Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Stedelijk Museum Schiedam presenteert dit najaar Adya en Otto. Pioniers binnen de avant-garde, een tentoonstelling over het bijzondere leven en werk van het kunstenaarsechtpaar Otto van Rees (1884-1957) en Adya van Rees-Dutilh (1876-1959).
Ze zijn in hun vroege jaren, als pril gezin, omringd door bekende kunstenaars als Arp, Mondriaan en Picasso. In deze tijd leveren zij een unieke bijdrage aan beeldbepalende stromingen zoals dada en kubisme en het ontstaan van abstracte kunst. Adya en Otto waren al tijdens hun leven bekend in toonaangevende kringen van kenners en kunstenaars. Toch is hun werk nog relatief onbekend bij het grote publiek.
Als wegbereiders van de 20ste-eeuwse moderne kunst krijgen deze kunstenaars in Stedelijk Museum Schiedam alsnog een eerbetoon. Met ruim zeventig werken uit hun pionierende jaren is voor het eerst sinds bijna vijftig jaar een groot overzicht van Adya en Otto samen in een tentoonstelling te zien. Met speciale aandacht voor Adya, die als vrouwelijke kunstenaar in de door mannen gedomineerde kunstgeschiedenis van de twintigste eeuw niet de waardering heeft gekregen die ze verdient.
Adya Dutilh (1876 – 1959) en Otto van Rees (1884 – 1957) ontmoeten elkaar rond 1902 in Blaricum waar Otto’s vader een landbouwkolonie heeft gesticht. Adya is acht jaar ouder dan Otto en heeft gedegen teken- en schilderlessen gevolgd in Brussel. Otto maakt zijn HBS-opleiding niet af, maar krijgt wel schilderlessen. Op aanraden van kunstenaar Jan Toorop vertrekt Otto in 1904 naar Parijs, al snel gevolgd door Adya. Daar wonen ze, te midden van internationale avant-garde kunstenaars, in het ateliergebouw Bateau-Lavoir in Montmartre en later op diverse adressen in kunstenaarswijk Montparnasse.
Publicatie Otto & Adya. Pioniers binnen de avant-garde: Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie Otto & Adya van Rees. Pioniers binnen de avant-garde, van de auteur Irène Lesparre op initiatief van de Van Rees Stichting in samenwerking met Waanders Uitgevers. Het boek is gericht op de periode waarin het werk van zowel Otto als Adya een dynamische ontwikkeling naar abstractie doormaakt, voortkomend uit cloisonnisme, kubisme en dada. De aandacht die onder andere besteed wordt aan de reacties op hun werk door recensenten, publiek en kunstbroeders schept een duidelijk beeld van hun pionierspositie. Prijs €24,95.
Adya en Otto
Pioniers binnen de avant-garde
Stedelijk Museum Schiedam
28 september 2024 t/m 2 maart 2025
Stedelijk Museum Schiedam
Hoogstraat 112
3111 HL Schiedam
+31 (0)10 246 3666
info@stedelijkmuseumschiedam.nl
www.stedelijkmuseumschiedam.nl
• fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Bookstores, Adya & Otto van Rees, Archive Q-R, Art & Literature News, Dada, Dadaïsme, Exhibition Archive, Expressionism, Expressionisme, Kubisme, Modernisme
Nähe des Todes
O der Abend, der in die finsteren Dörfer
der Kindheit geht.
Der Weiher unter den Weiden
Füllt sich mit den verpesteten Seufzern
der Schwermut.
O der Wald, der leise
die braunen Augen senkt,
Da aus des Einsamen knöchernen Händen
Der Purpur seiner verzückten Tage hinsinkt.
O die Nähe des Todes. Laß uns beten.
Jn dieser Nacht lösen auf lauen Kissen
Vergilbt von Weihrauch sich der Liebenden
schmächtige Glieder.
Georg Trakl
(1887 – 1914)
Nähe des Todes
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive S-T, Archive S-T, Expressionisme, Trakl, Georg, Trakl, Georg
Der Dichter
Es neigte sich die Schar der jungen Knechte
Dem wirren Haar und dem zerschlißnen Rock.
Die Straße weiter taperte die Rechte,
Die Linke hielt sich krampfig fest am Stock.
Scham schlug ihm rot empor: er war betrunken
Und rang mit seinem Weg; und jäh erblaßt
War er im Rinnstein stolpernd hingesunken
Und raffte sich empor in wirrer Hast.
Da kam’s, daß er den Blick nach innen schlug,
Wo er, buntwechselnd wie Geleucht der Meere,
Wuchernder Blumen Fülle in sich trug.
Und atemraubend gab der süße, schwere
Duft seinem Sinn, der wie ein großer Falter
In ihre tiefen Rätselkelche sank,
Seltsamen Traum und schuf ihn zum Gestalter,
Der Lust und Qual in seine Lieder zwang.
So ging er, in sein Fühlen tief versunken,
Betäubt von Fiebern, Künder schwüler Nächte.
Man wich ihm schonend aus: er war betrunken.
Es neigte sich die Schar der jungen Knechte.
Hans Ehrenbaum-Degele
(1889 – 1915)
Der Dichter
Aus: Versensporn
•fleursdumal.nl magazine
More in: #Experimental Poetry Archive, *War Poetry Archive, - Archive Tombeau de la jeunesse, Archive E-F, Archive E-F, Expressionism, Expressionisme, Modernisme
Die Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen zeigt ab 2.9.2023 in einer umfassenden Ausstellung die Werke des Künstlers Chaïm Soutine (1893 – 1943, geb. in Smilovit- chi, gest. in Paris).
Dessen expressive Gemälde reflektieren sein Leben als jüdischer Emigrant und sind zugleich Zeugnisse einer Existenz am Rand der Gesellschaft. Die Ausstellung im K20 konzentriert sich mit rund 60 Gemälden bewusst auf die frühen Meisterwerke des Künstlers und legt ihren Fokus auf die Serien, die zwischen 1918 und 1928 entstanden sind. Die Ausstellung widmet sich auch der Entwurzelung des Menschen infolge von Flucht und Migration, die damals wie heute eine zutiefst prägende Erfahrung ist.
Die Gemälde Soutines sind Farbexplosionen und trotz aller widrigen Umstände Liebeserklärungen an das Leben und an die Menschen, die wie er auf der untersten Stufe der Gesellschaft stehen. Pagen, Zimmermädchen, Köche, Messdiener und Chorknaben sind seine Modelle. Mit ihnen, wie mit den Gemälden von wankenden Landschaften und geschlachteten Tieren schafft er prägnante Bilder für eine ganze Epoche. Einer Generation, die durch Krieg, soziale Missstände und den unerbittlichen Widerstreit religiöser und politischer Weltanschauungen gezeichnet ist. Die Menschen und Motive berühren zutiefst, weil ihre Verletzlichkeit den Existenzängsten unserer Zeit Ausdruck verleiht.
War Soutine durch sein Einzelgängertum zu Lebzeiten ein Spezialfall der Moderne, so wurde er nach seinem Tod gleichermaßen zum Urvater des Abstrakten Expressionismus und der Neuen Figuration erhoben. Nachfolgende Maler*innengenerationen verehrten ihn und beriefen sich auf ihn als Vorbild und Inspiration. Dazu gehörten Willem de Kooning, Jackson Pollock, Jean Dubuffet und vor allem Francis Bacon. Später kamen Georg Baselitz, Marlene Dumas, Anish Kapoor und andere dazu.
Katalog
Chaïm Soutine. Gegen den Strom
Herausgegeben von:
Susanne Gaensheimer und Susanne Meyer-Büser, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen
Texte von Claire Bernardi, Marta Dziewańska, Catherine Frèrejean, Sophie Krebs,
Susanne Meyer-Büser, Pascale Samuel
Hatje Cantz, Berlin
Deutsche Ausgabe
176 Seiten, Hardcover
Preis: 32 Euro
Chaïm Soutine. Gegen den Strom
K20 vom 2. September bis 14. Januar 2024
Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf
Website: https://www.kunstsammlung.de/de/soutine
• fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Bookstores, Archive S-T, Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Exhibition Archive, Expressionism, Expressionisme
Avondgeluiden
Er moeten witte hoeven achter de zoom staan
van de blauwe velden langs de maan
‘s avonds hoort gij aan de verre steenwegen
paardehoeven
dan hoort gij alles stille waan
van verre maanfonteinen zijpelt plots water
– gij hoort plots het zijpelen
van avondlik water –
de paarden drinken haastig
en hinniken
dan hoort men weer hun draven stalwaarts
.
Paul van Ostaijen
(1896 – 1928)
Avondgeluiden
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive O-P, Archive O-P, Expressionism, Expressionisme, Ostaijen, Paul van, Paul van Ostaijen, Paul van Ostaijen
Melopee
Voor Gaston Burssens
Onder de maan schuift de lange rivier
Over de lange rivier schuift moede de maan
Onder de maan op de lange rivier schuift de kano naar zee
Langs het hoogriet
langs de laagwei
schuift de kano naar zee
schuift met de schuivende maan de kano naar zee
Zo zijn ze gezellen naar zee de kano de maan en de man
Waarom schuiven de maan en de man getweeën gedwee naar de zee
.
Paul van Ostaijen
(1896 – 1928)
Melopee
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive O-P, Archive O-P, Expressionism, Expressionisme, Ostaijen, Paul van, Paul van Ostaijen, Paul van Ostaijen
Een schoon gezicht . . .
Een schoon gezicht heeft de dagblad-postiche
CREME LA NYMPHE
zij zou zeer schoon zijn indien
zij geen sproeten had
Hoe jammer wanneer een zo schone vrouw sproeten heeft
zomersproeten
zoals bij deze postiche het geval is
gebekt haar
de boog van de wenkbrauwen
en de lieve mond
en de volle wangen
en de kuiltjes
doch zoals gezegd
hoe jammer die zomersproeten
Nochtans heb je
CREME LA NYMPHE
hoofdapoteek bijhuizen overal verkrijgbaar
het jammer kan worden verwijderd
dank zij de hoofdapoteek en de bijhuizen
zijn er op de wereld geen sproeten meer
en u
allerschoonste met gekruld haar en verlokkelike lippen
u
die prijkt op de laatste bladzijde
van het laatste nieuws
kan ik beminnen
omdat gij dank de nimfezalf
voortaan zult zijn
zonder sproeten
of zomersproeten
Paul van Ostaijen
(1896 – 1928)
Een schoon gezicht . . .
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive O-P, Archive O-P, Expressionism, Expressionisme, Ostaijen, Paul van, Paul van Ostaijen
Jan Cremer (1940) schildert zijn avontuurlijke leven al zo’n 65 jaar met woorden en penselen.
Vanaf 1 juni wordt een grote selectie van monumentale zeegezichten die Cremer de afgelopen tien jaar heeft geschilderd, tentoongesteld in Museum JAN. Nooit eerder werden deze werken samengebracht in een tentoonstelling. “Cremer Noordwaarts 2010-2020” combineert deze recente doeken met zijn foto’s van reizen naar o.a. Mongolië en Groenland.
In zijn atelier in Umbrië legt Jan Cremer herinneringen vast aan de tijd dat hij de wereldzeeën naar het noorden bevoer. Cremer:
“Ik heb altijd naar de zee verlangd. Zelfs als kind. Ik zeilde en wilde weten wat er achter de horizon lag. Ik hou het meest van de storm. “
De reizen maakten een grote indruk op hem. Naast het fysiek zware werk, de schoonheid van de uitgestrekte watervlakte en de vrijheid die hij voelde, was er altijd de dreiging van het geweld van de natuur aan boord. Dit is te zien in zijn metershoge schilderijen. Meestal is er een heldere zee en een lucht daarboven, maar soms is er geen horizon, geen scheidslijn, zodat de doeken bijna abstract worden. Zelden is er een persoon of teken van menselijk leven op deze zeegezichten te zien.
Cremer maakt zijn olieverf zelf en brengt deze, net als in zijn vroege jaren, voor een groot deel aan op het linnen of de jute met bijvoorbeeld penselen, spatels en zijn handen. Zo beeldhouwt hij zijn golven en schuimkoppen tot driedimensionale vormen, die beweging en diepte suggereren. Als kijker word je meegezogen in de kolkende watermassa, Cremers zeegezichten zijn nooit rimpelig of glad, ze zijn woest en onrustig als de schilder en zijn leven zelf.
Museum JAN toont in de tentoonstelling ‘Cremer – Noordwaarts 2010-2020’ een ruime selectie monumentale zeegezichten die Jan Cremer in het afgelopen decennium schilderde.
“Ik sodemieter verf op een doek. Ik druip, spat, sla en schop. Ik vecht met verf. Soms win ik.”
Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus uitgegeven door Uitgeverij Waanders en de Kunst.
Cremer – Noordwaarts (2010-2020)
Zee-gezichten
Door Marieke Uildriks, Daan van Lent, Ralph Keuning
Sinds ongeveer 2005 schildert Jan Cremer zeegezichten. Als jonge matroos bevoer hij verschillende zeeën in het noorden van Europa. Die reizen maakten enorme indruk op hem.
Behalve het fysiek zware werk en de schoonheid van de uitgestrekte watervlakten, de vrijheid die hij voelde, was er aan boord ook altijd de dreiging van het geweld van de natuur. Dat is terug te zien in zijn onstuimige doeken. Cremer: ‘Ik heb altijd naar de zee verlangd. Als kind al. Ik heb gevaren en wilde weten wat er achter de horizon zat.’ Als kijker wordt je in de kolkende massa water gezogen, Cremers zeegezichten zijn nooit kabbelend of spiegelglad, ze zijn woest en onrustig als de schilder en zijn leven zelf.
24 x 29 vm
96 pagina’s
63 kleurillustraties
Paperback
Nederlands
ISBN 9789462622999
Inclusief tijdlijn Jan Cremer en tentoonstellingsoverzicht.
€ 19,95
Tentoonstelling Jan Cremer
t/m 25 oktober 2020
Museum JAN, Amstelveen
Museum JAN is een museum in Amstelveen voor beeldende kunst en blinkt uit in glaskunst. De eigen collectie bestaat uit unieke glasobjecten, bijeengebracht door de oprichter Jan van der Togt. Hij verzamelde internationale topkunst en zocht naar wat hem esthetisch boeide. Naast deze karaktervolle collectie biedt Museum JAN een breed en aansprekend tentoonstellingsprogramma.
Museum JAN
Dorpsstraat 50
1182 JE Amstelveen
info@museumjan.nl
+31 (0)20 641 5754
# Website Museum JAN: https://nl.museumjan.nl/
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Art & Literature News, Expressionisme, Jan Cremer, Jan Cremer, Natural history
George Grosz
Manchmal spielen bunte Tränen
In seinen äschernen Augen.
Aber immer begegnen ihm Totenwagen,
Die verscheuchen seine Libellen.
Er ist aberglaubig–
–Ward unter einem großen Stern geboren–
Seine Schrift regnet,
Seine Zeichnung: Trüber Buchstabe.
Wie lange im Fluß gelegen,
Blähen seine Menschen sich auf.
Mysteriöse Verlorene mit Quappenmmäulern
Und verfaulten Seelen.
Fünf träumende Totenfahrer
Sind seine silbernen Finger.
Aber nirgendwo ein Licht im verirrten Märchen
Und doch ist er ein Kind,
Der Held aus dem Lederstrumpf
Mit dem Indianerstamm auf Duzfuß.
Sonst haßt er alle Menschen,
Sie bringen ihm Unglück.
Aber Georg Grosz liebt sein Mißgeschick
Wie einen anhänglichen Feind.
Und seine Traurigkeit ist dionysisch,
Schwarzer Champagner seine Klage.
Er ist ein Meer mit verhängtem Mond,
Sein Gott ist nur scheintot.
Else Lasker-Schüler
(1869 – 1945)
George Grosz
aus: Die Kuppel. Paul Cassirer, Berlin 1920
• fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Archive K-L, Expressionism, Expressionisme, FDM in Berlin, Lasker-Schüler, Else
German Neo-Expressionist painter, sculptor and jazz drummer A.R. Penck has died in Zürich at the age of seventy seven. His German gallerist said the cause of his death was complications of a stroke.
Ralf Winkler, alias A. R. Penck, was born in Dresden, Germany. After failing admission to the fine-arts academies in Dresden and East Berlin, Penck worked for several years in a lot of jobs.
In the early 1970s he met with a group of neo-expressionist painters in Dresden. Penck became later one of the exponents of the new figuration alongside with Jörg Immendorff, Georg Baselitz and Markus Lüpertz. In the late 1970s he was shown in West Berlin and was seen as an exponent of free speech in the East. In the 1980s Penck’s work was shown by major museums and galleries in the western world.
Ralf Winkler, alias A. R. Penck, Mike Hammer, T. M., Mickey Spilane, Theodor Marx, “a. Y.” or just “Y” died last week in Zürich.
In Memoriam A. R. Penck (1939–2017)
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Exhibition Archive, Expressionisme, Galerie Deutschland, In Memoriam, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS
Onder de titels Wilden en Nieuwe Wilden presenteren Museum de Fundatie en het Groninger Museum tot en met 18 september 2016 een dubbeltentoonstelling gewijd aan het 20ste-eeuwse expressionisme in Duitsland. In Museum de Fundatie staat het expressionisme uit het begin van de eeuw centraal, het Groninger Museum toont het neo-expressionisme uit de jaren ’80. Meer dan een halve eeuw scheidt de beide bewegingen, toch is er bij alle verschillen een duidelijke gemene deler: artistieke vrijheid zonder compromis.
Artistieke conventies en academische regels werden ingeruild voor subjectieve ervaringen. In Duitsland manifesteerde het expressionisme zich aan het begin van de twintigste eeuw in het werk van leden van de kunstenaarsgroeperingen ‘Brücke’ en ‘Der Blaue Reiter’. Met hun compromisloze visie veranderden kunstenaars als Alexej von Jawlensky, Wassily Kandinsky, Emil Nolde, Ernst Ludwig Kirchner, August Macke, Franz Marc en Max Pechstein voorgoed het gezicht van de moderne kunst. De expositie WILDEN – Expressionisme van ‘Brücke’ & ‘Der Blaue Reiter’, toont met zo’n 100 werken het eerste grote museale overzicht in Nederland van Duitse expressionistische schilderkunst.
Niet de buitenwereld maar de binnenwereld, daar ging het de expressionisten om. Kunst als uitdrukking van emotie en innerlijke beleving.
De baanbrekende kunst van het expressionisme was de weerslag van sociale en wetenschappelijke veranderingen in de jaren vóór en vlak na de Eerste Wereldoorlog in Duitsland. De oprukkende industrialisering, de explosief groeiende steden, de ‘ontgoddelijking’ van de samenleving – “God is dood”, zei Nietzsche –, de ontdekking van het onderbewuste en de opkomst van de psychoanalyse, alsook de ontwikkeling van de kwantummechanica en relativiteitstheorie zetten het vertrouwde mens- en wereldbeeld op zijn kop. Oude zekerheden vielen weg en een nieuwe, grotendeels (nog) onbekende realiteit diende zich aan. De unieke positie van de mens in de schepping werd betwijfeld. De expressionistische kunstenaars keerden zich tegen het materialistische vooruitgangsdenken, dat vooral zakelijk en rationeel was. Zij richtten zich voortaan op de geestelijke wereld die achter de materie schuilging en wilden de band tussen mens en natuur herstellen.
De expressionisten stonden kritisch tegenover het onpersoonlijke stadsleven en verheerlijkten de eenvoud van het platteland. Zogenaamd primitieve volkeren werden als de ware erfgenamen van het verloren paradijs tot voorbeeld genomen, zowel in leven als in kunst. Geen materialisme en burgerlijkheid, maar originaliteit en echt contact. In artistieke zin was het expressionisme een reactie op het inmiddels als gezapig betitelde impressionisme, dat – letterlijk – oppervlakkig werd bevonden door zijn focus op de buitenkant van de wereld. Kunstenaars van ‘Brücke’ en ‘Der Blaue Reiter’, opgericht in respectievelijk in 1905 in Dresden en in 1911 in München, hielden zich juist bezig met het innerlijk en met de oorspronkelijke, geestelijke eenheid van mensen, dieren en planten. Zij wilden niet de optische realiteit weergeven, maar de subjectieve ervaring van de mens in zijn natuurlijke omgeving. Bevrijd van de noodzaak zich te houden aan de werkelijkheid zochten de Duitse expressionisten naar alternatieve methoden om hun visie uit te dragen. Ongekend felle kleuren en krachtige vormen werden de dragers van ideeën en emoties. Nolde, Kirchner, Pechstein en andere leden van ‘Brücke’ bleven bij alle stilering vasthouden aan de herkenbaarheid van hun onderwerpen. Leden van ‘Der Blaue Reiter’, met name Jawlensky en Kandinsky, voerden hun streven naar vergeestelijking daarentegen zo hoog op dat zij de materiële wereld oplosten in een volledig voorstellingsloos beeld. Zodoende stonden zij mede aan de basis van de abstracte kunst.
Wilden – Expressionisme
van ‘Brücke’ en ‘Der Blaue Reiter’
t/m 18 september 2016
Museum de Fundatie
Blijmarkt 20
8011 NE Zwolle
Telefoon: 0572 388188
info@museumdefundatie.nl
# meer info website museum de fundatie
fleursdumal.nl magazine
More in: *War Poetry Archive, Art & Literature News, Exhibition Archive, EXPERIMENTAL POETRY, Expressionism, Expressionisme, Galerie Deutschland, PRESS & PUBLISHING
Alida Pott (1888-1931)
Tentoonstelling Met avantgardistisch elan:
De Ploeg in Groningen
Tot en met 2 maart 2014 is in het Groninger Museum de tentoonstelling Met avantgardistisch elan: De Ploeg in Groningen te zien
De Ploeg is de naam van de Groninger kunstkring die in 1918 werd opgericht. Jan Altink bedacht de naam van de kunstenaarsbent: het kunstleven in Groningen zou volgens hem eens flink omgeploegd moeten worden, om vervolgens tot ontkieming te komen. De naam bleek goed gekozen: de kunstenaars legden in de daarop volgende jaren een avantgardistisch elan aan de dag en stonden open voor de verwerking van uiteenlopende nieuwe invloeden.
Onder aanvoering van Jan Wiegers, die gedurende een gezondheidskuur in Davos in Zwitserland bevriend was geraakt met Ernst Ludwig Kirchner, ontstond een schilderkunst die in hoge mate schatplichtig was aan het Duitse expressionisme. Nieuw was dat de schilders van De Ploeg het weidse Groninger landschap tot een belangrijk onderwerp van hun kunst maakten. Daarmee ontstonden de karakteristieke landschappen met hoge horizonten en in de verte verdwijnende wegen en sloten. In expressionistische kleuren en verftoetsen gaven zij uitdrukking aan de uitgestrektheid en ruigheid van het Groninger land.
Behalve het landschap vormden ook het stadsleven en het portret belangrijke schilderkunstige motieven binnen De Ploeg. Met de portretten die de leden van elkaar maakten, bracht men de vriendschapsbanden binnen de kunstenaarskring artistiek tot uitdrukking. Daarnaast kende de kunstkring een constructivistische richting.
De tentoonstelling laat werken zien van onder anderen Jan Altink (1885-1971), Wobbe Alkema (1900-1984), Jan Wiegers (1893-1959), Johan Dijkstra (1896-1978), Job Hansen (1899-1960), Ekke Kleima (1899-1958), George Martens (1894-1979), Alida Pott (1888-1931), Jan Gerrit Jordens (1883-1962), Jannes de Vries (1901-1986), Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945) en Jan van der Zee (1898-1988).
# Website Groninger Museum voor meer informatie
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, De Ploeg, Dutch Landscapes, Expressionisme, Hendrik Nicolaas Werkman
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature