Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Vanaf 16 april 2017 presenteert Museum Dr8888 de tentoonstelling De Stijl in Drachten: Theo van Doesburg, kleur in architectuur. Te zien zijn o.a. kleurontwerpen, glas-in-loodramen, schilderijen en poëzie van kunstenaars als Theo van Doesburg, Thijs Rinsema en Evert Rinsema. Bijna alle ontwerpen van Theo van Doesburg in Drachten zijn voor het eerst bij elkaar te zien.
Over de tentoonstelling
In een speciale tentoonstelling wordt De Stijl in Drachten belicht, in het bijzonder de relatie tussen Theo van Doesburg, Thijs en Evert Rinsema, Cees Rienks de Boer en de ontwerpen voor de zogenaamde Papegaaienbuurt in Drachten. Vanaf juni 2017 heeft Drachten er een nieuw Stijlicoon bij: het Van Doesburg-Rinsemahuis, met meubels en werken van Thijs Rinsema en ontwerpen van Theo van Doesburg. In Drachten realiseerde Theo van Doesburg zijn eerste grote opdracht: het kleurontwerp voor 16 middenstandswoningen in 1921. Beleef een echt driedimensionaal Stijlschilderij en ontdek dat een woning van 100 jaar geleden nog steeds hypermodern oogt.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt bovendien het boek Brieven over kunst, De Stijl, het leven en de dood. De correspondentie tussen Theo van Doesburg en de broers Rinsema van 1915-1931, dat verkrijgbaar is in de museumwinkel.
Themajaar Mondriaan tot Dutch Design
De Stijl in Drachten: Theo van Doesburg, kleur in architectuur is de tweede tentoonstelling in het kader van de landelijke viering van 100 jaar De Stijl. Naast Museum Dr8888 doen ook Keramiekmuseum Princessehof Leeuwarden en de voormalig Rijksluchtvaartschool in Eelde als vertegenwoordigers van Noord-Nederland mee aan het themajaar Mondriaan tot Dutch Design.
De Stijl in Drachten:
Theo van Doesburg, kleur in architectuur
16 april– 25 juni 2017
Museum Dr8888
Museumplein 2 – 9203 DD Drachten
Gemeente Smallingerland, Friesland
# Meer informatie website Museum Dr8888
fleursdumal.nl magazine
More in: Antony Kok, Antony Kok, Art & Literature News, Dada, De Stijl, Doesburg, Theo van, Evert en Thijs Rinsema, Gerrit Rietveld, Kurt Schwitters, Kurt Schwitters, Piet Mondriaan, Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg (I.K. Bonset)
DADALENIN reconstructs and speculates about how Dada and Lenin had more in common than is usually assumed. The book points to some of the tragicomic aspects of their parallel and overlapping artistic and political histories in order to question the unfulfilled legacy of the avant-garde. In Rainer Ganahl’s voluminous series of works DADA and Lenin are abundant sources of historical imagination. To dive into the historical situation Ganahl uses a variety of artistic media and techniques–ranging from animation movies to theatre performances, from ink drawings to bronze sculptures, departing from a number of historical details and catch phrases, from the no-man’s land between porn, terror and the history of the avant-gardes.
Dadalenin
Rainer Ganahl
Publisher Taube
ISBN 9783981451849
608 p,
ills in colour & bw,
15 x 23 cm, hb, English
€25.00
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Archive G-H, Art & Literature News, DADA, Dada, Dadaïsme
Museum De Lakenhal heeft op de veiling in Londen een zeldzaam, abstract schilderij aangekocht van Theo van Doesburg. Hij schilderde Contra-compositie VII in 1924 in Parijs, in de hoogtijdagen van De Stijl. Precies 100 jaar nadat Theo van Doesburg in 1917 in Leiden het gelijknamige tijdschrift De Stijl oprichtte, kan Museum De Lakenhal dit topstuk van internationaal belang voor altijd toevoegen aan de collectie. Contra-compositie VII werd aangekocht dankzij de genereuze steun van de Vereniging Rembrandt – mede dankzij haar Nationaal Fonds Kunstbezit, het Mondriaan Fonds, het VSBfonds, de Vereniging van Belangstellenden in Museum De Lakenhal, het Lucas van Leyden Mecenaat, de gemeente Leiden, het De Banderfonds en een aantal anonieme, particuliere schenkers.
Zonder de hulp van de Vereniging Rembrandt en haar Nationaal Fonds Kunstbezit was het voor Museum De Lakenhal onmogelijk geweest de benodigde gelden op tijd bij elkaar te krijgen. “De Vereniging Rembrandt heeft waardering voor de voorbeeldige wijze waarop Museum De Lakenhal zich de afgelopen jaren heeft ingezet om De Stijl context te geven in de verzameling en voor de ambitie die het museum ook nu weer tentoonspreidt.”
Oorsprong van De Stijl
Leiden is de bakermat De Stijl. Van 1916 tot 1921 woonde Theo van Doesburg in de stad. Van hieruit ontwikkelde hij zijn avant-garde kunst en bouwde hij aan een Europees netwerk van vernieuwende kunstenaars, architecten en vormgevers. Museum De Lakenhal biedt onderdak aan een reeks van ruim vijftig werken die het ontstaan van De Stijl belichten, maar beschikte tot nu toe nog niet over een iconisch topstuk. Contra-Compositie VII is een aansprekend voorbeeld van De Stijl, zoals die door Theo van Doesburg gepropageerd werd. In het schilderij is duidelijk de invloed van Piet Mondriaan te zien, met wie hij na zijn vestiging in Parijs in oktober 1923 gedurende een korte periode intensief optrok. De visuele kwaliteit en de moderne uitstraling van Contra-Compositie VII maken in één klap duidelijk hoe krachtig de verandering was waar Theo van Doesburg en zijn tijdgenoten voor stonden.
Voor Museum De Lakenhal was het een uitzonderlijke kans dit iconische schilderij van Theo Van Doesburg uit de hoogtijdagen van De Stijl te verwerven. Anders dan bijvoorbeeld Mondriaan, beoefende Van Doesburg vele verschillende disciplines en schilderde hij relatief weinig. Tot nu toe bevonden zich in Nederlandse museale collecties in totaal slechts vijf abstracte schilderijen van zijn hand uit de jaren twintig. De beste schilderijen uit die tijd werden door zijn weduwe Nelly van Doesburg in 1947/48 verkocht aan musea en verzamelaars in de Verenigde Staten, tijdens een reis die zij maakte op uitnodiging van haar goede vriendin Peggy Guggenheim. Ook Contra-Compositie VII behoorde tot die reeks. Met de aankoop van dit schilderij komt het werk nu naar Nederland.
Deze bijzondere verwerving is mogelijk dankzij een genereus schenkingsbeleid. De Vereniging van Belangstellenden in Museum De Lakenhal doneerde een speciale jubileumbijdrage ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan in 2018. Haro Schultz van Haegen, voorzitter van de vereniging: “Deze aanwinst voor de collectie van Museum De Lakenhal is echt bijzonder te noemen. Een schilderij van Van Doesburg van deze kwaliteit komt zelden op de markt. De vriendenvereniging van Museum De Lakenhal (VBL) was al langer van plan om voor ons jubileumjaar in 2018 het museum een mooi cadeau te doen. Dat wij dat in deze vorm met onze bijdrage kunnen doen, vinden wij heel passend. 100 jaar De Stijl, en volgend jaar 100 jaar VBL – het kan niet mooier”.
Museumdirecteur Meta Knol is verguld met de aanwinst: “Museum De Lakenhal is sinds kort gesloten voor de restauratie van het 17e-eeuwse Rijksmonument en uitbreiding met een geheel nieuwe tentoonstellingsvleugel. Contra-Compositie VII zal bij de feestelijke heropening in 2019 de kroon zijn op de nieuwe collectieopstelling, waarin voor het eerst ook een permanente presentatie wordt gewijd aan Theo van Doesburg en de oprichting van De Stijl. In het vernieuwde Museum De Lakenhal start de iconische reis door de collectie straks bij Lucas van Leydens Laatste Oordeel, om te eindigen bij de radicale moderniteit van Theo van Doesburg. “
Presentatie Contra-Compositie VII
De nieuwe aanwinst is straks te bewonderen in het stadhuis van Leiden. Daar zal het schilderij na aankomst in Nederland voor één dag getoond worden in de Burgerzaal, met gratis toegang voor iedereen. Vervolgens wordt het schilderij tot de heropening van Museum De Lakenhal (voorjaar 2019) in bruikleen gegeven aan het Rijksmuseum. Met dit museum heeft Museum De Lakenhal sinds 2014 een samenwerkingsovereenkomst. Het Rijksmuseum toont het schilderij in een speciale opstelling ter gelegenheid van het jubileumjaar 100 jaar De Stijl. In oktober publiceert het Rijksmuseum in samenwerking met Museum De Lakenhal een publicatie over Peggy Guggenheim en Nelly van Doesburg, geschreven door Doris Wintgens-Hötte. Daarin komt ook Contra-Compositie VII aan de orde. Dit boek zal op 6 oktober 2017 tijdens een De Stijl-symposium worden gepresenteerd in het Rijksmuseum.
Museum De Lakenhal is het museum voor kunst, kunstnijverheid en geschiedenis van de stad Leiden. Tot de hoogtepunten uit de collectie behoren werken van oude meesters als Lucas van Leyden, Rembrandt van Rijn en Jan Steen, maar ook van moderne kunstenaars als Theo van Doesburg, Jan Wolkers en Erwin Olaf. Museum De Lakenhal maakt kwaliteitsvolle tentoonstellingen van (inter)nationaal belang op basis van Leidse bronnen. Het museum profileert zich als een vernieuwend netwerkmuseum en verbindt heden en verleden door bezoekers te inspireren met oude en nieuwe gezichtspunten.
Museum De Lakenhal
Oude Singel 32
2312 RA Leiden
# Meer informatie op website Museum Lakenhal
fleursdumal.nl magazine
More in: Antony Kok, Art & Literature News, Constructivism, Constuctivisme, Dada, De Stijl, Doesburg, Theo van, Essays about Van Doesburg, Kok, Mondriaan, Schwitters, Milius & Van Moorsel, Kok, Antony, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg
Rondom 1920 vinden de nieuwe kunststromingen De Stijl en Dada hun weg naar Drachten door een bijzondere vriendschap tussen architect en schilder Theo van Doesburg en twee broers uit Drachten: Evert en Thijs Rinsema.
Theo van Doesburg
Theo van Doesburg is een van de oprichters van De Stijl, een belangrijke avant-garde beweging in Europa. De Stijl omvat een groep kunstenaars die nieuwe eisen stelt aan alle vormen van kunst, maar vooral aan architectuur. Uitgangspunt is dat vorm en materiaal worden teruggebracht tot de meeste elementaire constructie. Kleur wordt gebruikt om de lijnen van de architectuur te doorbreken en om een evenwicht te brengen tussen horizontaal en verticaal.
Gebroeders Rinsema
Evert Rinsema is dichter. In 1920 verschijnen zijn aforismen ‘Verzamelde volzinnen’ als uitgave van De Stijl. Thijs Rinsema is schilder. Hij schildert het liefst eenvoudige alledaagse voorwerpen die hij modelleert naar de principes van het kubisme en De Stijl. Thijs is net als zijn broer Evert autodidact. Evert en Thijs Rinsema leren de Duitse dadaïst Kurt Schwitters kennen via Theo van Doesburg. In het voorjaar van 1923 staat er een kleine advertentie in de Drachtster Courant met de tekst: ‘Een Dada avond, door K. Schwitters, vrijdag 13 april, 8 uur ’s avonds, entree Fl. 1,-. De Phoenix in Drachten’. Het is een kleine maar opvallende advertentie, die net als het Dada-affiche van Van Doesburg, is gedrukt in een mengeling van hoofdletters en kleine letters. Die avond klinkt de Ur-sonate van Kurt Schwitters.
Door de vriendschap met de gebroeders Rinsema komt Theo van Doesburg in contact met de gemeente-architect Cees Rienks de Boer. Theo van Doesburg ontwerpt voor 16 middenstandswoningen aan de Torenstraat en de Landbouwwinterschool een kleuroplossing. Ook ontwerpt Van Doesburg op verzoek van De Boer glas-in-loodramen voor de Christelijke ULO en de Landbouwwinterschool.
Museum Dr8888
Museum Dr8888 bezit een belangrijke verzameling werken van deze roemruchte avant-gardestromingen van de 20ste eeuw. Deze collectie mag zich tegenwoordig ook verheugen in internationale belangstelling. In 2009 en 2010 waren een groot aantal werken van Van Doesburg en Schwitters te zien in exposities in de Tate Modern in Londen en Centre Pompidou in Parijs.
100 jaar De Stijl
In 2017 is het honderd jaar geleden dat de Nederlandse kunstbeweging De Stijl is opgericht. Nederland viert dit met het themajaar Mondriaan tot Dutch Design. 100 jaar De Stijl. Gedurende het hele jaar vinden er door heel Nederland tal van inspirerende tentoonstellingen en evenementen plaats. Van 29 januari t/m 2 april 2017 vindt de eerste grote tentoonstelling in het kader van 100 jaar de Stijl plaats in Museum Dr8888: César Domela, De Stijl in kunst en typografie. Naast Museum Dr8888 doen ook Keramiekmuseum Princessehof Leeuwarden en de voormalig Rijksluchtvaartschool in Eelde als vertegenwoordigers van Noord-Nederland mee.
Exposities Museum Dr8888 in 2017
César Domela: De Stijl in kunst en typografie
28 januari – 2 april 2017
César Domela was een Nederlands kunstschilder, graficus, fotograaf, typograaf en lid van kunstbeweging De Stijl. Museum Dr8888 toont een dwarsdoorsnede van het werk van deze creatieve duizendpoot.
De Stijl in Drachten: Theo van Doesburg, kleur in architectuur
16 april – 25 juni 2017
Deze tentoonstelling bestaat uit o.a. kleurontwerpen, glas-in-loodramen, schilderijen en poëzie van kunstenaars als Theo van Doesburg, Thijs Rinsema en Evert Rinsema. Bijna alle ontwerpen van Theo van Doesburg in Drachten voor het eerst bij elkaar te zien.
De Stijl en expressionisme in de tropen: Sandberg, Rietveld, Chris en Lucila Engels op Curaçao
9 juli 2017 – 17 september 2017
Expositie van de projecten die Gerrit Rietveld heeft uitgevoerd op Curaçao. Daar heeft hij o.a. het interieur van Villa Stroomzigt mede ontworpen en een tehuis voor kinderen met een beperking. Daarnaast een uitgebreide selectie werken uit de collectie van kunstenaarsechtpaar Chris en Lucila Engels en hun adviseur en vriend Willem Sandberg.
Museum Dr8888 en RLS Eelde: De Stijl & constructivisme in Noord-Nederland
30 september 2017- 7 januari 2018
Een overzicht van (Stijl)kunstenaars die actief waren tijdens het Interbellum in Noord-Nederland, maar ook hedendaagse kunstenaars uit die zich laten inspireren door De Stijl en het constructivisme. In Drachten ligt het accent op De Stijl in ontwerp en architectuur. In RLS Eelde hedendaagse kunst geïnspireerd op De Stijl en constructivisme, met o.a. Jan van der Ploeg en Krijn de Koning.
Dada & 100 jaar Kunstbeweging DE STIJL in Museum Dr8888
Vier exposities in 2017
Museum Drachten (Dr8888)
Museumplein 2
Drachten 9203 DD
tel. 0512 515 647
# Meer informatie op website Dr8888
fleursdumal.nl magazine
More in: Antony Kok, Art & Literature News, Bauhaus, Bauhaus, César Domela, Constructivism, Constuctivisme, Dada, Dadaïsme, De Ploeg, De Stijl, Design, Doesburg, Theo van, Dutch Landscapes, Evert en Thijs Rinsema, Exhibition Archive, FDM Art Gallery, Futurism, Futurisme, Gerrit Rietveld, Gerrit Rietveld, Kok, Antony, Kubisme, Kurt Schwitters, Kurt Schwitters, Piet Mondriaan, Piet Mondriaan, Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg, Werkman, Hendrik Nicolaas
Rond het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog waart er een vernieuwingsdrang door het neutrale Nederland. Kunstenaars willen de heersende traditie van gemeenschapskunst verder ontwikkelen, maar in een compleet nieuwe beeldtaal. De bruine bakstenen van de decoratieve architectuur van de populaire Amsterdamse School vinden zij ongeschikt voor de moderne wereld. Een aantal jonge kunstenaars en architecten propageert daarom een ver doorgevoerde abstractie. Alleen die kunst kan de moderne tijd inluiden en het leven transformeren tot kunst. Hun visie leidt tot de wereldwijd bekende kunst en architectuur van De Stijl. De Stijl vormt – samen met het Duitse Bauhaus – de invloedrijkste avant-gardebeweging uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
In 1917 begint het in eerste instantie allemaal met een tijdschrift. Schilder, dichter en criticus Theo van Doesburg verzamelt een aantal vernieuwende kunstenaars zoals Piet Mondriaan, Bart van der Leck en Vilmos Huszar die in het tijdschrift willen publiceren. Ook al denken zij op sommige punten anders over kunst, zij geloven allen dat abstracte kunst de weg vooruit is. In oktober 1917 verschijnt uiteindelijk het eerste nummer van De Stijl. Op de cover staat dat De Stijl een bijdrage wil leveren aan “de ontwikkeling van het nieuwe schoonheidsbewustzijn,” met als bedoeling “den modernen mensch ontvankelijk [te] maken voor het nieuwe in de Beeldende Kunst.” Niet alleen schilderkunst, beeldhouwkunst, literatuur en architectuur zijn daartoe in staat. Juist design, typografie, reclame-uitingen, verpakkingen en modeontwerpen zijn bepalend in het straatbeeld. In tegenstelling tot een beweging als Bauhaus, die gestandaardiseerde oplossingen nastreeft, houdt De Stijl wel altijd maatwerk en vakmanschap hoog in het vaandel. Iedere specifieke omgeving vraagt om specifieke oplossingen. De Stijl is als een groep jonge jongens, die de wereld willen bestormen; en verbeteren.
Na de Eerste Wereldoorlog waart er een vernieuwingsdrang door Nederland. Kunstenaars keren zich af van de traditionele kunst, zoals de Amsterdamse School en de Haagse School. In 1917 richt kunstenaar, architect en criticus Theo van Doesburg, samen met de Tilburgse dichter Antony Kok, het tijdschrift ‘De Stijl’ op, waarin kunstenaars, vormgevers en architecten hun vernieuwende ideeën over kunst kunnen publiceren. In een mum van tijd weet hij onder andere Gerrit Rietveld, Bart van der Leck en Vilmos Huszar aan het tijdschrift te verbinden. Een aantal van deze kunstenaars tekent later ook een Manifest. Ook Piet Mondriaan doet mee. Met zijn abstracte kunst, primaire kleuren en zwart-witte lijnenspel is hij het grote voorbeeld voor De Stijl. De kunstenaars, architecten en vormgevers geloven dat zij met innovatieve en abstracte kunst de samenleving kunnen moderniseren. Daarvoor moeten wel alle kunstvormen samenwerken; en alles om ons heen moet opnieuw worden vormgegeven. Van de meubels waarop we zitten. De huizen waarin we wonen. En de steden die we bouwen. Zo groeit De Stijl uit tot een internationale beweging vergelijkbaar met het latere Bauhaus.
In 2017 is het honderd jaar geleden dat De Stijl is opgericht. Nederland viert dit met het feestjaar Mondriaan tot Dutch design. 100 jaar De Stijl. Met ’s werelds grootste Mondriaan-collectie – en tevens een van de grootste De Stijl-collecties – is het Gemeentemuseum het middelpunt van dit feestelijke jaar. Drie tentoonstellingen zetten de groep hemelbestormers op het erepodium dat zij verdienen. Op 11 februari trapt het museum af met een tentoonstelling over de ontstaansgeschiedenis van een nieuwe kunst die de wereld voorgoed heeft veranderd.
In de mode of de vormgeving van magazines. Op verpakkingen, in advertenties of in videoclips. De kleurencombinatie van rood, geel en blauw die De Stijl iconische status heeft gegeven, is nog steeds heel geliefd. Maar wie heeft deze kenmerkende signature style eigenlijk bedacht? Het antwoord vindt u vanaf februari in het Gemeentemuseum Den Haag. De tentoonstelling Piet Mondriaan en Bart van der Leck. De uitvinding van een nieuwe kunst vertelt het verhaal van de vriendschap en wederzijdse beïnvloeding tussen twee schilders die heeft geleid tot het inhoudelijk fundament van De Stijl.
Piet Mondriaan en Bart van der Leck ontmoeten elkaar in 1917 in Laren. Een dorpje waar zich op dat moment veel kunstenaars verzamelen. Mondriaan heeft dan al even in Parijs gewoond, maar kan door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog na een familiebezoek in Nederland tijdelijk niet terug naar Parijs. Bart van der Leck heeft veel in Nederland gewerkt, waaronder in Den Haag.
Van der Leck en Mondriaan zijn er allebei van overtuigd dat er een nieuwe kunst voor een moderne wereld moet komen. Van der Leck bouwt voort op zijn ervaringen als glasschilder en zijn bewondering van de simpele vormgeving van Egyptische kunst. Mondriaan is direct geboeid door het kleurgebruik van Van der Leck. Van der Leck op zijn beurt is onder de indruk van Mondriaans zoektocht naar abstractie. In navolging van Mondriaan begint hij zijn doeken ook ‘composities’ te noemen en durft hij de figuratie los te laten.
In Parijs vindt Mondriaan de sleutel tot de abstractie in het kubisme. Tijdens zijn eerste jaren daar maakt hij voornamelijk kubistische bewerkingen van eerder gemaakt figuratief werk. Van der Leck legt een andere route af. Hij maakt gebruik van een methode die hij doorbeelding noemt. Beginnend bij een schets van een situatie uit de werkelijkheid, een persoon of een dier, brengt hij deze stap voor stap terug tot geometrische vormen. Zo komen beide kunstenaars onafhankelijk van elkaar tot een manier om abstracte kunst te maken.
Niet eerder waren de onderlinge relatie en blijvende invloed van Mondriaan en Van der Leck onderwerp van een tentoonstelling. De presentatie ontrafelt het verhaal van de vriendschap aan de hand van schilderijen, historische foto’s en ander archiefmateriaal. Met prachtige bruiklenen uit het Museum of Modern Art (MoMa) en het Solomon R. Guggenheim Museum.
Rembrandt, Van Gogh en Mondriaan. Het zijn de drie Nederlandse kunstenaars die wereldberoemd zijn. 2015 was het Van Gogh jaar. En in 2016 keek de wereld naar het Rijksmuseum voor Rembrandt van Rijn. Nu is het tijd voor een groots internationaal eerbetoon aan Piet Mondriaan. Het Gemeentemuseum is daarvoor de best denkbare plek. De collectie telt maar liefst 300 kunstwerken uit alle fases van Mondriaans baanbrekende oeuvre en in 2017 zijn deze allemaal te zien in één grote tentoonstelling. Al die kunstwerken bij elkaar vormen een unieke tijdreis door de moderne kunst én door Mondriaans boeiende leven in de metropolen Amsterdam, Parijs, Londen en New York. Mondriaans werk is als een tijdreis door de moderne kunst.
Waar veel mensen denken dat De Stijl heel serieus en kil was; alsof hun kunst met de liniaal op de tekentafel is gemaakt, ontdekt u in Den Haag dat het tegendeel waar is. Met het gebruik van heldere, primaire kleuren geven De Stijl-kunstenaars vorm aan hun levendige, vrije en vrolijke visie op de toekomst: een wereld vol kunst. U ziet schilderijen, meubels, reclameposters, mode en maquettes van schilders, ontwerpers en architecten zoals Vilmos Huszár, Bart van der Leck en Gerrit Rietveld, die de wereld voorgoed hebben veranderd.
Al hoewel veel mensen denken dat Mondriaan een strenge man was, die zich opsloot in zijn atelier om zich te wijden aan zijn kunst, is niets minder waar. Mondriaan was een levensgenieter die woonde in de wereldsteden Amsterdam, Parijs, Londen en New York. Overal waar hij kwam behoorde hij al snel tot de crème de la crème van de kunstwereld en omarmde hij de nieuwste uitvindingen en het leven. Zo was hij gek op jazz, en bezocht hij avond na avond de Parijse ‘Bar Americains’. Hij woonde zelfs een optreden met cheetah van de beroemde Josephine Baker bij. Hij volgde de laatste mode op de voet en gaf al zijn geld uit aan muziek, pakken, dansen en vrouwen. In Londen rekende hij Peggy Guggenheim en Naum Gabo tot zijn vrienden en eenmaal in New York danste hij de sterren van de hemel op zijn favoriete dans: de boogie Woogie. Zijn levensenergie en ‘swing’ bleven waren de ultieme vertaling van alles waar De Stijl voor stond: energiek, positief, het nieuwe omarmend en hemelbestormend.
Zaterdag 11 februari 2017
De Koning opent viering van 100 jaar De Stijl
Zijne Majesteit de Koning opent op zaterdag 11 februari 2017
de tentoonstelling ‘Piet Mondriaan en Bart van der Leck –
De uitvinding van een nieuwe kunst’ in het Gemeentemuseum Den Haag.
11 februari 2017 t/m 21 mei 2017
Piet Mondriaan en Bart van der Leck
De uitvinding van een nieuwe kunst
03 juni 2017 t/m 24 september 2017
De ontdekking van Mondriaan
Amsterdam – Parijs -Londen – New York
10 juni 2017 t/m 17 september 2017
De architectuur en interieurs van De Stijl
De basis voor het design van nu
Doorlopend Gemeentemuseum Den Haag
Mondriaan & De Stijl
Ontdek de wereld van Mondriaan en De Stijl
Gemeentemuseum Den Haag
Stadhouderslaan 41
2517 HV Den Haag
# Meer informatie op website Gemeentemuseum Den Haag
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Antony Kok, Antony Kok, Art & Literature News, Bauhaus, Bauhaus, Constructivism, Constuctivisme, Dada, Dadaïsme, De Ploeg, De Stijl, Design, DICTIONARY OF IDEAS, Doesburg, Theo van, Dutch Landscapes, Essays about Van Doesburg, Kok, Mondriaan, Schwitters, Milius & Van Moorsel, Evert en Thijs Rinsema, Exhibition Archive, Futurism, Futurisme, Kok, Antony, Kurt Schwitters, Magazines, Piet Mondriaan, Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg (I.K. Bonset), Werkman, Hendrik Nicolaas
Dan dada doe uw werk!
Avant-gardistische poëzie uit de Lage Landen
Redactie: Geert Buelens, Hubert van den Berg
‘Dan dada doe uw werk!’ Met deze woorden besluit I.K. Bonset in 1921 in De Stijl een tirade tegen pogingen om ‘de kanselliteratuur van vóór ’80’ in het interbellum nieuw leven in te blazen. Of dada het ‘predikantenpathos’ inderdaad wist uit te drijven uit de Nederlandstalige literatuur, valt te betwijfelen. Wel lieten dada en andere avant-gardistische ‘ismen’ hun onmiskenbare sporen na in de Nederlandstalige poëzie.
In Dan dada doe uw werk! presenteren samenstellers Hubert van den Berg en Geert Buelens een dwarsdoorsnede van de poëtische avant-garde in de vroege twintigste eeuw in Nederland en Vlaanderen. De bloemlezing bevat werk van onder anderen Piet Mondriaan, I.K. Bonset, Paul van Ostaijen, Herman van den Bergh, Hendrik de Vries, H. Marsman, Pierre Kemp, Kurt Schwitters, Antony Kok, Victor J. Brunclair, Til Brugman, Gaston Burssens, A.C. Willink, Michel Seuphor en H.N. Werkman.
Dan dada doe uw werk! is het laatste deel in de Dada-reeks van Uitgeverij Vantilt. Eerder verschenen Tenderenda de Fantast van Hugo Ball, In den beginne was Dada van Raoul Hausmann, 7 dadamanifesten van Tristan Tzara, En Avant dada van Richard Huelsenbeck, Een avond in Cabaret Voltaire van Hans Arp e.a., Jezus Christus Quibus van Francis Picabia en Apologie van de luiheid en Pan Pan voor de Poeper van de Neger Naakt & Bar Nicanor van Clément Pansaers.
Geert Buelens, Hubert van den Berg
(Redactie)
Vormgever: Martien Frijns
ISBN 9789460041617
paperback
15 x 22 cm
248 pagina’s
Uitgeverij Vantilt
€ 19,95
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Antony Kok, Antony Kok, Baargeld, Johannes Theodor, Ball, Hugo, Cendrars, Blaise, Dada, DADA, Dadaïsme, De Stijl, Doesburg, Theo van, Ernst Jandl, Essays about Van Doesburg, Kok, Mondriaan, Schwitters, Milius & Van Moorsel, Evert en Thijs Rinsema, EXPRESSIONISM, DADA & DE STIJL, SURREALISM, Freytag-Loringhoven, Elsa von, Jandl, Ernst, Kok, Antony, Kurt Schwitters, Marcel Duchamp, Ostaijen, Paul van, Pansaers, Clément, Paul van Ostaijen, Piet Mondriaan, Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg (I.K. Bonset), Tzara, Tristan, Werkman, Hendrik Nicolaas
Dada
Een geschiedenis
Auteur: Hubert van den Berg
Dada. Een geschiedenis beschrijft het ontstaan en de ontwikkeling van de internationale dadabeweging, zoals die zich manifesteerde in onder andere Zürich, Berlijn en Parijs. Bijzondere aandacht is er voor dada-Nederland en dada-België en de belangrijkste hoofdrolspelers daar: Theo van Doesburg/I.K. Bonset, H.N. Werkman, Piet Mondriaan, Clément Pansaers en Paul van Ostaijen.
Dada wordt vaak een antibeweging genoemd. Dada. Een geschiedenis herziet dit eenzijdige, negatieve beeld. In werkelijkheid was dada zowel een synthese van vooroorlogse avantgardistische ‘ismen’ – kubisme, futurisme en expressionisme –, als de opmaat tot het surrealisme en constructivisme. Dada is een cruciale etappe in de ontwikkeling van de moderne kunst en literatuur van de twintigste eeuw, waarvan de echo nog altijd klinkt.
Dada. Een geschiedenis is rijk in kleur geïllustreerd. Een kroniek van de belangrijkste dadakunstenaars, -kunstwerken, -evenementen en -gebeurtenissen completeert het boek.
Hubert van den Berg:
Dada. Een geschiedenis
Vormgever: Martien Frijns
ISBN 9789075697971,
paperback
17 x 22 cm
geïllustreerd
304 pagina’s
Uitgeverij Vantilt
€ 29,95
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Antony Kok, Art & Literature News, Baargeld, Johannes Theodor, Ball, Hugo, DADA, Dada, Dadaïsme, DANCE & PERFORMANCE, De Stijl, Essays about Van Doesburg, Kok, Mondriaan, Schwitters, Milius & Van Moorsel, Evert en Thijs Rinsema, Freytag-Loringhoven, Elsa von, Kok, Antony, Kurt Schwitters, LITERARY MAGAZINES, MUSIC, Ostaijen, Paul van, Pansaers, Clément, Piet Mondriaan, Satie, Erik, Schwitters, Kurt, THEATRE, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg, Tzara, Tristan, Werkman, Hendrik Nicolaas
De Nacht van DADA viert zaterdag 3 december 2016 in DE Studio de 100ste verjaardag van de explosieve kunstbeweging met optredens van BLIXA BARGELD en een ontregeld leger artiesten. Let’s DADA! VONK & Zonen en Villanella presenteren op zaterdag 3 december de Nacht van DADA in DE Studio. Deze festivalnacht staat helemaal in het teken van 100 jaar dada, de anarchistische en explosieve kunstbeweging die Europa in vuur en vlam zette kort na de eerste wereldoorlog. VONK & Zonen verzamelde een ontregeld leger artiesten die de DADA-geest uit de fles laten die in gesprek gaat met deze woelige tijden.
De Nacht van DADA wordt geopend door een uurlange ‘Solo Vocal Performance’ van BLIXA BARGELD. Hij ontleende niet voor niets zijn artiestennaam van de Duitse dichter en kunstenaar Johannes Theodor Baargeld (actief in de dadagroep in Keulen). Bargeld brengt een vocale performance in de geest van Kurt Schwitters. Daarna barst het festival uit zijn voegen in de verschillende zalen in DE Studio.
HERR SEELE, MARCEL VANTHILT en TEUN VERBRUGGEN & BONOM bereiden gepast dadaïstisch vuurwerk voor. Poëzierotten JAAP BLONK, PETER HOLVOET-HANSSEN en DIDI DE PARIS knipogen naar de historische dadapoëzie. Er is ook beeldende kunst met collage’s van BARBARA BERVOETS, spielereien van BERT LEZY en fluxus art van LUDO MICH. Tip Toe Topic, met o.a. ELKO BLIJWEERT, begeleiden oude experimentele dadafilmpjes. Danser MICHAEL VAN REMOORTERE toont zijn kont. Dichter ANDY FIERENS en muzikant MICHAËL BRIJS verzamelen een 30-koppig gelegenheidskoor onder de noemer De Bronstige Bazooka’s dat hun nieuwe dadawereldcreatie ‘World Reet Center’, waarin goede smaak wanhopig en helaas tevergeefs vecht voor zichzelf, in première zal zingen. De kunstenaars van Yellow Art uit Geel en het psychiatrisch centrum Sint-Amadeus uit Mortsel zorgen voor een 100-tal dadaïstisch beschilderde maskers die tijdens de Nacht van DADA worden uitgedeeld.
Al wat te serieus is in deze wereld zal er aan moeten geloven, dus doe uw beste boots aan en trek een zak over uw lelijke kop. Here we go. Let’s DADA!
De Nacht van DADA is een organisatie van VONK & Zonen i.s.m. Villanella en met steun van het Vlaams Fonds voor de Letteren en de stad Antwerpen.
De vorige Nacht van VONK is niet onopgemerkt voorbij gegleden. Meer dan vijftig schrijvers, muzikanten en kunstenaars brachten de geest van Jean-Marie Berckmans tot leven en doopten deze wilde nacht om tot de Nacht van PAFKE.
Dit jaar zet VONK & Zonen het festival in het teken van 100 jaar dada, de anarchistische, explosieve kunstbeweging die Europa in vuur en vlam zette kort na de eerste wereldoorlog. Verwacht u aan interventies van onze beste artiesten, van Herr Seele over Marcel Vanthilt tot Jaap Blonk. Als knallende openingsact hebben we Blixa Bargeld gestrikt voor een solo vocale performance in de geest van Kurt Schwitters. Al wat te serieus is in deze wereld, zal er aan moeten geloven.
DE Studio zal op zijn grondvesten daveren, dus doe uw beste boots aan en trek een zak over uw kop.
Here we go. Let’s dada!
DE VOLLEDIGE PROGRAMMATIE
EN TICKETS VIND JE OP
WWW.DESTUDIO.COM &
WWW.VONKENZONEN.BE
Met o.a.
HERR SEELE
JAAP BLONK
TEUN VERBRUGGEN
MARCEL VANTHILT
TIP TOE TOPIC
LUDO MICH
PETER HOLVOET-HANSSEN
BONOM
BARBARA BERVOETS
ANDREW CLAES
BERT LEZY
ANDY FIERENS
MICHAËL BRIJS
DE BRONSTIGE BAZOOKA’S
HERSENCELLEN
GERT VANLERBERGHE
ELKO BLIJWEERT
KUNSTHUIS YELLOW ART
DJ BOOTS
DIANE GRACE
TROEBEL NEYNTJE
KATJA STONEWOOD
VITALSKI
DJ WAGONMAN
SVEN DE SWERTS
MICHAEL VAN REMOORTERE
ANNELEEN VAN OFFEL
ELENA PEETERS
DOMINIQUE OSIER
DIDI DE PARIS
BUTSENZELLER
JEUGD & POËZIE
HAMSTER AXIS OF THE ONE CLICK PANTHER
PHILIP MEERSMAN
GEERT BEULLENS
MCHNRY
FREDERIK LUCIEN DE LAERE
ATERITIS BELDEMOR
DE Studio
Maarschalk Gérardstraat 4
2000 Antwerpen
# Meer info op website DE Studio
fleursdumal.nl magazine
More in: #Archive A-Z Sound Poetry, Art & Literature News, Baargeld, Johannes Theodor, Ball, Hugo, Dada, DADA, Dadaïsme, Doesburg, Theo van, FLUXUS LEGACY, Kok, Antony, Literary Events, Ostaijen, Paul van, Schwitters, Kurt, THEATRE, Tzara, Tristan
Museum Dr8888 viert 100 jaar Dada
De tentoonstelling is nog tot en met 18 september 2016 te zien.
De tentoonstelling Holland Dada and the International Context sluit aan bij de mondiale viering van de oprichting van de Dada-beweging in 1916. Museum Dr8888 heeft dankzij een uitgebreid internationaal netwerk de hand weten te leggen op prachtige collecties van Dada-kunstenaars uit diverse landen als Frankrijk, België en Duitsland. De tentoonstelling toont topwerken van o.a. Hans Arp, Marcel Duchamp, Kurt Schwitters, Man Ray en Francis Picabia.
Holland Dada and the International Context is opgebouwd in hoofdstukken die corresponderen met steden waar Dada een rol heeft gespeeld en een speciaal hoofdstuk over Holland Dada. Steden als Zürich, New York, Berlijn, Hannover, Parijs en Drachten zijn te zien in het gehele museum. Museum Dr8888 toont tijdens deze tentoonstelling een breed spectrum van disciplines: van literatuur en beeldende kunst tot film en muziek.
Randprogrammering: Naast de tentoonstelling volgt ook een randprogrammering die zich afspeelt binnen en buiten het museum. Zo geven Professor Russolo & His Noise Intoners vanaf mei elke laatste zaterdag van de maand om 15.30 uur een speciale Dada-voorstelling met de titel De grote betovering van het tijdloze (De liefde) in het auditorium. Dit is een ruim 35 minuten durende ode aan 100 jaar Dada in de vorm van een sprookjesachtige circusvoorstelling, waarin zeven bijzondere fantasiekarakters worden gemimed, gedanst en gezongen door zeven verschillende acteurs. De voorstellingen vinden plaats in het kader van Holland Dada and the International Context en zijn gratis te bekijken. U betaalt slechts toegang tot het museum.
Tentoonstelling Dada Remake in Sûnenz
Op maandag 20 juni opent Museum Dr8888 i.s.m. Sûnenz, de tentoonstelling DaDa Remake. De tentoonstelling bestaat uit foto’s van scholieren en studenten van o.a. ROC Friese Poort en het Drachtster Lyceum. Tijdens de opening wordt tevens de nieuwste uitgave van het tijdschrift DADA in Stijl gepresenteerd. Het tijdschrift is een samenwerking tussen Museum Dr8888, ROC Friese Poort en Minerva Academie voor Popcultuur. De tentoonstelling is tot en met 28 augustus in Sûnenz te zien.
Over de tentoonstelling: De tentoonstelling DaDa Remake is samengesteld uit foto’s die gemaakt zijn door studenten en scholieren. De jonge kunstenaars deden mee aan het Dada-fotografie project ‘Hoe bluf ik mijn weg door fotografie?’, een project over Dada en fotografie in het kader van de manifestatie 100 jaar Dada. Zij lieten zich inspireren door een iconische foto, denk aan de Beatles op Abbey Road van Iain MacMillan of Maxima van Erwin Olaf. Museumdocent is Mariëlle Vos en gastcurator van de tentoonstelling is Hester Witteveen, student kunstgeschiedenis aan de RUG.
Tentoonstelling DaDa Remake
Datum: 20 juni t/m 28 augustus 2016
Plaats: Sûnenz, Burgemeester Wuiteweg 140B, Drachten
Openingstijden: ma-zo, 9:00 – 20:00 uur
Tijdschrift Dada in Stijl te koop
DADA in Stijl is alweer de derde uitgave van het tijdschrift waarin jonge vormgevers, schrijvers en kunstenaars hun talenten laten zien. Dit doen ze in de vorm van foto’s, collages en artikelen. Het tijdschrift bestaat uit bijdragen van onder meer Natasha Taylor, Tjy Liu, Bert Jansen, Hein Kockelkoren, studenten TURBO Groep van AvP en ROC Friese Poort.
Het tijdschrift is verkrijgbaar voor € 6,50
Nieuwe publicatie
Holland Dada en de internationale context
door Annemieke Keizer-Sloff e.a.
€29,90
Paperback
Nederlands
Pagina’s 288
Auteur: Paulo Martina, Annemieke Keizer-Sloff, Dick Adelaar, Emanuel Overbeeke, Hester Jenkins, K. Schippers, Niels Bokhove, Remco Heite
ISBN: 9789056153748
In Holland Dada en de internationale context gaan verschillende dada-deskundigen, waaronder schrijver/dichter K. Schippers, in op de betekenis van de beweging voor de beeldende kunst, muziek en typografie. De internationale context staat hierbij centraal. De steden die in het boek aan bod komen zijn: Zürich, New York, Berlijn, Hannover, Keulen, Parijs, Antwerpen en Drachten.
Ondanks haar kleine omvang neemt Drachten zeker geen onbelangrijke plaats in de geschiedenis van dada in. Zo bestond er een intensief contact tussen Theo van Doesburg en Kurt Schwitters en de Drachtster broers Evert en Thijs Rinsema. Evert Rinsema was dichter, zijn broer Thijs kunstschilder. Door de vriendschap met de gebroeders Rinsema kwam Theo van Doesburg in contact met de gemeente-architect Cees Rienks de Boer. Van Doesburg ontwierp voor 16 middenstandswoningen aan de Torenstraat en de Landbouwwinterschool een kleuroplossing. Ook ontwierp hij op verzoek van De Boer glas-in-loodramen voor de Christelijke ULO en de Landbouwwinterschool.
In april 1923 ‘eindigde’ in Drachten de internationale dada-beweging met een solo-optreden van Kurt Schwitters. Tot die tijd shockeerde hij zijn publiek graag met abstracte poëzie en een onverstaanbaar mengsel van diverse talen en dierengeluiden, maar vanaf dat moment stapte Schwitters over op sprookjes en voordrachten over moderne kunst. Het optreden in Drachten was de laatste in zijn soort en daarmee een keerpunt in de gehele dada-beweging.
# Meer informatie op website Museum Dr8888
Museum Dr8888
Museumplein 2,
Drachten
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Antony Kok, Art & Literature News, Dada, Dadaïsme, De Stijl, Doesburg, Theo van, Evert en Thijs Rinsema, Kok, Antony, Kurt Schwitters, Marcel Duchamp, Piet Mondriaan, Schippers, K., Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg, Theo van Doesburg
De vlucht uit de tijd
Hugo Ball
Vertaald door Hans Driessen
Het korte leven van Hugo Ball werd gekenmerkt door rusteloosheid. Deze rusteloosheid is goed zichtbaar in Balls hoofdwerk Die Flucht aus der Zeit (1927) – bijna letterlijk zijn laatste, radicale woorden. Hij wilde geen concessies meer doen aan het lezend publiek en aan de waarheid mocht niet worden geschaafd. De romanvorm schoot daarom in zijn ogen tekort: De vlucht uit de tijd werd een compilatie uit zijn dagboeken, een bonte verzameling van notities, redeneringen, uittreksels en citaten uit boeken die voor Hugo Ball belangrijk waren. Er zijn twee duidelijke zwaarte-punten: de oprichting van de dada-beweging, met alles wat daaraan voorafging en wat erop volgde, en Balls terugkeer naar de katholieke kerk, die zijn dada-kameraden hogelijk verbaasde, om niet te zeggen ergerde. De lezer wordt in De vlucht uit de tijd een blik gegund in de werkplaats van deze onnavolgbare denker, die zijn teksten presenteert zoals hij ze destijds noteerde: rechtstreeks en zonder opsmuk.
352 pagina’s | paperback
isbn 978 94 6004 265 2
prijs 22,50
Uitgeverij Vantilt
St. Annastraat 99
6501 bk Nijmegen 652 4 ek Nijmegen
e-mail: info@vantilt.nl
www.vantilt.nl
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, Ball, Hugo, Dada
Genese Dada
100 Jahre Dada Zürich
bis 10. Jul 2016
“Wie erlangt man die ewige Seligkeit? Indem man Dada sagt. Wie wird man berühmt? Indem man Dada sagt. Mit edlem Gestus und mit feinem Anstand. Bis zum Irrsinn, bis zur Bewusstlosigkeit.”
Hugo Ball
Über die Ausstellung
Am 5. Februar 1916 von Hugo Ball, Emmy Hennings, Marcel Janco, Tristan Tzara und Hans Arp im »Cabaret Voltaire« in Zürich gegründet, ist Dada eine der progressivsten Kunstbewegungen des 20. Jahrhunderts. Zum 100-jährigen Jubiläum lässt das Arp Museum Bahnhof Rolandseck die bedeutenden Geburtsorte Dadas wieder aufleben: die legendäre Künstlerkneipe »Cabaret Voltaire« und die bürgerliche »Galerie Dada«. Ausgehend von diesen beiden Polen revolutionierten die Dadaisten innerhalb kürzester Zeit die internationale Kunstwelt. Neben ihren eigenen Arbeiten zeigten sie dort Werke von internationalen Avantgarde-Künstlern wie Giorgio de Chirico, Pablo Picasso, Paul Klee und Elie Nadelman, die nun auch in der Ausstellung zu sehen sind. Die Kunstwerke werden in eine lebhafte Inszenierung eingebettet, die den vielsKünstlerinnen und Künstler der Ausstellung
Genese Dada. 100 Jahre Dada Zürich
Anonym (Meister der Magdalenen-Legende)
Hans Arp
Hugo Ball
Heinrich Campendonk
Giorgio De Chirico
Jacoba van Heemskerck
Richard Huelsenbeck
Marcel Janco
Paul Klee
Oscar Lüthy
August Macke
Francois-Joseph Martin
Elie Nadelmann
Max Oppenheimer
Pablo Picasso
Hilla Rebay
Otto Van Rees
Adya Van Rees-Dutilh
Arthur Segal
Sophie Taeuber
Tristan Tzarachichtigen gesellschaftlichen und intellektuellen Nährboden verdeutlicht, aus dem Dada entstanden ist. Themengebiete wie Psychologie, Literatur und politisch-soziokulturelle Revolte spiegeln dabei den Zeitgeist wider und machen die Entstehung von Dada anschaulich.
In Zusammenarbeit mit dem Cabaret Voltaire, Zürich
“Dada ist schön wie die Nacht, die einen jungen Tag in ihren Armen wiegt.”
Hans Arp
100 Jahre Dada: Das große Fest des kultivierten Un-Sinns
“Genese Dada. 100 Jahre Dada Zürich: Das Arp Museum feiert das große Dada-Jubiläum 2016 mit einer ebenso fulminanten wie substantiellen Ausstellung, die die Entstehung der für die Moderne so wichtigen Kunstrichtung anschaulich nachverfolgt. (Ausstellungsdauer bis 10. Juli 2016)
Einen zentralen Beitrag zum europaweit gefeierten Dada-Jahr stellt die große Ausstellung »Genese Dada. 100 Jahre Dada Zürich« (14. Februar bis 10. Juli 2016) im Arp Museum Bahnhof Rolandseck dar, die in Kooperation mit dem Direktor des Cabaret Voltaire in Zürich, Adrian Notz, erarbeitet wurde. »Wie aus einer künstlerischen Laune eine revolutionäre internationale Kunstrichtung wird und welche Rolle die beiden mit Rheinland-Pfalz verbundenen Künstlerpersönlichkeiten Hugo Ball und Hans Arp spielen, ist in dieser fantastischen Ausstellung mit größtem Vergnügen zu erleben«, kommentiert der rheinland-pfälzische Kulturstaatssekretär Walter Schumacher.
Am 5. Februar 1916 von Hugo Ball, Emmy Hennings, Marcel Janco, Tristan Tzara und Hans Arp im Cabaret Voltaire in Zürich gegründet, wurde Dada zu einer der zentralen Kunstbewegungen des 20. Jahrhunderts. Anlässlich des Jubiläums widmet sich das Arp Museum Bahnhof Rolandseck den Anfangsjahren der Kunstbewegung und erweckt die bedeutenden Entstehungsorte Dadas wieder zum Leben: die legendäre Künstlerkneipe »Cabaret Voltaire« und die eher bürgerlich orientierte »Galerie Dada«. »Als Gegengewicht zum dionysischen Cabaret wurde die apollinische Galerie eingesetzt. Nur durch die beiden Komponenten Cabaret Voltaire und Galerie Dada konnte die Unruh von Dada in Schwingung gebracht werden«, bewertet Adrian Notz.
Die Abkehr vom Krieg und die Entdeckung des Nichts
Im Wechselspiel zwischen den beiden gegensätzlichen Geburtsstätten entwickelte sich im damals äußerst kosmopolitischen Zürich – einer der Flüchtlingsmetropolen Europas – der Geist Dadas. Ein wichtiger Ausgangspunkt war der überzeugte Pazifismus der Protagonisten. Selbst die Künstler, die sich anfangs dem allgegenwärtigen Kriegstaumel nicht ganz entziehen konnten, sagten sich von ihm los und versuchten, die Geschehnisse jenseits der so sicher erscheinenden Gebirgsketten zu verdrängen. Gleichzeitig waren es die Grauen des Krieges, die alles Bestehende so nichtig erscheinen ließen – und das Nichts so zum neuen Gott erhoben.
Die große Revolte gegen die Traditionen und Konventionen – ohne politische Ideologie
Zugleich wurden die bürgerliche Gesellschaft und ihr gängiger Wertekanon, die den Ersten Weltkrieg hervorgebracht hatten, zur Zielscheibe des künstlerischen Protestes erklärt. Die etablierte Kunst als Teil dieser Gesellschaft wurde als reaktionär und überholt abgelehnt.
Stattdessen suchten die Dadaisten nach neuen Ausdrucksformen, in der darstellenden wie in der bildenden Kunst. In den legendären Soireen im Cabaret Voltaire wurde gedichtet, gesungen, hinter Masken getanzt und den anarchischen Kräften von Geist und Körper Tribut gezollt. Die bisweilen absurde dadaistische Performance war durchaus mehr als eine Narretei – und doch war sie kein Akt dezidierten politischen Protestes. Die Dadaisten verweigerten sich einer klaren Zuordnung zu einer politischen Haltung. Vielmehr war es die Macht der Ratio und ihrer vermeintlichen Strategien, die nun zum Urgrund aller kollektiven Verbrechen erklärt wurde. So erteilten die Künstler der Logik eine radikale Absage.
Befreiung der Sprache und Lob des Archaischen sowie der mystischen Naturverbundenheit
Der Abgesang auf die herrschenden Mächte und ihre Propaganda führte zu neuen Formen des sinnlichen, aber unsinnigen Sprachgebrauchs. In Simultan- und Lautgedichten suchten die Dadaisten die Grenzen des Vernunftdenkens zu überwinden. In mystischen Übungen diente das Unterbewusstsein als Quelle des unmittelbar Schöpferischen, wobei zeitgenössische Theorien und wissenschaftliche Schriften der Psychoanalyse, etwa von C. G. Jung, wichtige Impulse lieferten.
In ihrer Suche nach vorsprachlichen, urwüchsigen Ausdrucksformen und einer Sehnsucht nach der vorzivilisierten Natur spiegeln die Dadaisten einen Aspekt des Zeitgeistes. Die Lebensreformer und Nudisten, die etwa zeitgleich im schweizerischen Ascona auf dem Monte Verità im Einklang mit der Natur lebten und mit den Dada-Künstlern in regem Austausch standen, sind hier beispielhaft zu nennen.
Auch das starke Interesse an der afrikanischen Kunst, die mit dem so genannten Primitivismus weithin ihre Würdigung erfuhr, fügt sich hier ein. Von Klischees geprägt, wird die so genannte »Negerkunst« in europäischen Ausstellungen gefeiert und ihre Formensprache zu adaptieren versucht. Die exotischen Rhythmen wiederum lieferten Inspiration für theatralische Darbietungen und maskierte Tänze, in denen man das Unmittelbare, Spontane und Unkontrollierbare anstrebte, das mit den Kulturpraktiken primitiver Stämme assoziiert wurde.
Vom Zürcher Kabarett zur Internationalen Bewegung
Die »wilde« Initiationsphase im Cabaret Voltaire setzte sich in der benachbarten Galerie Dada fort. Mit dem Ortswechsel lässt sich jedoch auch eine gewisse Professionalisierung erkennen. Durch öffentliche Führungen und den Kontakt zu Journalisten sollte gezielt ein kunstaffines Publikum erreicht werden. Neben den Soireen wurden in der Galerie vermehrt Ausstellungen gezeigt, bei denen auch Werke namhafter internationaler Avantgarde-Künstler zu sehen waren. Die Ablehnung der etablierten Kunst durch die Dadaisten wandelt sich hier in das Bestreben, mittels Bezügen zum Surrealismus, Futurismus oder Kubismus den Anschluss an die internationale Kunstszene zu gewinnen. Die dadaistischen Manifeste und Schriften, die Hugo Ball und seine Mitstreiter publizierten, dienten dabei als Medium der Verbreitung. Es bildeten sich Dada-Zentren in Hannover, Berlin und Köln aber auch in Paris und New York, und Dada revolutionierte innerhalb kürzester Zeit die Kunstwelt.
Dada – kein Stil, sondern . . .
Die Ausstellung widmet sich intensiv dem intellektuellen und wissenschaftlichen Nährboden der Zeit, aus dem Dada hervorging. Themen wie Mystik, Psyche, Revolte, Philosophie und Literatur stehen dabei in engem Wechselspiel zu den verschiedenen künstlerischen Formen und Praktiken, die sich unter dem Einfluss der Dadaisten in eine gänzlich neue Richtung entwickelt haben – von Tanz, Theater, Poesie und Neuer Musik bis hin zu Masken und Kostümen, Collagen, Objekten, Gemälden und Grafiken. Entscheidend ist hierbei die im Ausstellungskatalog festgehaltene Schlussfolgerung des Dada-Kenners Tobia Bezzola, dass sich der Dadaismus nicht auf einen Stil reduzieren lasse. Anders als andere Ismen der modernen Avantgarden sei Dada nicht an einer spezifischen Form zu erkennen und an ihr zu charakterisieren. Als proklamierte »Stunde Null« in der Kunst stellt Dada somit einen Bruch mit einer chronologisch nachvollziehbaren Stilentwicklung dar, wie sie die Kunstgeschichte von der Neuzeit bis zur Postmoderne konstruiert. Damit wird die Dada-Bewegung zum Modellfall für nachfolgende Strömungen wie Fluxus oder auch die Performance- und Aktionskunst.
Von der Dada-Schleuse zur Rauminszenierung
In der Ausstellung werden Werke aus dem engeren Kreis der Zürcher Dadaisten (Hans Arp, Hans Richter, Marcel Janco u. a.) in ihrem künstlerischen Umfeld (Arthur Segal, Max Oppenheimer, Adya und Otto van Rees u. a.) präsentiert. Hinzu kommen Gemälde und grafische Arbeiten von Künstlerinnen und Künstlern der internationalen Avantgarde wie Heinrich Campendonk, Giorgio de Chirico, Paul Klee, August Macke, Elie Nadelman, Pablo Picasso und Hilla von Rebay, die auch in den historischen Dada-Ausstellungen zu sehen waren. Als Leihgeber konnten hierfür renommierte Sammlungen wie das Guggenheim Museum und das Museum of Modern Art, New York, das Kunsthaus Zürich, das Folkwang Museum, Essen, u. v. a. gewonnen werden.
Die Kunstwerke sind in eine anschauliche, multi-mediale Inszenierung eingebettet: Bevor die Besucher die Ausstellung betreten, durchlaufen sie eine Bild- und Klangcollage, die sogenannte »Dada-Schleuse«, die sich von den unterirdischen Tunneln über den Aufzug bis ins 1. Obergeschoss des Richard Meier-Baus erstreckt. In zwei Ausstellungskuben werden die räumliche Situation des Cabaret Voltaire und der Galerie Dada nachempfunden, so dass die unterschiedliche Atmosphäre der beiden Lokalitäten erkennbar wird. Um diese beiden Zentren gruppieren sich verschiedene Themenfelder, die die Entstehung von Dada anhand zahlreicher Kunstwerke und Zeitdokumente greifbar machen. Ergänzt wird die Präsentation durch den Film »Dada in Nuce« und durch von Adrian Notz entwickelte Diagramme, die wie das »Firmament Dada« die internationale Vernetzung der Bewegung deutlich machen.
Kuratiert wird die vielfältige Schau von Adrian Notz (Cabaret Voltaire, Zürich) und Astrid von Asten unterstützt von Sylvie Kyeck (beide Arp Museum Bahnhof Rolandseck).
Die Ausstellung wird begleitet von einem umfangreichen Katalog (deutsch/ englisch, Verlag Scheidegger & Spiess, Preis: 38 Euro), in dem unter anderem auch die Rolle Hans Arps bei der Entstehung von Dada erläutert wird. »Unser Hauspatron Hans Arp zählt zu den
Gründungsmitgliedern jener künstlerischen Bewegung, die 1916 von Zürich aus innerhalb kürzester Zeit das Kunstgeschehen weltweit nachhaltig veränderte,« so Dr. Oliver Kornhoff, Direktor des Arp Museums Bahnhof Rolandseck und künstlerischer Leiter des
Künstlerhauses Schloss Balmoral in Rheinland-Pfalz
# More info website Arp Museum Bahnhof Rolandseck
fleursdumal.nl magazine
Fotos
-Hugo Ball im kubistischen Kostüm, 1916, unbekannter Fotograf
-Dada-Tanz mit Maske (Sophie Taeuber oder Emmy Hennings?), ca. 1917 – Stiftung Arp e.V., Berlin/Rolandswerth, unbekannter Fotograf
-Hans Arp, Tristan Tzara, Hans Richter vor dem Hotel Elite, Zürich 1918 – Stiftung Arp e.V. Rolandswerth/Berlin, unbekannter Fotograf
-Marcel Janco, Plakat der Ersten Dada-Ausstellung in der Galerie Corray, 1917
More in: - Book News, Adya & Otto van Rees, Art & Literature News, Ball, Hugo, Dada, DADA, Dadaïsme, DANCE & PERFORMANCE, Exhibition Archive, THEATRE
Tot 29 mei 2016
Theo van Doesburg
Een nieuwe kijk op leven, kunst en technologie
BOZAR / Paleis der Schone Kunsten (Bozar) Brussel
Deze tentoonstelling geeft, voor het eerst in België, een zicht op het veelzijdige oeuvre van de Nederlandse kunstenaar Theo van Doesburg, de spilfiguur van de kunststroming De Stijl. Het multidisciplinaire oeuvre van deze artistieke geestverwant van Piet Mondriaan wordt gepresenteerd in de context van de belangrijkste internationale kunststromingen waar hij bij betrokken was.
Met werk van o.a. Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Kurt Schwitters, Georges Vantongerloo, Hans Arp, El Lissitzky, Victor Servranckx, Gerrit Rietveld, César Domela, Jean Hélion, Karel Maes . . .
De Nederlandse kunstenaar Theo van Doesburg (1883-1931) was actief als schilder, dichter, typograaf, kunsttheoreticus, interieurarchitect… Hij had van meet af aan een uitgesproken multidisciplinaire aanpak: hij had een kunst voor ogen die ingreep op alle vlakken van het leven en hij streefde naar het idee van het ‘totaalkunstwerk’.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog stond hij aan de wieg van één van de belangrijkste kunststromingen van Europa, De Stijl. Van Doesburg richtte het gelijknamige kunsttijdschrift in 1917 op en verzamelde hiertoe gelijkgestemde kunstenaars, architecten en designers rond zich: de bekendste is ongetwijfeld Piet Mondriaan, maar ook Antony Kok, Bart van der Leck, J.J.P. Oud, Vilmos Huszár, Gerrit Rietveld en Georges Vantongerloo maakten deel uit van dit oorspronkelijke collectief. De leden van De Stijl streefden onder impuls van Van Doesburg naar een radicale hervorming van de kunst, in interactie met de maatschappij, wetenschap en technologie.
Onder de dynamische leiding van Theo van Doesburg verspreidden de ideeën van De Stijl zich al snel als een inktvlek door Europa. Hij ontpopte zich tot een energetisch sleutelfiguur van de Europese avant-garde.
De caleidoscopische tentoonstelling presenteert Theo van Doesburg als een visionaire kunstenaar en fascinerende persoonlijkheid. Alle facetten van zijn multidisciplinaire oeuvre komen aan bod.
De focus ligt daarnaast ook op de creatieve dynamiek die heerste tussen de verschillende kunstenaars van de avant-garde en de kruisbestuiving tussen de diverse disciplines die hieruit voortsproot. De bezoeker ontdekt zo’n 140 schilderijen, tekeningen, foto’s, tijdschriften, publicaties, meubels, maquettes en glasramen van Theo van Doesburg en zijn artistieke tijdgenoten.
De tentoonstelling is thematisch-chronologisch opgebouwd en start in 1917 met de kunst en het gedachtengoed van de Nederlandse beweging De Stijl, en volgt dan het artistiek parcours van Van Doesburg doorheen Europa.
Reis met kunstenaar Theo van Doesburg naar het begin van de twintigste eeuw en snuif de revolutionaire sfeer op van de avant-garde in deze tentoonstelling Theo van Doesburg. Een nieuwe kijk op leven, kunst en technologie. In 1917 richtte hij samen met Piet Mondriaan de kunststroming De Stijl op in Nederland. Om hun abstracte beeldtaal internationaal te promoten trok Van Doesburg door Europa. In Parijs kwam hij in aanraking met de kunst van de dadaïsten en begon zelf dadaïstische poëzie te schrijven. In Weimar stelde hij zijn nieuwe schoonheidsbewustzijn voor aan de architecten van het Bauhaus. Hij reisde Europa rond en zorgde ervoor dat zijn vooruitstrevende beeldtaal niet alleen opdook in schilderijen, maar ook in gebouwen, meubels en interieurs.
Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de Europese avant-gardebeweging gedreven door een behoefte aan verandering en de hoop op een betere toekomst. In zijn streven naar heropbouw had de Nederlander Theo van Doesburg (1883–1931) – meer dan welke andere kunstenaar ook – een belangrijk aandeel; hij trok de neoplasticistische esthetiek, die Mondriaan voor de schilderkunst had gedefinieerd, open naar alle disciplines: beeldhouwkunst, architectuur en toegepaste kunsten.
De tentoonstelling, die begint bij de oprichting van de beweging De Stijl in 1917, legt de nadruk op de bijzondere creativiteit en het dynamisme van Van Doesburg. Door zijn uitgebreide netwerk en talrijke reizen wist hij stromingen die op het eerste gezicht onverzoenbaar leken, zoals het dadaïsme en het neoplasticisme, te verenigen. Het traject van Van Doesburg kan worden omschreven als een voortdurend zoeken naar synthese in overeenstemming met zijn initieel doel: een nieuwe kunstexpressie creëren, in interactie met de complexiteit van het leven en met de evolutie van de wetenschap en de techniek, om zo te bouwen aan een nieuwe wereld.
Om de wereld te veranderen was een revolutie nodig. Maar waar Van Doesburg, Piet Mondriaan en Kurt Schwitters naar streefden, was een revolutie van de kunst zelf: daarin onderscheidden zij zich van de in die tijd sterk verspreide opvatting dat de kunst ‘in dienst van de Revolutie’ moest staan, een ideaal dat door charismatische kunstenaars als El Lissitzky en André Breton werd gehuldigd.
‘Theo van Doesburg. Een nieuwe kijk op leven, kunst en technologie’ toont een reeks werken die aan dat esthetische programma beantwoorden, en vestigt tevens de aandacht op het exemplarische activisme van Van Doesburg. Om zijn project een internationale dimensie te geven, vormde hij eerst, samen met Bart van der Leck, Vilmos Huszár, Georges Vantongerloo, Jan Wils, Antony Kok, J.J.P. Oud en Gerrit Rietveld een beweging rond Piet Mondriaan. Later vernieuwde hij de kunststroming en maakten onder anderen Cornelis van Eesteren, Friedrich Vordemberge-Gildewart en César Domela er deel van uit. In de loop van de jaren bleef Van Doesburg onvermoeibaar zijn ideeën en zijn creativiteit ontwikkelen en verzamelde hij talrijke kunstenaars om zich heen. (…)
De tentoonstelling ‘Theo van Doesburg. Een nieuwe kijk op leven, kunst en technologie’ – de titel is geïnspireerd op een artikel van Van Doesburg dat in 1922 in De Stijl verscheen – wil de bijzondere betekenis van deze kunstenaar duidelijk maken, zowel aan de hand van zijn artistieke realisaties als van zijn activisme, dat een andere manier was om zijn filosofisch, artistiek en collectief ideaal te verwezenlijken. Talrijke kunstenaars, onder wie Mondriaan, hebben hun internationale bekendheid in ruime mate aan hem te danken.
De Theo van Doesburg retrospectieve in BOZAR is een mooie aanleiding om aandacht te schenken aan I.K. Bonset, de legendarische schrijversnaam van Van Doesburg. De Nederlandse klankdichter Jaap Blonk – bekend van zijn uitvoering van Kurt Schwitters’ Ursonate – maakte op verzoek van BOZAR opnames van Bonsets gedichten. Ze zijn in de “Dada” zaal van de expo te beluisteren en werden ook geperst op een exclusieve vinyl single. “Jaap Blonk leest Theo Van Doesburg” verschijnt in een gelimiteerde oplage van 300 exemplaren en is te koop in de BOZAR BOUTIK. De poëzie van Bonset is ook te lezen in de literaire bezoekersgids.
Curator: Gladys Fabre
BOZAR/Paleis voor Schone Kunsten
Circuit Koningsstraat
Paleis voor Schone Kunsten
Koningsstraat 10
1000 Brussel
# Meer info op website BOZAR
fleursdumal.nl magazine
More in: Antony Kok, Art & Literature News, Bauhaus, Dada, De Stijl, Doesburg, Theo van, Exhibition Archive, Kok, Antony, Kurt Schwitters, Piet Mondriaan, Schwitters, Kurt, Theo van Doesburg
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature