Tentoonstelling Maartje Korstanje: Unexpected Guests
Maartje Korstanje staat als mens en als kunstenaar in nauw contact met de natuur. Voor Korstanje ligt de schoonheid niet enkel in de perfectie van de natuur, maar in de kringloop van het leven. Het samenspel tussen leven en verval, waar groei en aftakeling deel uitmaken van de onomkeerbare fases van het leven, waarin het één niet zonder het ander kan bestaan.
In het proces van aftakeling toont zich tevens de schoonheid van het ongeschonden leven. Het contrast tussen aftakeling en het nog niet aangedane fascineert Korstanje mateloos. Alsof je pas kunt zien hoe mooi iets wàs, wanneer het aangevreten door de tijd, al gedeeltelijk weg geknabbeld is.
Veel mensen herkennen de schoonheid van de herfst: het fel rood en geel van een blad en de prachtige kleuren en vormen binnen een diversiteit aan paddenstoelen en schimmels. De afbraak zie je in zijn volle glorie: een noodzakelijk proces om bouwstoffen te leveren voor nieuw leven. De paddenstoelen en schimmels verschijnen als onverwacht gasten in de natuur. Deze wonderlijk mooie organismen kunnen enkel leven op een oudere drager, die als voedingsbodem dient voor het nieuwe wat zich erin nestelt. Korstanje houdt net zo veel van die oude drager als van de ‘Unexpected Guests’.
Zoals de natuur haar producten recyclet, zo kiest Korstanje een simpel materiaal als karton dat zij recyclet tot bouwmateriaal voor haar beelden. Het is niet alleen goedkoop en overal aanwezig, maar heeft ook het voordeel van een natuurlijke uitstraling. Door vloeibare lijm aan het karton toe te voegen wordt het tot karton-maché ; een substantie, die haar in staat stelt op een directe manier, met haar handen, te bouwen en te vormen.
Deze manier van beeldhouwen vergt veel tijd. Delen worden verwijderd wanneer het teveel oogt, of er wordt, laag over laag, meer materiaal aan toegevoegd. Vergelijkbaar met het groeiproces in de natuur, groeit het beeld in volume.
In dit werkproces is een overeenkomst te vinden tussen het verloop van de natuurlijke processen, zoals groei en verval, constructie en deconstructie en het creëren van een beeld, dat een creatief groeiproces doormaakt. Korstanje blijft door de jaren heen trouw aan haar werkwijze en laat het werk langzaam evolueren. Hoewel ook door de ratio ingegeven ideeën haar inspireren, blijven intuïtie en verbeelding uiteindelijk de belangrijkste drijfveren.
Naast het plantaardige karton gebruikt ze materialen als purschuim en diverse kunststoffen, waarmee ze contrast aanbrengt in het werk. Onder de ‘gelooide’ kartonhuid verschijnt opeens een vlees-roze orgaanachtige vorm. Het is eng, maar toch mooi. Je kunt je ogen er niet vanaf houden.
Aanvankelijk maakt ze sculpturen die sterke associaties oproepen met dieren of dierlijke organismen. De prettig-aardse beelden laten je vrij associëren. Je lijkt het te herkennen, maar toch ook weer niet. Het is alsof je oog in oog staat met een organisme uit een pas ontdekte aardlaag, uit een ander tijdvak. Een prachtige vondst van een paleontoloog, die je in een wonderkamer mag aanschouwen..
Haar beelden hebben een grote uitdrukkingskracht, ze trekken aan en stoten af, het gruwelijke en het tedere gaan hand in hand. Door het vaak grote volume verhoudt de kijker zich ook lichamelijk met het beeld.
Tegenwoordig zoomt het werk thematisch in naar microscopisch niveau en wordt het tevens abstracter en minder letterlijk te herleiden naar een bepaalde dierlijke of plantaardige oorsprong. Deze ontwikkeling wordt ingegeven door de kennismaking in 2014 met een nieuwe techniek, het machinaal borduren.
Op uitnodiging van het TextielMuseum in Tilburg wordt Korstanje gevraagd een beeld te maken voor de collectie. De fijne techniek van het borduren nodigt uit om het thema groei en verval dit keer onderhuids te onderzoeken. Ze start op de borduur-afdeling een onderzoek op naar virussen, bacteriën en kankercellen en zet dit om in borduurwerk. Uiteindelijk wordt er gekozen om een patroon geënt op het influenzavirus te borduren op een oud roestig zeildoek wat geïncorporeerd werd in een holle sculptuur van karton.
De beelden hebben er nu een dimensie bijgekregen door het grovere materiaal te combineren met een fijner dradenweefsel. Hoewel Korstanje altijd al fijnere bewerkingstechnieken toepaste op haar beelden, worden de werken nu letterlijk nog dichter op de huid gemaakt. De vrouwelijke factor van de fijne draadtechniek wordt toegevoegd aan het construerende zwaardere werk.
In 2015 vervolgt Korstanje haar onderzoek naar traditioneel handwerk in India, waar ze o.a. de Kantha borduurtechniek bestudeert. De verworven vaardigheden past ze toe in een nieuwe werkwijze.
In 2016 woont en werkt Korstanje een heel jaar in New York. In een atelier zonder geavanceerde machines of gereedschap, kwam het onderzoek naar handwerk in India goed van pas. Zoals gebruikelijk , werkt ze veel met karton en papier-maché, wat samen met andere voorwerpen verwerkt word tot vrije associaties bij de dagelijkse ervaringen in de stad.
Op Manhattan en in Brooklyn bezoekt ze plaatsen waar water en land elkaar ontmoeten. Ze zoekt het spanningsveld op, waar natuur en door de mens gemaakte constructies elkaar ontmoeten en langzaam vergaan door de elementen en de tijd. Zo baseert ze een aantal werken op de instortende houten pieren en de eroderende bruggen met enorme roestgaten.
Terug in Nederland in het eigen atelier borduurt ze vormen gebaseerd op schimmeldraden, die vergelijkbaar met het netwerk van paddenstoelen, uit de grond opkomen. De sculpturen die in deze periode ontstaan, dienen als basis voor een residency, eind 2017 bij MIET AIR in Beers, waar kunstenaars het totale proces van het traditionele cire-perdue bronsgieten onder de knie kunnen krijgen.
De met deze techniek ontstane bronzen vormen verwerkt Korstanje vervolgens in sculpturen die geleidelijk aan, op dezelfde manier als schimmels, organisch verder groeien. Ze vormen een onderdeel van een groter geheel, afhankelijk van de ouder ogende drager. Korstanje maakt hiermee een verrassende stap. Het traditionele materiaal brons, doorgaans gebruikt om een beeld van vergankelijk materiaal te bestendigen voor de eeuwigheid, is slechts onderdeel van de sculptuur, waar karton toch weer de drager is. Ze vormen samen een biotoop, vergankelijkheid en eeuwigheid, samengebonden in co-existentie.
Het Stedelijk Museum Kampen heeft met deze tentoonstelling een primeur in Nederland, waarin veel nieuwe werken zijn te zien, die zijn ontstaan uit Korstanjes nieuw verworven vaardigheden en werkwijzen.
Maartje Korstanje (Goes 1982) studeerde aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving / St. Joost, Breda en het Sandberg Instituut in Amsterdam (MFA). Ze was één van de winnaars van de Prix de Rome in 2007, deed residency programma’s bij Kunsthuis SYB (2007), IBB Curacao, (2008), het Europees Keramisch Werk Centrum (2013), Calcutta Art & Research Foundation, India (2015) en International Studio & Curatorial Program New York (2016). In 2014 werd ze genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunstprijs. Haar werk is gepresenteerd in groepstentoonstellingen in onder andere GEM, Den Haag, Museum de Pont, Tilburg, Hudson Valley Center for Contemporary Art, New York, ISCP, New York en Marc Straus Gallery, New York. Ze had solotentoonstellingen bij onder andere Upstream Gallery, de Vleeshal, Zeeuws Museum, Museum Jan Cunen en het Groninger Museum. / Alle werken in de tentoonstelling zijn ontstaan met genereuze steun van het Mondriaan Fonds.
Routebeschrijving Stedelijk Museum Kampen: Het Stedelijk Museum Kampen is zowel met het openbaar vervoer als met de auto goed bereikbaar. / Adres: Oudestraat 133, 8261 CK Kampen
# meer informatie op website stedelijk museum kampen
# meer informatie op website maartje korstanje
Maartje Korstanje
Unexpected Guests
15 december 2018 t/m 3 februari 2019
Voormalige Synagoge Kampen
# expo maartje korstanje
Unexpected Guests / sculptures
# fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Dutch Landscapes, Exhibition Archive, FDM Art Gallery, Maartje Korstanje, Natural history, Sculpture, Spurensicherung