Mary Read

De schrik der zee

Vrouwen in mannenkleren (3/4)

Door Jef van Kempen

Maria van Antwerpen kende meer roemruchte voorbeelden van vrouwelijke travestie uit haar eigen omgeving, zoals Mary Read. Mary werd omstreeks 1690 in Londen geboren. Haar moeder voedde haar op als een jongen om de erfenis van een overleden broertje te kunnen incasseren. Op haar dertiende liep Mary thuis weg en nam onder de naam Mark Read dienst bij de cavalerie van een Vlaams huurleger. Daar werd ze verliefd op een Brabantse medesoldaat en viel ze door de mand. Nadat beide geliefden ontslag uit het leger hadden genomen, begonnen ze in Breda, in de buurt van het Kasteel, een herberg genaamd De Drie Hoefijzers. Toen enkele jaren later haar geliefde overleed, nam Mary opnieuw haar toevlucht tot de travestie.

Ze monsterde in Antwerpen aan als matroos op een schip met als bestemming West-Indië.
Het schip werd geënterd door het piratenschip van Jack Rackam, bijgenaamd Calico Jack.
Rackam’s vrouw, de Amerikaanse Anne Bonny, deed als stuurman dienst. Mary sloot zich bij de piraten aan en zou, net als Anne, legendarisch worden als nietsontziende “amazonepiraat”. In november 1720 werd het schip van Calico Jack opgebracht en de hele bemanning tot de galg veroordeeld.

Of Mary Read ook echt is opgehangen, of dat ze zwanger was en in een kerker in Jamaica is gestorven, is altijd onopgehelderd gebleven. In 1724 verscheen al haar eerste biografie, opgetekend door Captain Charles Johnson. Het duurde nog twee eeuwen voordat duidelijk werd dat Johnson niemand minder was dan Daniel Defoe, schrijver van Robinson Crusoe. En Simon Vestdijk liet de vrouwen een rol spelen in zijn roman Rumeiland.
In de verhalen over Anne Bonny en Mary Read is vaak sprake van een lesbische verhouding. Anne en Mary zijn tot op de dag van vandaag een symbool voor de feministische beweging in Amerika.
Ook in Nederland is Mary Read nooit helemaal vergeten:

“Ze heette Bloody Mary / En was de schrik der zee / Dus drink op Bloody Mary / En op alles wat ze dee !”

Dit lied van Swaneveld en Poederbach staat al jaren in de smartlappen-top-honderd.

(Brabants Dagblad, 13 maart 2003)

More in: Jef van Kempen, TRAVESTY & POETRY