Jef van Kempen: De nalatenschap van Cornelis Verhoeven

DE NALATENSCHAP VAN

CORNELIS VERHOEVEN

Door Jef van Kempen

De presentatie van een monografie over zijn leven en werk en de officiële opening van zijn bibliotheek in Studiecentrum Soeterbeeck betekenen een nieuwe fase in het voor toekomstige generaties veilig stellen van de geestelijke nalatenschap van Cornelis Verhoeven (1928-2001), een van Nederlands meest markante filosofen en schrijvers.

Bij het bekend worden van de toekenning van de P.C. Hooftprijs in 1980 stelden leerlingen van het Jeroen Bosch-College in Den Bosch, waar Verhoeven leraar was, aan collega-leraren de vraag of mijnheer Verhoeven echt zo’n groot denker was. Deze anekdote die prof. Dr. Wil Derkse afgelopen zaterdag vertelde tijdens de presentatie van de door hem geschreven monografie in de serie “Kopstukken filosofie” van uitgeverij Lemniscaat, is typerend voor Verhoeven. Cornelis Verhoeven was een geleerde, die niet de geleerde wilde uithangen. Hij was de filosoof van de verwondering, groot in het kleine. Als hij geen zin had in een diepgaand gesprek begon Verhoeven vrolijk aan een uiteenzetting over de ontwikkelingen in de soapserie “Goede tijden, slechte tijden”.   Aan het eind van de door de Radboud Universiteit Nijmegen en de Stichting Cornelis Verhoeven georganiseerde bijeenkomst in Studiecentrum Soeterbeeck in Ravenstein reikte Derkse de eerste exemplaren van zijn monografie uit aan Verhoeven’s kinderen Neeltje en Daan. De bibliotheek van Cornelis Verhoeven in het voormalige klooster van de zusters Augustinessen van Windesheim is bedoeld als werkbibliotheek voor geïnteresseerden in het oeuvre van Verhoeven en de achtergronden daarvan. De bibliotheek omvat enkele duizenden titels op het gebied van de geesteswetenschappen en de taalkunde.

Op de bijeenkomst werd ook aandacht besteed aan de bewaard gebleven bibliotheken van de grote Europese denkers Nicolaus Cusanus (1401-1464) en Romano Guardini (1885-1968). Volgens Inigo Bocken is de bibliotheek van Cusanus met vierhonderd handschriften en boeken de grootste bewaard gebleven particuliere bibliotheek uit de Middeleeuwen. Een bibliotheek aan het begin van een nieuwe cultuur, waar het weten een grotere rol zou gaan spelen dan het geloven. In de lezing van Stefan Waanders komt Guardini naar voren als een liefhebber van de schoonheid van het boek. Tegelijkertijd gaf Guardini net zo makkelijk boeken weg als hij ze kocht en koesterde. Een bibliotheek was in zijn ogen een levend ding, boeken komen en gaan.

En Cornelis Verhoeven? Prof. Dr. Jacques De Visscher is een van de weinigen die Verhoeven’s bibliotheek thuis in Den Bosch heeft mogen aanschouwen. Voor Verhoeven was het een heilige plaats, waar het denken gestalte kreeg door het schrijven.  Boeken als voorwerp moeten voor Verhoeven niet veel hebben betekend. Bij het lezen had hij de gewoonte om zijn boeken plat neer te leggen. Maar eerst knakte hij de rug van het boek, zoals hij aan De Visscher demonstreerde. Dat maakte zo’n mooi geluid. Zonder twijfel zal hij zich verkneukeld hebben in de reactie van zijn bezoeker

(Brabants Dagblad, 27 september 2004)

Jef van Kempen: De nalatenschap van Cornelis Verhoeven

fleursdumal.nl magazine

More in: Cornelis Verhoeven, Jef van Kempen