Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Van de uitvinding van het wiel tot de raket: al van oudsher zoekt de mens manieren om de wereld om ons heen een beetje mooier of efficiënter te maken. Minstens zo interessant is de zoektocht die hieraan voorafgaat. Hier schuilt namelijk de verbeeldingskracht en is er nog volop ruimte om te dromen.
Beeldend kunstenaar Panamarenko (1940-2019) was op dit gebied een absolute grootmeester. Zijn krabbels, constructies en machines getuigen van een ontembare vindingrijkheid. Niet gericht op het resultaat, maar op de intentie. Met extra aandacht voor de schoonheid van de mislukking.
Het is een missie die nog altijd velen aanspreekt. Ook Johannes Langkamp (1985), Fillip Studios (Roos Meerman, 1991 en Tom Kortbeek, 1987), Stan Wannet (1977), Romy Joya Kuldip Singh (1993) en Wim Warrink (1983) zijn geïntrigeerd door het functioneren – of niet-functioneren – van de wereld om ons heen.
Wat zijn andere mogelijkheden van menselijke uitvindingen, als we verder kijken dan hun gebruikelijke toepassingen? En wanneer gaat de machine zijn eigen leven leiden?
Zo creëert Stan Wannet een ateliersetting waarin een mannetje (de kunstenaar zelf?) allerhande spullen ordent en er een levende figuur mee opbouwt. Wim Warrink zet de monumentale vloer uit 1888 op het spel: houden flinterdunne draadjes het gewicht van een enorme stempel?
In Kunst en vliegwerk vormt het gedachtengoed van Panamarenko het uitgangspunt voor een actuele groepstentoonstelling waarin de zwaartekracht wordt getart, dansende pennen een geheimschrift vastleggen, tandwielen dieren in beweging zetten en machines de museale villa tot leven laten komen. In De Gastenkamer presenteert de Osse Francisco Gomez de la Cruz zijn puzzelkistjes.
Kunst en vliegwerk
In het spoor van Panamarenko
11 september 2022 t/m 15 januari 2023
Museum Jan Cunen
Molenstraat 65
5341 GC Oss
Tel: +31 (0)412 798 000
Email: info@museumjancunen.nl
Website: Museum Jan Cunen Oss
• Afbeelding: Panamarenko, Pastille-Motor, 1991, hout, metaal en kunststof, collectie M HKA/Vlaamse Gemeenschap
• fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Exhibition Archive, Panamarenko
PANAMARENKO UNIVERSUM in M HKH Antwerpen
vr 3 oktober 2014 tot zo 22 februari 2015
Panamarenko Universum is de grote en eenmalige terugkeer van Panamarenko naar zijn geboortestad Antwerpen. Bijna tien jaar na de retrospectieve in het KMSK in Brussel, wijdt het M HKA een unieke overzichtstentoonstelling aan het oeuvre van Panamarenko.
Openingsprogramma op donderdag 2 oktober 2014
20:30: Officiële opening door Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur. Introductie van de tentoonstelling door Prof. dr. ir. Charles Hirsch, voorzitter Panamarenko Collectief
21:00: Receptie met DJ. Het museum sluit uitzonderlijk van 18:00 tot 20:30!
Panamarenko staat centraal in het kunstbeeld van het M HKA. Dat beeld vertrekt vanuit de avant-garde uit de jaren 1960, waarbij het lokale ook open en internationaal was. De centrale positie van Panamarenko voor het M HKA uit zich in het meest ambitieuze project van het museum uit het voorbije decennium: de renovatie en herinrichting van Panamarenko’s werkplaats in de Biekorfstraat, in de legendarische Antwerpse stadswijk Seefhoek. Sindsdien verwierf het M HKA ook het Panamarenko-archief van Paul Morrens. De tentoonstelling Panamarenko Universum is nu een volgende stap in dat duurzame engagement van een Antwerps museum voor een sleutelkunstenaar uit die stad. Waar de uitdaging in het tot een publiek monument maken van de Biekorfstraat lag in de complexiteit van de periferie van dit oeuvre, focust het M HKA met Panamarenko Universum nu op de kern ervan. Net zoals bij zo vele Vlaamse kunstenaars besteedde de kunstscène weinig energie aan het scheppen van een zingevend beeld rond Panamarenko’s oeuvre. Hij was vooral een ‘rare kwiet’ met magische sculpturen. De retrospectieve Panamarenko Universum wil niet zo veel mogelijk werken of materiaal verzamelen – het M HKA heeft hoe dan ook méér materiaal dan het kan tonen – maar zich wel afvragen welke werken in welke samenhang een ruggengraat voor Panamarenko’s oeuvre kunnen vormen. Voor het eerst wordt een thematische en chronologische structuur aangebracht in de veelheid aan tuigen en toestellen die Panamarenko tussen 1965 en 2005 maakte. Op die manier wil Panamarenko Universum een helder en tegelijk gevarieerd beeld neerzetten van Panamarenko’s indrukwekkende oeuvre.
Het M HKA presenteert dit overzicht als een ontdekkingstocht doorheen een mentaal universum, met een intieme kijk op het artistieke proces. De focus ligt op drie belangrijke facetten: werken, daden en denken. Op die manier laat Panamarenko Universum zien hoe en waarom Panamarenko vanaf de jaren zestig gestaag uitgroeide tot een icoon van de na-oorlogse Europese avant-garde. Naast topstukken zoals de duikboot Pahama, de Donderwolk en de legendarische Prova Car, bevat de tentoonstelling ruim veertig belangrijke sleutelwerken, aangevuld met tekeningen, objecten, maquettes en edities. Daarnaast is er ook aandacht voor Panamarenko’s happenings uit de jaren zestig, zijn natuurwetenschappelijke inzichten en zijn artistieke statements.
De museale presentatie – op de volledige gelijkvloerse verdieping van het M HKA – is opgebouwd rond zeven thematische clusters. Het concept en de scenografie zijn in overleg met een stuurgroep uitgewerkt door M HKA-medewerker Hans Willemse, in samenspraak met Panamarenko. De indeling van het oeuvre brengt tuigen en objecten samen die mentaal met elkaar verbonden zijn. Na de Happenings gaat het om Panamarenko’s Silent Objects uit de jaren zestig, de Fixed-Wings & Zeppelins uit de jaren zeventig, de gemotoriseerde toestellen onder de noemer Revolutions per Minute, de ruimtetuigen in de cluster Lift the Machine, de watertuigen met de titel Engineered to go to Sea, en ten slotte de robots en wandelende kippen, Servo-Robotica. Elke cluster bevat de meest representatieve toestellen en tekeningen binnen het genre, waardoor er een samenhangend maar tegelijk verscheiden geheel ontstaat.
Ter gelegenheid van de tentoonstelling verschijnt bij uitgeverij Ludion de gelijknamige catalogus Panamarenko Universum, die dezelfde indeling hanteert als de tentoonstelling. Alle afgebeelde werken worden toegelicht met kernachtige onderschriften en gedocumenteerd aan de hand van bijhorende schetsen, foto’s en documenten. Het boek bevat een voorzet van M HKA-directeur Bart De Baere, en twee essays over het oeuvre van Panamarenko van de Zweeds-Litouwse M HKA-curator Anders Kreuger en de Russisch-Italiaanse criticus Viktor Missiano. De teksten over de happenings zijn geschreven door Stefan Wauters en Paul Morrens, de onderschriften en de inleiding tot het oeuvre zijn van Hans Willemse. De catalogus bevat 200 pagina’s en wordt uitgegeven als hardcover met linnen rug, beschikbaar in Nederlands en Engels.
Parallel aan de tentoonstelling werkt het M HKA ook voort aan de digitale ontsluiting van Panamarenko’s oeuvre. Dit online platform, ondergebracht op ensembles.org, bevat nu 1.750 Panamarenko-gerelateerde items, en wordt nog steeds aangevuld en uitgebreid. De bezoeker kan het universum van Panamarenko verkennen aan de hand van werken, titels, theorieën, inspiratiebronnen, foto’s, films, documenten en correspondentie. Uiteraard is ook de volledige inventaris van het gerestaureerde Panamarenkohuis in de Biekorfstraat digitaal beschikbaar. Als ‘environment’ of ‘totaalkunstwerk’ behoort dit authentieke pand, samen met de ProvaCar, tot de absolute topstukken van het M HKA.
Met de tentoonstelling Panamarenko Universum eert het M HKA zijn belangrijkste referentiekunstenaar voor Antwerpen. Vanaf zijn eerste artistieke interventies in de vroege jaren zestig heeft Panamarenko, als boegbeeld van de avant-garde, de stad Antwerpen mee op de artistieke kaart gezet. Zijn oeuvre was de motor van een opgemerkte artistieke vernieuwing, waardoor Antwerpen de referentie werd voor de avant-garde in Noord-Europa. Het M HKA is diep geworteld in deze traditie, die tot vandaag de stad, haar bewoners en haar bezoekers weet te inspireren en te enthousiasmeren.
De tentoonstelling Panamarenko Universum is een coproductie met de stad Antwerpen en wordt georganiseerd in het kader van Antwerpen ‘14-‘18, het herdenkingsproject rond de Eerste Wereldoorlog.
M HKA – Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen
Leuvenstraat 32
2000 Antwerpen
www.muhka.be
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Historia Belgica, Panamarenko, Sculpture
ART COLOGNE 2011
45. Internationaler Kunstmarkt
13-17 April 2011
PANAMARENKO
For the 45th edition of ART COLOGNE (13-17.04.2011), the entire entrance hall will be dedicated to the work of Belgian Artist PANAMARENKO, providing a strong visual link and focus on the history of the fair and surrounding region.
Panamarenko was born as Henri Van Herweghen in 1940 in Antwerp (Belgium). Since 2002 he lives in Michelbeke, in the Flemish countryside. Panamarenko is without doubt THE foremost exponent of the contemporary Belgian art scene. He is one of the most evocative international contemporary artists of the past 50 years. His art appeals to both artists and art professionals and the general public. His unbridled imagination and his very poetic, almost anarchic vision on things are the building blocks of his artistic advocacy for unrestricted freedom of artistic and creative thinking which yielded a very varied and extensive body of works.
From the late 60’s, Panamarenko gained fame as the inventor and builder of fantastic aircrafts, powered and propelled by human power or through techniques inspired by the flight of insects. Around 1980, he focused on the possibilities of space travel using the magnetic fields between the celestial bodies. From ’84 onward, he created the so-called Backpacks for which he designed several compact engines and which were meant to enable man to fly; from ’88, he developed the autonomous stepping ‘chicken’ or Archaeoptherix. And in ’91 he introduced the flying car “K2 – The 7000-Meter-High Flying Jungle and Mountain Machine”, to name but a few examples.
The exhibition at ART COLOGNE brings some of Panamarenko’s most important works back to North Rhine-Westphalia, the region where, partly thanks to Joseph Beuys, his international career got started. Here, artworks such as “Helicopter” (1973-1986), “V1 Barada Jet” (1991), “Scotch Gambit” (1966-1999) and “Batopillo” (2005) represent both a historical cross section and a brief but exemplary summary of the versatile and imaginative works of the Antwerp artist.
45. ART COLOGNE
April 13-17, 2011
fleursdumal.nl magazine
More in: Exhibition Archive, Historia Belgica, Panamarenko
MUSEUM KRÖLLER-MÜLLER: HET MUSEUM
(Nationaal Park De Hoge Veluwe – Otterlo)
De verzameling van het museum is opgebouwd rond de omvangrijke collectie werken van Vincent van Gogh, één van de meest indrukwekkende overzichten van zijn oeuvre. Ook George Seurat, Pablo Picasso, Fernand Léger, Piet Mondriaan en veel andere kunstenaars zijn met belangrijke schilderijen vertegenwoordigd.
Vanaf 1961 neemt ook de beeldentuin een belangrijke plek in. Hier wordt een unieke collectie sculpturen getoond. De beeldentuin geeft een overzicht van de ontwikkelingen in de beeldhouwkunst vanaf de 19e eeuw tot heden. Een wandeling door de beeldentuin van 25 hectare is een ware ontdekkingstocht. Op soms onverwachte plekken staat hier een unieke verzameling met onder andere beelden van Auguste Rodin, Henry Moore, Barbara Hepworth, Richard Serra en Jean Dubuffet. Twee paviljoens uit de jaren ’60 van Aldo van Eyck en Gerrit Rietveld sieren de tuin: juweeltjes uit de jaren ’60 die hier opnieuw een plaats hebben gekregen. De tuin is het hele jaar open en ademt ieder seizoen een andere sfeer.
Museumcollectie Museum Kröller-Müller
Het Museum Kröller-Müller herbergt een wereldberoemde collectie schilderijen en tekeningen van Vincent van Gogh. Daarnaast is er een belangrijke collectie moderne en hedendaagse kunst waaronder ruim 400 werken (internationale avantgarde uit de jaren ’60 tot heden) uit de voormalige collectie Visser. Waaronder werken van Anselm Kiefer, Richard Long en Ellsworth Kelly.
In 2005 werd een legaat, bestaande uit 28 werken uit de nalatenschap van Rudi van Deventer aanvaard.
Verder zijn er werken van onder meer:Hans Baldung Grien, Rudolf Belling, Joseph Beuys, Constantin Brâncuşi, Lucas Cranach de Oude, Pieter Claesz ,Theo van Doesburg, James Ensor, Juan Gris, Isaac Israëls, Bart van der Leck, Fernand Léger, Marino Marini, Piet Mondriaan, Pablo Picasso, Odilon Redon, Kurt Schwitters, Georges Seurat, Charley Toorop, Jan Toorop en herman de vries.
Kröller-Müller Museum
Houtkampweg 6
6731 AW Otterlo
• photos fleursdumalmagazine
More in: Architecture, Art Criticism, Design, Eva Hesse, Exhibition Archive, FDM Art Gallery, Gerrit Rietveld, herman de vries, Jan Schoonhoven, Jean Tinguely & Niki de Saint Phalle, Joseph Beuys, Karel Appel, Kurt Schwitters, Land Art, Marcel Broodthaers, Pablo Picasso, Panamarenko, Piet Mondriaan, Richard Long, Theo van Doesburg, Vincent van Gogh, Yves Klein
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature