Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
De schrijvers Alex Boogers, Margot Vanderstraeten en Tommy Wieringa zijn genomineerd voor de E. du Perronprijs 2017. De jury van de E. du Perronprijs heeft de volgende drie boeken genomineerd, waarbij het schrijverschap van Du Perron als leidraad en inspiratie heeft gegolden. De uitreiking vindt plaats op woensdagavond 18 april bij bkkc brabants kenniscentrum voor kunst en cultuur in Tilburg. Marja Pruis, schrijver en redacteur van de Groene Amsterdammer, houdt dan de E. du Perronlezing over arrogantie.
Onder een hemel van sproeten – Alex Boogers
Sproeten of sterren? Geleidelijk wordt de lezer dit verhaal ingetrokken en worden fascinerende personages voorgesteld: de zwarte onaangepaste Harvey, het getormenteerde maar getalenteerde buurmeisje Amy, de oude man Jacob met zijn hond Muis, de stratenmaker Angelo die Harvey van literaire boeken voorziet. Stuk voor stuk eenzame personages die anders zijn dan de mensen om hen heen, en die door Boogers op empathische wijze gepresenteerd worden. Dit is een roman over ongewone vriendschappen, ontwrichting en vergelding.
Mazzel tov. Mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie – Margot Vanderstraeten
Dit boek biedt een fascinerend persoonlijk verslag van het leven als huiswerkbegeleider bij een orthodox-joodse familie in Antwerpen en geeft een unieke longitudinale blik op een besloten gemeenschap. Verschillen worden intelligent en integer besproken, en de lezer is getuige van de wederzijdse verwondering over anders-zijn. De respectvolle subjectieve toon wordt nooit onderbroken. Een empathisch maar ook informatief boek dat toont hoe je van elkaar kunt leren, zonder de scherpe randjes van intermenselijke relaties af te schaven.
De heilige Rita – Tommy Wieringa
Het bekende, provincialistische, kleine van een dorpsgemeenschap wordt op een natuurlijke manier geconfronteerd met het exotische, onbekende, en vreemde. Het fictieve maar onmiskenbaar Twentse Mariënveen is een dorp waar de horeca is overgenomen door Chinezen. Slavische talen klinken in het dorpscafé. Achterhaalde kruidenierswaren (waaronder pakjes Saroma) liggen te verstoffen en verkleuren in de winkel van Pietje Piep. En moederlijke Rita in Club Pancha biedt betaalde troost. Wieringa’s roman evoceert hoe Nederland veranderde, juist in een krimpregio aan de grens met Duitsland.
E. du Perronprijs
De E. du Perronprijs is een initiatief van de gemeente Tilburg, de School of Humanities and Digital Sciences van Tilburg University en brabants kenniscentrum voor kunst en cultuur (bkkc). De prijs is bedoeld voor personen of instellingen die, net als Du Perron in zijn tijd, grenzen signaleren en doorbreken die wederzijds begrip tussen verschillende bevolkingsgroepen in de weg staan. De prijs bestaat uit een geldbedrag van €2500 euro en een textiel object, ontworpen door studio ‘by aaaa’ (Moyra Besjes en Natasja Lauwers) en vervaardigd bij het TextielMuseum in Tilburg. Vorig jaar won Stefan Hertmans de prijs voor zijn roman De Bekeerlinge. Andere laureaten waren onder meer Ilja Leonard Pfeijffer (2015), Mohammed Benzakour (2013), Koen Peeters (2012), Ramsey Nasr (2011) en Alice Boot & Rob Woortman (2010).
Marja Pruis houdt de achtste E. du Perronlezing.
De E. du Perronprijs 2017 wordt op woensdagavond 18 april 2018 uitgereikt tijdens de avond dat ook de E. du Perronlezing wordt gehouden bij het brabants kenniscentrum voor kunst en cultuur (bkkc) aan de Spoorlaan 21 i-k. Voor tijden en programma zie www.bkkc.nl/eduperron. Meer informatie over de prijs vindt u op: www.tilburguniversity.edu/duperronprijs.
Voor het bijwonen van de uitreiking kunnen belangstellenden en genodigden zich aanmelden via www.bkkc.nl/eduperron.
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Lovers, Archive A-B, Archive C-D, Archive U-V, Archive W-X, Awards & Prizes, Eddy du Perron, Literary Events
In this magisterial study of the relationship between illness and art, the best-selling author of An Unquiet Mind, Kay Redfield Jamison, brings an entirely fresh understanding to the work and life of Robert Lowell (1917-1977), whose intense, complex, and personal verse left a lasting mark on the English language and changed the public discourse about private matters.
In his Pulitzer Prize-winning poetry, Robert Lowell put his manic-depressive illness (now known as bipolar disorder) into the public domain, creating a language for madness that was new and arresting. As Dr. Jamison brings her expertise in mood disorders to bear on Lowell’s story, she illuminates not only the relationships among mania, depression, and creativity but also the details of Lowell’s treatment and how illness and treatment influenced the great work that he produced (and often became its subject).
Lowell’s New England roots, early breakdowns, marriages to three eminent writers, friendships with other poets such as Elizabeth Bishop, his many hospitalizations, his vivid presence as both a teacher and a maker of poems—Jamison gives us the poet’s life through a lens that focuses our understanding of his intense discipline, courage, and commitment to his art. Jamison had unprecedented access to Lowell’s medical records, as well as to previously unpublished drafts and fragments of poems, and she is the first biographer to have spoken with his daughter, Harriet Lowell. With this new material and a psychologist’s deep insight, Jamison delivers a bold, sympathetic account of a poet who was—both despite and because of mental illness—a passionate, original observer of the human condition.
Kay Redfield Jamison is the Dalio Family Professor in Mood Disorders and a professor of psychiatry at the Johns Hopkins University School of Medicine, as well as an honorary professor of English at the University of St. Andrews in Scotland. She is the author of the national best sellers An Unquiet Mind, Night Falls Fast, and Touched with Fire, and is the coauthor of the standard medical text on bipolar disorder, Manic-Depressive Illness: Bipolar Disorders and Recurrent Depression. Dr. Jamison is a Fellow of the American Academy of Arts and Sciences and the Royal Society of Edinburgh and is a recipient of the Lewis Thomas Prize, the Sarnat International Prize in Mental Health from the National Academy of Medicine, and a John D. and Catherine T. MacArthur Fellowship. She is married to Thomas Traill, a cardiologist at the Johns Hopkins School of Medicine.
Robert Lowell, Setting the River on Fire
A Study of Genius, Mania, and Character
By Kay Redfield Jamison
Literary Figure Biographies & Memoirs
Paperback
Feb 06, 2018
560 Pages
$18.95
Published by Vintage
ISBN 9780307744616
new books
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive I-J, Archive K-L, Archive K-L, BIOGRAPHY, DRUGS & DISEASE & MEDICINE & LITERATURE, Robert Lowell
49e Poetry International Festival Rotterdam
Het jaarlijkse feest van de internationale poëzie
Op dinsdag 29 mei opent het 49e Poetry International Festival in Theater Rotterdam. Tot en met zondag 3 juni hoor je voor de 49e keer de mooiste gedichten uit alle windstreken en in vele talen, eerst in de Schouwburg, aansluitend in en om Locatie Witte de With.
Naast poëzievoordrachten brengt het festival films, muziek, interviews, lezingen, themabijeenkomsten en masterclasses. Een kermis van verlangen, kritiek, avontuur en troost, met de kunst van het woord als brandstof. Iedereen is uitgenodigd op het jaarlijkse feest van de poëzie.
Kom alvast in de stemming en vertaal zelf de poëzie van de festivaldichters tijdens het vertaalproject Met Andere Woorden. Vanaf 1 maart staan de eerste gedichten online. Kies je favoriete taal en dichter en ga aan de slag (zie verder de website van p.i.).
Opening POETRY+ART Gallerytour
zondag 27 mei in de Kunsthal
Opening 49e Poetry International Festival
dinsdag 29 mei in Theater Rotterdam Schouwburg
Festival tot en met 3 juni in Theater Rotterdam Witte de With
49e poetry international festival rotterdam
29/05 – 03/06 2018
# meer informatie op website poetry international
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Lovers, Art & Literature News, Literary Events, Poetry International, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS, STREET POETRY, TRANSLATION ARCHIVE
Ze rijden door een tussen de heuvels liggend dorp, met een kasteel en een kerk die een toren heeft in de vorm van een ui.
Met z’n drieën moeten ze de zitplaats voor de bijrijder delen. Thija zit bij de jongens op schoot, een bil op elk paar knieën.
`In dit gat zijn de mensen nog heel braaf’, zegt grootvader. Terwijl hij praat, dampt de rook van zijn sigaret uit zijn neus en mond. `De mensen hier hebben altijd onder de knoet gezeten van de kasteelheren. Ze kijken nog altijd op tegen heren. De meelfabriek profiteert daarvan. Meneer Frits biedt ze veel te lage prijzen voor hun graan en zij durven niet om meer te vragen. Als ik hun koren kom laden, klagen ze erover bij mij, maar vooral bij jouw vader, Mels. Als inkoper van de fabriek is hij de kop van Jut.’
`Haten de boeren hem?’
`Niet hem persoonlijk. Ze weten wel dat hij zelf niets over de prijs te zeggen heeft. Hij is een boodschappenjongen. Hij moet het koren op opbrengst schatten als het nog op het veld staat, maar hij biedt altijd te weinig.’
`Het is ook niet eerlijk’, zegt Mels. Een bot in de bil van Thija drukt op zijn knie, maar hij geeft geen kik.
`In de handel is niets eerlijk’, zegt grootvader, terwijl hij naar een non zwaait die als een zwart spook bij een bushalte staat. `Soms neem ik dat mens mee, maar nu laat ik haar staan. Twee meiden op schoot lijkt me wat veel voor jongens die nog niet groter zijn dan garnalen.’
Ze stoppen bij een boerderij. Een paar honderd zakken graan liggen klaar op een vlonder. Met een kraan zet grootvader de zakken op de wagen, stuk voor stuk. Dat duurt een uurtje. Ze hebben tijd wat rond te kijken in de varkensstallen en de kippenhokken. Van de boerin krijgen ze elk een windei waarin ze een gaatje prikken om het leeg te drinken. Mels voelt hoe de zachte schaal van het ei tussen zijn vingers in elkaar schrompelt. Het krimpende omhulsel voelt aan als de huid van een pad.
Bij de volgende boerderij, waar grootvader een kleine silo leegzuigt naar de bulkbak op de vrachtwagen, mogen ze proberen een koe te melken. Hoe ze ook aan de spenen trekken, er komt geen druppel uit. Pas als ze merken dat iedereen hen staat uit te lachen, begrijpen ze dat ze proberen een koe te melken die nog nooit heeft gekalfd.
Laat in de middag komen ze terug in het dorp, met een vrachtwagen die zo vol is dat hij bijna door zijn veren zakt.
`We brengen goud binnen’, zegt grootvader tevreden als hij het fabrieksterrein oprijdt. `Van honderd graankorrels bak je een brood. We hebben zeker tienduizend broden op de wagen. Elke dag. Snappen jullie nu waarom meneer Frits Hubben en zijn zonen zo rijk zijn?’
Ton van Reen: Het diepste blauw (031)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Stories, - Het diepste blauw, Archive Q-R, Reen, Ton van
Het besluit van president Trump de Amerikaanse ambassade in Israël naar Jeruzalem te verhuizen inspireerde Patti Smith tot het schrijven van een gedicht, The New Jerusalem.
Dit nieuwe, nog ongepubliceerde werk van de beroemde punkpoëet verschijnt exclusief bij Nexus als tweetalige uitgave in de Nexus Bibliotheek. Naast The New Jerusalem zal deze uitgave ook een drietal eerdere gedichten bevatten. De vertaling van de gedichten wordt verzorgd door Onno Kosters. The New Jerusalem wordt gepresenteerd bij het Nexus-symposium ‘An Education in Counterculture’, 26 mei in Amsterdam.
. . .these things we saw written on the immense screen once known as sky. And these things we heard as prophecy’s lullaby. The mountain is the mountain. The Lord is the Lord. The holy city belongs to none. The mountains of Judah belong to none. The yielding seed belongs to none. And we are the new Jerusalem.
Patti Smith, USA 1946, is zangeres en dichteres. Als ‘Godmother of Punk’ protesteerde zij met krachtige, controversiële muziek tegen de gevestigde orde en wezenloze fabrieksarbeid in de vercommercialiseerde wereld. Ze groeide op met de muziek van Bob Dylan, leefde samen met fotograaf Robert Mapplethorpe en werd een bekend gezicht in de turbulente New Yorkse kunstscene.
In 1974 begon Smith op te treden met gitarist Lenny Kaye, met wie ze nog steeds de kern van de band The Patti Smith Group vormt. Haar debuutalbum Horses (1975) wordt gezien als een van de invloedrijkste albums in de geschiedenis van de rockmuziek. Samen met Bruce Springsteen schreef ze Because the Night, haar grootste hit. Naast vele albums schreef Smith ook dichtbundels en boeken, waaronder Just Kids (2010), haar bekroonde autobiografie over het leven in New York in de jaren zeventig en haar relatie met Mapplethorpe.
Nexus Bibliotheek
Patti Smith:
The New Jerusalem (mei 2018)
Nexus Bibliotheek deel XII,
tweetalige,
gebonden editie
Patti Smith
Spreker bij:
An Education in Counterculture
Nexus-symposium
26 mei 2018
13.30 – 17.30
DeLaMar Theater Amsterdam
fleursdumal.nl magazine
More in: #Editors Choice Archiv, - Book Lovers, Archive S-T, Archive S-T, Art & Literature News, Bob Dylan, Literary Events, LITERARY MAGAZINES, Nexus Instituut, Patti Smith, Smith, Patti
The judges of the Walter Scott Prize 2018 announced a longlist of thirteen books:
The books are:
# The Clocks In This House All Tell Different Times by Xan Brooks
# Birdcage Walk by Helen Dunmore
# Manhattan Beach by Jennifer Egan
# The Last Man In Europe by Dennis Glover
# Sugar Money by Jane Harris
# Prussian Blue by Philip Kerr
# The Draughtsman by Robert Lautner
# Grace by Paul Lynch
# The Wardrobe Mistress by Patrick McGrath
# Miss Boston and Miss Hargreaves by Rachel Malik
# The Gallows Pole by Benjamin Myers
# The Horseman by Tim Pears
# The Bedlam Stacks by Natasha Pulley
The Judges said:
“This year our Prize has attracted a record number of entries, and historical fiction continues to ride a wave of publishing success. As a result, we have been able to make our selection from a body of remarkable and varied novels. In our longlist, we have attempted to represent different styles – from lyrical to experimental, and from epic to intimate.
“All human life is here, from outlaws making a living forging coins in Yorkshire’s badlands, to post-war London theatre society. We hope that in representing such a richness of styles and diversity of settings, the Walter Scott Prize can bring to public attention new work, while at the same time rewarding writers at the top of their game. We’re looking forward to bringing the best of these forward to shortlist in April.”
# end March 2018: Academy Recommends list announced
# April 2018: Shortlist announced
# 14th-17th June 2018: Baillie Gifford Borders Book Festival, Melrose – Winner of Walter Scott Prize 2018 announced and presented
# more information on the website of the Walter Scott Prize
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Lovers, Archive S-T, Art & Literature News, Awards & Prizes, Literary Events, Sir Walter Scott, The Art of Reading
The Man Booker International Prize has revealed the ‘Man Booker Dozen’ of 13 novels in contention for the 2018 prize, which celebrates the finest works of translated fiction from around the world.
The 2018 longlist:
• Laurent Binet (France), Sam Taylor, The 7th Function of Language (Harvill Secker)
• Javier Cercas (Spain), Frank Wynne, The Impostor (MacLehose Press)
• Virginie Despentes (France), Frank Wynne, Vernon Subutex 1 (MacLehose Press)
• Jenny Erpenbeck (Germany), Susan Bernofsky, Go, Went, Gone (Portobello Books)
• Han Kang (South Korea), Deborah Smith, The White Book (Portobello Books)
• Ariana Harwicz (Argentina), Sarah Moses & Carolina Orloff, Die, My Love (Charco Press)
• László Krasznahorkai (Hungary), John Batki, Ottilie Mulzet & George Szirtes, The World Goes On (Tuskar Rock Press)
• Antonio Muñoz Molina (Spain), Camilo A. Ramirez, Like a Fading Shadow (Tuskar Rock Press)
• Christoph Ransmayr (Austria), Simon Pare, The Flying Mountain (Seagull Books)
• Ahmed Saadawi (Iraq), Jonathan Wright, Frankenstein in Baghdad (Oneworld)
• Olga Tokarczuk (Poland), Jennifer Croft, Flights (Fitzcarraldo Editions)
• Wu Ming-Yi (Taiwan), Darryl Sterk, The Stolen Bicycle (Text Publishing)
• Gabriela Ybarra (Spain), Natasha Wimmer, The Dinner Guest (Harvill Secker)
‘The longlist introduces a wealth of talent, a variety of forms and some writers little known in English before. It has great writing and translating energy and we hope readers take as much pleasure in discovering the work as we did.’
Lisa Appignanesi, chair of the 2018 judges
The prize is now awarded every year for a single book, which is translated into English and published in the UK. Both novels and short-story collections are eligible. The work of translators is equally rewarded, with the £50,000 prize divided between the author and the translator of the winning entry. In addition, each shortlisted author and translator will receive £1,000 each. The judges considered 108 books.
The longlist was selected by a panel of five judges, chaired by Lisa Appignanesi OBE, author and cultural commentator, with Michael Hofmann, poet, reviewer and translator from German; Hari Kunzru, author of five novels including The Impressionist and White Tears; Tim Martin, journalist and literary critic, and Helen Oyeyemi, author of novels, plays and short stories including The Icarus Girl.
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Bookstores, Art & Literature News, Awards & Prizes, Literary Events, The Art of Reading
Eine fundamentale Abrechnung mit dem Internet von einem der einflussreichsten Blogger der Republik
Ausgerechnet Schlecky Silberstein, Kultakteur in der Netzgemeinde, propagiert diesen Leitspruch: »Das Internet muss weg.« Der Blogger und Online Comedian kennt das Netz wie seine Westentasche. Und gerade deshalb warnt er davor. Dank Fake News, Filterblasen und Social Bots erlangen Konzerne, politische Entscheidungsträger und Kriminelle zunehmend Kontrolle über weite Teile der Menschheit. Schlecky Silberstein analysiert den »Daten-Kasino-Kapitalismus«, in dem unsere Daten als Handelsware gezielt eingesetzt werden, um unser Verhalten vorherzusagen und zu beeinflussen. Nicht nur Donald Trump wusste ihn auf seinem Weg zur Macht zu nutzen, auch unsere eigene Gesellschaft droht von programmierbaren Propaganda-Maschinen gelenkt zu werden. Können wir einen verantwortungsvollen Umgang mit dem Internet lernen oder hilft nur noch die sofortige Abschaltung?
Schlecky Silberstein, geboren 1981, ist einer der wichtigsten Blogger Deutschlands. Sein gleichnamiger Blog hat über 600.000 regelmäßige Leser, rund 130.000 folgen ihm auf Facebook. Die von ihm produzierte Comedy Show »Bohemian Browser Ballett« ist fester Bestandteil von »funk«, dem jungen Online-Medienangebot von ARD und ZDF. Schlecky Silberstein lebt in Berlin.
Schlecky Silberstein
Das Internet muss weg
Eine Abrechnung
Paperback,
Klappenbroschur,
272 Seiten,
13,5 x 21,5 cm,
16 s/w Abbildungen
ISBN: 978-3-8135-0794-2
€ 16,00
Verlag: Knaus
Erscheinungstermin: 5. März 2018
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive S-T, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, BOOKS. The final chapter?, PRESS & PUBLISHING
De vrachtwagen van grootvader Bernhard staat voor de deur te ronken.
Nee, Mels vergist zich. Het lawaai wordt gemaakt door de veegwagen van de gemeente die één keer per week, vroeg in de ochtend, de straatgoten reinigt. De zware motor laat het lichtmetalen rooster van de luchtafvoer van het toilet trillen.
Hij moet plassen, maar nu hij op de pot zit kan hij geen druk maken. Het lawaai in de straat maakt hem gespannen. Spanning die zijn blaas afsluit. Hij moet proberen aan aardige dingen te denken. Denken dat hij jong is. Dat hij over de Wijer heen kan pissen.
Denken dat de vrachtwagen van grootvader Bernhard door de straat rijdt. Dat hij vlug nog even naar de tuin loopt om te pissen, omdat hij de komende uren mee zal denderen in de cabine, van het ene boerenerf naar het andere.
Ton van Reen: Het diepste blauw (030)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Stories, - Het diepste blauw, Archive Q-R, Reen, Ton van
“Once upon a time, men, women and (secretly) children smoked.”
Following the success of Cataract, John Berger, one of the great soothsayers of seeing, joins forces again with Turkish illustrator Selcuk Demirel. This charming pictorial essay reflects on the cultural implications of smoking. A subtle and beautifully illustrated prose poem, Smoke lingers in the mind.
This charming illustrated work reflects on the cultural implications of smoking, and suggests, through a series of brilliantly inventive illustrations, that society’s attitude to smoke is both paradoxical and intolerant. It portrays a world in which smokers, banished from public places, must encounter one another as outlaws. Meanwhile, car exhausts and factory chimneys continue to pollute the atmosphere. Smoke is a beautifully illustrated prose poem that lingers in the mind.
“A cigarette is a breathing space. It makes a parenthesis. The time of a cigarette is a parenthesis, and if it is shared you are both in that parenthesis. It’s like a proscenium arch for a dialogue.” – John Berger (in interview)
In contemporary English letters John Berger seems to me peerless. Not since D. H. Lawrence has there been a writer who offers such attentiveness to the sensual world with responsiveness to the imperatives of conscience.
—Susan Sontag
In his ceaselessly inventive work, Selçuk often uses parts of the body in ways that are characteristically Turkish…as if the comedy of the human condition were there in the human body, in the melancholy of anatomy.
—John Berger, on Selçuk Demirel
Smoke
by John Berger (Author)
and Selcuk Demirel (Illustrator)
Hardcover, $18.95
Available in Hardcover on May 8, 2018
ISBN10 1910749478
ISBN13 9781910749470
From Notting Hill Editions
70 pages
new books
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive A-B, Archive A-B, Archive C-D, Art & Literature News, Illustrators, Illustration, John Berger, Susan Sontag
Toon Tellegen: ‘Iedereen bewonderde mijn broer, maar ik het meest van iedereen.’
Als kleine jongen keek Toon Tellegen op tegen zijn zes jaar oudere broer, die onverzettelijk was, alle regels aan zijn laars lapte en zijn eigen weg ging. Toen die broer in 2016 overleed, begon hij zijn herinneringen op te schrijven aan de tijd dat ze allebei nog thuis woonden. Zijn grote broer kon alles, hij durfde alles en vaak liep dat uit de hand.
Maar al berusten Tellegens kleurrijke herinneringen voor een groot deel op waarheid, zijn fantasie geeft de stoere heldendaden een nog absurdistischere wending. Moeten we al die heldendaden geloven? Ja, want als het niet echt gebeurd is, had het wel zo kúnnen gebeuren!
Net als in Een vorig leven roept Tellegen in De seringenboom de wereld van zijn jeugd op, en wekt hij die voorbije tijd tot leven in mooie, ontroerende en grappige verhalen.
Toon Tellegen (Brielle, 1941) is dichter, kinderboekenschrijver en schrijver van proza en toneel voor volwassenen.
Toon Tellegen
De seringenboom.
Herinneringen aan mijn broer
Uitgeverij Querido
Hardcover
ISBN: 9789021408897
Prijs: € 18,99
Publicatiedatum: 06-03-2018
new books
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive S-T, Archive S-T, Art & Literature News, Toon Tellegen
`Hé, zijn jullie potloodventers?’ roept grootvader Bernhard. Hij heeft hen betrapt als ze proberen om van de ene op de andere oever van de Wijer te pissen.
`Wie het verst kan’, roept Mels.
`Vroeger had ik zeker van jullie gewonnen’, lacht grootvader. `Als zeeman piste ik over de mast van het schip heen.’
`Was u dan dronken?’
`Aan boord doen ze de gekste dingen tegen de schele verveling. De stomste spelletjes. Als je maanden alleen water ziet, word je gek. Op een gegeven moment zie je meerminnen in de golven.’
`Die bestaan niet’, zegt Mels.
`O jawel, maar ze laten zich alleen zien aan wie van hen houdt.’
`Onzin.’
`Zou kunnen’, zegt grootvader. `Vroeger wist ik precies wat zin of onzin was, maar veel van wat vroeger zinnig leek, bleek later juist echte onzin te zijn.’
`Zoals wat?’
`Dat mensen hun hele leven werken bijvoorbeeld. Ik heb veel tijd verspild door te werken voor de fabriek. Vroeger liep hier een man rond in het dorp van wie ze zeiden dat hij maar half wijs was. Hij had geen fatsoenlijke broek aan zijn gat, maar hij liep de hele dag te fluiten. Hij is honderd geworden. Na zijn begrafenis hebben ze een stapel nieuwe broeken in zijn kast gevonden. Hij had van alles te veel. Wie hem in zijn afgedragen broek zag lopen, had medelijden met hem en gaf hem een nieuwe broek. En hij was nooit ziek omdat hij altijd buiten was. Achteraf bleek hij niet hálf wijs, maar héél wijs.’
`Zitten er ook meerminnen in de Wijer?’
`Dat weet je pas als je verliefd op ze wordt.’
`Hoe kan dat als je ze nooit ziet!’
`Je kunt over hen dromen. Dat is ook zoiets als verliefd zijn. Ze kunnen in je hoofd kijken. Misschien hebben ze naar jullie liggen kijken toen je over de Wijer heen stond te pissen. Nou, vergeet het dan maar.’
Met grootvader Bernhard gaan ze naar zijn molenhuis. Vroeger was het de molen van Maalderij Weduwe Hubben-Houba en Zoon.
Grootvader weet nog hoe ze bakken vis haalden uit de fuiken onder het rad. En hoe ze er in de winter schaatsten. Als de zon op het ijs vonkte, schaatsten de kinderen van de brug tot aan de bosrand en terug, pauzeerden bij de watermolen, warmden zich aan de buiskachel van de molenaarsweduwe, net zo lang tot ze van voren gloeiden en van achteren bevroren leken, en schaatsten dan weer heen en weer over de Wijer om hun kont te warmen aan de kou. ‘s Zomers zaten er nog blauwe ijsvogeltjes in de opstaande oevers ten noorden van de molen. En horden winterkoninkjes huisden onder de stropoppen van het molendak.
Lijsters zwierden rond en zwaluwen schoten als pijlen weg. Kauwen zaten als stille weduwnaars op het grasveld te treuren en Vlaamse gaaien stalen alles wat van andere vogels was. Zo veel vogels, en nog meer fretten, ratten, wezels en bunzings die van het gemorste graan van de molen leefden, of jacht maakten op de dieren die lui en vadsig waren, vetgemest door de overvloed bij de molen.
De molen was buiten gebruik geraakt toen dieselmotoren het waterrad vervingen en de firma een nieuwe molen liet bouwen, een eind van de Wijer vandaan. Met een enorme silo van meer dan dertig meter hoog die tussen het dorp en de rest van de wereld werd geplant. Later was het dorp ertegenaan gegroeid. De nieuwe maalderij was niet meer afhankelijk van de grillen van de Wijer, die in droge zomers te weinig water had om het rad te laten draaien, en in strenge winters stijf bevroren weigerde voor de molenaarsweduwe te werken.
Nadat de weduwe Hubben-Houba de molen verlaten had, was het bouwwerk in verval geraakt. Alleen de ratten en de duiven bleven in de molen huizen. De houten schoepen van het molenrad rotten weg. Na verloop van tijd was iedereen vergeten hoe het molenwerk bediend moest worden. De watermolen kwam alleen nog voor in het logo van de Firma J.J. Hubben en Zonen. Frits, de zoon van de weduwe, had de naam Houba weggehaald omdat hij het een idiote naam vond. Hubben-Houba, daar werd vaak om gelachen. Dat riepen ze naar een stier als ze hem ophitsten een koe te beklimmen. Het was weinig respectvol, vooral omdat toen al een groot aantal mensen uit het dorp in de fabriek van de weduwe Hubben-Houba hun brood verdiende.
Tot grootvader Bernhard in de molen ging wonen. Hij had het gebouw hersteld en het rad van nieuwe schoepen voorzien. Hij liet het draaien, alleen voor de lust van het draaien en om het warse molenwerk te bedienen, dat hij kon bespelen als een pianist zijn piano.
Thija is al bij het molenhuis. Ze is met de fiets gekomen.
Binnen ruikt het naar gehakt hout en jutezakken. In een weckfles op de schouw glinstert een zwarte adder. Zijn ogen vlammen op in het licht dat door de openstaande deur naar binnen valt. Hij wil naar buiten, maar zit voor altijd vast in de fles die de basis is van zijn doods bestaan.
`Hebt u geen kaarten van de zeeën die u bevaren hebt?’ vraagt Mels.
`Die heb ik niet nodig.’
`Grootvader Rudolf heeft kaarten van alle wereldzeeën.’
`Ik heb alle zeeën van de wereld in mijn hoofd. En mijn schip draag ik mee op mijn hart.’ Hij tilt zijn trui omhoog en laat het getatoeëerde schip op zijn borst zien, dat Mary heet, net als het meisje met blote borsten en lang zwart haar dat vanaf het rimpelende dek naar iemand zwaait.
`Ze zwaait niet naar u’, zegt Thija.
`Hoezo niet?’
`Ze staat met haar rug naar u toe.’
`Als ik in mijn blote bast voor de spiegel sta, zie ik haar naar mij zwaaien.’
`Hebt u een meisje gehad dat Mary heette?’ vraagt Tijger.
`Wel drie. In elke haven heten de meisjes Mary. Ze zijn genoemd naar Mare, de zee. Uit de zee komt alle leven voort. Daarom is het een mooie naam voor vrouwen.’
Nu snapt Mels waarom Mariakinderen altijd blauw dragen. Hij loopt in het diepe blauw van de zee. Dat voelt al heel wat beter.
`Was er een op wie u echt verliefd was?’
`Zeemansliefdes houden nooit stand.’ Grootvader lacht wat verlegen, alsof hij zich tegenover zijn kleinkinderen een beetje schaamt. `Die meisjes wisten ook dat de matrozen van wie ze een paar nachten hadden gehouden, waarschijnlijk nooit meer terugkeerden.’
`Is er niet één bij van wie u nog steeds houdt?’
`In China heb ik een meisje ontmoet van wie ik nog wel eens droom. Heb ik jullie het verhaal over mijn Chinese muts al verteld?’
`Nee.’
`Toen ik een keer door de stad Sjanghai liep, werd ik aangesproken door een meisje van een jaar of zestien. De manier waarop ze naar mij lachte, dat was iets heel moois. Ik kon haar niet verstaan, maar uit haar gebaren maakte ik op dat ze mijn hoed wilde hebben, in ruil voor haar zijden muts. Nou, ik vond het goed. We ruilden. Met mijn hoed naar mij zwaaiend liep ze weg. Ik zette haar muts op en ging verder. Het begon te regenen en ik moest nog zeker een uur lopen naar het schip. Maar het gekke was, het maakte me niet uit. Al regende het nog zo hard, ik floot en ik zong, de hele weg terug naar de haven. Het was een wondermuts. Vanaf toen heb ik hem elke keer als ik verdriet had opgezet. En altijd was ik dan direct weer vrolijk.’
Grootvader pakt een oude muts van de kapstok, een verfomfaaid ding van gerafelde zijde.
Mels zet hem op.
`Ik voel niks.’
`Het werkt alleen bij mij.’
`U lijkt een beetje op die man die half wijs leek’, zegt Thija bedachtzaam.
`Gelukkig maar’, lacht grootvader.
`Later ga ik ook varen’, zegt Tijger. `Ik wil de wereld zien.’
`Dat lijkt me een goed plan’, zegt grootvader. `De wereld zien, om wijs te worden. Mels, haal even een paar flessen bier uit de kelder.’
Heerlijk koel bier. Een fles voor grootvader en voor elk van hen een driekwart glas. Extra lekker omdat het eigenlijk niet hoort. En zeker voor Thija niet. Maar opa Bernhard heeft schijt aan alles wat hoort. Hij heeft de hele wereld gezien en toen hij terugkwam van zijn zeereizen is hij vrachtwagenchauffeur bij de meelfabriek geworden. Dertig jaar lang heeft Bernhard de silo van de Firma J.J. Hubben en Zonen vol geblazen met de oogst van de graanboeren.
Ton van Reen: Het diepste blauw (029)
wordt vervolgd
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Stories, - Het diepste blauw, Archive Q-R, Reen, Ton van
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature