Open de kooien van de kunst: gedichttekeningen van Lucebert
Cobra Museum Amstelveen
Open de kooien van de kunst:
gedichttekeningen van Lucebert
until 9 september 2012
Lucebert (1924-1994 – ps. van Lubertus Jacobus Swaanswijk) wordt gezien als een van Nederlands grootste kunstenaars. Hij was dichter, beeldend kunstenaar, fotograaf; ongekend veelzijdig en zeer productief. Als dichter speelde hij een vernieuwende rol in de revolutionaire literaire beweging de Vijftigers en als dubbeltalent in de Cobra-beweging die een doorbraak in de moderne kunst teweegbracht. Zijn beeldend werk en gedichten zijn verfrissend origineel, weerspiegelen actie en vitaliteit en zijn daardoor overrompelend actueel. Van alle moderne dichters had hij bovendien grote, misschien wel de grootste, invloed op onze taal.
Open de kooien van de kunst is gewijd aan een tot dusver nauwelijks belicht aspect van Luceberts oeuvre: de gedichttekeningen. In veel vroege gedichten van dichter-tekenaar Lucebert (1924-1994) is er een organische wisselwerking tussen de woorden van het gedicht en de spontaan gemaakte figuren in diverse technieken (van inkt en verf tot collages) in de marges of over het blad. Ook van een aantal latere gedichten bestaan varianten met een opzettelijke interactie met de beeldtaal. In zijn genre-overstijgende gedichttekeningen maakt Lucebert een fascinerende cross-over tussen woord en beeld, taal en kleur. Samensteller Erik Slagter bracht ruim vijfenzestig gedichttekeningen van Lucebert bijeen in Open de kooien van de kunst. In deze gedichttekeningen komt de veelzijdigheid van Luceberts vernieuwende woord- en beeldtaal prachtig tot uitdrukking. In de bibliografische beschrijving van deze gedichttekeningen geeft Erik Slagter dit aspect een plaats in het oeuvre van Lucebert.
Open de kooien van de kunst verschijnt ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in het Cobra Museum in Amstelveen (8 mei- 9 september 2012). Paperback, 144 pagina’s, met ca. 80 (kleuren)afbeeldingen. ISBN: 978-90-77767-33-7 € 24,50
Lucebert, drukwerk voor anderen: Lucebert heeft, vooral in zijn vroege jaren, in opdracht en op verzoek tal van omslagontwerpen voor boeken van andere schrijvers gemaakt. Daarnaast tekende hij in de jaren vijftig regelmatig boek- en tijdschriftillustraties en maakte hij in later jaren tekeningen voor affiches van maatschappelijke instellingen.
Lucebert, drukwerk voor anderen bevat een overzicht van dit illustratieve werk. Vrijwel onvindbare tekeningen die Lucebert maakte voor bv. Het Parool en de Haagse post, worden met meer of minder bekende boekomslagen voor andere dichters en schrijvers (Campert, Kousbroek, Schierbeek e.v.a.) beschreven én afgebeeld. Paul van Capelleveen, conservator van de Koninklijke Bibliotheek, maakte een becommentarieerde en aantrekkelijk geschreven bibliografie van Luceberts drukwerk voor anderen, wonderschoon vormgegeven door Huug Schipper.
Lucebert, drukwerk voor anderen verschijnt ter gelegenheid van de tentoonstelling Open de kooien van de kunst in het Cobra Museum in Amstelveen (8 mei- 9 september 2012). In deze tentoonstelling worden ruim dertig illustraties getoond die Lucebert voor anderen heeft gemaakt. 144 pagina’s, met ca. 250 (kleuren)afbeeldingen. ISBN: 978-90-77767-35-1 € 24,50
Zolang de lijm niet loslaat: Tijdens een voordracht in 1951 presenteerde Lucebert (1924-1994) zich met een woordenboek (de Van Dale?) in de hand als ‘vandaal’ van de Nederlandse taal. Niettemin is bekend dat hij bij het schrijven van zijn poëzie vaak gebruikmaakte van woordenboeken.
Ruim een halve eeuw later wordt duidelijk dat Lucebert van alle moderne dichters misschien wel de grootste invloed op de hedendaagse taal heeft gehad. Het Nederlands heeft tal van gevleugelde woorden aan hem te danken en sommige van Luceberts taalscheppingen worden tot het bezonken talige erfgoed gerekend en staan inmiddels zelf in de Dikke Van Dale, zoals overal zanikt bagger en alles van waarde is weerloos. In Zolang de lijm niet loslaat bespreekt Ton den Boon (hoofdredacteur van de Dikke Van Dale) niet alleen Luceberts houding ten aanzien van het woordenboek, maar beschrijft hij bovendien de schatplichtigheid van het Nederlands aan deze grote dichter en laat hij zien hoe Lucebert in zijn gedichten woorden en uitdrukkingen heeft gecreëerd en/of herontdekt die vervolgens een eigen leven zijn gaan leiden in onze taal.
Zolang de lijm niet loslaat verschijnt mede naar aanleiding van de tentoonstelling Open de kooien van de kunst in het Cobra Museum in Amstelveen (8 mei- 9 september 2012).
72 pagina’s, met kleurenreproducties van enige niet eerder gepubliceerde tekeningen van Lucebert. ISBN: 978-90-77767-34-4 € 17,50
De drie de uitgaven zijn paperbacks met flappen (formaat 17 x 24) en vormen uit het oogpunt van hun vormgeving een kleine reeks.
De tentoonstelling Open de kooien van de kunst in het Cobra Museum: Luceberts gedichttekeningen uit de periode 1949-1994 zijn verrassend veelzijdig in woord- en beeldtaal. Ook de expositie is daarom veelzijdig van opzet. Zo komt er een dichterskooi geïnspireerd op de ‘dichterskooi’ waarin de literaire experimentelen zich in november 1949 in het Stedelijk Museum Amsterdam verschansten. Behalve de gedichttekeningen worden liber amicora getoond (unica gemaakt voor vrienden), alsmede het gedrukte grafische werk dat voor anderen ontstond. Voorts wordt een aantal originele boekjes uit de collectie van het Stedelijk, die in het najaar 2011 door uitgeverij De Bezige Bij in facsimile zijn uitgebracht, getoond. Behalve het Stedelijk Museum Amsterdam zijn het Goethe-Instituut Nederland, Karel Appel Foundation en de erven Lucebert belangrijke bruikleengevers. Het Letterkundig Museum uit Den Haag draagt bij met documentatie. De tentoonstelling is een initiatief van kunsthistoricus en auteur Erik Slagter.
Cobra Museum Amstelveen
Open de kooien van de kunst:
gedichttekeningen van Lucebert
until 9 september 2012
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Archive K-L, Art & Literature News, FDM Art Gallery, Lucebert, Lucebert