FRANCESCA WOODMAN: LEVEN EN DOOD VAN EEN JONGGESTORVEN ENGEL (door Joep Eijkens)

Joep Eijkens: Leven en dood van een jonggestorven Engel (N.a.v. tentoonstelling Kunsthal Rotterdam 1998)

Vele jaren na haar zelfgekozen dood rijst de ster van Francesca Woodman (1958-1981). Na Parijs is het fascinerende oeuvre van deze jonggestorven fotografe nu te zien in de Rotterdamse Kunsthal.

Francesca Woodman was nog geen 23 toen ze een eind aan haar leven maakte. De manier waarop – ze sprong uit een raam – doet onmiddellijk denken aan de serie foto’s waarin zij zich afbeeldde als engel. En je ontkomt er niet aan om haar hele oeuvre te zien in het licht van deze vroege dood. Het grote talent van Woodman, dochter van een in Italië levend Amerikaans kunstenaarsechtpaar, openbaarde zich al vroeg. De overzichtstentoonstelling opent met twee zelfportretten. Het eerste – een naakt met lelies – doet aan een 19e eeuwse atelierstudie denken. Het tweede – Zelfportret op 13-jarige leeftijd – is eerder experimenteel van aard en heeft iets akelig verontrustends als in een thriller. Zoals zo vaak blijft het gezicht onzichtbaar.

Zoektocht
De eigen persoon is steeds het belangrijkste vertrekpunt geweest van Woodmans met raadsels omgeven fotografische zoektocht. Dat heeft absoluut niet geleid tot navelstaarderij. En evenmin blijft haar blik op het eigen lichaam beperkt tot de esthetiek. Bijna alle foto’s ademen dezelfde sfeer van vergankelijkheid. En soms zeer letterlijk. Bijvoorbeeld waar de fotografe zich – met opzet bewegend en daardoor als het ware vervluchtigend – afbeeldt als een soort geest die door een grafsteen wegkruipt. Of daar waar haar lichaam op lijkt te gaan in een verweerde muur van een afbraakhuis. Het zijn beelden die buiten onze tijd lijken te staan.

Eigen wereld
Ook als zij andere modellen gebruikt, is Woodman bezig met het scheppen van een eigen wereld. Zo is er een serie waarin zij een oude naakte man een absurd toneelstuk laat opvoeren met spiegels en glas. Uit diezelfde periode (1976/1977) dateert ook een van de foto’s van zichzelf als engel. Geen lieflijke engel, de open mond lijkt eerder naar adem te happen of te schreeuwen. Een van de laatste foto’s toont een badkuip waar nog net een stukje gezicht van een vrouw bovenuitsteekt. Je denkt aan zelfmoord. En na al die andere beelden weet je dat dat echt niet alleen maar komt door de wetenschap dat Francesca Woodman zich op 19 januari 1981, kort na de publicatie van haar eerste boek, van het leven beroofde. Het is op de eerste plaats aan haar ouders te danken dat dit bijzondere, ongrijpbare oeuvre nu door Europa mag reizen.

(Joep Eijkens: Retrospectief van fotografe Francesca Woodman, Kunsthal Rotterdam, Leven en dood van een jong gestorven ’engel’, in Brabants Dagblad 17 september 1998)

Joep Eijkens over Francesca Woodman
Leven en dood van een jonggestorven Engel

____________________________________________________

A C T U E E L
Expositie in FOAM Amsterdam
Francesca Woodman. On Being an Angel
18 december 2015 – 9 maart 2016

Foam
Keizersgracht 609
1017 DS Amsterdam
Tel. + 31 (0)20 5516500
www.foam.org

fleursdumal.nl magazine

More in: Art & Literature News, Francesca Woodman, Joep Eijkens, Joep Eijkens Photos, Photography