Adriaan Poirters & Het Masker van de Wereld
HET MASKER VAN DE WERELD
Over Adriaan Poirters
Door Jef van Kempen
Na vijftien jaar van voorbereidingen en veel ruzie, werd men het in Oisterwijk eindelijk eens over de plaats waar de door de Vlaamse beeldhouwer De Beule vervaardigde bronzen kolos moest komen staan. Het 550 kilo wegende en meer dan twee meter hoge beeld van de in 1605 in Oisterwijk geboren pater Adriaan Poirters werd in 1926 op het Kerkplein geplaatst, recht tegenover de kerk van initiatiefnemer kapelaan Anton Huijbers.
In die tijd was Poirters eigenlijk al een vergeten dichter. “Op onze dagen vindt men nog in ouderwetsche huishoudens Poirters eerbiedwaardige boekdeeltjes met hun versleten donkerbruinen omslag, met hun vergeeld en verfrommeld papier, op den schoorsteenmantel, tusschen een koperen kandelaar en de koffiekan met zilveren ketting”. Tot ver in de negentiende eeuw was de dichtende pater echter ongekend populair. Zijn in 1645 gepubliceerde boek: Het masker van de wereld afgetrokken, zou meer dan zestig keer worden herdrukt.
Adriaan Poirters studeerde aan het Jezuïetencollege in Den Bosch en trad in 1625 in bij de Jezuïeten in Mechelen. Hij was actief als leraar, predikant en schrijver van moraliserende teksten. Als katholieke tegenhanger van de volksdichter Jacob Cats, werd Poirters’ literaire werk een wapen in de strijd tegen het protestantisme.
Met veel gevoel voor humor schrijft hij over menselijke gebreken als ijdelheid:
Al ga je pronken als een kauw,
Al zijt gij mooier dan een pauw
Al zijn uw lokken gefriseerd,
En heel uw kleed geparfumeerd,
Gij zijt, en blijft onze oude Griet
Wat men in schijn is, is men niet.
En over andere menselijke onhebbelijkheden:
Zie hier ligt Steven van der Stappen,
Die dronken dood viel van de trappen,
Zoo gij u dronkaards niet bekeert,
Dan wordt gij ook geattrapeerd.
Door Poirters zijn zegswijzen als: “Ieder huisken heeft zijn kruisken” en “Hij heeft een aardje naar zijn vâartje”, gemeengoed geworden.
Guido Gezelle was een groot bewonderaar van de religieuze gedichten van de Oisterwijkse pater; ze behoren dan ook tot het beste van zijn werk.
O schoone zon en maan!
O hemel! O wanneer
Zult gij bij ons eens zijn,
En wij bij onzen Heer!
Adriaan Poirters overleed op 4 juli 1674 in Mechelen, waarschijnlijk aan de gevolgen van de pest.
(Brabants Dagblad, 7 februari 2002)
kemp=mag poetry magazine
More in: Jef van Kempen, Oude meesters