In memoriam Boudewijn Büch
boudewijn büch (foto jef van kempen)
DICHTER ZONDER NOODREM
In memoriam
Boudewijn Maria Ignatius Büch
(1948-2002)
Door Jef van Kempen
Beste Boudewijn,
Jammer dat je er vandaag niet bij kon zijn in de bibliotheek aan de Prinsengracht in Amsterdam. Daarom even een brief. Op de dag van je 54ste verjaardag werd de oprichtingsbijeenkomst gehouden van het Boudewijn Büch Gezelschap Büchmania, voorheen The Blue Poet Society. Een half uur na de uitnodiging kwam jouw overlijdensbericht. Wat een vrolijke bijeenkomst had moeten worden, werd een dag van rouw. Louis Schouten, oprichter van Büchmania, schreef: “Er is een stukje van mijzelf afgestorven”.
Ornitholoog Peter Koomen sprak vandaag over jouw geliefde Dodo. Theodor Holman en Martin Ros waren er. Voorzitter Henk Spraakman presenteerde een nieuwe bibliofiele uitgave: Het verzamelparadijs geschreven door Louis Schouten en gedrukt in een oplage van 200. Het is een vermakelijk verhaal geworden over de belevenissen van een echte Büchverzamelaar.
Schouten, die waarschijnlijk de grootste verzameling van jouw werk in Nederland bezit, prees in een emotionele toespraak jouw schrijverschap. Je beheerste alle categorieën van de letteren. Al werd je niet door iedereen tot de grootste schrijvers gerekend, je was een fenomeen dat zijn lezers veel plezier heeft bezorgd. Je hebt hen met jouw jongensachtige enthousiasme naar alle uithoeken van de aarde gebracht. Je was populair onder alle lagen van de bevolking. Ook jouw tv-programma’s zijn inmiddels legendarisch. Ik hoorde dat er een levendige handel in gecopieerde videobanden van de uitzendingen van De wereld van Boudewijn Büch bestaat. Het zou de Vara tot eer strekken als men die programma’s op DVD zou zetten.
Menno Voskuil vertelde vandaag over zijn doctoraalscriptie “Genummerd en gesigneerd”. Hij heeft daarvoor 22500 catalogusnummers van antiquaren bekeken over de periode van 1980 tot 1999. Jij staat in de top tien van meest verzamelde auteurs op de 7de plaats. Maar als het gaat om het aantal bibliofiele uitgaven dan kom je met 45,5% aan titels van je totale oeuvre absoluut op de eerste plaats. De rest volgt op grote afstand.
Dat zal je misschien goed doen en veel van je verzamelaars waarderen ook wel de exclusiviteit van veel van die uitgaven. Maar er is ook het gevoel dat er rond jouw bibliofiele uitgaven veel windhandel wordt bedreven. De prijzen van jouw werk zijn volgens mij nu 2 weken na jouw dood verdubbeld. Een mapje met een paar vroege handschriften en typoscripten kost op het ogenblik 2 maandsalarissen.
Je was zelf een maniakaal verzamelaar. Jouw Bibliotheca Didina Et Pinguina is waarschijnlijk de allermooiste particuliere boekenverzameling van de lage landen. Vorige zomer heb je een tipje van de sluier opgelicht met de tentoonstelling Een heel huis vol in het Natuurmuseum in Rotterdam. Darwin, Von Humboldt, Linnaeus, Leeuwenhoek, Buffon, Bontekoe, jouw dodo-botje. We hadden er tot dan alleen maar over kunnen lezen. Wij zijn er allemaal heel bescheiden van geworden en hopen dat je verzameling intact blijft, ook al dacht je daar zelf anders over.
Boudewijn Büch in Tilburg (foto jef van kempen)
De laatste weken werd soms op een schaamteloze manier gespeculeerd over de vraag of jouw romans op ware feiten zijn gebaseerd. De dood van jouw zoontje, de zelfmoord van jouw vader? Je kon daar nogal verongelijkt op reageren, tenslotte waren het romans. Volgens Theodor Holman schreef je steeds hetzelfde boek. Ik lees je Verzamelde gedichten als jouw, soms hartverscheurende, autobiografie. Een toekomstige biograaf zal het er nog druk mee krijgen.
Een mooie zomerdag enkele jaren geleden. “Jouw mooiste gedicht” zei ik. Je keek me meewarig aan. Toch wilde je “Railway deep-south” uit de bundel Dood kind wel voordragen. Je vertelde dat je het gedicht geschreven had in het meest zuidelijke treinstation van de wereld, in Nieuw-Zeeland.
Wij spoorden samen met de trein.
Jij werd gedicht en hartstocht later,
woonde jaren in mijn doodstheater
totdat wij doolden over dor domein.
Uit weemoed kon ik niet ontsporen.
(Ik wachtte op een somber kopstation
vanwaar jouw zonnereis begon.)
De railverbinding was verloren.
Dit is een spoorboek zonder tijdtabel.
Over vastgevroren wissels raast pijlsnel
de dichter zonder noodrem met die ene reisgezel:
een vaal valies waarin een treurig wagenspel.
Na afloop zei je nog: “Je hebt gelijk. Ik ben een groot dichter.”
Vorige week stelde een van de leden van Büchmania voor om een eilandje te kopen ergens in de Stille Oceaan en het naar jou te noemen. Ik ben daar voor. Dat zal de kop niet kosten. We herbegraven jou daar dan met dat dodo-botje uit jouw eigen verzameling. Dat is wel het minste wat we kunnen doen voor een groot dichter als jij.
Zaterdag, 14 december 2002.
(Gepubliceerd in: Brabants Dagblad, 16 december 2002)
© photos jef van kempen
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive K-L, Boudewijn Büch, In Memoriam, Jef van Kempen