Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Thomas von Kempen
(Thomas van kempen, Thomas a Kempis)
(1380-1471)
G e b e t
Gegen die bösen Gedanken
“Herr, mein Gott, entferne Dich nicht von mir:
Mein Gott, sorge für meine Hilfe”,
da sich ja in mir aller Art
Gedanken erhoben haben
und große Ängste,
die meine Seele betrüben.
Wie komme ich unverletzt durch sie?
Wie durchbreche ich sie?
Ich, spricht er,
werde vor dir hergehen
und die Großen der Erde demütigen.
Auftun werde ich die Pforten des Kerkers,
und die Tiefen der Geheimnisse
werde ich dir offenbaren.
Tue, Herr,
nach deinen Worten,
und es mögen
vor deinem Angesicht
alle Gedanken fliehen.
Dies ist meine Hoffnung
und mein einziger Trost:
zu Dir zu fliehen in jeder Trübsal,
Dir zu vertrauen,
Dich aus dem Herzinnersten zu rufen
und in Geduld auf Deine Tröstung zu harren.
Thomas a Kempis: Gebet
kemp=mag – kempis poetry magazine
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thomas a Kempis
(Thomas van kempen, Thomas von Kempen)
(1380-1471)
Daß in Gott über allen Gütern und Gaben zu ruhen ist
Der Knecht
1. Über allem und in allem wirst du, meine Seele,
immerdar in Gott ruhen,
weil er selbst die ewige Ruhe der Heiligen ist.
Gib mir, o süßester, liebreichster Jesus,
in dir über allem Geschöpflichen zu ruhen:
über jedem Heil,
jeder Schönheit,
jedem Ruhm, jeder Ehre;
über jeder Macht und Würde,
über allem Wissen und allem Scharfsinn,
über allen Reichtümern und Künsten,
über jeder Freude, jedem Frohlocken;
über allem Lob und Preis,
über jeder Süße und jedem Trost,
über jeder Hoffnung und Verheißung;
über jedwedem Verdienst und Begehren,
über allen Gütern und Gaben,
die du geben und einflößen kannst,
über jeder Freude und jedem Jubel,
den der Geist empfangen und fühlen kann.
Endlich über allen Engeln und Erzengeln
und über allem Himmelsheer;
über allem Sichtbaren und Unsichtbaren
und über allem, was du, Gott, nicht bist!
2. Denn du, Herr, mein Gott,
bist der Allerbeste,
du allein der Höchste,
du allein der Mächtigste,
du allein der Zureichendste und Erfüllteste,
du allein der Süßeste und Trostreichste,
du allein der Schönste und Liebevollste,
du allein der Edelste und über alles Ruhmreichste,
in dem alles Gute zugleich und vollkommen ist
und immer war und sein wird.
Und darum ist so gering und ungenügend,
was immer du außer dir selbst mir gibst
oder aus dir selbst offenbarst
oder verheißest, wenn ich dich nicht schaue
und nicht vollkommen erlange.
Darum kann mein Herz nicht wahrhaft ruhen
noch ganz zufrieden sein, außer wenn es in dir ruht
und über alle Gaben und alles Geschaffene
sich hinaufschwingt.
3. O mein innigst geliebter Bräutigam Jesus Christus,
du reinster Liebender, du Herr aller Geschöpfe:
wer gibt mir die Schwingen der wahren Freiheit,
um zu dir zu fliegen und in dir zu ruhen?
Oh, wann wird mir ganz gegeben,
frei zu sein und zu schauen,
wie du süß bist, Herr, mein Gott?
Wann werde ich mich ganz in dir sammeln,
daß ich vor Liebe zu dir nicht mich fühle,
sondern nur dich über allen Sinn,
über alles Maß,
in einer nicht allen bekannten Weise?
Jetzt aber seufze ich viel und trage mein Unglück mit Leid.
Denn in diesem Jammertal widerfahren mir
viele Übel, die mich bald verwirren,
traurig machen und umdüstern,
bald mich hemmen und zerstreuen,
anlocken und verstricken,
daß ich keinen freien Zugang zu dir habe,
daß ich nicht froher Umarmungen genieße,
wie sie den seligen Geistern immer gewährt sind.
Möge dich mein Seufzen und meine vielfache Verzweiflung
auf Erden bewegen!
4. O Jesus, Glanz ewiger Glorie,
Trost der pilgernden Seele,
bei dir ist mein Mund ohne Stimme,
und mein Schweigen redet zu dir.
Wie lange noch zaudert mein Herr, zu kommen?
Er komme zu mir, seinem Allerärmsten,
und mache mich fröhlich.
Er sende seine Hand aus
und reiße den Armen aus aller Angst.
Komme, komme!: denn ohne dich wird kein Tag
und keine Stunde froh sein;
nur du ja bist meine Freude,
und ohne dich steht mein Tisch leer.
Elend bin ich und gleichsam eingekerkert
und mit den Füßen im Stock:
bis du mich wieder durch das Licht
deiner Gegenwart aufrichtest
und mich der Freiheit gibst
und ein freundliches Antlitz mir zeigst.
5. Mögen andere statt deiner andres suchen,
was ihnen beliebt: mir gefällt indessen
nichts anderes, noch wird mir anderes gefallen
als du mein Gott,
meine Hoffnung und ewiges Heil.
Nicht werde ich schweigen
noch aufhören zu flehen,
bis deine Gnade zurückkehre
und du mir im Innern redest:
Der Herr
6. “Siehe, hier bin ich”. Siehe, ich bin bei dir,
denn du hast mich gerufen.
Deine Tränen und die Sehnsucht
deiner Seele, deine Erniedrigung
und die Zerknirschung deines Herzens
neigten und führten mich dir zu.
Der Knecht
7. Und ich sprach:
Herr, ich rief dich und sehnte mich,
deiner zu genießen,
bereit, alles für dich zu verschmähen.
Du ja hast mich zuvor erweckt,
daß ich dich suche.
Sei also benedeit, Herr,
“der du diese Güte an deinem Knecht getan,
in der Fülle deiner Barmherzigkeit”.
Was hat noch dein Knecht vor dir zu sagen,
außer, daß er sich demütige vor dir,
immerdar eingedenk seiner eigenen Schlechtigkeit
und Niedrigkeit.
Denn nichts ist dir ähnlich unter allen Wundern
des Himmels und der Erde.
Sehr gut sind deine Werke,
wahr deine Urteile,
und durch deine Vorsehung wird das All regiert.
Darum Lob dir und Ruhm,
Weisheit des Vaters:
es lobe und benedeie dich
mein Mund, meine Seele
und alles Geschaffene mit mir.
Thomas a Kempis
kemp=mag – kempis poetry magazine – magazine for art & literature
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thomas von Kempen
(Thomas van Kempen, Thomas a Kempis)
(1380-1471)
Gebet…
Um die Gnade der Andacht zu erflehen
Herr, mein Gott, all mein Gut bist Du.
Und wer bin ich, daß ich wage, zu Dir zu reden?
Ich bin Dein ärmstes Knechtlein
und ein verachtetes Würmlein,
viel ärmer und verächtlicher
als ich es weiß und zu sagen wage.
Gedenke doch, Herr,
daß ich nichts bin,
nichts habe und nichts vermag.
Du allein bist gut, gerecht und heilig.
Du kannst alles, leistest alles, erfüllst alles;
nur den Sünder lässest Du leer ausgehen.
Sei Deiner Erbarmungen eingedenk
und erfülle mein Herz mit Deiner Gnade,
der Du nicht willst,
daß Deine Werke fruchtlos seien.
Wie kann ich mich ertragen
in diesem elenden Leben,
wenn Du mich nicht stärkst
mit Deinem Erbarmen
und Deiner Gnade?
Wolle nicht abwenden
Dein Antlitz von mir;
wolle nicht Deine Heimsuchung verlängern;
wolle nicht Deinen Trost abziehen,
daß nicht werden
“meine Seele wie eine Erde
ohne Wasser vor Dir”.
Herr,
lehre mich Deinen Willen tun,
lehre mich vor Dir würdig und demütig wandeln:
denn meine Weisheit bist Du,
der Du mich in Wahrheit kennst
und gekannt hast,
ehe die Welt geschaffen war
und ehe ich geboren war in der Welt.
Thomas a Kempis: Gebet
KEMP=MAG – kempis poetry magazine
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
T h o m a s à K e m p i s
(ca. 1370-1471)
D e N a v o l g i n g v a n C h r i s t u s
Over het overwegen van de dood
1
Welhaast zal het hier met u gedaan zijn; zie maar eens hoe uw zaken staan: heden leeft de mens en morgen is hij verdwenen.
En is hij uit het oog verdwenen, dan is hij weldra ook uit het hart.
O botheid en dwaasheid van het menselijk hart, dat alleen aan het tegenwoordige denkt en het toekomstige niet beter voorziet!
Gij moest in al uw werken en gedachten zó gedragen, alsof gij heden sterven moest.
Indien gij een goed geweten hadt, zoudt gij de dood weinig vrezen.
Het ware beter de zonden te schuwen, dan de dood te vluchten.
Indien gij heden niet bereid zijt, hoe zult gij het dan morgen zijn?
De dag van morgen is onzeker; en wat weet gij of het voor u morgen zal worden?
2
Wat baat het lang te leven, als wij ons zo weinig beteren?
Ach! Een lang leven voert niet altijd tot beterschap, maar dikwijls vermeerdert het de schuld!
Ach! Hadden wij op deze wereld maar één dag wèl geleefd!
Velen berekenen de jaren van hun bekering: maar de vrucht van beterschap is dikwijls zo klein.
Indien het sterven schrikbarend is, denk dat het misschien nog gevaarlijker is langer te leven.
Indien gij ooit een mens hebt zien sterven denk dat gij ook dezelfde weg zult gaan.
3
Breekt de morgen aan, denk dat gij tot de avond niet zult leven.
En is de avond gevallen, wil u de dag van morgen niet verzekerd houden.
Wees dan immer bereid, en leef zó, dat de dood u nooit onvoorbereid vinde.
Vele mensen sterven plotseling en onvoorziens. Want de Zoon des mensen zal komen, op het uur dat wij er het minst aan zullen denken (1).
Als dat uur gekomen zal zijn, dan zult gij over al uw voorgaande leven geheel anders oordelen; en gij zult ten uiterste droef zijn, omdat gij zo traag en zo onachtzaam zijt geweest.
4
En hoe gelukkig is hij en hoe verstandig, die nu zodanig tracht te zijn in het leven, als hij wenst bevonden te worden bij de dood.
Volkomen verachting der wereld, vurige begeerte naar vooruitgang in de deugd, liefde der regeltucht, strengheid in het boete doen, vlijtigheid in het gehoorzamen, verloochening van zichzelf, en geduld om alle tegenspoed te dragen ter liefde van Christus, zullen een groot vertrouwen geven op een zalig sterven.
Gij kunt vele goede werken doen, terwijl gij gezond zijt; maar wat gij, ziek zijnde, zult kunnen doen, weet ik niet.
Weinigen beteren zich met ziek te zijn: gelijk er ook weinigen heiliger worden door gedurige bedevaarten.
5
Betrouw niet op vrienden en verwanten, en stel uw zaligheid niet uit tot de toekomst: want de mensen zullen u eerder vergeten dan gij meent.
Het is geraadzamer er bijtijds in te voorzien, en enige goede werken vooraf te zenden, dan op de hulp van een ander te bouwen.
Indien gij nu voor uzelf niet zorgt, wie zal namaals voor u bekommerd zijn?
De tijd is nu zeer kostbaar: Nu zijn het de dagen van zaligheid, nu is het de bekwame tijd (2).
Maar helaas! Hoe jammer, dat gij die tijd niet beter waarneemt, waarin gij een eeuwig leven verdienen kunt.
De tijd zal komen, dat gij naar één dag, ja naar één uur verlangen zult om u te beteren, en ik weet niet, of gij die verkrijgen zult.
6
Welaan dan, allerliefste, denk toch uit welk gevaar gij uzelf kunt redden, hoe grote vrees gij kunt vermijden, met nu altijd op uw hoede en bezorgd te zijn voor de dood.
Tracht nu zó te leven dat gij in het uur van uw dood u eerder moogt verblijden dan bevreesd te zijn.
Leer nu de wereld afsterven, om dan te gaan leven met Christus.
Leer nu alles versmaden, opdat gij dan ongehinderd tot Christus moogt oprijzen.
Kastijd nu uw lichaam met boetvaardigheid, opdat gij dan een vast vertrouwen moogt hebben.
7
Ach, dwaze mens, waarom denkt gij lang te leven, daar gij niet één dag zeker hebt?
Hoevelen zijn bedrogen geweest en onvoorziens uit dit leven weggerukt?
Hoe dikwijls hebt gij horen vertellen: deze viel onder het zwaard, gene is verdronken, deze van een hoogte stortend, heeft de hals gebroken; die is bij het eten gestorven, gene bij het spelen?
De ene is omgekomen door het vuur, een andere door het staal, een derde door de pest, een vierde door rovershanden, en zo is aller einde de dood, en’s mensen leven gaat voorbij als een schaduw (3).
8
Wie zal u na de dood gedenken? En wie zal hier voor u bidden?
O allerliefste, doe nu alles wat gij kunt, want gij weet niet wanneer gij sterven zult en gij weet ook niet wat er voor u en na de dood volgen zal.
Terwijl gij nog tijd hebt, verzamel u onsterfelijke rijkdommen.
Houd u alleen met uw zaligheid bezig; zorg alleen voor wat God aangaat.
Maak nu goede vrienden, met de Heiligen Gods te vereren, en hun werken na te volgen; opdat, als gij uit dit leven zult scheiden, zij u ontvangen in de eeuwige woonsteden (4).
9
Houd u als een pelgrim en een vreemdeling op aarde (5), die zich de dingen van deze wereld niet aantrekt.
Houd uw hart vrij en altijd tot God opgeheven, want gij hebt hier geen blijvende stad (6).
Stuur uw gebeden en dagelijkse zuchten der tranen naar de hemel, opdat uw ziel, na de dood, gelukkig tot de Heer moge overgaan. Amen.
1) Luk. 12:40
2) 2 Kor. 6:2
3) Job 14:2
4) Luk. 16:9
5) 1 Petr. 1:11
6) Hebr. 13:14
Oefening
De dood vrezen, zonder de zonde te schuwen, die alleen ons rampzalig kan maken, is de dood vruchteloos ter zaligheid vrezen; men moet van de vrees van de dood de regel en de beweegredenen van een goed leven maken. De grote kunst en de beste oefening om wel te sterven, bestaat in altijd zó te leven, gelijk men wenst in het uur van de dood te wezen en door God begeert gevonden te worden. Men moet dus al het goed doen en alle deugden oefenen, zoals wij in het uur van de dood zullen wensen gedaan te hebben. Tracht dagelijks te sterven aan iets wat gij in het uur van de dood zult moeten verlaten. Gelukkig de christen, wiens hart voor het lichaam sterft! Zijn dood zal heilig en dierbaar in de ogen des Heren wezen.
Gebed
In de verzekering dat ik eens zal sterven, maar noch het uur noch de staat kennende waarin ik zal sterven, bid ik U, o mijn Zaligmaker, door de verdiensten van uw heilige dood, dat Gijzelf mij tot een zalige dood zoudt bereiden door een nauwkeurige getrouwheid aan mijn plichten, aan uw genaden, aan het gebed, aan het dagelijks ontvangen der heilige Sacramenten, aan de goede werken, aan de deugden die aan mijn staat eigen zijn; want dit zal mijn vertroosting en mijn onderpand in het uur van de dood wezen. Maak, dat ik mij altijd in uw genade behoude, dat ik niets doe om U te behagen, dat ik naar niets hake dan naar uw liefde; want mijn Jezus, aldus door U, voor U en gelijk Gij levende, zal het mij nog voordeliger wezen te sterven, om U alzo nooit meer te vergrammen en u voor altijd te aanschouwen, te beminnen en te bezitten. Amen.
Thomas à Kempis: De Navolging van Christus
Boek 1, hoofdstuk 23
KEMP=MAG poetry magazine
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thomas a Kempis
(ca. 1380-1471)
Against vain and worldly knowledge
1
“My Son, let not the fair and subtle sayings of men move thee.
For the kingdom of God is not in word, but in power. (1) Give ear
to My words, for they kindle the heart and enlighten the mind,
they bring contrition, and they supply manifold consolations.
Never read thou the word that thou mayest appear more learned or
wise; but study for the mortification of thy sins, for this will
be far more profitable for thee than the knowledge of many
difficult questions.
.jpg)
2
“When thou hast read and learned many things, thou must always
return to one first principle. I am He that teacheth man
knowledge, (2) and I give unto babes clearer knowledge than can
be taught by man. He to whom I speak will be quickly wise and
shall grow much in the spirit. Woe unto them who inquire into
many curious questions from men, and take little heed concerning
the way of My service. The time will come when Christ will
appear, the Master of masters, the Lord of the Angels, to hear
the lessons of all, that is to examine the consciences of each
one. And then will He search Jerusalem with candles, (3) and the
hidden things of darkness (4) shall be made manifest, and the
arguings of tongues shall be silent.
3
“I am He who in an instant lift up the humble spirit, to learn
more reasonings of the Eternal Truth, than if a man had studied
ten years in the schools. I teach without noise of words,
without confusion of opinions, without striving after honour,
without clash of arguments. I am He who teach men to despise
earthly things, to loathe things present, to seek things
heavenly, to enjoy things eternal, to flee honours, to endure
offences, to place all hope in Me, to desire nothing apart from
Me, and above all things to love Me ardently.
4
“For there was one, who by loving Me from the bottom of his
heart, learned divine things, and spake things that were
wonderful; he profited more by forsaking all things than by
studying subtleties. But to some I speak common things, to
others special; to some I appear gently in signs and figures, and
again to some I reveal mysteries in much light. The voice of
books is one, but it informeth not all alike; because I inwardly
am the Teacher of truth, the Searcher of the heart, the Discerner
of the thoughts, the Mover of actions, distributing to each man,
as I judge meet.”
(1) 1 Corinthians iv. 20
(2) Psalm xciv. 10
(3) Zephaniah i. 12
(4) 1 Corinthians iv. 5
Thomas a Kempis: Imitatio Christi
The Third Book – Chapter XLIII
kempis poetry magazine
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Desiderius Erasmus
HET SPOOK OF DE DUIVELBANNING
deel II (slot)
Dat is nu ‘t eerste bedrijf van ‘t stuk. Toen ze daarop later op den avond weer bij elkander kwamen en in gesprek geraakten, vroeg Polus (alsof hij van niets afwist) wat er gebeurd was. Toen vertelt Faunus dat hij twee afschuwelijke, booze geesten aanschouwd had, uit hun neus vuur blazende, die geprobeerd hadden den cirkel te betreden, maar er door zijn krachtige tooverwoorden leelijk waren afgekomen. Toen hierdoor bij Faunus de moed toegenomen was, keerde hij op den volgenden dag met grooter praal weer terug in zijn afgesloten kring en nadat hij met machtige bezweringen ‘t spook opnieuw had opgeroepen, vertoonde Polus zich weer met zijn makker in de verte op hun zwarte paarden, met angstwekkend gesnuif, doende alsof zij binnen den kring wilden dringen.–THOMAS: Hadden ze hun lantaarns weer bij zich?–ANSELMUS: Neen: want dat was hun niet goed bevallen. Maar ‘k zal je een ander verzinsel van hen vertellen. Ze brachten een lang touw met zich mee. Dat lieten ze zachtjes over den grond sleepen en terwijl ze beiden aan weerskanten voortreden alsof ze door de tooverspreuken van Faunus werden voortgejaagd, sloegen ze de beide pastoors tegelijk met den pot dien ze met wijwater gevuld bij zich hadden, tegen den grond.–THOMAS: Kreeg de arme kapelaan dat nu als belooning voor zijn medewerking?–ANSELMUS: Ja: en hij wilde dat liever dulden dan zich aan de eenmaal begonnen komedie te onttrekken.
Toen ze hierna weer bij elkaar kwamen en aan ‘t praten gingen, pochte Faunus er tegenover Polus op, in welk een groot gevaar hij had verkeerd en hoe flink hij door zijn tooverspreuken de beide booze geesten op den loop had gejaagd. Hij was innig overtuigd dat er geen geest zoo schadelijk of onbeschaamd kon wezen die binnen den door hem afgebakenden kring zou durven komen.–THOMAS: Die Faunus heeft heel veel van een grooten malloot.–ANSELMUS: Stil; je hebt eigenlijk nog niets gehoord. De komedie was nu zoover gevorderd, toen, juist van pas, de schoonzoon van Polus er bij kwam. Hij is n.l. met diens oudste dochter getrouwd. ‘t Is, zooals je weet, een echt vroolijke snaak.–THOMAS: Dat weet ik: van zulke grapjes heeft hij geen afkeer.–ANSELMUS: Een afkeer…? Hij zou elken borg in den steek laten, als hij zoo’n stukje kon zien vertoonen of er in mee mocht spelen. Zijn schoonvader vertelt hem de geheele toedracht en draagt hem de rol op, om voor de ziel te spelen. Hij neemt een vermomming aan en met wat een plezier! Hij wikkelt zich in een laken, in zulk een als waarin bij ons de lijken worden afgelegd: hij neemt een aangeglommen kool in een test bij zich, die, door ‘t laken heen, een gloeienden weerschijn gaf. Tegen den tijd dat ‘t donker werd gingen ze naar de plaats waar de komedie werd afgespeeld. Men hoorde er een vreemd gezucht. Faunus komt met al zijn tooverformulieren voor den dag. Eindelijk vertoonde zich de schim tusschen het struikgewas, zoo nu en dan zijn vuur toonend en jammerlijk zuchtend. Toen Faunus hem bezwoer te zeggen wie hij toch was, sprong plotseling uit ‘t struikgewas Polus in de vermomming van den boozen geest voor den dag en riep met huilende stem: “ge hebt geen recht op deze schim: ze is van mij,” en hij liep verscheidene malen tot aan den rand van den tooverkring, als wilde hij op den duivelbanner aanvliegen. Maar dadelijk teruggeschrikt door de woorden van het tooverformulier en door de krachtige werking van het wijwater, dat de ander in groote hoeveelheid had gesprenkeld, trok ze zich terug. Eindelijk was de booze geest verdreven die zich als beschermer van de ziel had opgedaan en er ontspon zich een gesprek tusschen Faunus en de ziel. Op de nadrukkelijke vraag van Faunus antwoordde de verschijning dat zij de ziel was van een Christen. Op de vraag hoe hij heette, was het antwoord: “Faunus.” “Faunus, zoo heet ik ook.” En thans trok hij zich de zaak nog meer aan, nu het een naamgenoot gold. Hij, Faunus, moest toch den anderen Faunus verlossen. Terwijl Faunus nu met allerlei vragen aankwam, pakte de schim zijn biezen, omdat hij bang werd dat het rekken van het onderhoud ‘t bedrog soms aan den dag zou brengen. Hij zei dat hij niet langer praten mocht, omdat het hoog tijd was daarheen terug te keeren, waarheen zijn kwelgeest hem dreef. Maar hij beloofde op den volgenden dag, als ‘t mocht, terug te keeren. Weer komt men ten huize van Polus bijeen, den regisseur van de komedie. Daar vertelt de duivelbanner wat er gebeurd is, er nog ‘t een en ander bijbordurend, maar waarvan hij zelf geloofde dat het waar was.
Zoo werkte hij het in de hand dat hem die poets gebakken werd. Zooveel wist men nu dat het de ziel was van een Christen die door een alleronbarmhartigsten kwelgeest op de gruwelijkste wijze werd gepijnigd. In die richting wordt dus gewerkt. Maar bij de volgende duivelbanning gebeurt iets lachwekkends.–THOMAS: Zeg eens, wat dan?–ANSELMUS: Toen Faunus de schim had opgeroepen, springt Polus, die de rol van den kwelgeest speelde, vooruit alsof hij in den kring wil binnendringen: en toen Faunus zich daartegen met zijn banspreuken verzette en een massa wijwater sprenkelde, riep eindelijk de kwelgeest uit, dat hij om dat alles geen cent gaf. “Je hebt,” riep hij uit, “verboden omgang gehad met een meisje, en nu ben je in mijn macht.” Terwijl Polus dit slechts uit de grap zei, bleek het dat hij toevalliger wijze de waarheid had gezegd. Want op den duivelbanner maakte dit grooten indruk en hij trok zich binnen in zijn tooverkring terug en fluisterde den kapelaan iets in het oor. Polus ging, toen hij dit merkte, een weinig achteruit, om niet af te luisteren wat hij niet mocht hooren.–THOMAS: Polus speelde de rol van kwelgeest op vrome en bescheiden wijze.–ANSELMUS: Ja zeker. Want zijn handelwijze had berispt kunnen worden, in zooverre dat hij de betamelijkheid wat uit het oog verloren had. Hij hoorde intusschen de stem van den pastoor die zei dat Polus eenige boete moest doen.–THOMAS: Welke boete?–ANSELMUS: Dat hij drie maal ‘t Onze-Vader moest bidden, waaruit hij opmaakte dat Polus in dien eigen nacht drie malen ‘t meisje gezoend had.–THOMAS: Dat was een ordebroeder buiten de orde!–ANSELMUS: Och, ‘t zijn ook menschen en een mensch kan struikelen!–THOMAS: Nu, en verder?–ANSELMUS: Faunus keert weldra nog woedender naar den rand van den kring terug en daagt den kwelgeest uit. Maar gene tracht, allengs weer schuw geworden, steeds terug te wijken. “Gij hebt mij verschalkt,” zeide hij; “als ik verstandig geweest was, had ik u niet moeten waarschuwen.” Ge weet dat veel menschen meenen dat ‘t geen men eenmaal aan een priester heeft gebiecht, geheel uit ‘t geheugen van den duivel is uitgewischt, zoodat deze er nooit meer gebruik van kan maken.–THOMAS: Een kostelijke grap!–ANSELMUS: Maar om nu eindelijk ‘t verhaal te besluiten: gedurende eenige dagen werden op die manier met de schim gesprekken gehouden. Ten slotte kwam het hierop neer: de geestenbezweerder, die vroeg of de schim op de een of andere manier van zijn kwellingen kon worden verlost, kreeg van deze ten antwoord, dat dit wel kon wanneer ‘t door bedrog verworven geld, dat hij ergens op een plaats verborgen had achtergelaten, werd teruggegeven.
Waarop Faunus vroeg: “als ‘t nu eens door rechtschapen, vrome mannen tot goede doeleinden we aangewend?” “Dat zou ook al voldoende wezen,” antwoordde de schim. Verheugd over dit antwoord vroeg onze duivelbanner met groote nauwkeurigheid hoeveel de som bedroeg. De ander noemde een groote som, zooveel als hem goed dacht. Hij wees ook een plaats aan, maar nog al veraf gelegen, waar die schat begraven zou zijn. Hij gaf voorschriften, tot welke doeleinden hij wilde dat het geld zou worden besteed.–THOMAS: Waartoe moest dat?–ANSELMUS: Dat drie menschen elk een bedevaart moesten doen: een naar den zetel van Petrus, een ander om den heiligen Jacobus te Compostella te gaan begroeten en de derde moest de kam van Jezus gaan kussen, die te Trier bewaard wordt. Verder moest in verschillende kloosters een groote menigte psalmen gezongen en missen gelezen worden. En wat er overschoot van het geld mocht Faunus naar eigen believen besteden. Onze Faunus was met al zijn denken bij dien schat: hij had hem in zijn gedachten al verslonden.–THOMAS: Ja, dat is een algemeene kwaal, ofschoon in ‘t bijzonder de priesters in dat opzicht een kwaden naam hebben.–ANSELMUS: Toen alles op het punt van het geld geregeld was, begon de duivelbezweerder, daartoe door Polus aangezet, de schim te ondervragen over zeldzame en geheime kunsten, over goudmakerij en tooverkunst. Ook hierop antwoordde de schim ‘t een en ander voor de omstandigheden passend, maar met de belofte dat hij nog meer aanwijzingen zou geven zoodra hij door zijn toedoen van zijn kwelgeest bevrijd zou zijn. Dat mag je nu, als je wilt, het derde bedrijf van de komedie noemen. In het vierde bedrijf begon Faunus overal in vollen ernst de verwonderlijke zaak uit te bazuinen: hij klapte over niets anders in zijn gesprekken en aan maaltijden; hij beloofde aan kloosters prachtige geschenken, wist heelemaal niet meer van bescheidenheid in zijn spreken. Ook ging hij naar de plaats waar de schat begraven moest liggen; vond de aangewezen teekens, maar durfde toch niet naar den schat te graven, omdat de geest hem bang gemaakt had, dat ‘t met groot gevaar voor hem verbonden zou zijn, wanneer de schat werd aangeraakt voor de vereischte missen waren gelezen.
Veel menschen die wat fijner neus hadden dan hij, begonnen al lont te ruiken. Maar toen hij overal en bij elke gelegenheid zijn dom bijgeloof uitkraamde, kreeg hij van zijn vrienden en vooral ook van den abt van zijn klooster een wenk, om zijn goeden naam als verstandig man, dien hij tot nog toe bij de menschen had gedragen, niet te grabbelen te gooien. Maar hij was niet voor rede vatbaar en bleef de zaak als ernstig beschouwen. Zoozeer had de verbeelding in ‘t gemoed van den man post gevat, dat hij over niets anders sprak dan over spoken en booze geesten en van niets anders droomde. Die gemoedsgesteldheid was zelfs op zijn gezicht te lezen, dat zoo bleek was en zoo vervallen, dat hij wel een schim geleek, geen mensch. Om kort te gaan, hij zou zeker spoedig krankzinnig zijn geworden, als men hem niet met een snel toegepast middel te hulp ware gekomen.–THOMAS: Nu komt zeker het laatste bedrijf van het stuk.–ANSELMUS: ‘k Zal ‘t je vertellen. Polus en zijn schoonzoon bedachten den volgenden streek. Zij verzonnen een brief, met vreemde letters geschreven en dat wel op niet gewoon papier, maar op zulk papier, waarin de goudfiligraanwerkers hun fijne plaatjes goud leggen, zooals je wel weet, van zoo’n roodbruine kleur. De inhoud van den brief was als volgt: “Faunus, die lang gevangen werd gehouden, maar nu vrij is, zendt zijn eeuwigen groet aan zijn edelen bevrijder Faunus. Er is geen reden, Faunus, om u langer te mijnen behoeve te kwellen. God heeft den goeden wil van uw gemoed gezien en mij daarom, terwille van de verdiensten uwer ziel, ontslagen. Thans leef ik gelukkig onder de engelen. U staat een verblijf bij den Heiligen Augustinus te wachten, die zich ‘t dichtst bevindt bij de rij der Apostelen. Wanneer gij tot ons komt, zal ik u persoonlijk dankzeggen. Leef gij intusschen maar behagelijk voort. Geschreven in den Hemel, op den 13en September van ‘t jaar 1498, met ‘t zegel van mijn zegelring.” Deze brief werd heimelijk op ‘t altaar gelegd waarop Faunus de mis zou gaan bedienen. Toen de dienst was afgeloopen kwam er iemand die daartoe was aangezocht, hem opmerkzaam maken op den brief, als had hij dien bij toeval gevonden. Hij draagt nu den brief met zich rond en toont dien als een heilig iets. Hij gelooft vast en zeker dat die brief door een engel uit den hemel is aangebracht.–THOMAS: Maar wat je daar vertelt dat is niet een mensch van waanzin bevrijden, maar alleen den aard van waanzin veranderen.–ANSELMUS: Ja zoo is het: alleen met dit onderscheid dat zijn waanzin nu wat aangenamer is.–THOMAS: Vroeger hechtte ik gewoonlijk niet veel aan verhaaltjes over spoken, maar voortaan zal ik er nog veel minder om geven. Ik vermoed toch dat door goedgeloovige menschen, lieden zooals Faunus, veel als waar wordt te boek gesteld, wat met dezelfde kunstgrepen in elkaar is gezet.–ANSELMUS: Nu, ik geloof dat ‘t meerendeel van dien aard is.
Erasmus van Rotterdam: Een Twaalftal Samenspraken
kemp=mag poetry magazine
More in: Desiderius Erasmus, MONTAIGNE
Desiderius Erasmus
HET SPOOK OF DE DUIVELBANNING
deel I
THOMAS EN ANSELMUS
Hoe Erasmus reeds ver verheven stond boven de bijgeloovige begrippen van zijn tijd op ‘t gebied van spoken en duivelbanning, bewijst onderstaande samenspraak. Vinnig spot hij met de kunsten, zelfs door priesters en goed-geloovigen uitgehaald, en ‘t is niet te verwonderen dat zijn scherptreffende steken en prikken de geestelijkheid zijner dagen sterk tegen hem innamen. Vooral de lagere geestelijkheid was fel op hem gebeten en ‘t was slechts door hulp van vrienden onder de hoogere machthebbers in de kerk, zelfs te Rome, dat Erasmus de gevolgen van den door hem gewekten haat ontging.
Dat die haat diep geworteld zat, blijkt wel uit ‘t verhaal (waar of niet-waar) dat een zeker priester nimmer het portret van Erasmus, dat hij daartoe opzettelijk in zijn woning had opgehangen, voorbijging zonder er tegen te spuwen.
THOMAS: Wat blij nieuws is er dat je zoo vergenoegd bij je zelven lacht, alsof je een schat gevonden hadt?–ANSELMUS: Nu, zoo heel ver van de waarheid was je met je raden niet verwijderd.–THOMAS: Maar wil-je dan aan je vriend niet eens meedeelen wat dat voor goeds is?–ANSELMUS: ‘t Was al lang een hartewensch van me om iemand te hebben aan wiens boezem ik mijn vreugde kon uitstorten.–THOMAS: Welnu dan, deel mee.–ANSELMUS: ‘k Heb daareven een allerleukst verhaal gehoord waarvan je zoudt zweren dat ‘t een grappig verzinsel was, als niet plaats, personen en de heele zaak mij net zoo goed bekend waren als ik u ken.–THOMAS: Je maakt me brandend nieuwsgierig.–ANSELMUS: Je kent Polus, den schoonzoon van Faunus?–THOMAS: Heel goed.–ANSELMUS: Nu hij is ‘t die ‘t heele stukje heeft bedacht en heeft gespeeld.–THOMAS: Ik wil ‘t graag gelooven. Want hij kan zelfs zonder masker of vermomming elke rol spelen.–ANSELMUS: Zoo is het. Dan ken-je denk ik ook ‘t buitentje dat hij niet ver van Londen heeft?–THOMAS: Of ik! we hebben daar menigmaal een goed glaasje gedronken.–ANSELMUS: Dan kun-je je ook nog wel dien weg voorstellen aan beide kanten met boomen op gelijken afstand beplant?–THOMAS: Links van het huis een paar pijlschoten ver?–ANSELMUS: Juist. Aan den eenen kant van den weg is een drooge sloot, begroeid met kreupelhout en doornstruiken. Over een smal bruggetje kom-je van daar in ‘t open veld.–THOMAS: Ja, dat weet ik.–ANSELMUS: Al lang liep het gerucht en ‘t praatje onder de boeren van die plaats, dat bij dit bruggetje een spook werd opgemerkt, waarvan men zoo nu en dan de klagende jammerkreten kon vernemen. Men vermoedde dat ‘t de ziel van den een of ander was die door vreeslijke pijnigingen werd gekweld.–THOMAS: En van wien ging dat praatje uit?–ANSELMUS: Wel, van wien anders dan van Polus? Dat was het voorspel van zijn stuk.–THOMAS: Hoe kwam hij er zoo op om dat alles te verzinnen?–ANSELMUS: Weet ik? Of ‘t moet zijn omdat ‘t een eigenaardigheid van hem is. Hij houdt er van met de domheid van ‘t volk door zulke spelletjes den spot te drijven. Laat ik je eens vertellen wat van dien aard hij onlangs heeft uitgedacht. Gezamenlijk reden wij in nog al grooten getale te paard naar Richmond. Daar waren er onder, die je kloeke mannen zoudt kunnen noemen. Het was een prachtige, heldere hemel, door geen wolkje verduisterd.
Terwijl aller oogen naar den hemel gericht waren sloeg Polus over zijn voorhoofd en zijn borst een kruis en terwijl zich op zijn gezicht schrik afteekende, sprak hij half luid in zich zelf: “God Almachtig, wat zie ik daar?” En aan zijn gezellen die ‘t dichtst bij hem reden en hem vroegen wat hij zag, zei hij terwijl hij nog grooter kruisteekens maakte: “Moge de genadige God dit teeken afwenden.” Toen allen aandrongen om toch te weten te komen wat er was, zei hij met star op den hemel gevestigde blikken en terwijl hij met zijn vinger een plek aan den hemel wees: “Ziet ge daar dan niet dien ontzaglijken draak met vurige horens gewapend en met zijn staart in een kring gedraaid?” Toen allen zeiden dat ze niets zagen en hij zei dat ze dan toch hun oogen goed moesten inspannen en hij hun intusschen de plek bleef aanwijzen zei eindelijk een dat hij ‘t ook zag, om niet den schijn te hebben dat hij slechte oogen had. Een tweede volgde hem na en nog weer een. Want deze schaamde zich niet te zien wat voor anderen zoo duidelijk scheen te zijn. Om kort te gaan: binnen een drietal dagen was ‘t gerucht als een loopend vuurtje door geheel Engeland verspreid, dat zich zulk een verschijning had vertoond.
Verwonderlijk evenwel is het, hoeveel er in den mond van ‘t volk niet bijgekomen was. Ook waren er die in vollen ernst gingen uitleggen wat ‘t wonderteeken eigenlijk moest beduiden. Natuurlijk had hij die ‘t geheele stuk in elkaar gezet had ontzaglijk veel schik in de domheid der menschen.–THOMAS: O, ‘t is precies een bedenksel voor hem. Maar om tot je spook terug te keeren.–ANSELMUS: Intusschen komt juist bij Polus een zekere priester Faunus logeeren, een van die orde voor wie ‘t niet genoeg is dat ze met den latijnschen naam Regulieren worden genoemd, maar die er ook nog graag den griekschen naam kanunnik aan zien toegevoegd: kortom, een parochie-priester uit ‘t een of ander dorp in de buurt, een man die zich verbeeldde, vooral van zaken van den heiligen dienst nog al heel wat verstand te hebben.–THOMAS: Ik begrijp ‘t. Nu hebben we de acteurs in het stuk bij elkaar.–ANSELMUS: Aan den maaltijd werd gesproken over de praatjes aangaande het spook. Toen Polus bespeurde dat Faunus niet alleen ‘t gerucht vernomen had, maar ‘t ook geloofde, begon hij den man te bezweren dat hij, zoo’n geleerd en vroom man, de arme ziel, die zoo schriklijke plagen moest verduren, te hulp zou komen. “En,” zei hij, “als ge soms twijfelt, onderzoek dan de zaak, wandel tegen een uur of tien eens langs dat bruggetje en dan zul-je ‘t droevig gejammer hooren. Neem maar mee wien je wilt om je te vergezellen. Dan zul-je veiliger hooren en tevens zekerder.”–THOMAS: Nu, en verder?–ANSELMUS: Na ‘t eten gaat Polus, zooals gewoonlijk, weg om te jagen of op de vogelvangst. Terwijl Faunus oploopt naar ‘t bruggetje, toen ‘t al zoo donker was geworden dat men de omgeving niet duidelijk meer kon waarnemen, hoort hij eindelijk een klagend gezucht. Polus wist dat geluid allernatuurlijkst na te bootsen, terwijl hij verborgen zat in een boschje met een aarden kruik bij zich, waardoor zijn stem, die door de holte werd weerkaatst, nog ijslijker klonk.–THOMAS: Dit komediestuk overtreft nog ‘t spookstuk van den dichter Menander.[1]–ANSELMUS: Je zult dat nog met meer recht zeggen, wanneer je ‘t geheel hoort. Faunus keert naar huis terug, vol begeerte om te vertellen wat hij gehoord had. Polus was langs een korteren weg al eerder thuis gekomen. Daar vertelt Faunus aan Polus wat er gebeurd was en dikt het nog wat aan om ‘t nog verwonderlijker te maken.–THOMAS: Kon Polus intusschen zijn lach bedwingen?–ANSELMUS: Hij? Hij heeft zijn gelaatsspieren geheel in zijn macht. Men zou er op gezworen hebben dat ‘t een hoogst ernstige zaak gold. Eindelijk neemt Faunus, op sterk aandringen van Polus de taak van de duivelbanning op zich en brengt dien ganschen nacht in slapeloosheid door, terwijl hij overlegt hoe hij op veilige wijze de zaak zal aanpakken. Want hij was voor zijn eigen hachje leelijk bang. Eerst werden dus de meest uitwerkende uivelbanningsformulieren bijeengebracht, en hij voegde er nog eenige nieuwe bij, bijv. een: “bij de ingewanden der zalige Maagd Maria,” een ander: “bij het gebeente van de Heilige Werenfrieda.”
Vervolgens wordt er een plaats uitgezocht in ‘t open veld, dicht bij ‘t struikgewas waaruit de stem placht gehoord te worden: daaromheen was een tamelijk wijde cirkel getrokken, waarin verscheiden kruisteekens en andere figuren stonden. En dat alles geschiedde onder ‘t uitspreken van allerlei formulieren. Daarbij werd een groote bak geplaatst vol wijwater. Ook hing zich de duivelbanner een heilige stool om den hals, waarvan een perkament afhing dat ‘t begin bevatte van ‘t Evangelie naar Johannes. In een tasch droeg hij bij zich een wassenbeeldje, zulk een, als waarover de Paus jaarlijks zijn zegen uitspreekt en die men doorgaans “het Lam Gods” noemt. Met deze wapens beschermde men zich oudtijds tegen booze geesten, voordat de monnikspij van den Heiligen Franciscus van Assisi hun schrik had aangejaagd. Al deze voorzorgsmaatregelen waren genomen om te verhoeden dat de geest, als ‘t soms een booze was, op den duivelbanner een aanval zou doen. Maar hij durfde zich toch niet alleen toevertrouwen aan zijn cirkel. Men besloot er nog een tweeden priester bij te nemen. Nu werd Polus bang dat, als er een slimmerd bijgenomen werd, ‘t geheim van zijn komedie zou worden verraden, en hij gaf hem tot helper een pastoor uit de buurt, aan wien hij de geheele toedracht verhaald had. Dat toch eischte de geheele opzet van ‘t stuk en ‘t was iemand die van zoo’n stukje in ‘t geheel geen afkeer had. Toen op den volgenden dag alles behoorlijk gereed gemaakt was, stapt tegen tien uur Faunus met den pastoor zijn gewijden kring binnen. Polus, die vooruitgegaan was, heft uit het boschje zijn geweeklaag aan en Faunus begon nu ‘t banningswerk. Onderwijl sloop Polus heimelijk naar een naastbijzijnde boerderij. Vandaar brengt hij een nieuwen persoon mee voor zijn komedie, want die kon alleen gespeeld worden met behulp van velen.–THOMAS: Wat doen ze?–ANSELMUS: Ze bestijgen zwarte paarden en dragen brandende lantaarns bij zich, maar zoo dat ze die verborgen houden onder hun mantels. Toen ze niet ver van den kring af waren, hielden ze dit licht voor zich uit om Faunus bang te maken en uit zijn cirkel te verdrijven.–THOMAS: Wat een moeite deed die Polus toch om den ander te foppen!–ANSELMUS: Ja, zoo is hij. Maar dat zaakje was bijkans leelijk voor hem uitgekomen.–THOMAS: Hoe dan?–ANSELMUS: Wel, ‘t scheelde weinig of de paarden, verschrikt door dat zoo plotseling vertoonde licht, waren neergestort met hun berijders en al.
Noot:
[1] Grieksche comediedichter wiens stuk: het Spook, door den latijnschen
blijspeldichter Plautus bewerkt is, onder den titel van: Aulularia, het
Spookhuis.
Uit: Erasmus van Rotterdam, Een Twaalftal Samenspraken
(wordt vervolgd)
kemp=mag poetry magazine
More in: Desiderius Erasmus, MONTAIGNE
Museum Boymans Rotterdam
ERASMUS IN BEELD
8 november 2008 – 8 februari 2009
Museum Boijmans Van Beuningen presenteert van 8 november 2008 tot en met 8 februari 2009 de tentoonstelling ‘Erasmus in beeld’, precies vijfhonderd jaar nadat Erasmus met de Lof der Zotheid een van de invloedrijkste boeken uit de geschiedenis schreef. Het Louvre heeft bij hoge uitzondering het sublieme portret van Hans Holbein de Jonge uitgeleend. Uit New York, Londen, Madrid en andere wereldsteden komen kunstwerken die voor het eerst in Nederland te zien zijn. De schilderijen, tekeningen, prenten en objecten maken het gedachtegoed van Erasmus inzichtelijk en tonen zijn invloed op de kunst en de maatschappij.
Desiderius Erasmus Roterodamus (1466-1536) was tijdens zijn leven al een beroemdheid in heel Europa. Deze tentoonstelling brengt portretten bijeen van Erasmus door de beste kunstenaars van zijn tijd: Quinten Massys, Hans Holbein de Jonge en Albrecht Dürer. Brieven en geschriften bewijzen dat Erasmus nauwkeurig de regie behield over de wijze waarop hij werd afgebeeld. Ook besteedt de tentoonstelling aandacht aan onderwerpen die hem na aan het hart lagen: geleerdheid en opvoeding, oorlog en vrede, kerk en kunst.
Erasmus is een van de grondleggers van het moderne denken. In de tentoonstelling past een multimediatour zijn opvattingen en ideeën toe op actuele maatschappelijke en culturele vraagstukken. Rondom de tentoonstelling wordt een uitgebreid nevenprogramma georganiseerd. Bij de tentoonstelling verschijnt een omvangrijke en rijk geïllustreerde catalogus. Het ontwerp van de tentoonstelling is het resultaat van de bijzondere samenwerking tussen kunstenaar Krijn de Koning en grafisch ontwerper Tessa van der Waals.
De tentoonstelling is hoofdonderdeel van het officiële programma van Holland Art Cities 2009-2010 en maakt deel uit van de manifestatie Erasmus in Rotterdam, waarmee zijn geboortestad in oktober en november 2008 een van de grootste denkers uit onze geschiedenis herdenkt.
.jpg)
Website Museum Boymans
.jpg)
fleursdumal.nl magazine
More in: Desiderius Erasmus, MONTAIGNE
Thomas a Kempis
On avoiding rash judgment
Look well unto thyself, and beware that thou judge not the doings
of others. In judging others a man laboureth in vain; he often
erreth, and easily falleth into sin; but in judging and examining
himself he always laboureth to good purpose. According as a
matter toucheth our fancy, so oftentimes do we judge of it; for
easily do we fail of true judgment because of our own personal
feeling. If God were always the sole object of our desire, we
should the less easily be troubled by the erring judgment of our
fancy.
But often some secret thought lurking within us, or even some
outward circumstance, turneth us aside. Many are secretly
seeking their own ends in what they do, yet know it not. They
seem to live in good peace of mind so long as things go well with
them, and according to their desires, but if their desires be
frustrated and broken, immediately they are shaken and
displeased. Diversity of feelings and opinions very often brings
about dissensions between friends, between countrymen, between
religious and godly men.
Established custom is not easily relinquished, and no man is
very easily led to see with the eyes of another. If thou rest
more upon thy own reason or experience than upon the power of
Jesus Christ, thy light shall come slowly and hardly; for God
willeth us to be perfectly subject unto Himself, and all our
reason to be exalted by abundant love towards Him.
Thomas a Kempis (ca. 1380-1471)
Imitatio Christi
Chapter XIV – Book 1
kemp=mag poetry magazine
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
V e r z a m e l e n
door Ed Schilders
Het is slechts toeval dat mijnheer Van Kempen dezelfde achternaam heeft als de schrijver wiens boek hij verzamelt, Thomas van Kempen en diens ‘Navolging van Christus’. ‘Wij zijn geen familie’, zei hij, en ik begreep dat hij niet Christus maar Thomas bedoelde. En hij toonde mij alle honderd verschillende uitgaven, die hij in de loop der jaren verzameld had. Dat zijn collectie nog lang niet compleet was, wist hij, maar hij vond het niet erg; een complete collectie is immers het ergste dat de boekverzamelaar kan overkomen.
Ik vond het mooi om te zien, die honderd verschillende ‘Navolgingen’, een processie van gedrukte gelovigheid, onveranderd door de eeuwen. Ik heb het nooit gelezen, maar ik waardeer Thomas om het gevleugeld geworden woord dat hij onder zijn beeltenis liet schrijven: ‘Met een boeksken in een hoeksken.’
Ook dat is nooit meer veranderd.
Nu heeft zich kortelings aan mijnheer Van Kempen iets ernstigs voltrokken.
Hij kreeg een erfenis. In een bibliotheek die meer religieuze werken bezit dan God er gelezen heeft, kwam een kaartenbak te overlijden. De bibliothecaris sprak mij aan dat het kaartsysteem over Thomas van Kempen, na een flink gedragen ziekbed, toch nog schielijk het papieren leven verwisseld had voor het digitale hiernamaals. Ik zag een traan in zijn ooghoek, ik troostte hem. Toen dacht ik aan meneer Van Kempen als erfgenaam.
Van Kempen zit sindsdien stilletjes in het hoekske van zijn bibliotheek. Het kaartsysteem staat op het tafeltje: tweeduizend en meer verschillende uitgaven van ‘De navolging’. Aan hem heeft zich het ergste geopenbaard dat een verzamelaar kan treffen: het besef dat er geen eind is aan het verzamelen van boeken. Hij zegt: ‘Je wordt er nederig van, dat wel.’
(de Volkskrant van 29-05-1997, Pagina 29, column CICERO)
Ed Schilders over Thomas a Kempis
© Schilders, E.
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive S-T, BOOKS. The final chapter?, Ed Schilders, Jef van Kempen, MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thomas a Kempis
THE LOVE OF SOLITUDE AND SILENCE
Seek a suitable time for leisure and meditate often on the favors of God. Leave curiosities alone. Read such matters as bring sorrow to the heart rather than occupation to the mind. If you withdraw yourself from unnecessary talking and idle running about, from listening to gossip and rumors, you will find enough time that is suitable for holy meditation.
Very many great saints avoided the company of men wherever possible and chose to serve God in retirement. “As often as I have been among men,” said one writer, “I have returned less a man.” We often find this to be true when we take part in long conversations. It is easier to be silent altogether than not to speak too much. To stay at home is easier than to be sufficiently on guard while away. Anyone, then, who aims to live the inner and spiritual life must go apart, with Jesus, from the crowd.
No man appears in safety before the public eye unless he first relishes obscurity. No man is safe in speaking unless he loves to be silent. No man rules safely unless he is willing to be ruled. No man commands safely unless he has learned well how to obey. No man rejoices safely unless he has within him the testimony of a good conscience.
More than this, the security of the saints was always enveloped in the fear of God, nor were they less cautious and humble because they were conspicuous for great virtues and graces. The security of the wicked, on the contrary, springs from pride and presumption, and will end in their own deception.
Never promise yourself security in this life, even though you seem to be a good religious, or a devout hermit. It happens very often that those whom men esteem highly are more seriously endangered by their own excessive confidence. Hence, for many it is better not to be too free from temptations, but often to be tried lest they become too secure, too filled with pride, or even too eager to fall back upon external comforts.
If only a man would never seek passing joys or entangle himself with worldly affairs, what a good conscience he would have. What great peace and tranquillity would be his, if he cut himself off from all empty care and thought only of things divine, things helpful to his soul, and put all his trust in God.
No man deserves the consolation of heaven unless he persistently arouses himself to holy contrition. If you desire true sorrow of heart, seek the privacy of your cell and shut out the uproar of the world, as it is written: “In your chamber bewail your sins.” There you will find what too often you lose abroad.
Thomas a Kempis (ca.1380 – 1471)
Imitatio Christi
Twentieth Chapter book 1
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thomas a Kempis
THOUGHTS ON DEATH
Very soon your life here will end; consider, then, what may be in store for you elsewhere. Today we live; tomorrow we die and are quickly forgotten. Oh, the dullness and hardness of a heart which looks only to the present instead of preparing for that which is to come!
Therefore, in every deed and every thought, act as though you were to die this very day. If you had a good conscience you would not fear death very much. It is better to avoid sin than to fear death. If you are not prepared today, how will you be prepared tomorrow? Tomorrow is an uncertain day; how do you know you will have a tomorrow?
What good is it to live a long life when we amend that life so little? Indeed, a long life does not always benefit us, but on the contrary, frequently adds to our guilt. Would that in this world we had lived well throughout one single day. Many count up the years they have spent in religion but find their lives made little holier. If it is so terrifying to die, it is nevertheless possible that to live longer is more dangerous. Blessed is he who keeps the moment of death ever before his eyes and prepares for it every day.
If you have ever seen a man die, remember that you, too, must go the same way. In the morning consider that you may not live till evening, and when evening comes do not dare to promise yourself the dawn. Be always ready, therefore, and so live that death will never take you unprepared. Many die suddenly and unexpectedly, for in the unexpected hour the Son of God will come. When that last moment arrives you will begin to have a quite different opinion of the life that is now entirely past and you will regret very much that you were so careless and remiss.
How happy and prudent is he who tries now in life to be what he wants to be found in death. Perfect contempt of the world, a lively desire to advance in virtue, a love for discipline, the works of penance, readiness to obey, self-denial, and the endurance of every hardship for the love of Christ, these will give a man great expectations of a happy death.
You can do many good works when in good health; what can you do when you are ill? Few are made better by sickness. Likewise they who undertake many pilgrimages seldom become holy.
Do not put your trust in friends and relatives, and do not put off the care of your soul till later, for men will forget you more quickly than you think. It is better to provide now, in time, and send some good account ahead of you than to rely on the help of others. If you do not care for your own welfare now, who will care when you are gone?
The present is very precious; these are the days of salvation; now is the acceptable time. How sad that you do not spend the time in which you might purchase everlasting life in a better way. The time will come when you will want just one day, just one hour in which to make amends, and do you know whether you will obtain it?
See, then, dearly beloved, the great danger from which you can free yourself and the great fear from which you can be saved, if only you will always be wary and mindful of death. Try to live now in such a manner that at the moment of death you may be glad rather than fearful. Learn to die to the world now, that then you may begin to live with Christ. Learn to spurn all things now, that then you may freely go to Him. Chastise your body in penance now, that then you may have the confidence born of certainty.
Ah, foolish man, why do you plan to live long when you are not sure of living even a day? How many have been deceived and suddenly snatched away! How often have you heard of persons being killed by drownings, by fatal falls from high places, of persons dying at meals, at play, in fires, by the sword, in pestilence, or at the hands of robbers! Death is the end of everyone and the life of man quickly passes away like a shadow.
Who will remember you when you are dead? Who will pray for you? Do now, beloved, what you can, because you do not know when you will die, nor what your fate will be after death. Gather for yourself the riches of immortality while you have time. Think of nothing but your salvation. Care only for the things of God. Make friends for yourself now by honoring the saints of God, by imitating their actions, so that when you depart this life they may receive you into everlasting dwellings.
Keep yourself as a stranger here on earth, a pilgrim whom its affairs do not concern at all. Keep your heart free and raise it up to God, for you have not here a lasting home. To Him direct your daily prayers, your sighs and tears, that your soul may merit after death to pass in happiness to the Lord.
Imitatio Christi: The Twenty-Third Chapter, book1
Thomas a Kempis (ca.1380 – 1471)
More in: MONTAIGNE, Thomas a Kempis
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature