Joseph Beuys Collection Bonnefantenmuseum Maastricht – I

JOSEPH BEUYS COLLECTION – I

BONNEFANTENMUSEUM MAASTRICHT

Joseph Beuys

(1921, Krefeld – 1986, Düsseldorf)

De bekendste maar ook meest omstreden kunstenaar in het Duitsland van na de oorlog is zonder twijfel Joseph Beuys. Met zijn even beroemde als verkeerd begrepen uitspraak ‘Jeder Mensch ist ein Künstler’ en zijn opvattingen over een ‘sociale sculptuur’, plaatste hij kunst in het ruimst denkbare kader. Spirituele ontwikkeling, bewustwording en maatschappijverandering vormden de inzet van dit kunstenaarsschap dat zelfs zover reikte als de oprichting van een alternatieve politieke partij (DSP) in 1967. De gevestigde orde was zijn natuurlijke vijand en zijn radicale didactische inzichten bezorgden Beuys, die vanaf 1961 een invloedrijke positie bekleedde als professor aan de Staatliche Kunstakademie in Düsseldorf, tien jaar later zijn ontslag.

Beuys’ oeuvre omvat zowel tekeningen als sculpturen en installaties, maar zijn erweiterten Kunstbegriff kreeg vooral gestalte in zogeheten Aktionen (performances). In wisselwerking met het aanwezige publiek verrichtte de charismatische Duitse kunstenaar, temidden van zorgvuldige gearrangeerde voorwerpen en materialen, ritualistische handelingen. Hij gaf daarmee gestalte aan overgangssituaties en transformatieprocessen. Bekend is zijn gebruik van vilt en vet. Vilt als symbool voor levensschenkende warmte en geborgenheid, vet als een substantie die onder invloed van temperatuurverandering overgaat van vast naar vloeiend. Een indringende ervaring als piloot in de Tweede Wereldoorlog – Beuys stortte neer in de Krim en Tataren redden zijn leven door hem met vet in te smeren en in vilt te wikkelen – zou hiervoor een verklaring zijn.

In 1975 werd Beuys door het Bonnefantenmuseum uitgenodigd om zijn ideeën over zijn positie als kunstenaar en leraar en zijn opvattingen over de taak van een kunstwerk binnen zijn erweiterten Kunstbegriff toe te lichten door middel van een expositie, een lezing en een discussie. De tentoonstelling in de zijzaal van het Bonnefantenklooster bevatte een bijna volledig overzicht van de publicaties die verband hielden met zijn activiteiten. Na het inrichten van de expositie besloot Beuys alle aanwezige documenten te schenken aan het museum. Bijna alle affiches, tentoonstellingscatalogi, uitnodigingskaarten en andere materialen werden toen door hem gesigneerd. Door ze van zijn handtekening te voorzien gaf Beuys de documenten een plaats in zijn oeuvre. De waarde van deze collectie ligt niet alleen in haar volledigheid, bijna alle documenten uit de periode 1960-1975 zijn vertegenwoordigd (niet alles wordt momenteel getoond), maar inmiddels ook in de zeldzaamheid van vele van de publicaties.

Een eerste teken van Beuys’aanwezigheid in Maastricht vormt een briefkaart uit 1975, een van de vele kleine drukwerken die hij in grote oplagen als Originalgrafik uitgaf. Afgebeeld zijn Joseph Beuys met kinderwagen vergezeld van de Antwerpse diamanthandelaar, kunstverzamelaar en vriend Isi Fiszman. Een vervolg kreeg deze kaart twee jaar later: van een aantal om technische redenen afgekeurde vellen, waarop telkens vier kaarten waren afgedrukt, maakte Beuys een multiple. Tweehonderd genummerde en gesigneerde exemplaren werden voorzien van een tekst in handschrift, ‘wer nicht denken will fliegt raus’, en dwars over alle vier afbeeldingen weer de teksten Bonnefanten.

Collectie Bonnefantenmuseum
Multiple: Bonnefanten. Edition Staeck, Heidelberg, 1974 / multiples, pamfletten, affiches, aankondigingen, boeken en tijdschriften, 1961-1979 / fotografische registratie actie Joseph Beuys door Wilhelm Schürmann

• Website Bonnefantenmuseum Maastricht

 

fleursdumal.nl magazine

(to be continued)

More in: Exhibition Archive, Sculpture, ZERO art