Jef van Kempen over Henriette Roland Holst
ONTWAAKT VERWORPENEN DER AARDE
over Henriette Roland Holst
Door Jef van Kempen
Je zou denken dat er iets is voorgevallen. Dat de fotograaf werd verrast door een gebeurtenis die onzichtbaar blijft. Henriette houdt de arm van haar moeder vast. Alle ogen zijn op haar moeder gericht. Richard Roland Holst in het midden, voor het bos waar Henriette vijfendertig jaar later zijn as zou uitstrooien. Links de dichter van “Mei” Herman Gorter en zijn vrouw Wies. Het jaar is 1903. Een tijd vol idealisme en sociale bewogenheid.
De foto is gemaakt bij het zomerhuisje De Angora Hoeve op landgoed De Oude Buisse Heide in de buurt van Zundert. Henriette zou het landgoed van haar familie erven en later weer weggeven aan Natuurmonumenten. Ze verbleef er iedere zomer en was gelukkig op die plek:
“zoo lieflijk, vredig en idyllisch bekoorlijk
dat elk mensch, die daar komt,
door haar stille blije harmonie getroffen wordt”.
Velen kwamen haar in Brabant opzoeken: Arthur van Schendel, Top Naeff, Charley Toorop, Hendrik Berlage, Prof. Huizinga, Willem Drees. Herman Gorter had zelfs een eigen kamertje om ongestoord te kunnen werken.
Henriette schreef er gedichten:
Kleine paden slingeren over de heide
en komen aan de hutten der armen
zij zijn de eenigen die zich erbarmen
over ’t verlatene van wie hier lijden.
In Zundert herinnert men zich haar nog. Een sober levend, excentriek geklede vrouw. Die altijd in de weer was met het zoeken naar bessen en paddestoelen. Met het plukken van bloemen. Die de vijver als zwembad gebruikte.
Henriette Roland Holst-Van der Schalk (1869-1952) werd “De muze van het socialisme” genoemd. Ze voerde een leven lang strijd tegen het kapitalisme, tegen fascisme, kolonialisme, militarisme en tegen de onderdrukking van de vrouw.
Het meeste van wat ze heeft geschreven, blijft vandaag ongelezen. Behalve dat ene: “De Internationale”.
Ontwaakt, ontwaakt verworpenen der aarde!
Ontwaakt, verdoemden in hongersfeer!
Reed’lijk willen stroomt over de aarde
En die stroom rijst al meer en meer.
(…)
Makkers, ten laatste male,
Tot den strijd ons geschaard!
En d’Internationale
Zal morgen
heersen op aard!
(Brabants Dagblad, 26 oktober 2004)
fleursdumal.nl
More in: Henriette Roland Holst, Jef van Kempen