Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Ongekend ontroerend, dat is De dieren in mij, de eerste dichtbundel van Delphine Lecompte. Ze kreeg er de C. Buddingh’-prijs voor.
Hier toonde iemand zich even strijdbaar als kwetsbaar met gedichten die een diepe indruk achterlaten. Zo anders van toon dan haar gevierde, exuberante recente werk. De dieren in mij is een bundel die een plaats afdwingt in de kast en het hart van iedere poëzieliefhebber. Het is Lecompte zonder opsmuk. Ook dan is haar werk beeldschoon.
Delphine Lecompte (1978) debuteerde in 2004 in het Engels met de roman Kittens in the Boiler, daarna schakelde ze over naar gedichten in haar moedertaal. Voor haar debuutbundel De dieren in mij (2009) ontving ze de C. Buddingh’-prijs en de Prijs voor Letterkunde van de Provincie West-Vlaanderen. In 2015 verscheen Dichter, bokser, koningsdochter, dat genomineerd werd voor de VSB Poëzieprijs. Voor The Best of Delphine Lecompte (2018) selecteerde ze zelf de greatest hits uit haar rijke oeuvre, dat met Vrolijke verwoesting (2019) negen dichtbundels omvat. In 2020 maakte Lecompte haar debuut als prozaïste met Beschermvrouwe van de verschoppelingen. In oktober 2021 verscheen Beschermvrouwe van de verschoppelingen II, waarin de waanzin andermaal welig tiert en dat naar eigen zeggen dubbel zo goed is. In 2022 verscheen het derde deel.
De dieren in mij
Door Delphine Lecompte
ISBN: 9789403180410
NUR: 306
Type: Paperback
Uitgever: De Bezige Bij
Verschijningsdatum: 15-09-2022
Prijs: 21,99 euro
• fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Bookstores, Archive K-L, Archive K-L, Buddingh', Cees, Lecompte, Delphine
Maxime Garcia Diaz, Ferdy Karto,
Nisrine Mbarki & Esohe Weyden
Genomineerd voor de 35ste C. Buddingh’-prijs (2022)
De jury van de C. Buddingh’-prijs 2022 nomineert de poëziedebuten van Maxime Garcia Diaz, Ferdy Karto, Nisrine Mbarki en Esohe Weyden voor de 35ste editie van de C. Buddingh’-prijs, Poetry Internationals jaarlijkse prijs voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut. De juryleden Daan Doesborgh, Jelle Van Riet en Michael Tedja selecteerden deze vier kanshebbers uit de rijke oogst van 26 ingezonden debuutbundels.
De winnaar van de C. Buddingh’-prijs 2022 wordt op zondag 12 juni a.s. bekend gemaakt tijdens De STAAT van de POËZIE op het 52ste Poetry International Festival Rotterdam. Poetry International presenteert op weg naar de uitreiking verschillende evenementen rondom de genomineerde bundels en dichters, zoals de C. Buddingh’-Online Leesclub met Ingmar Heytze.
De jury van de C. Buddingh’-prijs 2022 nomineert de poëziedebuten van Maxime Garcia Diaz, Ferdy Karto, Nisrine Mbarki en Esohe Weyden voor de 35ste editie van de C. Buddingh’-prijs, Poetry Internationals jaarlijkse prijs voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut.
De juryleden Daan Doesborgh, Jelle Van Riet en Michael Tedja selecteerden deze vier kanshebbers uit de rijke oogst van 26 ingezonden debuutbundels.
De winnaar van de C. Buddingh’-prijs 2022 wordt op zondag 12 juni a.s. bekend gemaakt tijdens De STAAT van de POËZIE op het 52ste Poetry International Festival Rotterdam. Poetry International presenteert op weg naar de uitreiking verschillende evenementen rondom de genomineerde bundels en dichters, zoals de C. Buddingh’-Online Leesclub met Ingmar Heytze.
Meer over de C. Buddingh’prijs:
https://www.poetryinternational.com/nl/c-buddingh/c-buddingh-prijs
• fleursdumal.nl magazine
More in: AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Buddingh', Cees, Literary Events, Poetry International, STREET POETRY
Poetry International heeft 11 juni tijdens het Poetry International Festival de C. Buddingh’-prijs 2021 toegekend aan de Nederlandse dichter Wout Waanders, voor zijn poëziedebuut Parkplan, een uitgave van De Harmonie. In toegankelijke verzen komt het leven van alledag aan bod: soms grappig, dan weer keihard.
Per gedicht weet je niet wat je kan verwachten: of het start absurd, en dan gaat het over iets wezenlijks zoals ziek zijn en verdwijnen, of het begint heel serieus over hoe een relatie in de slop zit en wordt uiteindelijk weer licht.
Dit jaar vond de ontknoping van de C. Buddingh’-prijs zowel in de zaal in LantarenVenster in Rotterdam als online plaats.
Ook de dichters Schiavone, René Smeets en Dorien de Wit maakten met hun debuut kans op de prijs.
De jury bestond uit Ellen Deckwitz (voorzitter), Mylo Freeman en Ilke Froyen.
De jury: “Parkplan is een zeer consistente bundel die handelt over de worsteling die het bestaan is, en hoe we daar met onze dagelijkse kleine onderhandelingen toch een kloppend geheel van proberen te maken.” Wout Waanders draait de realiteit een kwartslag, maar net genoeg om er helemaal in mee te gaan. Je stapt naar binnen en alles lijkt volkomen vanzelfsprekend:
Op een onbewaakt ogenblik
was er een meisje in mijn
rabarberlimonade gesprongen.
34e C. Buddingh’-prijs 2021
Voor de 34ste editie van de C. Buddingh’-prijs werden 25 poëziedebuten ingezonden. De jury prees het gemiddeld hoge niveau van de poëzie-eerstelingen. “Er werd intelligent geënjambeerd, de slimme intertekstualiteiten vlogen je om de ogen en aan ieder detail, van titel tot vormgeving, van pagina-opmaak tot kleurstelling, was aandacht besteed”, aldus de jury. “Er was een aantal waaruit niet alleen technisch, maar ook empathisch vernuft sprak. De bereidwilligheid om alleen te willen plezieren, maar ook om een statement in te nemen van wat poëzie vermag. Deze overtuigden door de eigen stem, doordat ze het risico durfden te nemen de lezer voor het hoofd te stoten, buiten de gebaande paden van de dichtkunst te willen gaan.”
Met de jaarlijkse uitreiking van de C. Buddingh’-prijs beoogt Poetry International sinds 1988 meer aandacht te genereren voor de meest talentvolle nieuwe stemmen in de Nederlandstalige poëzie. Voor menig dichter van naam was de C. Buddingh’-prijs de eerste belangrijke trofee die in de wacht werd gesleept. Joke van Leeuwen, Ilja Leonard Pfeijffer en Anna Enquist, of recenter Lieke Marsman, Ellen Deckwitz, Marieke Lucas Rijneveld en Radna Fabias en Roberta Petzoldt wonnen de prijs. In 2020 ging de prijs naar de Vlaamse dichter Jens Meijen.
• Wout Waanders wint 34e C. Buddingh’-prijs 2021
• Parkplan beste poëziedebuut van het jaar
• 25 ingezonden debuutbundels
• fleursdumal.nl magazine
More in: #Modern Poetry Archive, - Book News, Archive A-B, Archive W-X, Awards & Prizes, Buddingh', Cees, Conceptual writing, Marsman, Lieke, Poetry International, Rijneveld, Marieke Lucas
De C. Buddingh’-prijs 2018 is toegekend aan Radna Fabias. De jury riep haar bundel ‘Habitus’ uit tot beste Nederlandstalige poëziedebuut van het jaar.
Met de woorden ‘Een wonderlijk ongeëvenaard geval, dat de jury vloeibaar maakt, morsend en gehoorzamend aan haar zwaartekracht,’ maakte juryvoorzitter Jeroen Dera de winnende bundel bekend tijdens ‘De staat van de poëzie’, een avond over de laatste ontwikkelingen in de Nederlandstalige poézie op het 49e Poetry International Festival.
‘Er gebeurt iets in de Nederlandstalige poëzie’, aldus de jury, wat zeker ook te danken is aan de dichters Dean Bowen, Elisabeth Tonnard en Arno Van Vlierberghe die met hun bundels ‘Bokman’, ‘Voor het ideaal, lees de schaal’ en ‘Vloekschrift’ ook kans maakten op de dertigste editie van de debuutprijs. Naast Jeroen Dera zaten Charlotte Van den Broeck en Antoine de Kom in de jury.
Radna Fabias is geboren en getogen op de Nederlandse Antillen en studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.
“ik krijg
vijf trucs om gokkasten te laten betalen
een simpele manier om geld te maken
acht manieren om de man thuis te houden waaronder
vier brouwsels voor een strakkere kut”,
schrijft ze in ‘Habitus’. ‘Met overdonderde kracht sleurt ze de lezer mee in een broeierig tussengebied,’ aldus de jury. ‘Een subversieve stem die afkomst, bestemming, lichaam en perspectief te lijf gaat en daarbij zichzelf en de ander niet spaart, Deze poëzie is vlezig, goddelijk vunzig soms – en breekt de Hollandse dichtkunst weergaloos open, rekent af met het veilige vers. ‘Habitus’ zindert.
Het is moeilijk te zeggen wat het meest beklemt in deze bundel: het tropische eiland, het Nederlands waar de ik-figuur naartoe reist, of de categorieën die afkomst en bestemming projecteren op het lyrische ik. Fabias maakt deze beklemming voelbaar en tegelijkertijd gooit ze geijkte opposities als ‘wit’-‘zwart’, ‘man’-‘vrouw’, ‘ik’-‘ander’ open door ingenieus gebruik te maken van een cameramatige, maar uitgesproken lyrische stem die alle perspectieven opentrekt en het niet schuwt om zichzelf en de ander op het spel te zetten.’
Hoewel het aantal van 21 ingezonden debuten kwantitatief niet uitzonderlijk kan worden genoemd gaf de jury uiting aan het gevoel dat dit toch zeker een zeer bijzonder Buddingh’-jaar is.
‘Er gebeurt iets in de Nederlandstalige poëzie,’ zo meent de jury. In drieën valt op hoe op inhoudelijk vlak de combinatie van experiment en engagement overheerst, hoe de zoektocht naar een expliciet politiek ik centraal staat – een ik dat de verhouding zoekt tot de gemeenschap maar daarbij vooral de notie ‘gemeenschap’ problematiseert – en hoe de poëzie waarin dit allemaal gebeurt opvallend vaak verschijnt bij kleinere uitgeverijen.
De jury acht de kans groot dat het de uitgeverijen aan de rand van het literaire veld zijn die dit nieuwe geluid in de poëzie mogelijk maken.
Sinds 1988 wordt op initiatief van Poetry International ieder jaar de C. Buddingh’-Prijs uitgereikt aan de schrijver of schrijfster van het beste Nederlandstalige poëziedebuut. Met de prijs beoogt Poetry International meer aandacht te genereren voor talentvolle nieuwe stemmen in de Nederlandstalige poëzie.
Voor menig dichter van naam was de C. Buddingh’-Prijs de eerste belangrijke trofee die in de wacht werd gesleept. Joke van Leeuwen, Tonnus Oosterhoff, Ilja Leonard Pfeijffer en Anna Enquist, of recenter Lieke Marsman, Ellen Deckwitz, Maarten van der Graaff en Marieke Lucas Rijneveld behoren tot de laureaten.
Titel: Habitus
Auteur: Radna Fabias
Uitgever: de Arbeiderspers
Taal: Nederlands
ISBN10 9029523808
ISBN13 9789029523806
Februari 2018
Afmetingen 11x205x169 mm
Verschijningsdatum: 20-02-2018
Paperback
120 pagina’s
Prijs: € 19,99
NUR: 306
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive E-F, Art & Literature News, Awards & Prizes, Buddingh', Cees, Marsman, Lieke, Poetry International, Rijneveld, Marieke Lucas
C. (Kees) Buddingh’ (1918-1985) mag gerekend worden tot de populairste schrijvers van zijn generatie.
Met zijn Gorgelrijmen verwierf hij al in de jaren veertig en vijftig zijn eerste bekendheid: ‘De blauwbilgorgel’ is zelfs klassiek geworden.
Dankzij zijn droge humor en karakteristieke stemgeluid was hij een opvallende verschijning tijdens Nederlands eerste grote dichtersmanifestatie Poëzie in Carré (1966).
Naast zijn dichterschap beoefende Buddingh’ alle denkbare literaire genres, van detectiveroman tot literaire essayistiek. Voor de bundel ‘Het houdt op met zachtjes regenen’ kreeg hij in 1976 de Jan Campertprijs.
Wim Huijser
Dichter bij Dordt
biografie van C. Buddingh’
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar 2015
gebonden, 410 pagina’s
ISBN 9789038899930, verkoopprijs € 34,99
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive A-B, BIOGRAPHY, Buddingh', Cees
Lieke Marsman wint C.Buddingh’-prijs 2011
De winnaar van de C. Buddingh’-prijs 2011, de belangrijkste debuutprijs voor Nederlandstalige poëzie werd gisteren op het Poetry International Festival overhandigd aan Lieke Marsman. De dichteres kreeg de prijs voor haar debuutbundel Wat ik mijzelf graag voorhoud (verschenen bij uitgeverij Van Oorschot):
‘Marsmans gedichten hebben iets van onvoorspelbaar meanderende beken, draaikolken en taalwoelingen, waarbij je telkens even een glimp opvangt van de formidabele vis die hier in en uit het water springt’, schrijft de jury, die Wat ik mijzelf graag voorhoud leest als een ontdekking door de dichter van de eigen stem en het dichterschap.
Aan de C. Buddingh’-prijs is een geldbedrag van € 1.200,- verbonden.
Jarig
“Ik dacht dat ik mezelf een boek ging geven,
maar het werd een plant
Ik had geen plaats voor een plant,
want ik had er al veel te lang aan gedacht
Soms word ik ‘s nachts wakker en kijk of mijn buik nog plat is
meestal is het te donker om iets te zien
Dat is niet gek, het is nacht
Meestal is mijn buik vol
Zo vol als een buik nadat ik cake heb gegeten
Cake, mijn hele verjaardag lang”
Lieke Marsman: Wat ik mijzelf graag voorhoud
Uitg. Van oorschot Amsterdam
ISBN 9789028241534 – paperback, € 14,50
fleursdumal.nl magazine
17-06-2011
More in: Archive M-N, Buddingh', Cees, Poetry International
Uitreiking C.Buddingh’-prijs 2011
tijdens Poetry International Festival
De C. Buddingh’-prijs voor Nieuwe Nederlandstalige Poëzie, groot 1.200 euro, wordt sinds 1988 door een jaarlijks wisselende jury toegekend aan het beste poëziedebuut van het voorgaande jaar. De prijs is bedoeld als een stimulans voor beginnende dichters en biedt een gelegenheid meer aandacht te genereren voor hun werk. De prijs wordt uitgereikt tijdens het Poetry International Festival. Tijdens dit programma, op donderdag 16 juni 2011, lezen genomineerden voor uit hun bundel en wordt de uiteindelijke winnaar bekendgemaakt en gehuldigd.
De jury van de C. Buddingh’-prijs 2011, bestaande uit Anja de Feijter, Maarten Elzinga en Koen Stassijns, heeft de volgende vier dichters voor hun debuutbundel genomineerd:
Y.M. Dangre
Meisje dat ik nog moet
verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij Antwerpen
Y.M. Dangre
De derde eenzaamheid..
De dichter is een kant, een donkere
Helft van de mensheid waar het schijndood
En zondagse vernieling regent, waar de wolken smelten
Tussen de uitgelezen tanden van zijn weemoed.
Een schaduwland is hij, een knokig kroondomein
Van raadsels en te lang bewaarde mythes
Over witte zonnen die niemand meer bezoekt
En in wier stralen hij groeiend dakloos is.
Hij is als vanouds die kant, dat land
Van schuimende sterrenbeelden en echo’s te groot
Voor het vergeelde gras en de trouwe grafzerken
Van zijn keel. Hij dobbert rond in wanklank
Stoffig van alle seizoenen en eindigt megalomaan
Onbewoond.
Dennis Gaens
Ik en mijn mensen
verschenen bij uitgeverij Van Gennep
Dennis Gaens
Er zijn tijden
Er zijn tijden dat we ons willen vastketenen
aan deze plek tot we weer in onze moedertaal
denken, al komt dat zelden voor. Meestal worden
we al richting straat wakker, onze kleren langs
het bed geplooid. De deur nog open van vannacht.
Marjolijn van Heemstra
Als Mozes had doorgevraagd
verschenen bij uitgeverij Thomas Rap
Marjolijn van Heemstra
Schaduwhuis
Ik kwam hier achteloos wonen
van schaduw wist ik niks
hoe het bot krimpt en de planken
kieren schemer broeden
ik had nooit een lijn getrokken
om te zien tot waar de zon komt
Ik wist niets van het meten van licht
van verlangen
naar schaduw van bomen op de ijskast
de trap meer geel dan wit, een raam
dat vet toont een poes
die erdoor wil naar het gras
een plant die opkijkt, dingen
kleiner dan dieren zichtbaar dansend
in rode reuzenwarmte.
Bij het tuinhuis schuift een streep
langzaam sinds maart de goede kant op
tegels vlakbij zijn al verdroogd
een halve meter nog en twee weken
tot de langste dag.
Lieke Marsman
Wat ik mijzelf graag voorhoud
verschenen bij uitgeverij Van Oorschot
Lieke Marsman
Soms moet dat
Ik sta met mijn open mond vol geluk
te wachten tot iemand het eruit pakt wil je
het geluk uit mijn keel pakken zodat ik er
niet langer over struikel tijdens het praten misschien
zou je kunnen luisteren op de kruk bij mijn knie
kunnen zitten zeggen dat je iets leuks gaat doen
dit weekend dat je van alles van plan bent en
vragen of ik daar de uitvoering van
wil worden misschien
kun je mijn hand vasthouden als we nog eens
samen voor een winkelruit ons af staan te vragen
hoeveel de papieren vogel kost of zou je je wang
in het kuiltje van mijn schouderblad kunnen leggen
tijdens het strijkconcert zoals een egel die zich
met het zachte stukje van zijn bestaan terugtrekt
in de schaduw van twee struiken in juli en meer
nog dan dit zou je de luidspreker uit mijn handen
kunnen trekken als ik weer eens op blote voeten
sta te stampen met al het goede uit een dag
op mijn lippen zou je kunnen zeggen stil maar ook
als je fluistert wordt er naar je geluisterd misschien
zeg ik is er niemand die wil horen wat je zegt
omdat je aan mensen niet iets kunt hangen
zoals jij doet enkel rond
kunt hangen in de zweetlucht van
je jeugd terwijl er nergens iemand klaarstaat
met een zonnige waterspuit nee je moet zelf
door de zomersproeier lopen in je
mickey mouse zwempak
of veertien jaar later
in je supermarktschort en
als men vraagt waarom schrijf je
in hemelsnaam nog gedichten antwoord dan
omdat mensen niet onder mijn tong
blijven liggen omdat je gedichten stil
kunt laten staan als een luisterend oor
tegen je schokkende borstkas omdat poëzie
aan je ribben is gaan rusten en
een verband heeft aangelegd
met jouw verhaal.
Voor de C. Buddingh’-prijs 2011 kwamen alle debuutbundels gepubliceerd door een reguliere uitgeverij en verschenen tussen 1 maart 2010 en 28 februari 2011 in aanmerking.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Buddingh', Cees, Poetry International
De Parelduiker 2011/1
Boekenweekthema: Geschreven levens
Nieuwe briefwisseling Gerard Reve ontdekt
Zeventien brieven schreef Gerard Reve in de jaren ’70 en ’80 aan NOS-producer Mia van ’t Hof. Deze kordate vrouw was de rechterhand van regisseur Rob Touber. Samen organiseerden zij in 1974 de spraakmakende Grote Gerard Reve Show op televisie. Gaandeweg werd Van ’t Hof een belangrijke vertrouwenspersoon voor de schrijver, vooral toen enkele boeken verfilmd werden. Reve telefoneerde met haar maar schreef ook gloedvolle brieven aan de ‘lokatiekoningin’ toen hun vriendschap zich verdiepte en hij raad nodig had om succesvolle filmcontracten te kunnen sluiten. Pas nu treedt de inmiddels gepensioneerde tv-producer met haar relaas naar buiten. Bert Boelaars, auteur van Koninklijke jaren – de Weerter periode van Gerard Reve vertelt aan de hand van fragmenten uit de briefwisseling het hele verhaal achter de vriendschap tussen Reve, Mia van ’t Hof en Rob Touber.
Joseph Roths Biecht van een moordenaar blijkt onmiskenbaar Amsterdams
Er blijken, volgens Roth-kenner Els Snick, veel overeenkomsten te bestaan tussen Roths beroemde roman en Maurits Dekkers eerder gepubliceerde boek Waarom ik niet krankzinnig ben. De in Parijs spelende roman blijkt bovendien opmerkelijk Amsterdamse trekken te vertonen.
De vlucht van Louis-Ferdinand Céline naar Denemarken
Nico Keuning zit de auteur van de Reis naar het einde van de nacht dicht op de hielen, als hij zijn voetsporen in en rond Kopenhagen nagaat.
De kastjes van C. Buddingh’
Buddingh’-biograaf Wim Huijser belicht de minder bekende artistieke kant van de Dordtse dichter: het verhaal achter de ‘droomkastjes’ en schaakcollages.
De vileine pen van Karel Wybrands (1863-1929)
Gerard Termorshuizen schetst het leven van het enfant terrible van de koloniale journalistiek, een invloedrijke aartsconservatief die reputaties kon maken en breken.
Uitgeverij Bas Lubberhuizen, ISBN 978905937282 € 9,50
fleursdumal.nl magazine
More in: Buddingh', Cees, Gerard Reve, Joseph Roth, LITERARY MAGAZINES
Alle gedichten van Cees Buddingh gebundeld
C. Buddingh’, Wim Huijser (redactie)
Buddingh’ Gebundeld
Verwacht 24 november 2010
Halverwege de jaren zestig mocht C. Buddingh’ (1918-1985) gerekend worden tot de populaire dichters van zijn generatie. Hij was het die het alledaagse – parlando – taalgebruik in de poëzie introduceerde en die met zijn onmiskenbare stemgeluid de poëzie onder de mensen bracht.
Buddingh’s poëzie werd mede dankzij dat stemgeluid geassocieerd met humor. Zijn stem riep bij voorbaat een glimlach op, terwijl in zijn poëzie ernst en melancholie steeds vaker de boventoon gingen voeren.
Vijfentwintig jaar na zijn dood behoort een groot deel van Buddingh’s teksten nog steeds tot de literaire canon. Zijn gorgelrijmen, maar ook het elastiekje dat eerst leek op een schaartje en daarna op het brilletje van Bernlef. Naast zijn kleurrijke aanwezigheid in het Land der Poëzie redenen genoeg om zijn verzamelde gedichten weer beschikbaar te maken.
(Catalogus, najaar 2010)
In deze uitgave zijn naast de verschillende dichtbundels ook de verspreide losse poëziepublicaties van Buddingh opgenomen en van toelichting voorzien.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, nov. 2010 / gebonden – 1224 pag. – afm. 21,5 x 13,5 cm / ISBN 978 90 388 9376 1 / Verkoopprijs € 39,90 tot 1 januari 2011, daarna € 45,00
– Het boek wordt op 24 november 2010 gepresenteerd, tijdens de Buddingh’-week die in Dordrecht wordt gehouden van 21 tot 27 november.
– Wim Huijser (1960) is bezorger van het werk van C. Buddingh’ en schreef o.a. een zestal boeken over zijn schrijverschap. Momenteel werkt hij aan de biografie van Buddingh’.
fleursdumal.nl magazine
More in: Buddingh', Cees
.jpg)
Ed Schilders over Cees Buddingh’
B L A U W B I L G O R G E L
Zijn vader was een porgel. Zijn moeder was een porulan. Als hij niet wokt of worgelt, dan ligt hij languit in de zon, en knoestert hij zijn knezidon. Hij lust alleen maar korgel. Behalve als de nachtuil krijst, dan eet hij riep en rimmelrijst. Hij is de oervader van de Nederlandse fabeldieren, en de eerste regel van zijn gedicht behoort volgens website allesopeenrij.nl tot de twintig bekendste dichtregels: ‘Ik ben de blauwbilgorgel.’ C. Buddingh’ (1918-1985) schreef dit vers en drie andere gorgelrijmen (De bozbezbozzel, De vogel Kraps, en De gringergoriaan) in de eerste maanden van 1943 tijdens zijn verblijf in een sanatorium, waar hij herstelde van tuberculose. En dus wordt de blauwbilgorgel dit jaar 65, een kroonjaar dat met name in Dordrecht, de stad waar Buddingh’ woonde en werkte, gevierd wordt. Maar ook in 2009 kan er reden tot gedenken zijn, want in 1944 verschenen die eerste vier gorgelrijmen voor het eerst in druk, clandestien, bij de Bezige Bij. Net als Kees Stips ‘Dieuwertje Diekema’ werden ze in de laatste oorlogsjaren zeer populair: gestencild, overgeschreven, uit het hoofd geleerd. En de troeteldieren van de Nederlandse poëzie zijn ze altijd gebleven.
Sindsdien heeft Buddingh’ de familie der gorgeldieren een rijk nageslacht bezorgd. Wim Huijser en Peter de Roos tellen in Raban! Raban! Raban! 79 soorten en ondersoorten (inclusief drie ongepubliceerde), en vertellen het levensverhaal van de jubilaris en zijn soortgenoten. Hun ontstaansgeschiedenis en hun plaats in de biografie van de dichter, hun rol als wegbereiders voor het nonsensvers binnen de moderne poëzie, en hoe ze beeldend kunstenaars en componisten geïnspireerd hebben. De Dordtse uitgeverij Liverse, bekend als uitgever van light verse, vroeg zesentwintig dichters een gorgelrijm te schrijven in navolging van Buddingh’. Dat leverde de bundel De Blauwbilgorgel 65 jaar!! op, een prachtig geïllustreerde hommage. Sommige dichters creëerden inderdaad een nieuw gorgeldier, zoals Cornelis Putemmer met ‘De Schavelpozem’: Een schavelpozem is precies/ Een strut, maar heeft een holle kies/ Zijn lange oren hangen los/ Net als bij een snorkelvos. Anderen begeven zich niet meer in de natuurlijke historie van het fabeldier, en maken er een stijloefening van. Ingmar Heytze bijvoorbeeld en zijn ‘Grammelalmanak’: Mijn zolder heeft een muffe hoek/ waar strint en gruifdier woekeren./ Daar ligt mijn grammelalmanak./ Ik mag er graag in koekeren.
Dankzij de bijdrage van Jehanne Hulsman weten we nu ook wat meer over de ouders van de blauwbilgorgel, vader porgel en moeder porulan. De derde strofe van ‘De ouders’ gaat zo: De Porgel lang en zacht behaard,/ verraste haar met zijn verpaard./ Zeer weerloos was zij voor zijn dreef,/ de letters die hij puntloos schreef./ Faleef, Faleef, Faleef!
Op het literair-historische ouderschap van ‘blauwbilgorgel’ doen Huijser en De Roos ondertussen geen nieuw licht schijnen. In interviews vertelde Buddingh’ steeds weer dat hij, toen hij in het sanatorium lag, van een vriendin een fragment kreeg toegestuurd uit een boek van de Engelse schrijfster Edith Nesbit. Daarin kwam het woord ‘bluebillgurgle’ voor, en dat ‘vertaalde’ Buddingh’ letterlijk: de blauwbilgorgel was geboren. ‘Ik heb het (Engelse) woord nooit in een woordenboek kunnen vinden’, zei Buddingh’ in een interview met Simon Vinkenoog. Het lijkt me niet uitgesloten dat het een samenstelling is van ‘bluebill’ en ‘gurgle’, een eendensoort met een blauwe bek, en het gorgelende of snaterende geluid. Het is tot nu toe niet ontdekt in welk boek van Nesbit ‘bluebillgurgle’ voorkomt. Ze schreef, las ik in een biografie op internet, vierenveertig romans en jeugdboeken, dus ik zou zeggen dat er werk aan de winkel is voor het Buddingh’ Genootschap. De status van Edith Nesbit (1858-1924) blijft bij Huijser en De Roos (die haar abusievelijk Nesbitt noemen) onderbelicht. Terwijl het toch om, zeg maar, de draagmoeder van de blauwbilgorgel gaat. Nesbits The Railway Children is een klassieker die nog steeds in druk is. Zeven van haar boeken vond ik terug in Manguel en Guadalupi’s Dictionary of Imaginary Places.
Als de ‘bluebillgurgle’ bestaat als missing link, dan denk ik dat hij dáár gezocht moet worden, op een van die fabelachtige plaatsen.
Raban! Raban! Raban!
Wim Huijser en Peter de Roos
Aspekt; 192 pagina’s; EURO 17,95
ISBN 978 90 5911 581 1
De Blauwbilgorgel 65 jaar!!
Uitgeverij Liverse; 60 pagina’s; EURO 17,50
ISBN 978 90 76982 46 5
Eerder gepubliceerd in de boekenbijlage CICERO van De Volkskrant
fleursdumal.nl magazine
More in: Buddingh', Cees, Ed Schilders, LIGHT VERSE
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature