Tropenmuseum Amsterdam: Vodou, kunst & mystiek
Tentoonstelling Vodou,
kunst & mystiek
31 oktober 2008 t/m 10 mei 2009
T r o p e n m u s e u m A m s t e r d a m
Bezoekers van het Tropenmuseum kunnen deze winter kennismaken met vodou: de volksreligie van Haïti. Meer dan 250 (kunst)voorwerpen geven een beeld van de intrigerende goden- en geestenwereld van vodou. Ze zijn gemaakt voor vodou-tempels en geheime genootschappen. De objecten maken deel uit van de belangrijkste vodou-collectie van Haïti: de privé verzameling van Marianne Lehmann. Veel van deze voorwerpen zijn nog nooit buiten Haïti getoond.
Kleurrijke ceremoniële vlaggen, levensgrote Bizango-krijgers, reusachtige spiegels en complete altaren zijn in de tentoonstelling te zien. De bezoeker van het Tropenmuseum maakt kennis met een religie die rijk is aan historie en traditie, met unieke rituelen en fascinerende kunstvoorwerpen. De expositie laat vodou zien op een indringende manier, die voorbij gaat aan de extreme clichébeelden van Hollywood.
De volksreligie vodou ontstond met de onvrijwillige vestiging van Afrikaanse slaven op Haïti. Vodou is een mengeling van verschillende door hen meegenomen Afrikaanse religies, aangevuld met aspecten van katholieke rites. Als geloof van de massa’s en de onderdrukten heeft vodou een cruciale rol gespeeld in de geschiedenis van Haïti, vanaf de eerste slavenopstand die het in 1804 tot een onafhankelijke zwarte republiek maakte, tot aan de dag van vandaag. Ondanks lange periodes van onderdrukking is vodou een levende religie gebleven, beleden door miljoenen Haïtianen in Haïti en daarbuiten. Het is een complexe maar ook flexibele religie zonder dogma of hiërarchie die haar gelovigen veel vrijheden biedt, ook op artistiek gebied.
Een groot deel van de expositie in het Tropenmuseum is gewijd aan de beelden en voorwerpen van geheime Bizango-genootschappen. Deze gaan terug tot de tijd van slavernij en de gewelddadige vrijheidsstrijd. De levensgrote beelden die tientallen Bizango-geesten verbeelden, herinneren op beklemmende wijze aan deze oorsprong van chaos en strijd, en zijn tegelijkertijd indrukwekkend door hun artistieke waarde.
Bijna alle objecten in de tentoonstelling zijn gewijd aan de Lwa’s: de talloze goden en geesten die het vodou-pantheon bevolken. Vaak worden deze Lwa’s uitgebeeld als de katholieke heiligen met wie ze geïdentificeerd worden. Lwa’s worden ook weergegeven door vévé’s: grafische tekens. De geborduurde vlaggen, sculpturen, bewerkte kruiken en spiegels hebben zelf vaak een sacrale betekenis of zijn ‘geladen’ met magische krachten.
De rijk geïllustreerde tentoonstellingscatalogus ‘Vodou, kunst & mystiek uit Haïti’ is samengesteld door Jacques Hainard, Philippe Mathez en Olivier Schinz en wordt uitgegeven door KIT Publishers. ISBN 9789068327441, € 24,50, 176 pagina’s.
fleursdumal.nl magazine
More in: African Art, Tales of Mystery & Imagination