Ton van Reen: Het diepste blauw (036). Een roman als feuilleton

Mels bestudeert zijn gezicht in de spiegel. Altijd heeft hij gezocht naar overeenkomsten met hem en zijn vader en zijn grootvader Rudolf. Maar hij heeft nooit iets van hen in zijn eigen gezicht herkend. Hij heeft de rimpels van iemand die zijn hele leven met veel vragen zit, maar er geen antwoorden op kan vinden.

`Je ontbijt is klaar!’ Hij weet precies hoe Lizet daar staat, onder aan de trap.
`Ik kom.’ Vlug poetst hij zijn tanden en gooit de plaid over zijn benen. Hij rolt naar de deur, maar stopt bij de boekenkast. Even strelen zijn vingers de boeken die hij over China heeft verzameld. Hij heeft ze vaak herlezen. Vooral de oude boeken. Toen China nog een sprookjeswereld was en de Chinezen nog niet met zo veel waren en allemaal verschillend. Vóór de tijd dat ze in die rare pyjamapakken liepen. Nieuwe boeken over China wil hij niet. De nieuwe Chinezen, die hetzelfde proberen te zijn als Amerikanen of Europeanen, laten hem koud.

Hij bladert even door een map. Rangschikt een paar foto’s. Hij moet alles meenemen naar de lezing die hij straks zal geven.
Hij rolt door naar de lift bij de trap en klikt zijn rolstoel vast. Hij kan het ding zelf bedienen. Het is een uitkomst. Voordat de lift werd geïnstalleerd, had hij twee jaar vastgezeten op de bovenverdieping. Hij had het contact met de mensen bijna verloren. Toevallig dat iemand die hij had leren kennen in de verpleegkliniek hem over die lift had geschreven.
Langzaam zakt de lift langs de trap naar beneden en stopt precies voor de twee uitvergrote foto’s van de Wijer aan de wand in het halletje. De Wijer in de zomer, fluisterend tussen bloemtapijten. De Wijer in de winter, glinsterend donkerblauw ijs tussen witte velden. Het diepste blauw. Hij heeft de foto’s zelf genomen en ze op plaatsen gehangen waar vroeger de schilderstukjes van Hubert Graus hingen. Die heeft hij op de zolder gezet. Zelf gemaakt leek altijd beter, al zou hij nu de schilderijen graag weer van de zolder halen. Het waren gedroomde plaatjes. Romantisch. Met meer licht dan er ooit was geweest en in kleuren die feller waren dan in het echt. Ze drukten uit hoe mooi ook Graus de Wijer vond.

Hij rijdt naar de keuken die vol is van het lawaai van de afzuigkap. Sinds ze zelf geen koffie meer drinkt, heeft Lizet een hekel aan de geur.
Ze schenkt een kop in en legt de krant voor hem op tafel. Ze loopt nog steeds in nachtjapon en ochtendjas, ook al weet ze dat hij daar niet van houdt.
`Er was vannacht wat te doen bij de meelfabriek’, zegt ze, over het lawaai van de afzuigkap heen. `Ik heb politie gezien. Er stond groot licht op de silo. Het leek wel film.’
`Ik heb een vliegtuig gehoord.’
`Dieven hebben bouwmateriaal gestolen.’
`Ze bouwen appartementen in de silo’, zegt Mels.
`Wie bedenkt zoiets? Net of het iets moois is.’
`Het is een monument. Het enige opvallende gebouw dat het dorp heeft, naast de watermolen.’
`Het dorp zou mooier zijn zonder dat kreng’, zegt ze. `Straks krijg je nog toeristen. De dieven gaan hun al vooruit.’
`In mijn boek …’
`Hou daar toch mee op. Je schrijft dingen die je niet meent. Je moet aardig blijven voor iedereen. Ook voor de directeuren. Het wordt niks. Het staat vol leugens.’
`Heb je erin gelezen?’
`Je verzwijgt dat jij het was die de mensen hun ontslag moest geven.’
`Dat deed ik niet uit mezelf!’
`Dadelijk, als je die presentatie houdt, zullen ze je er misschien naar vragen. Ik heb het altijd rot gevonden. Die directeuren zitten ver weg. Jij bent er nog. Jou kijken ze erop aan.’
Het doet hem pijn, maar ze heeft gelijk. De jaren dat er gebrek was aan werk, omdat meel uit Amerika werd verkocht onder de kostprijs van het meel van de fabriek, beleefde hij de slechtste momenten uit zijn bestaan. De bazen lieten hem het vuile werk opknappen. Hij moest de mensen op straat zetten, in een tijd dat ook elders weinig werk te vinden was. De arbeiders hadden hem kwalijk genomen dat hij onder één hoedje speelde met de directeuren. Hij had die judasrol moeten weigeren, maar hij was bang geweest voor zijn eigen baan.
Hij eet een snee brood, met jam, heel dun. Geen boter, vanwege zijn buik.
Marjan komt binnen, om hem aan te kleden.

`Ben je klaar?’
`Ik ben net beneden.’
`Ik heb haast.’ Sinds de verpleegster van het Groene Kruis niet meer komt, helpt zijn dochter hem elke ochtend. Voor Lizet is hij te zwaar. Uitkleden kan ze hem wel, maar aankleden niet meer.
Haastig neemt hij een slok van de hete koffie, rolt terug naar de lift en zoemt naar boven.
Marjan heeft zijn kleren al op bed gelegd. Hij doet zijn kamerjas uit. Ze trekt zijn pyjama en bezwete ondergoed uit. Haar koude handen ergeren hem.
`Je ruikt naar pillen.’
`Ik kan het niet helpen dat je die dingen ruikt.’
`Ik zeg niet dat je stinkt.’
`Je zegt het elke dag.’
`Je ruikt naar een apotheek. Ik zeg toch niet dat een apotheek stinkt.’
`In China verkopen ze darmen van apen en vleermuizen als medicijn.’
`Dan lopen ze daar behoorlijk achter.’
Ze wast hem. Routineus doet ze hem schoon ondergoed aan, een overhemd, een wijde trainingsbroek, sokken, pantoffels.
`Jij met je China. Wat weet je over ons?’
`Alles.’
`Laat maar. Je bent net een klein kind, dat is ook altijd alleen met zichzelf bezig. Dat vindt het ook gewoon dat het verzorgd wordt.’ Ze kijkt hem geïrriteerd aan. Elke week verwijt ze hem wel een keer dat hij ondankbaar is, dat hij zich aanstelt, dat hij geen rekening houdt met haar en met haar moeder.
`Ik had vandaag willen uitslapen. Herman is thuis. Maar ik moest eruit voor jou. Is het niet voor de baby, dan is het voor jou.’
Hij moet op zijn tanden bijten. Hij wil niet schreeuwen, maar hij schreeuwt het opeens uit.
`Laat me dan barsten! Duw me maar door het raam naar buiten! Duw me de brug af, dan kun je elke dag uitslapen!’
Ze rolt hem naar de spiegel.
`Schreeuw maar. Kijk naar jezelf. Hoe je eruitziet als je schreeuwt! Zie je die kop!’

Ze loopt de kamer uit. Verslagen blijft hij achter. Te klein om voor zichzelf te kunnen zorgen. Niet groot genoeg om zichzelf in bedwang te houden.
Terwijl hij met nijdige bewegingen zijn haar kamt en zichzelf in de spiegel bekijkt, hoort hij haar naar beneden lopen. Het driftige tikken van haar hakken over de tegels in de keuken. De dichtvallende keukendeur. De slaande voordeur. Haar wegstervende voetstappen op straat. Het lijkt wel of ze rent. Hij blijft ernaar luisteren, tot hij andere passen hoort die dichterbij komen. Een kind loopt hinkelend over het trottoir. Stip, stip, stap. Stip, stip.

Ton van Reen: Het diepste blauw (036)
wordt vervolgd

fleursdumal.nl magazine

More in: - Book Stories, - Het diepste blauw, Archive Q-R, Reen, Ton van