: de fractie van een seconde dat een bal tijdens een basketbalwedstrijd boven de basket zweeft, in White House (2006) gaat het om de meer dan dertien uur die het eerste zonlicht scheiden van de invallende duisternis. Hoe lang of kort het moment ook is, Claerbout geeft de tijd alle ruimte. In Arena is de situatie vlak voor het moment van scoren vanuit vele standpunten in beeld gebracht. Terwijl de bal in suspense boven de basket blijft zweven, biedt een drie kwartier durende digitale slide show, in een trage opeenvolging van honderden beelden, een telkens nieuwe blik op het veld en de tribune, op de spelers en de toeschouwers. Dikwijls loopt de tijd in Claerbouts installaties synchroon met de werkelijke tijd. In Reflecting Sunset uit 2003 is het weerkaatsende zonlicht op de jaren ’30 façade van het Stazione Maritima in Napels het motief. Het licht is van een grote intensiteit. Terwijl de reflectie van de ondergaande zon zich langzaam over de gevel beweegt, onttrekt de verblindende felheid de architecturale details en de zich in het glas spiegelende stad juist aan het zicht, in plaats van deze beter zichtbaar te maken. De zwart/wit video, die dit proces vanuit een vast camerastandpunt in beeld brengt, duurt precies even lang als de 38 minuten die het reflecterende licht in werkelijkheid nodig had om van links naar rechts over de beeldvullende gevel te schuiven.

Claerbouts videoinstallaties lenen zich niet voor een snelle, vluchtige blik. De werking en betekenis van de beelden openbaren zich pas op de lange duur. Door af te zien van snelle montages en de filmische tijd parallel te laten lopen met de reële tijd stelt hij het ongeduld van ingesleten kijkgewoontes soms danig op de proef. Claerbout is niet geïnteresseerd in de verhalende potentie van de film, maar past de daarvoor ingezette technieken soms wel als middel toe.

White House (2006) speelt zich af tegen het decor van een vervallen, maar nog steeds imponerend landhuis uit de koloniale tijd. Er is in de film sprake van dialoog, heftige actie en melodramatische muziek. Bij aanvang zijn we op afstand getuige van de ruzie tussen twee zwarte mannen bij de veranda van het landhuis. De plotselinge overgang van dit totaalshot naar de close up van een van de protagonisten komt als een slag in het gezicht. Dat geldt ook voor het brute geweld, waarmee de ene man de andere korte tijd later doodt. Behalve voor de acteurs is er ook een rol weggelegd voor een aria uit de opera Werther van Massenet. In de woordenwisseling duiken flarden op uit ‘Pourquoi me reveiller’ en wanneer de moordenaar aan het slot van de scène het veld in loopt, klinkt de aria opnieuw, nu uit de cassetterecorder in de geparkeerde auto. De scène duurt niet langer dan een tiental minuten, de film neemt in totaal dertien en een half uur in beslag. In die tijd spelen de twee acteurs 73 maal dezelfde scène. De minieme variaties in hun spel wegen niet op tegen de metamorfose die de omgeving ondergaat in die tijdspanne tussen zonsopgang en zonsondergang. Door de veranderende lichtval geeft het licht steeds nieuwe details prijs van het huis en de parkachtige omgeving. Daaronder bevindt zich ook een terloops detail dat doet beseffen dat hier niet één maar twee gruwelijke moorden zijn gepleegd. De camera staat daar niet bij stil, maar zwenkt af als gold het een onbelangrijk gegeven. Het meest prominent komt het licht zelf in beeld, het natuurlijk licht van een winterdag, dat de scène hult in allerlei tinten van wisselende intensiteit en helderheid. Onder invloed van het zonlicht verandert de witte steen van het huis van een teer roze in een helder wit. Het tegenlicht verandert een van de hoofdrolspelers in een donker silhouet tegen een aureool van zonlicht. Het binnenvallende strijklicht modelleert de zuilen tot een imposante gaanderij. Wanneer de zon zijn hoogste punt heeft bereikt, zet een tegenbeweging in die zich voortzet tot bijna al het licht uit het beeld is verdwenen en alleen het geblokte overhemd van de acteur nog is te zien. In White House worden de korte spanningsboog van de verhalende scène en de veel bredere, overkoepelende duur van de echte tijd, tegen elkaar afgezet.

Claerbout wilde onderzoeken welk effect deze tijdsduur heeft op de waarneming; in hoeverre de blik gefocust blijft op het spel van de acteurs op de voorgrond of zich verplaatst naar wat zich daaromheen voltrekt in een veel geleidelijker tempo. Door zijn keuze voor een scène met schokkende momenten scherpt hij het contrast tussen verhaal en setting, voor- en achtergrond nog aan.

De dynamiek van verschillende tempi is in Long Goodbye (2007) verbonden met de tegengestelde bewegingen van een camera en een vrouw. Aanvankelijk zit het beeld de vrouw dicht op de huid. Haar gelaat tekent zich af tegen het donkere vlak van een deuropening. Gedurende één moment kijkt ze op, alsof ze onze al te intieme blik op afstand wil houden. En terwijl de camera zich in een uiterst langzame, vloeiende beweging terugtrekt, zien we hoe de vrouw haar weg voortzet naar het terras van het achttiende eeuwse huis, koffie inschenkt, haar doek om zich heen slaat en tenslotte naar de rand van het terras loopt om de kijker een vaarwel toe te zwaaien. De eenvoudige handeling is zo vertraagd dat ze parallel loopt met de tijd die de zon nodig heeft om onder te gaan en de camera om zich terug te trekken. Hoe meer afstand de camera neemt, hoe meer er zichtbaar wordt van de omgeving, een uitwaaiering van het beeld, die eindigt met de zwaaiende vrouw in de invallende duisternis. Long Goodbye ademt het tijdloze heden van de schilderijen van de achttiende eeuwse kunstenaar Chardin. De installatie is een subtiel spel van toenadering en zich terugtrekken, van zichtbaar maken en versluieren; van het verlangen naar het ongrijpbare.

Claerbout bedient zich voor zijn installaties van zeer geavanceerde, digitale technieken, zonder dat deze de aandacht op zich vestigen. Zijn benadering van de tijd maakt de toeschouwer bewust van de eigen manier van kijken en dwingt een intense waarneming af. Maar uiteindelijk is het vooral de sfeer van betovering en melancholie die de kracht uitmaakt van de kunst van Claerbout.

Bij de tentoonstelling is een engelstalige catalogus verschenen die is uitgegeven door JRP/Ringier. De 170 pagina’s tellende, geïllustreerde publicatie is een gezamenlijke productie van het Centre Pompidou, Parijs, the MIT List Visual Arts Center en De Pont in Tilburg. De catalogus bevat essays van Raymond Bellour, Françoise Parfait, Dirk Snauwaert en Christine Van Assche.

Museum De Pont Tilburg

David Claerbout

(Kortrijk België 1969 – woont en werkt in Antwerpen)