Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
In this book, Gerald Janecek provides a comprehensive account of Moscow Conceptualist poetry and performance, arguably the most important development in the arts of the late Soviet period and yet one underappreciated in the West.
Such innovative poets as Vsevolod Nekrasov, Lev Rubinstein, and Dmitry Prigov are among the most prominent literary figures of Russia in the 1980s and 1990s, yet they are virtually unknown outside Russia. The same is true of the numerous active Russian performance art groups, especially the pioneering Collective Actions group, led by the brilliantly inventive Andrey Monastyrsky.
Everything Has Already Been Written strives to make Moscow Conceptualism more accessible, to break the language barrier and to foster understanding among an international readership by thoroughly discussing a broad range of specific works and theories. Janecek’s study is the first comprehensive analysis of Moscow Conceptualist poetry and theory, vital for an understanding of Russian culture in the post-Conceptualist era.
Gerald Janecek is professor emeritus of Russian and Eastern Studies at the University of Kentucky. He is the author of The Look of Russian Literature: Avant-Garde Visual Experiments, 1900-1930; ZAUM: The Transrational Poetry of Russian Futurism; and Sight and Sound Entwined: Studies of the New Russian Poetry.
Gerald Janecek (Author)
Everything Has Already Been Written
Moscow Conceptualist Poetry and Performance
Paper Text – $39.95
ISBN 978-0-8101-3901-5
Cloth Text – $120.00
ISBN 978-0-8101-3902-2
Publication Date: December 2018
Series: Studies in Russian Literature and Theory
Literature & Criticism
Russia Drama & Performance Studies
Page Count 312 pages
Northwestern University Press
new books
fleursdumal.nl magazine
More in: #More Poetry Archives, - Book News, - Bookstores, Archive I-J, Art & Literature News, Conceptual writing, EXPERIMENTAL POETRY, Performing arts, Visual & Concrete Poetry
The Electronic Literature Organization (ELO) holds its 2018 Conference and Festival, hosted by the Université du Québec à Montréal from 13 to 17 August 2018.
The Conference, the Festival and Exhibits will be held August 13th to 17th in downtown Montréal, Québec, Canada. Mind the Gap! will be bilingual, with both English and French tracks, showcasing Montreal’s important and dynamic local Québécois e-lit/digital arts community and extending a special welcome to e-lit’s global francophonie.
The aim of this conference is to think about e-lit in a digital culture. What is its relationship to current cultural practices and trends?
Two directions are proposed: explorations and interventions. The first direction features e-lit’s exploratory nature, its formal aspects, its use of technology, its renewal of narrative conventions, and at the same time its impact on literary theories and methodologies to renew themselves.
The second direction considers e-lit’s place in the public sphere, its relationship to digital and urban culture, to forms of conservation and presentation, and also to performance.
# more information on website ELO 2018 Mind The Gap!
ELO 2018 Mind The Gap!
13 – 17 August 2018
The Electronic Literature Organization (ELO) announces its 2018 Conference and Festival, hosted by the Université du Québec à Montréal.
fleursdumal.nl magazine
More in: #Archive A-Z Sound Poetry, #Archive Concrete & Visual Poetry, Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Literary Events, Visual & Concrete Poetry
Das Museum der zerbrochenen Beziehungen: Was von der Liebe übrig bleibt – Geschichten und Bilder.
Olinka und Dražen waren mal ein Paar. Irgendwann waren sie es aber nicht mehr. Zum Liebeskummer gesellte sich bei ihnen eine unangenehme Frage: Wer kriegt was?
Es gab Sachen, die eine Art Souvenir ihrer Beziehung waren, und da wurde es schwierig. Man will ja nichts im Regal haben, das einen jeden Tag an das Scheitern erinnert. Wegschmeißen? Geht nicht. Behalten? Würde das nicht immer wieder wehtun?
Die beiden fanden eine Lösung: Sie machten ein Museum auf.
Das Museum of Broken Relationships in Zagreb ist inzwischen weltbekannt. Mittlerweile zeigt es auch in einer Wanderausstellung rund um den Globus und einer Filiale in Los Angeles Relikte vergangenen Glücks und erzählt die dazugehörigen Geschichten.
Unter den Exponaten sind keine getrockneten Rosen, kaum Briefe. Kein Ring. Was von einer Beziehung übrig Draen Grubiic, Olinka Vitica blieb, ist beispielsweise ein türkisblauer Aschenbecher voller Zigarettenstummel.
Dazu schreibt die Person aus Köln, die ihn abgegeben hat: «Häufig wurde ich nachts wach und er lag nicht neben mir. Mein Ex-Freund fand oft keinen Schlaf, saß er stundenlang im Dunkeln auf dem Balkon, hörte Musik und rauchte. Nach unserer Trennung habe ich es nie geschafft, den Aschenbecher ein letztes Mal zu leeren, geschweige denn, ihn vom Balkon zu verbannen. Ich rauche nicht.» Die Geschichten zu den Exponaten liest man mit dem Gefühl, heimlich in fremden Tagebüchern zu blättern, doch man spürt, wie sich Neugier in Mitgefühl verwandelt. – Ein Geschenkbuch und Coffee-Table-Book der nie dagewesenen Art, mit vierfarbigen Fotos und ganz viel Herz.
Olinka Vištica und Dražen Grubišić, beide geboren im Jahr 1972, sind heute mit neuen Partnern glücklich. Vištica ist Unternehmerin. Sie hat eine eigene Produktionsfirma für Dokumentar- und Animationsfilme. Grubišić ist Grafiker und Produktionsdesigner.
Olinka Vištica, Dražen Grubišic:
Das Museum der zerbrochenen Beziehungen
Was von der Liebe übrig bleibt –
Geschichten und Bilder
Verlag: Rowohlt
Erscheinungstermin: 24.01.2018
128 Seiten
ISBN: 978-3-498-07068-7
Aus dem Englischen von Marcus Gärtner
Die Originalausgabe erschien 2017 unter dem Titel
«The Museum of Broken Relationships» bei
Grand Central Publ. Book/Hachette Book Group Inc., New York.
Deutsche Erstausgabe
1. Auflage Februar 2018
Copyright © 2018 by Rowohlt Verlag GmbH,
Reinbek bei Hamburg
Copyright © 2017 by Olinka Vištica & Dražen Grubišicc
Innengestaltung Daniel Sauthoff
Satz Abril OTF (InDesign) im Verlag und bei
Pinkuin Satz und Datentechnik, Berlin
Lithografie Cleeves Reprotechnik, Hamburg
Druck und Bindung CPI books GmbH, Leck, Germany
Hardcover €15,00
new books
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Book Stories, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Archive G-H, Archive U-V, Exhibition Archive, FDM Art Gallery, Spurensicherung
Collected & edited
by Erik Kessels
and Joep Eijkens
Thanks to Ria van Dijk
For 80 years Ria has been bang on target. To mark this impressive milestone ‘in almost every picture #7’ is being re-released this year in the form of a special anniversary edition with eight new shots and an exhibition in Tilburg.
Ria van Dijk shot her first photo at the Tilburg fair in 1936 when she was 16 years old. It started at in Ria’s hometown of Tilburg, but throughout the years she followed the fair from town to town. It became a tradition and Ria continued shooting (guns and photos) year after year. And the bullseye is that Ria kept every single photo as if they were her trophies.
In 2008 Erik Kessels and Joep Eijkens collected Ria’s photographs in the book ‘in almost every picture #7’. In 2016 Ria returns to the fair, she will shoot on July 22nd her 80th photo at the opening of the Tilburgse Kermis. For the occasion, KesselsKramer and City Marketing Tilburg publish this celebratory updated edition of In almost every picture #7.
Colour / black & white,
155 x 200 mm, 136 pages,
soft cover.
ISBN 978-90-704784-5-2
KesselsKramer Publishing, 24,95 Euro
# Website KesselsKramer Publishing
# Website Brabants Licht met foto’s en artikel van Joep Eijkens
fleursdumal.nl magazine
More in: - Objets Trouvés (Ready-Mades), Art & Literature News, Joep Eijkens, Joep Eijkens Photos, Photography, PRESS & PUBLISHING, Spurensicherung
WONDERBOX is een reizend museum, dat bestaat uit grote kijkdoos-vitrines die gevuld worden met verrassende combinaties van (kunst)voorwerpen uit de veelomvattende collectie van Lorenzetti uit Tilburg: kunst, design, fotografie en natuur.
De boxen van dit ‘WONDERBOX Museum’ komen als een verspreid mini-museum op allerlei plekken in de stad te staan: in ziekenhuizen en zorginstellingen, in wachtkamers en winkels, bij bedrijven en bibliotheken en mogelijk ook bij particulieren thuis.
Inmiddels hebben zich al een aantal locaties gemeld die belangstelling voor plaatsing tonen.
Naast deze ‘WONDERBOX Reizend Museum’ maakt de Tilburgse stichting Lorenzetti een variant voor het (basis)onderwijs, ‘WONDERBOX Op School’.
Daarbij komt een serie van tien Wonderboxen als een tijdelijk museum een aantal weken op een school te staan. Elke box heeft een thema en de leerlingen kunnen dan met het meegeleverd lespakket allerlei opdrachten doen. Aan deze vorm van ‘museum op school’ blijkt grote behoefte te zijn.
Een derde toepassing van de Wonderboxen gaat ‘WONDERBOX voor de Buurt’ heten. Hierbij komen Wonderboxen in buurt- en wijkcentra te staan, die door de buurtbewoners zelf gevuld gaan worden.
Cultuurparticipatie in optima forma: WONDERBOX is in alle opzichten uniek: het is zowel artistiek, cultuur-educatief als sociaal een innoverend project. Het is de bedoeling om in totaal een vijftigtal Wonderboxen te maken.
Wie ‘WONDERBOX’ mee mogelijk wil maken, kijkt op de website http://www.wonderbox.nu waar alle informatie staat, waar voorbeelden zijn te zien en waar je een filmpje kunt bekijken over de Wonderboxen.
# Nog meer informatie op de website van Stichting Lorenzetti
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Department of Curious Nature, DICTIONARY OF IDEAS, Exhibition Archive, The talk of the town, THEATRE, Visual & Concrete Poetry
tentoonstelling
van abbemuseum eindhoven
09/07/2016 – 15/01/2017
Guerrilla Girls 1985 – nu
Conservatoren: Christiane Berndes, Nina Svenson
kunst, feminisme en institutionale kritiek
De tentoonstelling Guerrilla Girls 1985-nu presenteert de ontstaansgeschiedenis van de activistische kunstenaarsgroep Guerrilla Girls en laat hun relevantie zien door de jaren heen en vandaag de dag.
Het uitgangspunt is de oprichting van de Guerrilla Girls in 1985. Dit gebeurde als reactie op een tentoonstelling An International Survey of Recent Painting and Sculpture die in 1984 plaatsvond in het MoMA. Deze tentoonstelling, samengesteld door curator Kynaston McShine, presenteerde werk van 169 kunstenaars. Slechts 13 hiervan waren vrouwelijk. De tentoonstelling pretendeerde een overzicht van de hedendaagse kunst te laten zien, maar liet vrouwelijke kunstenaars grotendeels buiten beschouwing. In reactie hierop volgde protest en de oprichting van de Guerrilla Girls. De Guerrilla Girls begonnen hun zogenaamde “weenie counts”; in de grote musea in New York telden ze het aantal mannelijke en vrouwelijke kunstenaars. Zo ontstonden hun posters die met data de representatie van vrouwen binnen de kunstwereld weergeven. 
In het eerste jaar richtten de Guerrilla Girls zich vooral op het aankaarten van de man-vrouw verhoudingen binnen de kunstwereld. In 1986 echter begonnen ze al zaken van raciale aard in hun werk te incorporeren. Later zien we dat zich dit ook uitbreidt naar ‘queer’-gerelateerde issues. De Guerrilla Girls brengen hun boodschap in hun posters vaak op een humoristische wijze. De meest bekende poster van de Guerrilla Girls is gemaakt in 1989 en stelt de vraag “Do women have to be naked to get into U.S. museums? Only 3 % of the artists in the Met. Museum are women, but 83 % of the nudes are female”.
De posters zijn uitgegeven in een portfolio die is aangekocht door het Van Abbemuseum.
Verbinding met De collectie nu en De jaren 80. Begin van het nu?
De presentatie is onderdeel van de tentoonstelling De collectie nu en is te zien op de eerste verdieping van de nieuwbouw waar kunst uit de jaren 1965-1985 wordt getoond. De oprichting van de Guerrilla Girls is een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van kunst, feminisme en institutionele kritiek. De presentatie haakt qua tijdbestek aan bij De Jaren 80. Begin van het nu?, te zien in de oudbouw van het museum.
Van Abbemuseum
Bilderdijklaan 10
5611 NH Eindhoven
Nederland
T: +31 40 238 1000
info@vanabbemuseum.nl
www.vanabbemuseum.nl
Openingstijden:
di t/m zo van 11:00 tot 17:00 uur, donderdag: 11:00 tot 21:00 uur.
Op dinsdag van 15:00 – 17:00 uur is het museum gratis te bezoeken.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, DICTIONARY OF IDEAS, Exhibition Archive, FDM Art Gallery, Feminism, MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, Sculpture, Urban Art, Visual & Concrete Poetry
The Museum of Everything
5 maart 2016 – 22 mei 2016
The Museum of Everything presenteert een groots en toonaangevend overzicht van meer dan honderd onafhankelijke en niet-academische kunstenaars uit de 19e, 20e en 21e eeuw van over de hele wereld. The Museum of Everything is befaamd om zijn krachtige en imposante installaties, waarin het werk wordt gepresenteerd van kunstenaars die opereren buiten het domein van de academische kunst, de officiële kunstgeschiedenis en haar logica en taal.
Ontdek de machtige sprookjespanorama’s van de conciërge Henry Darger uit Chicago, het droomuniversum van de Indiase wegenbouwer Nek Chand Saini, de torenhoge visioenen van de Chinese fabrieksarbeidster Guo Fengyi, en de grafische vertolkingen van de Afro-Amerikaanse Sam Doyle die een bron van inspiratie vormden voor Jean-Michel Basquiat.
De tentoonstelling omvat ook enkele van de al meer gevestigde namen die bekend werden door de kunstenaar Jean Dubuffet, zoals Augustin Lesage, mijnwerker en spiritist, en de anonieme sculpturen die we kennen als Les Barbus Müller. Meer recente ontdekkingen zijn de Roemeense straatcollages van Ion Bîrlădeanu en de Japanse worstelfanaat Tomoyuki Shinki. Ook Nederlandse kunstenaars komen aan bod, van de obsessieve biografische illustrator Willem van Genk tot opkomende persoonlijkheden als Marianne Schipaanboord en Paulus de Groot.
Bij een deel van de werken zijn korte films te zien en essays van internationaal bekende kunstenaars zoals John Baldessari, David Byrne, Marlene Dumas, Grayson Perry, Ed Ruscha en vele anderen. Het magazine Kunstschrift plaatst in een speciale thema-editie het fenomeen van de niet-academische kunst in een bredere historische context.
The Museum of Everything biedt geen alledaagse kennismaking met kunst. De indrukwekkende installaties van het reizende Museum, gecreëerd in samenwerking met de Oscargenomineerde productiedesigner Eve Stewart (o.a. Les Misérables) voeren de bezoeker mee in de persoonlijke wereld van onconventionele creatieve makers. Een wereld waar de gangbare regels van kunst worden vervangen door de beeldtaal van dromen, rituelen en details.
Gelijke rechten voor alle kunstenaars
De termen outsider art, art brut, naïeve – of primitieve kunst worden vaak gebruikt om het werk te beschrijven van kunstenaars die buiten het conventionele kunstcircuit creëren. The Museum of Everything hanteert geen van deze etiketten. Het geeft er de voorkeur aan deze individuele, niet academische kunstenaars te beschrijven als onontdekte, onbedoelde, ongetrainde, en niet geclassificeerde kunstenaars van de moderne tijd. Want het Museum of Everything is veel meer dan een rondreizende tentoonstelling. Het vormt de neerslag van een filosofisch pleidooi voor culturele gelijkheid. De Engelse oprichter van The Museum of Everything James Brett: “Het is onze taak om deze kunstenaars binnen de context van de kunst te plaatsen en ze niet buiten te sluiten als outsiders. Wij strijden voor het universele recht op vrije beeldende expressie… niet voor een kleine groep van uitverkorenen, maar voor iedereen!”
Voor het eerst te zien in Nederland
De laatste decennia toont de kunstwereld in Nederland toenemende belangstelling voor de buitengewone kunstenaars die onafhankelijk van het conventionele kunstcircuit opereren. Na baanbrekende tentoonstellingen in Parijs, Moskou, Venetië en Londen kan nu ook een breed publiek in de Kunsthal Rotterdam kennismaken met The Museum of Everything. De tentoonstelling kan zich meten met de meest belangwekkende shows van deze kunst in Europa, en is de eerste die dit werk op deze schaal toont in Nederland.
Een van de ruimtes is geheel gewijd aan het levenswerk van Henry Darger, de beroemdste onder de autodidactische ontdekkingen. Zijn monumentale illustraties worden voor het eerst gepresenteerd in de oorspronkelijke reeksen, een visuele verhaallijn die was vernietigd door het in delen verkopen van zijn boeken uit winstbejag.
Een tweede ruimte wordt gewijd aan een torenhoge corridor van geschilderde rollen door de Chinese fabrieksarbeidster Guo Fengyi. Deze visionaire kunstenaar zette haar creatieve energie in ter bestrijding van de slopende ziekte waaraan zij uiteindelijk bezweek. Maar haar legende leeft voort. In recente jaren is haar imposante oeuvre getoond in onder meer de Londense Hayward Gallery, de Carnegie International in Pittsburg en de Biennale van Venetië in 2013.
The Symposium of Everything
Op 16 en 17 april 2016 organiseert de Kunsthal Rotterdam ‘The Weekend of Everything’, met workshops, lezingen, rondleidingen, films, muziek en een open podium voor Do It Yourself kunst voor iedereen.
The Artists of Everything
The Museum of Everything presenteert werk van de kunstenaars Ion Bîrlădeanu, Morton Bartlett, James Castle, Henry Darger, Sam Doyle, William Edmondson, Guo Fengyi, Willem van Genk, Paulus de Groot, Paul Laffoley, Augustin Lesage, Aleksander Lobanov, Martín Ramírez, Vasilij Romanenkov, Nek Chand Saini, Marianne Schipaanboord, Tomoyuki Shinki, Marcel Storr, George Widener, Scottie Wilson en vele anderen.
Hoofdbegunstiger van The Museum of Everything: Dankzij de substantiële bijdrage van het Gieskes-Strijbis Fonds wordt middels ‘The Museum of Everything’ aandacht gegenereerd voor kunst die net buiten de radar van de kunstwereld valt. Hiermee bevordert en ondersteunt het fonds kunst en cultuur.
The Museum of Everything
www.musevery.com
The Movies of Everything
www.movevery.com
The Salon of Everything
www.salonevery.com
The Shop of Everything
www.shopevery.com
De Kunsthal
Museumpark
Westzeedijk 341
3015 AA Rotterdam
# meer info op website De Kunsthal Rotterdam
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Art Brut, Exhibition Archive, MUSEUM OF LOST CONCEPTS - invisible poetry, conceptual writing, spurensicherung, Outsider Art, Primitive Art, Sculpture, Visual & Concrete Poetry
Vrouwentongen even aan de kant
Je kunt er donder op zeggen dat deze foto in België gemaakt is. Kijk maar eens naar de rechterkant, naar de spitse bladeren van de Sanseveria, beter bekend als Vrouwentongen. Vraag me niet waarom zoveel Vrouwentongen onderdak krijgen bij onze zuiderburen. De tamelijk naargeestige planten zullen op zeker moment wel in de mode zijn geraakt en zijn nog altijd in tel.
Maar hier op de foto zijn ze kennelijk tijdelijk opzij gezet om plaats te maken voor een toneelstukje. Het gordijn boven de verwarming mocht blijven hangen, het paste eigenlijk heel mooi, zo’n effen achtergrond. En je sloot meteen nieuwsgierige blikken buiten. Dit stukje was alleen maar voor de gasten van het feest, op de eerste plaats natuurlijk de jarige. En je zou het zo niet zeggen, maar er werd veel gelachen, ome Jef en tante Clémentine hadden succes. “Maar allee, het zijn ook schoon kleedjes die ge gemaakt hebt”, vond Peetje. “En waar hedde dan die hoge hoed vandaan?”
Die hoge hoed deed later op de avond nog dienst tijdens een goochelact. Maar tegen die tijd was de fotograaf van het gezelschap allang door zijn filmrolletjes heen, helaas. En trouwens ook niet meer zo bekwaam om z’n toestel recht te houden.
Joep Eijkens
fleursdumal.nl digital magazine
More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Photography
Aardappelnood
Tilburger Kees Koster – ondermeer bekend van zijn pentekeningen van historische gebouwen en schilderachtige plekjes in Brabant en Zeeland. – zag in 1920 het eerste levenslicht in Rotterdam. Zijn vader verdiende de kost als koetsier van rijkelui in Wassenaar en werd de eerste chauffeur van de Rotterdamse reder Philippus van Ommeren. In die hoedanigheid was vader Koster soms dagen, zo niet weken lang van huis als zijn werkgever op reis ging.
Kees heeft nog diverse ansichtkaarten uit de jaren twintig bewaard die zijn vader dan naar zijn moeder schreef. Eén van die kaarten zien we hierboven. Hoe het met die twee hier gefotografeerde lieden zit, blijft vooralsnog de vraag. Of zou het komische tafereeltje – gezien de tekst – iets te maken hebben met minder vrolijk stemmende problemen van voedselgebrek en inflatie? Daar zal de heer Van Ommeren geen last van gehad hebben. En ook zijn chauffeur kreeg op tijd zijn natje en droogje. Die gebruikte de kaart enkel om zijn vrouw te melden dat ze weer gewisseld waren van hotel…
Joep Eijkens
PS Voor wie de tekst niet kan lezen, die luidt als volgt:
Zeg man, indien je nog hecht aan je leven,
Dan moet je me gauw je aardappeltjes geven.
In deez’ tijden heeft geld voor ons geen waarde
Wij vragen nog slechts naar de vruchten der aarde.
(eerder gepubliceerd op www.cubra.nl)
fleursdumal.nl magazine
More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Photography
Mitzy
Opeens keken me twee heldere ogen aan. Vanaf de bodem van een kartonnen doos.
Mitzy heette ze. En ze was in het gezelschap van een oude opa, een stuurs kijkend echtpaar en een communicantje. Allemaal ingelijste portretten. Alleen Mitzy moest het zonder lijst en glas stellen. Misschien dat ze daarom een wat vuilige vlek bij haar linkeroog had gekregen. Ze keek er niet minder vrolijk om. ‘Voor Riet en Christ’ had ze op haar foto geschreven. En daaronder even vlot haar naam.
Maar wie was Mitzy? Zeker, een artieste. Maar verder? Zou het Mitzy Tieland kunnen zijn? Die naam kom ik tegen in de levensloop van de uit Tilburg afkomstige Louis Dusée (1930-1999). Met ene Mitzy Tieland vormde Dusée ooit een duo voordat hij in 1962 bij Sleeswijk’s Snip en Snap Revue terecht kwam.
Maar was deze Mitzy niet al actief toen Louis nog in een korte broek rondliep? Haar haren en getekende wenkbrauwen doen in elk geval aan de jaren dertig denken. Of werd dat na de oorlog nog steeds mooi gevonden? In elk geval staat op de achterkant van de foto: Groningen October 1948.
Kunt u zich voorstellen dat ik Mitzy niet kon laten liggen in die kartonnen doos op de Tilburgse Meimarkt?
Joep Eijkens
PS De heer Mari Kant (www.theaterarchief.nl) meldde me nog dat Mitzy, in elk geval niet Mitzy Tieland is. ‘Mitzy Tieland is toevallig een vriendin van mij en ook komt ze veel voor in de archieven van ons Theaterarchief’, zo schreef hij. ‘Ik denk dat het Mitzy Smeenks is, maar pin me er niet op vast’.
(eerder gepubliceerd op www.cubra.nl)
fleursdumal.nl magazine
More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Photography
Verloren onschuld
Sommige foto’s hebben voor mij hun onschuld verloren, misschien wel voorgoed. En meestal ten onrechte. Zo kan ik foto’s van een misdienaar of een jongenskoor uit de jaren vijftig niet meer los zien van krantenartikelen over kindermisbruik in de katholieke kerk. En zo moest ik bij bijgaande, vooroorlogse foto al op het eerste gezicht denken aan Marietje Kessels, het Tilburgse meisje dat in 1900, elf jaar oud, verkracht en vermoord werd in de kerk van de Noordhoek.
Ik vond de foto onlangs op een boekenmarkt in Berlijn. Preciezer gezegd: het betrof een soort souvenirboekje met op de voorkant een met namaakzilver omlijst fotootje. Herzlichste Segenswünsche zur Konfirmation staat er onder, in eveneens zilverkleurige letters.
Aanvankelijk dacht ik dat ‘Konfirmation’ bij Duitse protestanten zoiets is als het Vormsel bij Nederlandse katholieken. Ik ben zelf ook gevormd, misschien nog wel door mgr. Bekkers. Een jaar of acht zal ik geweest zijn, maar ik kan me er niets meer van herinneren. Wel ken ik foto’s uit familiealbums waarop te zien is hoe een bisschop het voorhoofd van een kind zalft. Van Dale omschrijft ‘vormsel’ (zonder hoofdletter) als volgt: ‘(r.k.) sacrament waarin de gedoopte door de oplegging van de handen van de bisschop, de zalving en de heilige woorden de kracht ontvangt om het geloof standvastig te belijden, zowel inwendig als in uiterlijke levenswandel’.
Maar ‘Konfirmation’ is bij nader inzien toch iets anders. Duitslandweb.nl heeft het over ‘een bevestiging van het volwassen worden binnen de protestantse kerk’ rond het veertiende levensjaar. En duitslandforum.nl spreekt van een ‘Segnung’ die ‘den Übertritt ins kirchliche Erwachsenenalter (markiert)’.
Goed, terug naar onze foto. Waarschijnlijk ben ik bevooroordeeld maar Vormsel-foto’s komen bij mij gemoedelijker over, het lijkt eerder op een onderonsje tussen bisschop en kind. Hier echter krijgen de handen van de predikant iets bezwerends. Als iemand me gezegd had dat het om duiveluitdrijving ging, had ik het misschien wel geloofd al zou ik het wel vreemd hebben gevonden dat het meisje er zo rustig bijzat. Misschien wordt die akelige associatie ook gevoed door de brede, omlaaghangende mouwen van de pastor – ze doen me aan vleermuizen denken.
Ik pak een vergrootglas. Nu zie ik dat het meisje een boekje vasthoudt, een gebedenboekje wellicht. En vlak voor haar ligt een boeket bloemen, vermoedelijk witte rozen.
Binnenin het souvenirboekje waarop de foto bevestigd is, staat het volgende gedicht:
Gott segne Dich, der Dich bisher geleitet,
Des Guten Hüll’ und Füll’ um Dich gebreitet,
So gnadenvoll, so mild, so väterlich,
Gott segne Dich!
Dan kijk ik weer naar de foto en richt mijn vergrootglas op het gezichtje van het meisje. En echt, ik kan niet anders denken dan aan Marietje Kessels.
Joep Eijkens
(eerder gepubliceerd op www.cubra.nl)
fleursdumal.nl magazine
More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades)
Lentedansje
Op een prachtige voorjaarsochtend na een strenge winter die ver achter ons ligt, ging in een sanatorium te D. de deur open van de afdeling waar TBC-patiënten hun dagen sleten. Het eerste wat men zag waren de bleke botjes van een hand die naar buiten werd gestoken en begon te zwaaien. En het eerste wat men hoorde was het geluid van lachende vrouwen. De deur ging verder open en nu kwamen twee verpleegsters te voorschijn die tussen hen in een menselijk skelet droegen. Ze liepen ermee de tuin in en bij de lichtpaars bloeiende tulpenboom gekomen begonnen de drie zowaar te dansen. “Eindelijk lente”, zei dokter V. die vanaf zijn balkon mooi zicht had op het tafereeltje.
De afstand was te groot om een foto te nemen. Hij zou toch eens serieus werk moeten maken van een lens waarmee je stukken dichterbij je onderwerp kon komen. Maar kijk, ze liepen al weer terug en zuster P. zag hem nu ook op zijn balkon staan. “Leuk!”, riep hij nu. “Als jullie even wachten kom ik zo een foto van jullie maken.”
En hoewel de twee aanvankelijk licht protesteerden, stonden ze even later bereidwillig te poseren. “Alleen jammer van die uniformen”, dacht dokter V. voor hij afdrukte.
Joep Eijkens
(eerder gepubliceerd op www.cubra.nl)
fleursdumal.nl magazine
More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades)
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature