Museum De Pont Tilburg: Suspect – hedendaagse kunstenaars en film noir

M U S E U M   D E   P O N T   T I L B U R G

 S  u  s  p  e  c  t

hedendaagse kunstenaars en film noir

 Rossella Biscotti

Keren Cytter

Jesper Just

 7 november 2009 t/m 10 januari 2010

Er klinkt een geweerschot!   Een gangster met gleufhoed, een femme fatale en een detective op een slecht verlichte regenachtige straathoek. Het silhouet van een rokend pistool. Een donkere ‘voice-over’ verslaat….

De tentoonstelling Suspect, samengesteld door gastconservatoren Nikkie Herberigs en Imke Ruigrok, heeft als inspiratiebron de film noir uit de jaren veertig. Gebaseerd op de misdaadromans uit de jaren dertig, geschoten in zwart-wit en met een donkere sfeer en veel contrast afgeleid van de Duitse expressionistische cinematografie.  Het is geen thematentoonstelling, maar een zoektocht naar de wijze waarop het medium film, in het bijzonder deze film uit de jaren veertig en haar klassieke elementen worden gebruikt door drie hedendaagse kunstenaars. De titel Suspect verwijst niet alleen naar de obscure sfeer die we kennen uit deze klassieke film, maar ook naar de vraag wie de verdachte is in situaties waar de grenzen tussen goed en kwaad lijken te vervagen.

Film noir in bredere zin verwijst niet naar een specifiek genre, maar eerder naar een sfeer of thematiek. Drie hedendaagse kunstenaars: Rossella Biscotti, Keren Cytter en Jesper Just, ieder vertegenwoordigd met een videowerk, geven invulling aan deze thematiek en gebruiken specifieke elementen uit de filmindustrie op geheel eigen wijze. Zo speelt Jesper Just in het werk A Vicious Undertow (2007), waarin een driehoeksverhouding tussen twee vrouwen en een man centraal staat, met de archetypische rolverdeling van man en vrouw en breekt hij met bestaande cinematografische conventies. De hoofdpersoon in Continuity (2005) van Keren Cytter raakt verstrikt in een verhaal dat hij zelf heeft gesponnen. Cytter gebruikt filmische aspecten uit onder andere de film noir, waarmee ze desoriëntatie en spanning weet over te brengen. In het werk The Undercover Man (2008) speelt Rossella Biscotti met ons besef van werkelijkheid en illusie en de manier waarop historische feiten worden geïnterpreteerd en gecommuniceerd. Hiervoor deconstrueert ze het waargebeurde verhaal van undercover agent Joseph Pistone en zijn periode bij de maffia, in de jaren negentig verfilmd in de Hollywoodfilm Donnie Brasco.

Film noir in enge zin is een term die gebruikt werd voor Amerikaanse films na de crisisjaren van de jaren dertig, waarin het volk het vertouwen verliest in de staat en andere overkoepelende overheidsorganen. Misdaad, maffia en rebellie worden door media verheerlijkt en romans waarin de misdadiger, zijn liefje en de detective een intrigerend kat-en-muis-spel spelen kennen gretig aftrek. Tegen deze achtergrond, waarin de ‘kleine man’ de held is en het systeem corrupt, ontstaat deze donkere film. De zeer herkenbare contrastrijke belichting en vervreemdende omgevingen blijken een onuitputtelijke inspiratiebron voor vele generaties filmmakers. Nog steeds verschijnen er met regelmaat hedendaagse varianten als Sin City, Black Dahlia en Public Enemies die tegenwoordig ‘neo noir’ genoemd worden.

Deze drie hedendaagse kunstenaars proberen ons op het verkeerde been te zetten, stellen vragen over waarheidsvinding en hoe spanning wordt geconstrueerd en zoeken hiervoor inspiratie in de (klassieke) filmindustrie.

Speciaal voor deze tentoonstelling wordt een aantal gerestaureerde klassieke film noirs uit de archieven opgediept. In de Filmfoyer Tilburg wordt hiermee een parallel programma georganiseerd. Bezoekers van dit speciale programma krijgen op vertoon van het filmkaartje gratis toegang tot De Pont.

W e b s i t e   M u s e u m   D e   P o n  t

fleursdumal.nl

More in: Art & Literature News