Fleurs du Mal Magazine
Or see the index
Dag van de Filosofie
zaterdag 21 april 2012
13.00 – 21.30 uur
theater de NWE Vorst Tilburg
Thema: ‘Twee Zielen’. Met Ger Groot, Ad Verbrugge, Theo de Wit, René Boomkens, Nausicaa Marbe, Marc Slors & Mark Mieras, Arnon Grunberg & Paul Cobben, Maarten Doorman, Adriaan van Dis, Désanne van Brederode, Wim de Bie, Herman de Regt, Nordin Lasfar & Youssef Azghari, Gerard Visser, Willem Jan Otten en vele anderen.
‘Twee Zielen’ is allereerst geïnspireerd op de bekende woorden van Goethe uit zijn Faust ‘Zwei Seelen wohnen, ach! in meiner Brust’, maar het omhelst méér dan dat.
1. Het moderne individu tussen lichaam en geest
Bestaat de ziel? Hoe dan? Je kunt hem niet waarnemen. De moderne wetenschap laat een interpretatie van ziel dan ook nauwelijks of niet meer toe. Hooguit kan men er nog met een materialistische manier mee omgaan. Zieleroerselen worden louter als hersenfuncties geduid. ‘Wij zijn ons brein’, ‘De vrije wil bestaat niet’, ‘Zonder vrije wil’ zijn enkele van de hedendaagse boektitels die grote populariteit genieten.
In de wetenschap is het idee van een ziel stilaan in onbruik geraakt en als een overbodige hypothese beschouwd: er bleek steeds een betere verklaring voor die fenomenen die ooit aan een ziel werden toegeschreven. Kan de ziel heden ten dage slechts worden beschouwd als een louter cultureel, associatief en een gevoelsmatig bepaald begrip?
Toch is de overgang van hersenpatronen naar mentale voorstellingen nog steeds een raadsel. Geest, bewustzijn, vrije wil blijven materieel ongrijpbaar. Een bekende filosoof als Daniel Dennett trekt daar de uiterste consequentie uit en bestempelt ze als cognitieve illusies. Met name de vrije wil ligt onder vuur. Is met de lawine aan recent verschenen brein- en hersenboeken het failliet van de vrije wil nu wel of niet aangetoond? Is er nu een wetenschappelijk antwoord op een filosofische vraag die eeuwenoud is? Leven wij inderdaad in een permanente illusie? Professor Marc Slors levert de meest recente bijdrage aan het nationale breindebat. Zijn stelling: hersenwetenschap verandert onze kijk op de rol van bewustzijn, maar zegt zo goed als niets over de vrije wil.
2. Verlichting en romantiek
Zwei Seelen wohnen. Ach! In meiner Brust , zo luidde een beroemde zin in de Faust van Goethe. Hij schreef deze woorden aan het begin van de negentiende eeuw. Het besef dat de moderne mens onder spanning staat van tegengestelde drijfveren ontluikt met de bloeiperiode van de Romantiek. Vaak wordt het eenvoudig geschetst als de tegengestelden rationaliteit en irrationaliteit of verstand en gevoel.
De spanning tussen gevoel en verstand is natuurlijk net zo oud als de menselijke soort, maar het nieuwe was dat de Verlichting aan het verstand een dominante positie gaf, en dat de gevoelscomponent daardoor in de verdrukking kwam. De Romantiek – ook wel eens aangeduid als de ‘Contra-Verlichting’ – zocht als reactie daarop houvast in het verleden, in de religie, in het nationalisme en hoopte dus in feite de oude ‘natuurlijk’ geachte geborgenheid terug te vinden. Werd de natuur in de Verlichting beschouwd als het bedreigende en ongeordende dat bestreden moest worden, tijdens de Romantiek werd ze afgeschilderd als ‘spiegel van de ziel’. Het romantische mensbeeld benadrukt de uniciteit van het individu, de eigenheid, tegenover het subject van de Verlichting waarin universele beginselen en algemene richtlijnen worden beklemtoond. En de transparantie van het verlichte ik maakt plaats voor een subject dat ook zijn duistere kanten blijkt te hebben.
De literatuur is dan ook het favoriete medium van de romantici. De dichters die zich uitroepen tot de ‘zieners’ van hun tijd. Maar vooral ook de roman is een favoriet genre in de Romantiek. De bekende moderne auteur en essayist Milan Kundera typeerde de grote Europese romans ooit als de beste verkenningen van bestaansmogelijkheden: “De roman onderzoekt het bestaan en ik ben ervan overtuigd –het is het axioma van mijn leven- dat de roman honderd keer beter dan de filosofie in staat is dat onderzoek te doen. In Sein und Zeit analyseert Heidegger enkele categorieën als angst, nieuwsgierigheid, geklets, nadenken enzovoort. Die analyses zjn fascinerend en tegelijkerrijd weinig overtuigend. Ik geloof bijvoorbeeld niet dat men angst abstract kan analyseren, onafhankelijk van een concreet leven en concrete situaties.”
3. Universalisme en eigenheid
Het bijzondere staat ook tegenover het algemene waar het de politiek aangaat: het nationalisme, voortgekomen uit de romantische nadruk op het eigene van de cultuur en de gehechtheid daaraan, staat tegenover het kosmopolitisch universalisme van de Verlichting. Aanvankelijk won de Verlichting, maar de Romantiek bleef de meest geduchte tegenstander, vooral in de 19e eeuw. Toen ontstond weliswaar de zo genoemde ‘kosmopolitische’ gemeenschap van de Verlichting in Europa, maar die bleef beperkt tot een maatschappelijke elite. Bij de massa’s bleef voornamelijk de romantiek de harten en geesten beroeren, en dat werd duidelijker naarmate die massa’s mondiger werden. De Verlichtingsideeën, en daarmee de moderniteit, bleven tot diep in de 20e eeuw kwetsbaar. Sterker nog: het irrationalisme bereikte zijn hoogtepunt in de beide Wereldoorlogen, met het nationaal-socialisme en communisme.
Het hedendaagse populisme in de politiek met zijn nadruk op het eigene tegenover het vreemde past ook in een aloude romantische traditie. Het moderne individu worstelt met de spanning tussen verstand en gevoel; de moderniteit worstelt met de spanning tussen eigenheid en globalisering. Een synthese lijkt ver weg.
De Dag van de Filosofie wordt georganiseerd door de School of Humanities en Academic Forum namens Tilburg University, en Avans Hogeschool en het Brabants Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur (bkkc).
≡ Website Tilburg University Dag van de Filosofie
fleusdumal.nl magazine
More in: The talk of the town
130 kilometer per uur is leuker dan cultuur.
(Henk & Ingrid)
(http://www.henkeningrid.org/ ) ( de wereld volgens Henk & Ingrid)
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Yves Petry wint De Inktaap 2012
Vandaag ontving de schrijver Yves Petry de literaire jongerenprijs De Inktaap. Zijn roman De maagd Marino werd door ruim 2000 scholieren uit Nederland, Vlaanderen, Suriname en Curaçao uitgeroepen tot absolute favoriet. Petry ontving zijn prijs in De Doelen in Rotterdam tijdens de slotmanifestatie van het Inktaapproject. 1.100 jonge juryleden en de voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie, de Vlaamse minister van onderwijs Pascal Smet, waren erbij.
Ruim 130 scholen uit Nederland, Vlaanderen, Suriname en Curaçao deden mee met deze elfde editie van De Inktaap. Per school vormen ze een jury. De scholieren beoordeelden gedurende vijf maanden drie boeken. Behalve De maagd Marino lazen en bespraken ze: Congo: een geschiedenis van David Van Reybrouck en De schilder en het meisje van Margriet de Moor.
De maagd Marino is een psychologische roman over een bizar waar gebeurd feit : een man sneed op verzoek de penis van een andere man af. In de roman verwijst Petry nergens naar de feitelijke gebeurtenis. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de overledene.
Een greep uit de reacties:
‘De diepte waarop je de gedachten en redeneringen volgt van de hoofdpersonen brengt je tot op een niveau dat je je gaat afvragen wie er nou eigenlijk gek is, zij of de rest?’
‘Petry stijgt boven de andere genomineerden uit wat betreft de vernieuwende, interessante vertelstructuur, de kunst waarmee er psychologische diepgang en aannemelijkheid wordt gegeven aan een gruwelijke daad, en bovenal wat betreft stijl.’
‘De maagd Marino is een verhaal waarin emotie schuilt in de donkere hoeken, achter de daden.’
De Inktaap wil jongeren confronteren met de keuze van de jury’s van drie ‘grote’ literaire prijzen in het Nederlandse taalgebied: de AKO Literatuurprijs, de Libris Literatuur Prijs en de Gouden Boekenuil. De laureaten van deze prijzen worden genomineerd voor De Inktaap. Het boek van Inktaapwinnaar Yves Petry dong mee omdat het eerder bekroond werd met de Libris Literatuur Prijs 2011. Van Reybrouck kreeg voor zijn boek over Congo de AKO Literatuurprijs 2010. De schilder en het meisje van Margriet de Moor werd genomineerd omdat er afgelopen seizoen geen Gouden Boekenuil is toegekend. Haar boek stond op beide laatste longlists van de AKO- en de Libris Literatuur Prijs.
Tijdens de slotdag interviewden de jonge lezers de genomineerde auteurs en gingen ze in debat met elkaar en met de juryleden van de drie prijzen. Voorafgaand aan de uitreiking gaf Pascal Smet, de voorzitter van het Comité van Ministers van de Taalunie en Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke kansen en Brussel acte de présence. Ook waren er optredens van dichter Stijn Vranken en de Groningse band Flux.
De Inktaap is een initiatief van de Nederlandse Taalunie, Stichting Lezen Nederland, CANON Cultuurcel van het departement Onderwijs en de administratie Cultuur van het departement WVC van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. De Inktaap wordt uitgevoerd door Villanella te Antwerpen en Passionate Bulkboek te Rotterdam en de Nederlandse Taalunie in Suriname en Curaçao.
12 maart 2012
fleursdumal.nl magazine
More in: The talk of the town
photo nexus
Nexus-lezing 2012
Philippe de Montebello
The Academy and the Museum in a Global Age
zaterdag 31 maart 2012 – 14:30 uur – Aula Tilburg University
Philippe de Montebello was 31 jaar lang directeur van The Metropolitan Museum of Art in New York en geldt vanwege zijn uitgesproken keuze voor de allerhoogste standaarden op artistiek, cultureel en museaal gebied als levende legende.
Hij slaagde in zijn streven zo veel mogelijk mensen met grote kunst kennis te laten maken: het museum werd onder zijn leiding de belangrijkste bezoekersattractie van New York. De vaste collectie van The Metropolitan omvat meer dan twee miljoen kunstwerken. Vrijwel alle Europese en Amerikaanse meesters zijn vertegenwoordigd met topstukken. Het museum koestert een encyclopedische verscheidenheid aan Egyptische, klassieke en niet-westerse kunstschatten alsmede een grote verzameling toegepaste kunst.
In 2009 reikte president Obama hem de National Humanities Medal uit, nadat diens voorganger Bush hem in 2002 de National Medal of Arts had toegekend. Director emeritus Philippe de Montebello bekleedt momenteel een leerstoel in de Geschiedenis en de Cultuur van het Museum aan New York University’s Institute of Fine Arts.
fleursdumal.nl
More in: Art & Literature News, LITERARY MAGAZINES, Nexus Instituut, The talk of the town
Het VUmc is niet veilig meer
Een paar jaar geleden was ik bij de diploma-uitreiking van een van m’n neefjes die afstudeerde aan een medische faculteit. Ik raakte onder de indruk van de ceremonie en van de ernst waarmee deze universiteit de jonge doktoren op de rails zette, aan de start van een medische carrière. Ze moesten een eed afleggen waarvan ik me ‘ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd en ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving’ nog goed herinner. Sinds kort weet ik dat deze houding niet door alle medici gedeeld wordt, dat er ook universiteiten zijn waar men deze verantwoordelijkheid aan de laars lapt, dat er een universitair medisch centrum is waar de privacy van een patiënt niet veilig is, waar je in je ellende gevolgd kunt worden door zoemende camera’s, waar maatschappelijke verantwoordelijkheid betekent dat profilering en voldoen aan de sensatiegeilheid van de verzamelde Henk en Ingrids belangrijker wordt gevonden dan het fysieke en psychische welzijn van de patiënt. Als gevolg van alle commotie is de TV serie inmiddels stopgezet en heeft de voorzitter van de Raad van Bestuur van het VUmc spijt betuigt, er waren toch wel wat klachten binnengekomen en de protocollen zijn niet altijd goed gevolgd. Geen woord over het overtreden van beroepsgeheim en het schofferen van de privacy van de patiënten. De man doet me denken aan de wielrenner die spijt betuigt over zijn dopinggebruik maar die in wezen alleen spijt heeft dat hij betrapt is.
Melseke
(in het VUmc zijn patiënten op de eerste hulp gevolgd en gefilmd door een team dat niet gebonden was aan een beroepsgeheim en zonder voorafgaande toestemming door de patiënt)
fleursdumal.nl magazine
More in: Melseke, Columns, The talk of the town
Vroeger wordt alles beter.
Henk & Ingrid
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Hier prostitueer ik tegen!
(Henk & Ingrid)
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Ik heb een brede desinteresse!
(Henk & Ingrid)
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
All our base are belong to us.
(Henk & Ingrid)
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Misschien klopt het niet allemaal, maar het is wel waar.
(Henk & Ingrid)
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Ritual slaughter
In Holland animals are considered inferior inhabitants of the planet. Inspired by religious voting potential, political parties in the Dutch Senate (VVD, SGP, PVDA, CDA, D66 and the Christen Unie) will overrule House of Commons and vote against a law that would prohibit ritual slaughter. There seems to be no limit to our retarded feelings of superiority.
Melseke
fleursdumal.nl magazine
More in: Melseke, Columns, The talk of the town
Dat kan mijn kleine zusje ook!
(Henk & Ingrid)
http://www.henkeningrid.org/
More in: MUSEUM OF PUBLIC PROTEST, The talk of the town
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature