Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
.jpg)
.jpg)
Poëzie siert 54ste Kinderboekenweek
De 54ste editie van de Kinderboekenweek vindt plaats
van woensdag 1 t/m zaterdag 11 oktober 2008.
Het motto Zinnenverzinzinis ontleend aan
de titel van het gedicht dat Joke van Leeuwen
speciaal hiervoor schreef
Hans Hagen schreef het Kinderboekenweekgeschenk
V l a m m e n
Het is in de Kinderboekenweek gratis bij aankoop van ten minste
€ 10,- aan kinderboeken en verschijnt in een recordoplage
van 439.000 exemplaren
.jpg)
.jpg)
Het Prentenboekje van de Kinderboekenweek
F i e t s
getekend door Charlotte Dematons,
kost € 2,50
.jpg)
.jpg)
De Gouden Griffel
de jaarlijkse prijs voor
het mooiste oorspronkelijk
Nederlandstalige kinderboek
gaat naar
Kinderen van Amsterdam
van Jan Paul Schutten
.jpg)
Links:
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Children's Poetry, Kinderboekenweek, Literary Events
CHARLEY TOOROP
in Museum Boymans van Beuningen
27 september 2008 – 18 januari 2009
De tentoonstelling ‘Vooral geen principes! Charley Toorop’ laat het werk zien van de krachtigste vrouw uit de Nederlandse schilderkunst van de twintigste eeuw. Het gaat om 120 werken uit haar eigenzinnige, zelfbewuste en sociaal bewogen oeuvre.
Alles voor de schilderkunst
De titel ‘Vooral geen principes!’, is een uitspraak van Charley Toorop (1891–1955) zelf. Als het moest, zette ze alles voor de schilder kunst opzij. De volledige uitspraak luidt dan ook: ‘Vooral geen principes – werken en onze opvattingen zuiveren.’ De schilderkunst was haar manier om zichzelf te verwerkelijken. Als enig kind van de symbolist Jan Toorop (1858 –1928) was Charley voorbestemd
voor een zelfstandige kunstcarrière. Voor een vrouw in die tijd was dat uitzonderlijk. Eerst richtte ze zich op de muziek, maar toch trad ze in de voetsporen van haar vader. Ze ging niet naar de kunstacademie, maar leerde het vak van hem. Hij steunde en stimuleerde haar waar hij maar kon. Kinderen, vrienden en de kunst Na een mislukt huwelijk met Henk Fernhout vestigde Charley Toorop zich in Bergen. Ze schilderde zichzelf en haar kinderen Edgar, John en Annie op confronterende wijze in 1929. Jan Toorop liet voor haar het huis ‘De Vlerken’ bouwen. Ze werd het middelpunt van een hechte groep kunstenaars. Charley vereeuwigde die in ‘Maaltijd der vrienden’ (1932). Ze had verschillende affaires en relaties met bijzondere mannen, maar bleef eigenzinnig en vrijgevochten haar gang gaan.
Zestien zelfportretten
In het begin werkte ze expressionistisch met gloeiende kleuren en vertekende vormen. Na een verblijf in Parijs, begin jaren twintig, ontwikkelde ze een heldere en realistische stijl. De meeste van haar doeken presenteren haar onderwerpen frontaal. Een mooi voorbeeld daarvan is het zelfportret uit 1928, dat Museum Boijmans Van Beuningen onlangs heeft verworven. Naast zelfportretten – in de
tentoonstelling zijn er zestien te zien – schilderde ze vanuit haar politieke en sociale belangstelling boeren, vissers en arbeiders. Verbanden en invloeden Wat Jan Toorop voor haar had gedaan, deed zij later voor haar zoon Edgar Fernhout (1912 –1974). In haar schilderij ‘Drie Generaties’ (1950) zijn Jan, Charley en Edgar in onderlinge samenhang in hun kunstenaarschap geportretteerd. Inmiddels is er de vierde generatie. In de tentoonstelling en het boek vallen alle wetenswaardigheden over Charley Toorop op hun plaats en worden verbanden duidelijk en invloeden zichtbaar. Daardoor wordt inzichtelijk hoe de sleutelwerken van haar oeuvre passen binnen een omvangrijk geheel.
Museum Boymans van Beuningen Rotterdam
27 september 2008 – 18 januari 2009
Charley Toorop: Vooral geen principes
Museum Boijmans Van Beuningen
Museumpark 18-20
3015 CX Rotterdam
010 4419400
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News
Lustwarande 08 – Wanderland
In park de Oude Warande in Tilburg vindt van 28 juni tot 28 september 2008 de derde editie van de internationale beeldententoonstelling Lustwarande plaats. Fundament Foundation organiseert deze gratis toegankelijke tentoonstelling, die Lustwarande 08 – Wanderland heet en recente ontwikkelingen in de internationale sculptuur wil laten zien, met een nadruk op het vergankelijke en het groteske. ‘In combinatie met het labyrintische karakter van De Oude Warande leveren de werken samen een surrealistich wanderland op, een eigentijdse synthese van Alice’s Wonderland en de tuinen van Bomarzo.’ Zeventwintig kunstenaars uit dertien landen exposeren tijdens Lustwarande 08, de meesten maakten nieuw werk voor de tentoonstelling en velen hebben nooit eerder in Nederland geëxposeerd.
Op de website http://cultuurconcepten.nl kun je een korte speurtocht downloaden langs enkele van de kunstwerken die tijdens de tentoonstelling Lustwarande 08 – Wanderland getoond worden. Gezien de afstand is deze tocht geschikt om te lopen met jonge kinderen, in de leeftijd van 0 tot 8 jaar.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Dutch Landscapes, Fundament - Lustwarande
BOEKEN ROND HET PALEIS TILBURG
11e editie 2008
grootste boekenmarkt van Zuid-Nederland
Zondag 31 augustus 2008
Op zondag 31 augustus 2008 wordt in het centrum van Tilburg van 10.00 tot 17.00 uur voor de elfde maal de door de Stichting Cools georganiseerde boekenmanifestatie Boeken rond het paleis gehouden. De boekenmarkt is de grootste van Zuid-Nederland. In de 300 kramen rond het voormalige paleis van koning Willem II aan het Willemsplein treft de liefhebber honderdduizenden oude en nieuwe boeken aan. Aan de boekenmarkt is, net als in voorgaande jaren, een interessant programma verbonden.
DonQzot
Boeken rond het paleis
Boekenmarkt in het centrum van Tilburg
Zondag 31 augustus 2008 van 10.00 tot 17.00 uur
Organisatie: Stichting dr. P.J. Cools msc
E-mail: pjcools@dse.nl
Frank van Pamelen (foto: Dolf Cantrijn)
Theater van de Verloren Tijd
12.00 – 16.00 uur: literair programma op het Willemsplein met stadsdichter Frank van Pamelen, Het Theater van de Verloren Tijd en Theater DonQzot
15.00: beiaardconcert Heikese Kerk door Carl van Eyndhoven
16.00: lezing Carl van Eyndhoven in de Pauluskerk over het verzamelen van boeken
De toegang is gratis
Foto: Harrie Janssens
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Lovers, Art & Literature News
LUSTWARANDE 08 WANDERLAND
TILBURG
28 juni – 28 september
3e editie internationale beeldententoonstelling in barok lustbos
Park de Oude Warande, Tilburg
28.6 – 28.9.2008
Museum De Pont, Tilburg
28.6 – 31.8.2008
Vanaf 28 juni presenteert Fundament Foundation Lustwarande 08 – Wanderland, de derde editie van de internationale expositie Lustwarande in Barok park De Oude Warande in Tilburg.
Lustwarande 08 – Wanderland zal recente ontwikkelingen in de internationale sculptuur laten zien, met een nadruk op het vergankelijke en het groteske. In combinatie met het labyrintische karakter van De Oude Warande leveren de werken samen een surrealistich wanderland op, een eigentijdse synthese van Alice’s Wonderland en de tuinen van Bomarzo.
Aan Lustwarande 08 – Wanderland nemen 27 kunstenaars uit 13 landen deel. Het merendeel van hen maakt nieuw werk voor de tentoonstelling. Een groot deel van hen heeft nooit eerder in Nederland geëxposeerd.
David Altmejd (CDN/USA)
David Bade (NL)
Miroslaw Balka (PL)
Caroline Coolen (B)
José Damasceno (BR)
Bart van Dijck (B)
Laura Ford (GB)
Brian Griffiths (GB)
Subodh Gupta (IND)
Jeppe Hein (DK/D)
Lothar Hempel (D)
John Isaacs (GB/D)
Ham Jin (ROK)
Maartje Korstanje (NL)
Gereon Krebber (D)
Skafte Kuhn (D)
Paul McCarthy (USA)
Jonathan Meese (D)
Renato Nicolodi (B)
Michael Nitsche (D)
Vincent Olinet (F/B)
André Pielage (NL)
Jens Pfeifer (E/NL)
Jon Pylypchuk (CDN/USA)
Ryan Trecartin & Lizzie Fitch (USA)
Erwin Wurm (A)
Curator: Chris Driessen
fleursdumal.nl magazine for art & literature
More in: Art & Literature News, FDM Art Gallery, Fundament - Lustwarande, Maartje Korstanje
W A T O U
Poëziezomer 2008
30 juni – 7 september
Internationale tentoonstelling van hedendaagse beeldende kunst, poëzie en architectuur in niet-museale locaties binnen en buiten het dorpscentrum van Watou.
De Poëziezomer 2008 opteert voor het vers “dat de verte nabijer dan ooit was” (Gerrit Kouwenaar) als uitgangspunt voor de 28ste editie. Via onbegrensde vormen van mobiliteit probeert men de “verte” dichterbij te halen. De mens is steeds op verkenning en de meest uit elkaar liggende cultuurervaringen sijpelen thans zomaar digitaal de huiskamer binnen. Die vaak ongenuanceerde mobiliteit roept haast vanzelfsprekend verweer op. Zo wordt er ook door diverse kunstenaars gespeculeerd op creatieve stilstand als een uiting van een eerder meditatieve houding.
Voor de poëzie selecteert Gwy Mandelinck vooral Nederlandstalige gedichten die verwant zijn met het concept. Ook dichters uit diverse hoeken van de wereld integreren “de verte” in de Poëziezomer. Naar aanleiding van het recente overlijden van Hugo Claus lijkt het logisch dat de poëet – een trouwe gast in Watou en er gesilhouetteerd door Roger Raveel – een prominente plaats krijgt binnen het circuit. Er zijn voor de editie 2008 dertig dichters geselecteerd, o.a. Wystan Hugh Auden, Wislava Szymborska, Gerrit Kouwenaar, Stefan Hertmans, Erwin Mortier, Leonard Nolens, Luuk Gruwez, Ruth Lasters, Rutger Kopland, Gerrit Komrij…
De Italiaanse curator Giacinto Di Pietrantonio, geassisteerd door Daniela Zangrando en Lieven Declerck, selecteert o.a. beeldend werk van Mario Airò, Jonathan Horowitz, Panamarenko, Alberto Garutti, Lucy and Jorge Orta, Douglas Gordon, Philippe Parreno, Anne Wenzel, Bas Jan Ader, Jiang Zhi, Thomas Lerooy, Koen Vanmechelen, Gery De Smet.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, MUSIC, POETRY ARCHIVE, THEATRE, Watou Kunstenfestival
.jpg)
STEDELIJK MUSEUM AMSTERDAM
27 juni – 30 september 2008
De Best Verzorgde Boeken 2007
Ieder jaar presenteert de Stichting De Best Verzorgde Boeken de mooiste boeken van het afgelopen jaar in het Stedelijk Museum. Voor het jaar 2007 zijn er 33 boeken geselecteerd. Die selectie vult het museum aan met een aparte categorie, in dit geval: bijzonder vormgegeven kinderboeken.
Jaarlijks kiest een vijfkoppige vakjury boeken die zich door hun vormgeving en productietechniek onderscheiden. Over het jaar 2007 zonden uitgevers, opdrachtgevers, ontwerpers en drukkers gezamenlijk 465 boeken in, een ongekend hoog aantal.
fleursdumal.nl magazine
More in: - Book Lovers, Art & Literature News, Design
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Poetry International
.jpg)
Poetry International
Rotterdam
39th edition
7 – 13 June 2008
.jpg)
BOEKEN ROND HET PALEIS
TILBURG
August 31, 2008
Stichting Dr. P.J. Cools
email: pjcools@dse.nl
.jpg)
September 6, 2008
Lecture on poetry
by Jef van Kempen
‘The imperfection of perfect poetry’
More in: Art & Literature News, Poetry International
VERBANNEN NAAR HET EINDE VAN DE WERELD
Door Jef van Kempen
Toon d’n Dwerg liep alles drie keer. Toon was schaapsherder en dreef een handeltje, al weet niemand meer waarin. Op zijn zwerftochten door De Peel zeulde hij altijd twee pakken koopwaar mee. Omdat die voor hem te zwaar waren, legde hij eerst een pak honderd meter verderop neer en ging dan het andere pak ophalen. Toon is zonder twijfel de meest legendarische dwerg uit De Peel. Hij heeft zelfs een eigen monument in Oploo.
Het onmetelijke, ruige landschap van De Peel is het toneel van de verhalen van Antoon Coolen en Toon Kortooms. En van de vaak eeuwenoude volksverhalen over dwaallichtjes en weerwolven, geesten en spoken, heksen en elfjes, reuzen en kabouters. Soms komen die volksverhalen in een ander licht te staan, zoals de verhalen over reuzen. De reuzen van De Peel waren misschien wel de ondergedoken deserteurs van een Pruisisch regiment van uitsluitend lange mensen, het reuzenregiment, waarvan men nog overblijfselen heeft gevonden. Is na de recente ontdekking van het bestaan van een kleine mens van nauwelijks een meter lang op het Indonesische eiland Flores, de kabouter nog fictie? De kabouters die boer Wullum Roosen heeft ontmoet, waren niet de verzonnen kabouters van Rien Poortvliet en Anton Pieck, maar kabouters van vlees en bloed: : “Ik schatte ze tussen de veertig en vijftig jaar, maar ik denk dat ze er meestal ouder uitzagen dan ze waren. Ze hadden zo’n hoge mutsjes op. Zo’n rode mutsjes. Voor de rest droegen ze gewone kleren. Gewoon als een werkman. Donkere kleren. Hier en daar een scheur erin.”
Ton van Reen (Waalwijk 1941) is een van onze laatste grote volksschrijvers. Hij publiceerde de afgelopen veertig jaar meer dan vijftig romans, verhalenbundels en boeken voor de jeugd. In februari verschijnt een verzamelbundel van zeven van zijn ‘roomse romans’. Van Reen woont al bijna zijn hele leven aan de Limburgse kant van De Peel. Een van zijn meest tot de verbeelding sprekende boeken is: Klein volk. De geschiedenis van de kabouter.
Duivel
Tussen Kessel en Helden liggen de gehuchten Donk, Onder en Het Eindt. Het Eindt werd omzoomd door eindeloze bossen waar niemand een voet durfde te zetten. De bossen waren het terrein van de heidenen en de wolven. In de buurt van Helden werden in 1829 nog drie kinderen door wolven verscheurd. Het Eindt was niet meer of minder dan het einde van de wereld. Er woonden door de eeuwen heen hooguit tien tot twintig gezinnen in armetierige lemen boerderijtjes, omgeven door een verschansing. Zelden kwamen de mensen uit hun verschansing. Ze trouwden binnen het eigen gehucht, vaak met neven en nichten, soms zelfs met eigen broers en zusters. De invloed van de katholieke kerk was in dit afgelegen gebied gering. De meeste dorpen hadden voor 1900 zelfs geen kerk. De inteelt had de geboorte van veel kinderen die leden aan het syndroom van Down tot gevolg, vele malen meer dan in de dorpen en steden. Ton van Reen herinnert zich uit zijn jeugd nog een gezin met zeven zwakzinnige kinderen.
Wat niet gaaf was, was zeker niet gaaf in de ogen van God en moest verstoten worden. In het volksgeloof hadden de mongooltjes het uiterlijk van de duivel. De duivel zou de vader zijn en om die reden konden ze niet worden gedoopt. Tijdens de heksenprocessen in de Zestiende en Zeventiende Eeuw zijn veel van deze kinderen, samen met hun moeders, op de brandstapel omgebracht. Omdat ook een mongoloïde kind kon werken in deze door armoede en honger geteisterde gehuchten, werden ze zo lang mogelijk thuis gehouden. Als ze groter werden en onhandelbaar, werden ze alsnog verstoten en naar de kobolds of de kabouters, zoals ze in de volksmond werden genoemd, in het bos gebracht. Maar ze bleven wel werken in de boerderijen, meestal ’s nachts. In de door Van Reen opgetekende verhalen is een steeds terugkerend thema de boer die vraagt: “Waar kom je vandaan?” Waarop de kabouter antwoordt: “Weet je dan niet dat ik in hetzelfde bed geboren ben als jij?”
Galg
Met Ton van Reen sta ik bij Het Eindt op een kruispunt van vier wegen, naar Kessel, Helden, Baarlo en Maasbree. Achter ons het kabouterbos en voor ons de Heiespoos, de heidense plaats waar eeuwenlang de galg heeft gestaan. Dit was het einde van een wereld, waar de heidenen een halt werd toegeroepen. Wie verder ging, liep het risico te worden gegrepen en opgehangen. Het was een handelsplaats voor de verstotelingen, de marskramers en de zigeuners. Van de zigeuners die hier bivakkeerden zouden de kabouters hebben geleerd hoe ze ketels moesten lappen, ook een steeds terugkerend thema in de volksverhalen.
Van Reen hoorde de verhalen over het kabouterbos al in de jaren vijftig van zijn grootmoeder. In die jaren begon hij, samen met landbouwvoorlichter Graad Engels die kind aan huis was bij de boeren, de verhalen te verzamelen. Zo kwamen de plaatsen boven water waar de kabouters hebben gewoond. Bij hoge uitzondering mag ik die bezoeken, want uit angst voor vandalisme geven Van Reen en andere ingewijden zo weinig mogelijk details. De uitgegraven kuilen waarop de kabouters hun plaggenhutten bouwden, liggen in de luwte van een aantal heuveltjes. Een ooggetuige: “Die zaten met acht manskerels in zo’n hol. En daar waren drie vrouwen bij. Drie van die kleine vrouwen.” Het is er oorverdovend stil. Op deze plaats zouden tijdens de Tweede Wereldoorlog ook onderduikers hun kamp opslaan. Er zijn in deze omgeving meer sporen van de kabouters terug te vinden, zoals de nabijgelegen zestiende-eeuwse boerderij Lormans. In de schuur werkten de kabouters ’s nachts en kregen door een nog steeds te bezichtigen luikje eten en drinken toegeschoven.
Aan de andere kant van het bos zo’n tien kilometer van Het Eindt, bij de Eikenpeel, is ook een Heiespoos. De galgenberg was het hoogst
e punt van de omgeving. Hier heeft men uitzicht op een eeuwenoude verschansing die als uitkijkpost heeft gediend voor de soldaten, die probeerden het gebied rond De Maas te controleren tijdens de twisten tussen de heren van Kessel en Horn. Achter deze galgenberg leefden de verstoten kinderen van Baarlo, Kessel en Neer. Er zijn waarschijnlijk vier van deze kolonies geweest in deze bossen. Ton van Reen wijst op achtergebleven afval in de kuilen waar de kabouters en onderduikers hebben gewoond. Afgelopen zomer verbleven hier nog illegale landarbeiders uit Oost-Europa, de verstotelingen van onze tijd. De geschiedenis herhaalt zich keer op keer.
Eerdmennekes
Frits Engels (1917), broer van Graad Engels, woont al zijn hele leven in Het Eindt op een steenworp afstand van het kabouterbos. Hij is de laatste die de kabouters nog in levende lijve heeft gezien. Als kind durfde hij nooit de bossen in. De kabouters waren niet makkelijk, vertelden de ouderen, daar kon je beter wegblijven. Frits Engels spreekt liever over Eerdmennekes, net als zijn vader. In de winter van 1929, op Aswoensdag, was hij met zijn moeder, broer en zus in de vroege ochtend in Helden naar de mis geweest. Het vroor dat het kraakte, alles was met sneeuw bedekt en het was aardedonker. Bij het Schanskruis op een kruispunt tussen Het Eindt en Onder verstijfde hij van schrik. “In het veld, bij het Schanskruis, kwamen we ze onverwacht tegen. Drie kleine mannen, net als wij met elke pas wegzakkend in de hoge sneeuw. Ze waren kleiner dan ik en zagen er oud uit. Ze hadden lange grijze baarden en gewone werkmanskleren aan. Ze schrokken van ons en keken recht voor zich uit.” Frits Engels heeft ze later nooit meer teruggezien.
In het be
gin van de Twintigste Eeuw ontstond het ene klooster na het andere, ook in de dorpen. Veel congregaties van broeders en zusters zouden zich toe gaan leggen op het onderwijs en de verpleging. Er werden gestichten gebouwd om de verstandelijk gehandicapten op te vangen. De ene na de andere kabouter werd uit het bos geplukt. Vooral de jongeren. De ouderen zouden nog lang rondzwerven. In de jaren dertig waren de kabouters van De Peel nagenoeg uitgestorven. Bij boer Sef Bruynen was nog wel ooit zomaar een kabouter komen aanlopen. Die heeft nog jaren met hart en ziel voor de schapen gezorgd. Buurtgenoot Graad van de Beucken herinnert zich: “Hoe oud die kabouter was, weet ik niet. Hij is jaren bij Bruynen geweest. Maar hij was totaal versleten. Hij kon haast niet meer lopen” Wat er met die kabouter is gebeurd weet niemand zeker. De overlevering wil dat hij is afgevoerd naar een gekkenhuis.
Ton van Reen: Klein volk. De geschiedenis van de kabouter
Uitgeverij De Geus. ISBN 90 445 02220 EUR 17,50
In februari 2005 verschijnen bij De Geus de zeven roomse romans van Ton van Reen in één band:
Rijke levens. ISBN 90 445 05734 EUR 24,90
(Gepubliceerd in: Het Brabants Dagblad, 8-9 januari 2005)
foto’s: jef van kempen fdm
• fleursdumal.nl magazine
More in: - Book News, - Book Stories, Archive K-L, Archive Q-R, Art & Literature News, Jef van Kempen, Natural history, Reen, Ton van, Reen, Ton van, Tales of Mystery & Imagination, Ton van Reen
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature