– Fotoalbum Joep Eijkens

«« Previous page · Joep Eijkens: Verweesd · Joep Eijkens: Meisje · Joep Eijkens: Je allereerste herinnering · Zelfportret in de schiettent

Joep Eijkens: Verweesd

EIJKENSJ-fotoalbum002

Verweesd

Vier paar droeve ogen kijken naar een dode man op bed. Een moeder met haar drie zonen waarschijnlijk. En al even waarschijnlijk is het de vader van de drie jongens. De ogen van de rechter jongen staan nog het droevigst, misschien is er ook de vochtige glans van tranen. Zijn broer naast hem lijkt eerder te kijken naar vaders handen waar een rozenkrans omheen gelegd is. Een katholiek gezin, begin jaren zestig, ergens in België. Nee, oud is het gezinshoofd niet geworden, nog geen zestig vermoedelijk.

Maar wie is de vrouw die daar vriendelijk lachend de andere kant op kijkt vanaf de ingelijste foto tussen vader en moeder? Zijn eerste vrouw? Een geëmigreerde zus? Een eerder overleden dochter? Geen antwoord. Het is stil in de kamer. Alleen het zuchten van de levenden is hoorbaar. En achter het gordijn de geluiden van de stad. Want buiten gaat het leven natuurlijk gewoon verder.

Stilte.

En dan de klik van het fototoestel van de fotograaf, de onzichtbare aanwezige.

Ik weet niet hoe deze foto uit het zicht raakte van de mij onbekende familie. Maar het zal wel gegaan zijn, zoals met zoveel verweesde foto’s. Als hun eigenaar sterft, worden ze weggegooid of komen op een rommelmarkt terecht. Alleen de mooiste of ontroerendste foto’s hebben soms het geluk aan een tweede leven te kunnen beginnen, zorgvuldig bewaard door hun gelukkige vinder.

Joep Eijkens

Met dank aan Bert Bevers in Antwerpen, die deze bijzondere foto ‘tussen rommel in een bric-à-brakzaakje’ vond, zoals hij schreef.

fleursdumal.nl magazine

More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Photography

Joep Eijkens: Meisje

EIJKENSJ-fotoalbum006

Meisje

Op de Tilburgse boekenmarkt kocht ik drie jaar geleden een fotoalbum dat de tand des tijds niet doorstaan had. Er zaten echter genoeg aardige foto’s in, waaronder verschillende uit het einde van de 19e eeuw.

Recenter leek me de direct in het oog vallende foto van een meisje met een grote witte strik in het haar.

Nu ik de foto opnieuw bekijk, valt me op hoe het meisje in de lens kijkt. Zelfverzekerd is niet het woord, maar last van verlegenheid schijnt zij niet te hebben. Ze moet dit vaker gedaan hebben, denk ik, en ze vindt het leuk. Nog wel – misschien een half jaar later niet meer.

De fotograaf – is het haar vader? – heeft een mooi, zomers boeket op de tafel geplaatst dat fraai combineert met de rest van de achtergrond. Ja, de maker heeft wel oog voor compositie. De foto is trouwens afgedrukt op een soort papier dat aan het linnen van een schilderij doet denken. En opeens vraag ik me af of die witte strik er niet bij geretoucheerd is (als je dat zo mag zeggen). En ziet die achtergrond er eigenlijk ook niet uit als een decor?

Ach, wat doet dat ertoe, het is gewoon een mooie foto van een meisje dat al lang dood is.

Het zou mijn grootmoeder kunnen zijn.

Haar gezicht lijkt licht uit te stralen.

Joep Eijkens

joepeijkens fotoalbum

fleursdumal.nl magazine

eerder gepubliceerd op www.cubra.nl

More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades), Photography

Joep Eijkens: Je allereerste herinnering

joepeijkens fotoalbum

In 2006 begon ik met een project over Tilburgse familiefoto’s, foto’s uit familiealbums van Tilburgers uit alle lagen van de bevolking. Dat project leidde in 2009 tot de publicatie van het boek Tilburgs familiealbum. Sindsdien werk ik verder aan een vervolg op de website van het Stadsmuseum Tilburg.

Bij het bekijken van de duizenden kiekjes die al die jaren onder mijn ogen zijn gekomen, legde ik af en toe een foto apart. En dat doe ik nog steeds. Nu eens omdat het beeld me intrigeert, in de zin van: waarom is deze foto eigenlijk gemaakt, wat is hier aan de hand? Dan weer omdat ik het gewoon een bijzondere foto vind.
Met Tilburg hoeven die foto’s ook niks te maken te hebben. Nu eens tref ik ze aan in een familiealbum, dan weer op een rommelmarkt of in een tweedehandsboekenzaak, of dat nu in Nederland is of elders. En die foto’s bewaar ik in een apart album.

De komende tijd passeren enige foto’s uit dat album de revue in deze nieuwe rubriek, vergezeld van een meestal korte tekst. Maar het hoeft natuurlijk niet te blijven bij éénrichtingsverkeer. Hebt u zelf ook een ongewone, bijzondere, raadselachtige of anderszins opmerkelijke foto in uw bezit? Dan kunt u mij een scan sturen via deze website emailadres: redactie@fleursdumal.nl

Zet er dan wel bij wat u zelf van de foto in kwestie kunt vertellen – hoe weing ook – zodat ik de betreffende informatie eventueel in mijn stukje kan verwerken. En een telefoonnummer is ook handig – voor een nadere toelichting over en weer. Ook aparte albums of verzamelingen mogen uiteraard gemeld worden.
En voor alle duidelijkheid: de foto’s hoeven er absoluut niet perfect uit te zien om over technische onvolkomenheden nog te zwijgen.

De ervaring leert dat ‘mislukte’ foto’s in dit genre doorgaans hoger scoren dan ‘gelukte’.

Joep Eijkens (febr. 2014)

EIJKENSJ-fotoalbum001

Fotoalbum Joep Eijkens

Je allereerste herinnering

Ik ken een antiquaar die alles wat hij in boeken tegenkomt in een apart laatje legt. Er zitten briefjes bij, postzegels, medailles, bidprentjes en foto’s. Zelf heb ik ook wel eens een fotootje aangetroffen in een oud boek en dat was dit kiekje. Wat voor boek het was is me ontschoten, maar dat is ook helemaal niet belangrijk. Het zou waarschijnlijk ook niks geholpen hebben om wat meer te weten te komen over de mensen op de foto.

Een kind op de schoot van zijn moeder waarschijnlijk. Een jongetje. Of toch een meisje? Het is vooral de blik waarmee dat kleine kind de wereld in kijkt die me treft. Mankeert het iets aan zijn ogen? Maar een zorgenkindje, nee, dat zou ik niet zeggen. Er liggen nog maar een paar stukjes van de witte snee brood op het bordje en het kind eet zo te zien rustig verder terwijl zijn moeder flink doorpraat. Nee, ze zijn niet thuis. Aan dat linker stoeltje te zien denk ik eerder aan een café – ook de donkerte rechts waarin een schoen opblinkt past daar wel bij. Misschien een familiefeestje, de kleine is wakker geworden en krijgt ook wat te eten en te drinken. Misschien is het zo’n zeldzaam moment dat je je vele jaren later weer herinnert, je allereerste herinnering. Dat een deur opeens open ging, dat je uit bed getild werd, naar beneden gedragen en opeens in een helverlichte ruimte was met overal mensen om je heen en de geur van sigaren en sigaretten en de hoge stem van je moeder.

Joep Eijkens

fleursdumal.nl magazine

eerder gepubliceerd op www.cubra.nl

More in: - Fotoalbum Joep Eijkens, - Objets Trouvés (Ready-Mades)

Zelfportret in de schiettent

In almost every picture # 7

De zevende aflevering van in almost every picture toont een Tilburgse vrouw die haar hele leven elk jaar bij de schiettent op de kermis een foto van zichzelf schiet.

Tilburg 1938

Brussel 1954

Op 5 september 1936 legt de dan 16-jarige Ria van Dijk aan voor haar eerste kermisfoto. Zeker in die tijd was het ongebruikelijk dat meisjes met een geweer om konden gaan, dus ze trekt nogal wat bekijks. Ria blijft echter onverstoorbaar. En schiet raak. Doordat ze het doel raakt, wordt een camera met flitslicht geactiveerd die Ria in haar schiethouding vastlegt. De foto krijgt ze als trofee mee naar huis.

Den Bosch 1964

Oisterwijk 1975

Deze trofee vormt de eerste van een lange reeks zelfportretten. Elk jaar bezocht Ria de kermis in Tilburg en enkele kermissen in de buurt om zichzelf vast te leggen. Haar schiethouding blijft door de jaren heen onveranderd: zelfverzekerd, één oog dichtgeknepen, geweer tegen de schouder, doelbewust. Als een standbeeld waar de jaren aan voorbij trekken, staat Ria onbewogen in een steeds veranderende omgeving. Een zekerheid in roerige tijden. Met slechts één naargeestige uitzondering: in de fotoserie ontbreekt de periode 1939 – 1945.

In almost every picture #7

vertelt een verhaal vanuit het standpunt van een schiettent-camera. Het omvat een periode van ruim 70 jaar. We zien kapsels veranderen, mensen ouder worden, kermissen hectischer, tijden voorbij gaan in een wereld die van zwart/wit naar kleur gaat, maar steeds één vast middelpunt houdt: Ria van Dijk, van 24 juni 1920, Tilburg.