Jef van Kempen: Een graf in De Moer

DE BLEKE PACIFISTENKLIEK VAN DE JAREN ZESTIG

Een grafgedicht in De Moer

Door Jef van Kempen

Soms blijft een tekst voor altijd in je geheugen gegrift. Put down your books and pick up a gun. Uncle Sam needs your help again. The next stop is Vietnam. Country Joe and The Fish vertolkten met dit lied op onvergetelijke wijze het verzet tegen de meedogenloze oorlog in Vietnam. We don’t have time to wonder why, we all are going to die. We schrijven 1969, toen 500.000 jongeren verzameld waren in Woodstock.

Biologische wapens, napalm, geen middel lieten de Amerikanen onbeproefd om het communistische gevaar te lijf te gaan. Over de hele wereld werd geprotesteerd tegen deze allesvernietigende oorlog. Boudewijn de Groot zong in die tijd: Laat die bleke pacifistenkliek maar praten, mijnheer de president, slaap zacht.

In de schaduw van de kerk van het dorp De Moer ligt achter een hoge heg een kleine begraafplaats verborgen. Vijf rijen grafstenen, dicht tegen elkaar, dat is alles. In de grijze grafsteen van Antoon Smulders (1914-1982) is een gedicht gebeiteld. Het gedicht is van de overledene zelf. De laatste regel intrigeert mij al jaren. Ze lijkt te refereren aan die, al lang voorbije, oorlog in Vietnam.

Herfst

Men denkt en ieder weet,

Dat onder nu vallend bladertal,

De lente eens verschijnen zal,

Want onder ieder blad wat nu beeft,

Zit reeds de nieuwe knop die leeft.

Hij zal de koude ijzige dagen,

met een Scheppers wil verdragen.

Hij heeft aan de natuur de macht gegeven,

Om immer voort te leven.

Ons nageslacht kan er slechts van dromen,

Als de mens doorgaat met biologische bommen

en ontbladeren van bomen.

De oorlog in Vietnam heeft een miljoen mensenlevens gekost. Het was een tijd van grote sociale en politieke onrust, maar ook van vernieuwing. En Antoon Smulders uit De Moer? Was hij een van die ‘bleke pacifisten’ van de jaren zestig, een milieuactivist, of gewoon een bezorgde vader? Een groot dichter was hij niet, maar wel een dichter met een groot hart.

(gepubliceerd in: Brabants Dagblad, 27 juni 2002)

 kempis poetry magazine

More in: Archive K-L, De bleke pacifistenkliek, Jef van Kempen