Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
In memoriam Rutger Kopland (1934-2012)
Dichter en schrijver Rutger Kopland is woensdag 11 juli 2012 overleden. Hij is 77 jaar geworden.
Rutger Kopland is de schrijversnaam van de psychiater R.H. van den Hoofdakker (1934). Van den Hoofdakker was hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Als onderzoeker en behandelaar hield hij zich persoonlijk vooral bezig met de betekenis van de slaap en de biologische klok voor het emotionele leven van zowel gezonde als psychisch gestoorde mensen. Daarbij werkte hij ook als psychotherapeut. Behalve artikelen en hoofdstukken in wetenschappelijke tijdschriften en leerboeken schreef hij ook essays over psychiatrie in de algemene maatschappelijke context. Een aantal van deze stukken werd opgenomen in De mens als speelgoed (1995) en in Twee ambachten (2003).
Als Rutger Kopland publiceerde Van den Hoofdakker veertien gedichtenbundels. Hij debuteerde in 1966 met Onder het vee, zijn meest recente bundel is Toen ik dit zag, die verscheen in het najaar van 2008. Kopland schreef daarnaast literaire essays: Het mechaniek van de ontroering (1995) en Mooi, maar dat is het woord niet (1998). Al jaren behoort Kopland tot de meest gelezen dichters in ons land. Bloemlezingen uit zijn werk verschenen in onder meer in Engeland, Finland, Frankrijk, Ierland, Israel, Italië, Noorwegen, Polen en de Verenigde Staten; bundels in het Duits en Italiaans zijn in voorbereiding.
In 1999 en in 2001 ontving Van den Hoofdakker / Kopland eredoctoraten van respectievelijk de Universiteit voor Humanistiek en de Rijksuniversiteit Utrecht, in beide gevallen voor de combinatie van zijn verdiensten op wetenschappelijk en literair gebied. In 1988 ontving de dichter de P.C. Hooftprijs voor zijn oeuvre en de VSB Poëzieprijs 1998 voor zijn bundel Tot het ons loslaat.
In 2006 verschenen zijn Verzamelde gedichten ter markering van zijn veertigjarig dichterschap. Ter gelegenheid van zijn vijfenzeventigste verjaardag verscheen het boekje met cd Aan het grensland. Geluiden uit het Noorden 2. In 2008 verscheen zijn recentste bundel Toen ik dit zag. Een nieuwe druk van zijn Verzamelde gedichten waarin ook deze laatste bundel opgenomen werd, verscheen in 2010.
Bron: Uitgeverij Van Oorschot
Rutger Kopland (Goor, 4 augustus 1934 – Glimmen, 11 juli 2012)
Ars moriendi
Als het zover is – laat me dan eindelijk
weten hoe je dat kan, sterven
hoe je kan weggaan, weg
zou het iets hebben van wat er in mij
gebeurt wanneer een choraal van Bach klinkt:
er welt een gevoel op, een besef van onontkoombaar
verlies maar het geeft niet, nu even niet
het heeft misschien ook iets van het zien van
een uitzicht over de bergen, die lucht en leegte
en de huiver voor de eenzaamheid die in die verte
op mij wacht, maar het geeft niet, nu even niet
af en toe is er zo’n avond dat er over de wereld
het mooiste licht valt dat er is, laat laag licht
en dat ik denk: dit was het dus
als het zover is – laat me dan eindelijk
weten hoe het is om te zeggen: ik kom
Rutger Kopland overleden
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, In Memoriam, Kopland, Rutger
D. H. Lawrence
(1885-1930)
Whales Weep Not!
They say the sea is cold, but the sea contains
the hottest blood of all, and the wildest, the most urgent.
All the whales in the wider deeps, hot are they, as they urge
on and on, and dive beneath the icebergs.
The right whales, the sperm-whales, the hammer-heads, the killers
there they blow, there they blow, hot wild white breath out of
the sea!
And they rock, and they rock, through the sensual ageless ages
on the depths of the seven seas,
and through the salt they reel with drunk delight
and in the tropics tremble they with love
and roll with massive, strong desire, like gods.
Then the great bull lies up against his bride
in the blue deep bed of the sea,
as mountain pressing on mountain, in the zest of life:
and out of the inward roaring of the inner red ocean of whale-blood
the long tip reaches strong, intense, like the maelstrom-tip, and
comes to rest
in the clasp and the soft, wild clutch of a she-whale’s
fathomless body.
And over the bridge of the whale’s strong phallus, linking the
wonder of whales
the burning archangels under the sea keep passing, back and
forth,
keep passing, archangels of bliss
from him to her, from her to him, great Cherubim
that wait on whales in mid-ocean, suspended in the waves of the
sea
great heaven of whales in the waters, old hierarchies.
And enormous mother whales lie dreaming suckling their whale-
tender young
and dreaming with strange whale eyes wide open in the waters of
the beginning and the end.
And bull-whales gather their women and whale-calves in a ring
when danger threatens, on the surface of the ceaseless flood
and range themselves like great fierce Seraphim facing the threat
encircling their huddled monsters of love.
And all this happens in the sea, in the salt
where God is also love, but without words:
and Aphrodite is the wife of whales
most happy, happy she!
and Venus among the fishes skips and is a she-dolphin
she is the gay, delighted porpoise sporting with love and the sea
she is the female tunny-fish, round and happy among the males
and dense with happy blood, dark rainbow bliss in the sea.
D.H. Lawrence poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, D.H. Lawrence, Lawrence, D.H.
Gerrit Komrij overleden
Mede namens de familie laat Uitgeverij De Bezige Bij weten dat gisteravond, na een kort ziekbed, Gerrit Komrij in Amsterdam is overleden.
We verliezen in hem een belangrijk dichter, een veelzijdig schrijver en vertaler, een groot stilist, een scherp polemist en bovenal een lieve vriend. Hij was een inspirator voor generaties dichters, schrijvers en jonge hemelbestormers, en zal dat blijven.
Gerrit Komrij (Winterswijk, 30 maart 1944) debuteerde in 1968 met de poëziebundel Maagdenburgse halve bollen en andere gedichten, die meteen de aandacht trok door de oneigentijdse vaste vorm en de grillige humor. Hij zou zijn dichterschap altijd trouw blijven. In totaal publiceerde hij zo’n vijftien bundels, verzameld onder de titel Alle gedichten tot gisteren (2004). De bundel Boemerang had hij op zijn bureau in Portugal klaargelegd om te voltooien en zal dit najaar postuum verschijnen.
Hij was een gedreven criticus en televisierecensent, stelde een aantal spraakmakende Nederlandse en Zuid-Afrikaanse bloemlezingen samen, vertaalde veel literair werk (waaronder toneelstukken van Shakespeare) en schreef toneel, essays en romans.
In 1976 was Gerrit Komrij een jaar lang een scherp televisierecensent voor NRC Handelsblad; deze spraakmakende televisiekritieken werden in 1977 gebundeld in Horen, zien en zwijgen. Als literair recensent voelde hij zich verwant aan de tijdgeest van waarheidsvinding en sarcasme. In de jaren zeventig en tachtig maakte hij vooral naam als essayist, en schuwde in dat genre geen enkel onderwerp, van het feminisme tot aan de architectuur. Zijn venijnige stijl bleek ook hier zijn belangrijkste wapen. De essays werden gebundeld in onder meer Heremijntijd (1978), Papieren tijgers (1978), Averechts (1980), Het boze oog (1983), Humeuren en temperamenten (1989), Met het bloed dat drukinkt heet (1991), Morgen heten we allemaal Ali (2010) en Kunstwonderen (2011).
In 1980 verscheen zijn eerste (autobiografische) roman, Verwoest Arcadië. Later schreef hij de romans Over de bergen (1990), Dubbelster (1993), De klopgeest (2001), Hercules (2004) en De loopjongen (2012).
Bijzonder succesvol en invloedrijk waren zijn bloemlezingen poëzie, met name De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in duizend en enige gedichten (1979) en De 21ste eeuw in 185 gedichten (2010). Eigenzinnig en hilarisch is zijn bloemlezing Kakafonie. Encyclopedie van de stront (2006).
Komrij won vele prijzen, waaronder de P.C. Hooftprijs 1993 voor zijn beschouwend proza en De Gouden Uyl 1999 voor In Liefde Bloeyende. In 2000 werd hij geëerd als doctor honoris causa aan de Universiteit van Leiden.
Van 2000 tot 2004 was hij de eerste Dichter des Vaderlands, een rol die hij met grote verve vervulde.
Gerrit Komrij woonde tot 1984 in Amsterdam. Hij verhuisde in dat jaar naar Portugal, waarover hij indrukwekkend verslag deed in Vila Pouca (2008). Het boek werd genomineerd voor de Gouden Uil 2009.
Het literaire landschap is door het tomeloze plezier en de scherpzinnigheid van Gerrit Komrij decennialang in beweging gebracht. Hij heeft het mee veranderd en hij heeft het nu verlaten. ‘Van papier zijt ge en tot papier zult ge wederkeren.’ (Uit: Da Capo, Morgen heten we allemaal Ali).
ALLES BLIJFT
Daar stond een muur die ik heb aangeraakt.
De muur werd afgebroken. Van het puin
Werd verderop een fundament gemaakt.
Ik plantte een fruitboom in mijn oude tuin.
Die werd geasfalteerd. Vijf meter diep
Houdt zich een wortelstronk nog grommend koest.
Vijf eeuwen lang desnoods. De Spaanse griep
Landt ooit op Mars omdat ik heb gehoest.
Er was een vriend aan wie ik heb geschreven,
Een rots waar ik mijn naam in heb gekerfd.
Je bent een deel van alles bij je leven
En alles blijft bestaan wanneer je sterft.
(uit: Luchtspiegelingen, 2001)
Amsterdam, 6 juli 2012
Persbericht Uitgeverij De Bezige Bij
Gerrit Komrij (1944-2012)
More in: Archive K-L, In Memoriam
D. H. Lawrence
(1885-1930)
Last Words to Miriam
Yours is the shame and sorrow
But the disgrace is mine;
Your love was dark and thorough,
Mine was the love of the sun for a flower
He creates with his shine.
I was diligent to explore you,
Blossom you stalk by stalk,
Till my fire of creation bore you
Shrivelling down in the final dour
Anguish—then I suffered a balk.
I knew your pain, and it broke
My fine, craftsman’s nerve;
Your body quailed at my stroke,
And my courage failed to give you the last
Fine torture you did deserve.
You are shapely, you are adorned,
But opaque and dull in the flesh,
Who, had I but pierced with the thorned
Fire-threshing anguish, were fused and cast
In a lovely illumined mesh.
Like a painted window: the best
Suffering burnt through your flesh,
Undressed it and left it blest
With a quivering sweet wisdom of grace: but now
Who shall take you afresh?
Now who will burn you free,
From your body’s terrors and dross,
Since the fire has failed in me?
What man will stoop in your flesh to plough
The shrieking cross?
A mute, nearly beautiful thing
Is your face, that fills me with shame
As I see it hardening,
Warping the perfect image of God,
And darkening my eternal fame.
D.H. Lawrence poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, D.H. Lawrence, Lawrence, D.H.
Heinrich von Kleist
(1777-1811)
Das letzte Lied
Fernab am Horizont, auf Felsenrissen,
Liegt der gewitterschwarze Krieg getürmt;
Die Blitze zucken schon, die Ungewissen,
Der Wandrer sucht das Laubdach, das ihn schirmt;
Und wie ein Strom, geschwellt von Regengüssen,
Aus seines Ufers Bette heulend stürmt,
Kommt das Verderben mit entbundnen Wogen
Auf alles, was besteht, herangezogen.
Der alten Staaten graues Prachtgerüste
Sinkt donnernd ein, von ihm hinweggespült,
Wie auf der Heide Grund ein Wurmgeniste,
Von einem Knaben scharrend weggewühlt;
Und wo das Leben um der Menschen Brüste
In tausend Lichtern jauchzend hat gespielt,
Ist es so lautlos jetzt wie in den Reichen,
Durch die die Wellen des Cocytus schleichen.
Und ein Geschlecht, von düsterm Haar umflogen,
Tritt aus der Nacht, das keinen Namen führt,
Das, wie ein Hirngespinst der Mythologen,
Hervor aus der Erschlagnen Knochen stiert;
Das ist geboren nicht und nicht erzogen
Vom alten, das im deutschen Land regiert:
Das läßt in Tönen, wie der Nord an Strömen,
Wenn er im Schilfrohr seufzet, sich vernehmen.
Und du, o Lied voll unnennbarer Wonnen,
Das das Gefühl so wunderbar erhebt,
Das, einer Himmelsurne wie entronnen,
Zu den entzückten Ohren niederschwebt,
Bei dessen Klang empor ins Reich der Sonnen,
Von allen Banden frei, die Seele strebt:
Dich trifft der Todespfeil; die Parzen winken,
Und stumm ins Grab mußt du daniedersinken.
Ein Götterkind, bekränzt im Jugendreigen,
Wirst du nicht mehr von Land zu Lande ziehn,
Nicht mehr in unsre Tänze niedersteigen,
Nicht hochrot mehr bei unserm Mahl erglühn.
Und nur wo einsam unter Tannenzweigen
Zu Leichensteinen stille Pfade fliehn,
Wird Wanderern, die bei den Toten leben,
Ein Schatten deiner Schön’ entgegenschweben.
Und stärker rauscht der Sänger in die Saiten,
Der Töne ganze Macht lockt er hervor,
Er singt die Lust, fürs Vaterland zu streiten,
Und machtlos schlägt sein Ruf an jedes Ohr,
Und wie er flatternd das Panier der Zeiten
Sich näher pflanzen sieht, von Tor zu Tor,
Schließt er sein Lied; er wünscht mit ihm zu enden
Und legt die Leier tränend aus den Händen.
Heinrich von Kleist poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Heinrich von Kleist, Kleist, Heinrich von
Vinko Kalinić
Pola pjesme
Probudio sam se jutros s pola pjesme u glavi
pamtim, sanjao sam te – da, bile su to tvoje usne
i ruke! i nos! i uho! – i mogao bih napisati pjesmu
sasvim strašnu neku pjesmu, pristojnu i zanosnu
recimo, o čovjeku koji je umro u snu, ljubeći te
ali ne znam kako ti oči pretočiti u riječi
te strašne oči koje me uvijek iz nova prepolove
na mene koji bi umro zbog njih
i na mene koji bi umro bez njih
– oči, pred kojima ni jedna pjesma
nikada neće biti ispjevana do kraja
Komiža, 20. 11. 2010
Half a song
I woke up this morning with half a song in my head
I remember, I dreamt about you – yes, those were your lips
and hands! and nose! and ear! – and I could write a song
some absolutely dreadful song, decent and passionate
let’s say, about a man who died in his dream, while kissing you
but I don’t know how to transfuse your eyes into words,
those enticing eyes which bisect me in two all over again,
to a me that would die for them
and to a me that would die without them
– those eyes, in front of which no song
will ever be sung till the end
Translation by Darko Kotevski, Melbourne
Vinko Kalinić poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Kalinić, Vinko
Marie Krysinka
(1845-1908)
Le démon de Racoczi
A Ringel
C’était par une après-midi embrumée
Dans l’air opaque le ciel pesait comme un remords.
J’avais dans l’âme le tentissement de son dernier baiser; –
Je l’avais pour jamais enfoui au fond de l’âme
Comme au fond d’un caveau sépulcral.
Dans l’air opaque le ciel pesait comme un remords.
• • •
Alors pour fuir cette obsédante mélancolie de l’air et du ciel – j’ai fermé la fenêtre brusquement.
J’ai fermé la fenêtre et j’ai tiré le rideau épais qui soudainement plongea la chambre dans une lumière lourde.
Une artificielle lumière.
Plus ardente et plus molle que la triste lumière de l’air embrumé,
• • •
Et les objets prirent des attitudes inaccoutumées.
Des attitudes du rêve.
Dans la caverne de l’ombre, le piano allumait le ricanement de ses dents blanches.
Les fauteuils – ainsi que des personnes cataleptiques – étendaient leurs bras raides.
Les luisances voilées des bronzes semblaient des clignements d’yeux craintifs.
Et, dans l’or des cadres se réveillaient des lucioles; –
Auprès des glaces qui ouvraient dans le mur d’inquiétantes perspectives.
Et près de la bibliothèque, le Démon de Racoczi attira mes regards irrésistiblement…
C’était une simple eau-forte où, sur un fond brouillé, se détachait en noir exagéré – le Démon aux joues creuses, à la lèvre crispée par une gaieté féroce, ou peut-être par quelque affreuse torture.
Mais ce n’était qu’une simple eau-forte.
Puis le pli entre les sourcils froncés s’accentua.
Il s’accentua, – bien que la chose paraisse incroyable, –
Il se creusa plus profondément,
Figeant une expression d’angoisse farouche, sur cette face au sinistre rictus;
Les cheveux se hérissèrent à n’en pas douter;
Et l’archet que tenait la main du Démon eut un frémissement, s’anima, – en vérité, – et fit rendre à l’instrument un son,
Un son jamais entendu jusqu’alors. –
Et si triste, qu’il semblait fait de tous les sanglots et de tous les glas.
Et aussi doux que le parfum des tubéreuses, flottant dans la crépusculaire clarté des soirs.
Puis l’archet s’élança furieux, avec un grondement de rafale, sur les cordes désespérées.
Et c’était comme des cris de détresse, comme des rires de fous et comme des râles d’agonisants.
Et c’était comme des appels éperdus, de suprêmes appels, hurlés vers le ciel désert.
Mais l’horrible symphonie décrut ainsi qu’une mer qui s’apaise.
Et sour l’archet du Démon s’épanouit alors tout un orchestre;
S’épanouit alors comme une grande fleur – tout un orchestre.
Les violons traînaient des notes pâmées, et parfois miaulaient comme des chats.
Les flûtes éclataient de petits rires nerveux.
Les violoncelles chantaient comme des voix humaines.
La valse déchaînait son tournoyant délire.
Rythmée comme par des soupirs d’amour;
Chuchoteuse comme les flots,
Et aussi mélancolique qu’un adieu;
Désordonnée, incohérente, avec des éclats de cristal qu’on brise;
Essoufflée, rugissante comme une tempête;
Puis alanguie, lassée, s’apaisant dans une lueur de bleu lunaire.
Et par l’archet du Démon évoqués,
Les Souvenirs passaient;
Cortège muet,
En robes blanches et nimbés d’or, les Souvenirs radieux, les bon et purs Souvenirs;
Sous leurs longs voiles de deuil, les douloureuses Ressouvenances;
Les ombres des Amours morts passaient couronnées de fleurs desséchées.
L’archet s’arrêta avec un grincement sourd.
Le Démon était toujours devant moi avec son sinistre rictus;
Mais ce n’était vraiment qu’une simple eau-forte.
Dans l’air opaque, le ciel pesait comme un remords.
1er novembre 1882
(Recueil : “Rythmes pittoresques”)
Marie Krysinka poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L
Hans Lodeizen
(1924-1950)
Voor vader
fragment
o vader wij zijn samen geweest
in de langzame trein zonder bloemen
die de nacht als een handschoen aan-
en uittrekt wij zijn samen geweest
vader terwijl het donker ons dichtsloeg.
16 Juli 1950
Uit: Het innerlijk behang, Amsterdam, Van Oorschot 1950
Hans Lodeizen poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L
Vinko Kalinić
Ne znam odgovor
pitaš me: zašto te volim? baš tebe? meni sasvim nepoznato biće? a ne pitaš me koliko su duboke tvoje oči? i kako može živ čovjek ne osjetiti ono što u njima gori? tako svečano. i toplo.
ne znam odgovor. tek osjećam da bi se nas dvoje jako dobro razumijeli. čak i onda kada ni riječ jednu ne bi izrekli. samo da nasloniš glavu na moje grudi. netalo bi svijeta. i svega onog što grčevito skupljaju isprazni ljudi. oko čega se tuku. i za sobom vuku, ko ukleti svoje prokletstvo.
bez ičega. i sasvim goli. stajali bi nijemo. zadivljeni. u spoznanju. koliko je malo potrebno za biti sretan. i to malo, koliko je ljepše dati, no uzeti. i tako bi nestajali. ležeći jedno drugom u sjeni. šuteći. sva bi pitanja bila besmislena. i svi odgovori uzaludni. ono između nas progutalo bi sve što smo ikad bili. i što ćemo ikada biti. što je itko ikada utjelovio u riječi. dok ne bi nestali. sasvim. jedno drugom darujući, i posljednji komadić sebe.
Komiža, 18. 04. 2011
Don’t know the answer
you ask me: why I love you? yes, you? to me absolutely unknown being? but you don’t ask me how deep are those eyes of yours? and how can a living man not feel what burns inside those eyes? so festive. and warm.
I don’t know the answer. I just feel that you and I would understand each other very well. Even when we wouldn’t say one single word. just so you lean your head on my chest. the world would disappear. and all that what futile people collect frantically. things they fight for. and drag around, like damned drag their own curse.
without anything. and totally naked. we would be standing silent. amazed. in the cognition. how little is needed to be happy. and that little, how nicer is to give than to take. and that’s how we would disappear. lying in one another’s shadow. being silent. all questions would be senseless. and all answers useless. that between us would swallow everything that we’ve ever been. and what we would ever be. what has anyone ever embodied into words. until we would disappear. totally. giving each other the last particle of himself.
Translation by Darko Kotevski, Melbourne
Vinko Kalinić poetry
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Kalinić, Vinko
Heinrich von Kleist
(1777-1811)
Für Adolfine Henriette Vogel
Mein Jettchen, mein Herzchen, mein Liebes, mein
Täubchen, mein Leben, mein liebes süßes Leben,
mein Lebenslicht, mein Alles, mein Hab und Gut,
meine Schlösser, Äcker, Wiesen und Weinberge, o
Sonne meines Lebens, Sonne, Mond und Sterne, Him-
mel und Erde, meine Vergangenheit und Zukunft,
meine Braut, mein Mädchen, meine liebe Freundin,
mein Innerstes, mein Herzblut, meine Eingeweide,
mein Augenstern, o, Liebste, wie nenn ich Dich?
Mein Goldkind, meine Perle, mein Edelstein, meine
Krone, meine Königin und Kaiserin. Du lieber Lieb-
ling, meines Herzens, mein Höchstes und Teuerstes,
mein Alles und Jedes, mein Weib, meine Hochzeit,
die Taufe meiner Kinder, mein Trauerspiel, mein
Nachruhm. Ach Du bist mein zweites besseres Ich,
meine Tugenden, meine Verdienste, meine Hoffnung,
die Vergebung meiner Sünden, meine Zukunft und
Seligkeit, o, Himmelstöchterchen, mein Gotteskind,
meine Fürsprecherin und Fürbitterin, mein Schutzen-
gel, mein Cherubim und Seraph, wie lieb ich Dich! –
[Berlin, November 1811]
Heinrich von Kleist poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Kleist, Heinrich von
Hans Lodeizen
(1924-1950)
Toen ik nog . . .
(fragment)
ik heb zijn handen een hand gegeven
ik ben in zijn ogen gevangen
ik ben in zijn oren verward
ik ben in zijn lichaam verdwaald
in zijn lichaam verdronken.
Hans Lodeizen poetry
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L
Park eren
Harde kale takken
spreken over dood
bomen blozen, bloot
en kwetsbaar in hun
tere lingerie van knoppen
winter aarzelt te vertrekken
rekt zich nog even uit als kat
en trekt soms hele gekke bekken
naar ons wandelaars, met naast ons
horden uitgelaten fris ontdooide vogels
in hoge toppen staan herrezen mezen
pas uit diepvries weggevlogen, bewogen
en spatzuiver deze terugkeer te befluiten
merels neurieën mee uit zachte kelen
zonlicht gaat nu alle grauwheid helen
door het vaak en lang te strelen
daalt vastbesloten naar beneden
nog zonder warmte, nog even
zonder warmte, tot het kille
eindelijk wordt ingehaald
parkeergeld is betaald.
Freda Kamphuis
(c)2012 Freda Kamphuis
kempis.nl poetry magazine
More in: Archive K-L, Kamphuis, Freda
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature