Babelmatrix Translation Project: György Konrád (De bezoeker)

Babelmatrix Translation Project

György Konrád

A látogató (Hungarian)

7
Ha íróasztalomnál ülve tenyeremet homlokomra szorítom, mert mögötte, ahogy beléptem a hivatal kapuján, jobb és bal felöl zakatolni kezdett egy-egy elnémíthatatlan, törpe írógép, szakadozott, kellemetlen mondatroncsokat dobálva figyelmem napról napra zsugorodó mezejére,
ha idegeimben elindul néhány korty pálinka, mint egy porlepte, kivénhedt televíziós készülékben a villanyáram, s ettöl egész zsibbadt agyvelöm sercegni kezd, s megszabadulva a türhetetlen kopácsolástól, elsötétített recehártyámon zajlani kezdenek a képek, várakozásteljes, gyermekkori torlódással elöbb, bicegö, vonalas szerkezetekkel utóbb,
ha nem szól senki, nem eröszakoskodik a telefon, nem hörög a fütötest, nem hív senkit sehová a hangosbemondó, nem dörren percenként a felvonófülke csapóajtaja, nem kaparásznak ablakpárkányomon az örökké hasmenéses galambok, és nem csoszognak ablakom alatt a veszendö lábbelik tétova és leselkedö gazdáikkal az üveg mögött,
ha kiejtettem lomkamrához mindinkább hasonlító emlékezetemböl az öklüket rázó hadügyminiszterek, a puszta leheletnél is kevesebbet mondó illetékes szóvivök, a bírósági üvegkalickában bóbiskoló tömeggyilkosok, a halkan kicserélt mesterkémek, a barátaikat felkötteto”, újdonsült népvezérek, az emberevö istenkirályok, a szoborleleplezö, új kenyeret szego”, hídavató, díszszázad elött ellépö, virágcsokros kislányokat homlokon csókoló, üdvözlö táviratokat küldö és rendjeleket osztogató, katódsugarak hullámain minden szobába bemosolygó buboréknagyságok tolakodó nevét,
ha elözö este feleségemet átkarolva csendben végigjárjuk szokott sétautunkat a hegyoldalon, ha a lakbért, villany- és telefonszámlát már kifizettem, s maradt pénz tejre, húsra, almára, kávéra, dohányra és borra is, ha éjszaka sikerült hosszan és ájultan aludnom, majd ha a keltöóra robbanásától a mosdó elé lökve idöben elvégeztem a fölkelés elhomályosuló gondolatokkal központozott szertartásait, s a kávé friss gözével fejemben, az autóbusz ablakánál ülöhelyet kapva becsukódhattam felebarátaim füst-, esö- és konyhaszagú kabátjai között,
akkor, istenem, akkor is csak olyan lesz ez a nap, mint a többi.

8
Kezd felerösödni az elötérben várakozó ügyfelek lármája. Rugdossák az állványos hamutartót, nyikorgatják a fütötest kallantyúját, köhögnek, harákolnak, jövetelük várható eredményét latolgatják. Nincs nap, hogy el ne jönnének, ha vasárnap is lehetne panaszkodni, vasárnap is panaszkodnának. Az arcok váltakoznak, a sérelmek alig. Jobb híján valami görbe élvezetet várnak attól, hogy egy hivatalnok jegyzökönyvben örökíti meg panaszaikat. Milyen természetes, hogy idejönnek és kiszolgáltatják magukat. Míg szét nem bontja az ido” a hivatal épületét, az ügyfél idejön, benépesíti a hivatalnok szabályos déleöttjeit, s gondjaival elszórakoztatja. Mivel gondja van: meztelen. Mire beér a fogadószobába, biztonságát lemorzsolja a várakozás, a szorultság, a büntudat. A csupasz, szürke falak, az egyforma, sötét hivatali bútorok, a fakó arcú elöadók, a szomszédos helyiségekböl átszürödö írógépcsattogás, az ajtón kívül várakozók duruzsolása önmagával szembesíti az ügyfelet. A hivatalnoknak jelen esetben nincsen gondja. Higgadtan, tartózkodón, megértö és irgalmatlan fensöbbségébe zárkózva, színe elé bocsátja az ügyfelet, ezt az izgatott és esendö lényt, aki akar valamit, vagy fél valamitöl. Ha a hivatalnoknak is gondja lenne, nyomban ügyféllé lágyulna, valahol, egy másik hivatalban, az övéhez hasonló íróasztalok túlsó oldalán. A szabványméretü íróasztal nem szélesebb egy méternél. De az a két ember, aki elötte és mögötte ül, most éppoly messze van egymástól, mint a júdásszem két oldalán a fogoly és a foglár. Ezt az asztalt nem lehet megkerülni, ezen az asztalon nem lehet áthajolni, ott magasodik két fölismerhetetlen arcú ember között, semlegesen, de a szerepeket csakúgy elkülönítve, mint a deres vagy a nyaktiló.
Az ügyfél feszengve áll, míg hellyel nem kínálják, hosszan forgatja ujjai közt cigarettáját, és engedélyt kér, hogy rágyújthasson. Verejtékmirigyei böszülten termelnek, lehelete megáporodik, homlokát pirosság futja el, s rövid kertelés után olyan vallomásokat tesz, amelyekre barátok között is ritkán kerül sor. Cserevallomás nem szakítja félbe, övé a szó. Gyónni pedig kopár hivatali bútorok között, egy némán cigarettázó tisztviselö elött is lehet. Elég indíttatás elörehajló figyelme meg két-három szakavatott kérdés. Kérdezni úgy kell, ahogy a sebésznek vágni, ahogy az anyának gyermeke fájó hasára tenni a kezét. A hivatalnok valószínu”tlen részleteket firtat nyugodt, köznapi hangon, néha pedig megjegyzi: „kellemetlen… nem volt szép töle… hogyne, megértem… ez csakugyan hiba…” Mellesleg igyekszik elhárítani magától az óvatlan részvét kelepcéit, szándéktalanul: az elötte vetközö gyöngeség mérsékelt rosszallásával, beidegzett hitetlenséggel, az átlagos eset unalmával, a szélso” példák rovartani méltánylásával, az erkölcsi készségek és készületlenségek szabályos ismétlödéseinek elörelátásával. Az ügyfél eltörpül ügye mögött. A hivatalnok is felszívódik hatásköre mögött. Az ügy pedig három, esetleg négy példányban dübörög az írógépen, sorvégeken kurtán csilingel, míg elkövetkeznek a végso”, a föloldozó szavak: „Egyebet elöadni nem kíván, a jegyzökönyvet helybenhagyólag aláírja. Kelt mint fent.”
Mintha öklömnyi sárrögöket nyelnék, sem megemészteni, sem kihányni nem tudom, gondoltam pályám kezdetén. Tíz év alatt mintegy harmincezerszer mondhattam: „Foglaljon helyet; kérem.” A kollégákon, tanúkon, feljelentökön, kíváncsiskodó újságírókon meg néhány szelíd elmebetegen kívül, a többség szorultságában keresett fel.
Nagyobb részük baja tömör volt, kisugárzó és gyógyíthatatlan, így éreztem ebben a szobában, ahol az efféle szólam: „tessék elhinni, nagyon fáj”, „nem bírom tovább”, „belepusztulok”, mindennapos és helyénvaló, mint hullámvasúton a sikongatás. Az én kérdezo”sködésem meg inkább csak arra a sebészi eljárásra emlékeztet, melynek során az orvos összevarrjöa frissen fölvágott sebet, anélkül hogy hozzányúlt volna a daganathoz.
Minden intézményhez hozzátartozik egy lelkiállapot. Ügyfelem a cirkuszban nevet, a gözfürdöben révedezik, a villamoson elbambul, bokszmeccsen harcias, temetöben pacifista s így tovább. Ebbe a szobába elhozza szenvedésének néhány mintáját, fiára, lányára átörökített kudarcait. Lehet, hogy az a pillanatkép, amit én látok éveinek omlékony vakondjárataiból, megtéveszto”. Tegnap megrúgták, ma már engesztelik, holnap simogatják, és én csak a tegnapot látom. A pillanatképnek, bár óvatosan, mégis hitelt adok. Ha öt nem is, körülményeit megismerem. Baklövéseinek ábrája pedig – a többiekére ráfényképezödve – elárulja azt, ami belo”le kiváltságosan az övé, s kiszámíthatatlan része szerény ráadás csupán a kiszámíthatóhoz. Körülményei, mit mondjak, szorosak. Helytétéröl, szokásairól, korábbi balfogásairól mint állami tisztviselo”, hírt kapok; ha sokat nem is, annyit mindenesetre tudhatok róla, hogy mozgásterét felbecsüljem. Mindez éppenséggel nem ü, csak a burok, amelyben fészkelödhet. Kelletlenül azonosítom ügyfelemet e sok limlommal, sajnálom, hogy kötöttségeiben csak ennyire tudott megvalósulni. Már az is dicséretes lenne, ha kissé bonyolultabb rendszert alkotna környezetével, ha változatosabb szabályosságoknak hódolna. Rendszerének bonyolultsági foka azonban lehangolóan szerény, jövedelme csekély, térbeli foglalata kopár, látása homályos, terhei súlyosak. Mozgási szabadsága az átlagosnál is kisebb, indulatai szervezetlenek, súrlódnak, olykor karamboloznak. Ilyenkor cso”dület támad körülötte, s színre lép a hatóság, hogy a forgalom rendjét biztosítsa. Kiskorú gyermekeinek, valamint az államérdeknek védelmére fölhatalmazva, az a dolgom, hogy összebékítsem körülményeivel, s hivatalból ellenezzem hajlandóságát a szenvedésre. Teszem, amire a törvény és tapogatózó ítéletem feljogosít, s megbabonázva nézem, milyen ronccsá, semmivé zúzódik, ahogy a rend lecsap rá.

Publisher: A látogató, p. 17-23., Magveto” Kiadó, Budapest, 1988

 

György Konrád
The case worker (English)

If I sit at my desk with my head in my hands, it is because the moment I entered the office a thousand pygmy typewriters began to clatter right and left, hurling incongruous phrases into the ever shrinking field of my attention…
if a few drops of brandy make my nerves pulsate as an electric current awakens a dusty old television set to life, my benumbed brain starts crackling and, liberated from the insufferable hammering, engenders images that, at first diffuse, then organized, parade across my hesitant retina…
if nobody says anything; if the telephone keeps quiet, the radiator doesn’t hiss, the loudspeaker doesn’t bark, the door of the elevator doesn’t clatter every minute, and diarrheal pigeons are not scratching at my windowsill; if the worn-down shoes of uncertain, nosy people are not shuffling past my window…
if from my memory that is becoming more and more like a junk pile I expel table-pounding ministers of war, official spokesmen who communicate nothing, mass murderers dozing in bulletproof docks, double agents exchanged on the q.t., newly spawned popular dictators who string up their friends, cannibalistic monarchs by divine right, the season’s celebrities whose electronic smile invades every room, who unveil statues, taste the new wine, inaugurate highways, inspect guards of honor, kiss babies, send telegrams of congratulation, and present medals and gold watches…
if my wife and I have gone for our usual quiet walk on the hillside the night before; if the rent, electric, and telephone bills have been paid and there’s still enough money for milk, meat, fruit, coffee, tobacco, and wine…
if after a good night’s sleep, propelled to the washbasin by the exploding alarm, I have successfully completed the befuddled ritual of getting up; if with the aroma of fresh coffee in my head I have managed, on taking the bus, to find a seat by the window and collect my thoughts amid overcoats smelling of tobacco, rain, dishwater, and dry toast…
… then, even then, this day will be still pretty much the same as every other day.

My clients in the waiting room are making more and more of a hubbub. They kick the standing ashtray, fiddle with the squeaking radiator valve, cough, clear their throats, speculate on the outcome of their visits. Every day without fail they are here; if they could, they’d come on Sunday as well. The faces change, the grievances are always pretty much the same. If nothing else, they derive a certain perverse pleasure in having their complaints officially recorded. How natural that they should come and demand attention. As long as this building stands, clients will come here to take up some official’s morning hours and entertain him with their problems. Since a client has worries, he is defenseless. By the time he reaches the inner office, the wait, his plight, and his sense of guilt have shaken his confidence. The bare gray walls, the dreary regulation furniture, the colorless faces of the office staff, the clack of type- writers filtering through from neighboring offices, and the mutterings of those behind him in the line bring him face to face with himself. The official, on the other hand, has nothing to worry about. Impassive, draped in condescending superiority, he has the client-that frail, flustered being who wants something or is afraid of something-admitted. If the official had cares of his own, he himself would degenerate into a client in some other office, on the other side of just such a desk. The standard desk is no more than a yard deep. But the two persons facing each other across it are as far apart as convict and jailer on opposite sides of the bars. There is no way around or across this desk; it stands between two faces, two enigmas, inert, but apportioning the roles as unmistakably as a whipping post or a guillotine.
Ill at ease, the client remains standing until offered a chair; nervously he fiddles with a cigarette, and eventually asks for permission to light it. His sweat glands operate at full capacity, his breath goes sour, the blood rises to his forehead. Finally, after beating about the bush for a while, he delivers himself of confessions that close friends would hesitate to make to each other. Since there are no counterconfessions to distract him, the floor is all his. Even a civil servant, silently smoking amid bleak official furniture, can serve as confessor. He leans forward attentively and asks two or three expert questions; that suffices to release the flood. The questioner must proceed as delicately as a surgeon probing with his scalpel or a mother resting a soothing hand on her child’s bellyache. In a calm, workaday voice he dwells on unlikely details, remarking from time to time: „Unfortunate… that wasn’t nice of him… yes, I see… that was bad…” At the same time he tries to avoid the pitfalls of unguarded commiseration, expressing mild disapproval of the client’s weakness, but also evincing professional skepticism. In the presence of routine cases he may show a certain boredom, while extreme cases arouse his scientific enthusiasm. The client vanishes behind his case, the official behind his function. Meanwhile, the case in three of four copies thunders over the typewriter, which tinkles at the end of each line and finally delivers itself of the formula: „The witness wishes to add nothing further to his statement and signs it herewith. Date as above.”
At the beginning of my career, I thought: It’s like swallowing fistfuls of mud; I can neither digest it nor vomit it up. In the last ten years I must have said, „Have a seat, please,” thirty thousand times. Apart from colleagues, witnesses, informers, prying newspapermen, and a few inoffensive mental cases, it was distress that drove most of them to my desk. In most instances their anguish was massive, tentacular, and incurable; it weighed on me in this room where people cry, „Believe me, it hurts,” „I can’t go on,” and „It’s killing me,” as easily as they would scream on a roller coaster. On the whole, my interrogations make me think of a surgeon who sews up his incision without removing the tumor.
Every institution makes for a specific state of mind. At the circus my client laughs, at the public baths he daydreams, on the streetcar he stares into space, at a boxing match he is aggressive, in the cemetery subdued, and so on. To this room he brings a few samples of his sufferings and of frustrations that he has handed on to his sons and daughters. Quite possibly the image I get – the barest tip of the fragile molehill of his life – is deceptive. Yesterday he was kicked, today he gets apologies and tomorrow he may even come in for a caress or two, but all I see is his past. Nevertheless, I trust the momentary image, though with some caution. I may not know the man himself, but I know his circumstances. A diagram of his blunders, superimposed on those of other people, brings out what is specific to him, showing that what is unpredictable in him is infinitesimal compared to what is predictable. His circumstances are, let us say, straitened. In my official capacity I am informed of his job, habits, and previous blunders; this allows me to estimate how much freedom of action he has. Of course, what I see isn’t the man himself, but only the envelope in which he moves about. Yet, reluctantly, I identify my client with all these odds and ends, and feel sorry for him because so many obstacles have impeded his development. It would be commendable if his relations with his environment were somewhat more complex, if the rules he chose to live by were a little less conventional. But his system is depressingly lacking in complexity, his income wretched, his physical surroundings dreary, his vision blurred, his burden heavy. His freedom of action is below average, his drives, which are without direction, conflict and sometimes collide head on. When this happens, the traffic jams up and official intervention is needed to start it moving again. Since my job is to protect children and safeguard the interests of the state, the most I can do is reconcile him with his circumstances and oppose his propensity for suffering. I do what the law and my fumbling judgment permit; then I look on, mesmerized, as the system crushes him.

Aston, Paul
Source of the quotation: The case worker, p. 28-33., Budapest, Noran, 1998

 

György Konrád
De bezoeker (Dutch)

7
Als ik aan mijn bureau zit en mijn hand tegen mijn voorhoofd druk, want daarachter begon dadelijk nadat ik de deur van de Dienst achter me had dichtgedaan van rechts en links een niet tot zwijgen te brengen mini-schrijfmachine te ratelen en het dag na dag verder inkrimpende terrein van mijn aandacht met uit hun verband gerukte, onaangename zinsbrokken te bombarderen; als een paar slokken drank als een lichtstroom in een stokoud en stoffig televisietoestel irisdiafragma’s openen in mijn zenuwvaten en mijn geheel verdoofde brein begint te knetteren en, bevrijd van het ondraaglijke gehamer, op mijn duistere netvlies het flikkeren van beelden inzet, aanvankelijk met een even grote verwachtingen wekkende toevloed als toen ik nog een kind was, verlopend in verspringende lineaire structuren, dan,
als niemand wat zegt, de telefoon niet met een krankzinnige hardnekkigheid rinkelt, de radiator niet borrelt, de luidspreker niemand oproept, als de deur van de lift niet elke minuut dreunend dichtslaat, op mijn vensterbank niet de eeuwig door buikloop geplaagde duiven scharrelen en geen krakend schoeisel tezamen met zijn treuzelende en talmende eigenaren langs mijn deurraampje sloft,
als ik uit mijn steeds meer van een rommelkamer wegkrijgende geheugen de opdringerige namen van vuistenballende defensieministers, de minder dan niets zeggende officiële woordvoerders, de in een glazen kooi voor de rechtbank soezende massamoordenaars, de in alle stilte uitgewisselde meesterspionnen, de kersverse, hun oude vrienden uit de weg ruimende volksleiders, de mensenetende koningen bij de gratie Gods, de standbeelden onthullende, het eerste brood van de nieuwe oogst aansnijdende, bruggen inwijdende, erewachten inspecterende, het voorhoofd van bloemenzwaaiende meisjes kussende, gelukstelegrammen versturende en lintjes uitdelende, op de golven van de kathodestralen in alle huiskamers glimlachend verschijnende eendagsberoemdheden heb gebannen,
als ik samen met mijn vrouw aan het begin van de vorige avond zwijgend de gebruikelijke wandeling langs de berghelling heb gemaakt, als ik de huur, de elektriciteits- en telefoonrekening heb voldaan en er geld voor melk, appels, koffie, tabak en wijn is overgebleven, als het me gelukt is de nacht slapend als een blok door te komen, als ik, door de explosie van de wekker naar de wastafel geslingerd, op tijd de door de doezelige gedachten bij het ontwaken geïnterpuncteerde ceremoniën heb verricht en met de geur van verse koffie nog in mijn neus een zitplaats bij het raampje van de bus heb weten te veroveren en mij tussen de naar rook, regen en keukens ruikende jassen van mijn medemensen heb genesteld,
dan zal, mijn god, ook deze dag niet anders zijn dan alle andere.

8
Het kabaal dat de cliënten in de wachtkamer maken wordt erger. Ze stoten tegen de rookstandaard, morrelen aan de regelknop van de verwarming, hoesten, schrapen hun keel, discussiëren over het verwachte resultaat van hun komst. Geen dag gaat er voorbij zonder dat ze komen; als ze ook ‘s zondags met hun klachten terecht zouden kunnen, zouden ze het niet laten. De gezichten wisselen, de klachten nauwelijks. Bij gebrek aan iets beters vinden de mensen een soort pervers genoegen in de gedachte dat een ambtenaar uit hun klachten een proces-verbaal fabriceert. Wat is het een vanzelfsprekende zaak om hier naar toe te komen en je uit te leveren. Zolang de tand des tijds het gebouw van de Sociale Dienst niet aantast zullen de cliënten blijven toestromen, de vaste ochtenduren van de ambtenaren vullen en hen deelgenoot maken van hun zorgen. Omdat ze zorgen hebben, zijn ze naakt. Als ze de spreekkamer binnenkomen hebben het wachten, de nood en hun schuldbewustzijn hun zelfverzekerdheid gesloopt. De kale grauwe wanden, de eenvormige donkere kantoormeubelen, de ambtenaren met hun vale gelaatskleur, het vaag uit de aangrenzende vertrekken binnendringende schrijfmachinegeratel, het gemurmel van degenen die voor de deur wachten confronteren de cliënt met zichzelf. De ambtenaar heeft in het onderhavige geval geen zorgen. Gelaten, terughoudend, gehuld in zijn begrijpende en genadeloze superioriteit laat hij de cliënt binnenkomen, dit van de zenuwkoorts trillende, beklagenswaardige wezen dat iets wil of voor iets bang is. Zou ook de ambtenaar door zorgen worden gekweld, dan zou hij in een handomdraai zelf in een gedweeë cliënt veranderen, ergens anders, bij een andere instantie. Het in standaardafmetingen vervaardigde schrijfbureau is niet breder dan een meter. Maar tussen de een die ervoor en de ander die erachter zit, bevindt zich precies zo’n grote afstand als tussen een arrestant en een bewaarder aan weerskanten van het kijkgaatje. Je kunt niet om dit bureau heenlopen, je kunt je er niet overheen buigen, het rijst torenhoog tussen deze twee mensen met hun onherkenbaar geworden gezichten op; het is neutraal, maar het verdeelt de rollen even scherp als een pijnbank of een valbijl.
De cliënt blijft besluiteloos staan totdat hem een stoel wordt aangeboden, lange tijd draait hij een sigaret tussen zijn vingers rond voordat hij vraagt of hij hem mag opsteken. Zijn zweetklieren zijn door een tomeloze produktiewoede aangegrepen, zijn adem ruikt plotseling bedorven, zijn gezicht kleurt zich rood, en na even over wat anders te hebben gepraat legt hij bekentenissen af die zelfs boezemvrienden elkaar zelden of nooit doen. Hij wordt door geen enkele tegenbekentenis onderbroken, het woord is aan hem. Biechten kun je ook temidden van armoedige kantoormeubelen, ten overstaan van een zwijgend rokende ambtenaar. Om de lawine aan het rollen te brengen is een tot luisteren bereide aandacht voldoende, misschien nog aangevuld met twee of drie geroutineerde vragen. Vragen moet je ofwel als een chirurg die een ontleedmes hanteert, ofwel als een moeder die haar hand op de zere buik van haar kind legt. Op kalme en alledaagse toon gaat de ambtenaar keer op keer de irreële details te lijf, van tijd tot tijd zegt hij: ’Wat naar… dat was beslist niet mooi van hem… ja ja, ik begrijp het… dat komt werkelijk niet te pas…’ Ondertussen probeert hij niet vast te raken in de valstrikken van een voorbarig medelijden, onbewust, met een milde afkeuring voor de zwakheid die zich voor hem onthult, met een ingekankerde scepsis, verveeld door het doorsnee-geval, entomologisch geïnteresseerd in de randverschijnselen, zeker van de regelmatige opeenvolging van ethisch sterke en zwakke figuren. De cliënt verdwijnt achter zijn zaak, ook de ambtenaar wordt door zijn arbeidsterrein opgeslokt. Intussen ratelt het geval in drie-, eventueel in viervoud in de schrijfmachine, rinkelt aan het eind van elke regel, net zolang tot het de beurt is van de geijkte slotformuleringen: ’Verder wenst hij niets naar voren te brengen, met zijn handtekening bekrachtigt hij het proces-verbaal. Datum als boven.’
Alsof ik vuistgrote brokken modder inslikte die ik verteren noch uitspuwen kon, zo kwam dit in het begin van mijn loopbaan op mij af. In de afgelopen tien jaar heb ik ongeveer dertigduizend keer gezegd: ’Gaat u zitten alstublieft.’ Mijn collega’s, de getuigen, de mensen die ergens aangifte van kwamen doen, nieuwsgierige journalisten en een paar goedaardige gekken niet meegerekend kwamen bijna alle bezoekers in een crisissituatie bij me. Hun moeilijkheden waren meestal overweldigend, straalden van hun hele lichaam af en waren onoplosbaar, zo voelde ik het tenminste in dit vertrek, en gingen even steevast gepaard met uitroepen als: ’Gelooft u me, het doet ontzettend pijn’, ’Ik houd het niet meer uit’, ’Ik ga kapot’, als het gierende geluid bij een bergkabelbaan hoort. En mijn manier van vragen doet veeleer denken aan een chirurgische ingreep waarbij de arts de zoëven geopende verse wonden weer dichtnaait zonder het gezwel aangeroerd te hebben.
Bij elke gelegenheid hoort een bepaalde gemoedsgesteldheid. In het circus lacht mijn cliënt, in het stoombad wordt hij rnelancholiek, in de tram vergeet hij zijn mond dicht te doen, bij bokswedstrijden komt hij in een agressieve, op begraafplaatsen in een pacifistische stemming. Naar deze kamer brengt hij enige monsters van het lijden mee dat hij ook aan zijn zoons en dochters heeft doorgegeven. Het is mogelijk dat de momentopname die ik van het hele mollengangenlabyrint van zijn op instorten staande jaren zie misleidend is. Gisteren heeft hij een schop gekregen, morgen vraagt men hem vergeving, overmorgen vleit men hem – en ik zie alleen maar het gisteren. Met enig voorbehoud verlaat ik me daar evenwel op. Al is het dan niet de man zelf, het zijn in ieder geval zijn omstandigheden die ik leer kennen. En de omtrekken van zijn misstappen – vergeleken met die van anderen – verraden mij wat uitsluitend voor zijn rekening komt, en daarbij vormt het onberekenbare deel slechts een bescheiden toegift op het berekenbare. Zijn omstandigheden zijn, zoals men dat pleegt te noemen, bekrompen. Als ambtenaar krijg ik inzage in zijn situatie, zijn gewoonten, zijn vroegere misstappen; al kom ik daarover niet alles aan de weet, toch is het wel zoveel dat ik zijn actieradius kan schatten. In werkelijkheid is dit alles echter niet hijzelf, maar slechts de cocon waarin hij rond kan spartelen. Spijtig identificeer ik mijn cliënt met al die omstandigheden, het gaat me aan het hart dat hij zich door al die dingen waarvan hij afhankelijk is maar zo weinig heeft kunnen waarmaken. Het zou al toe te juichen zijn als zijn relaties met zijn omgeving iets complexer zouden zijn, als hij zich aan wat variabeler leefgewoonten zou onderwerpen. Maar de graad van gecompliceerdheid van zijn systeem is ontmoedigend laag, zijn verdiensten karig, zijn woonomstandigheden gebrekkig, zijn inzicht vertroebeld, zijn lasten zwaar. Zijn bewegingsvrijheid is kleiner dan de gemiddelde, zijn emoties zijn ongeorganiseerd en geven aanleiding tot wrijvingen, soms zelfs tot botsingen. Dan vormt er zich een kring om hem heen, de autoriteiten verschijnen ten tonele om een vlotte doorstroming van het verkeer te verzekeren. Ik ben belast met de bescherming van zijn minderjarige kinderen en van de belangen van de staat, mijn plicht bestaat erin om tussen hem en zijn omstandigheden vrede te stichten en zijn bereidheid tot lijden officieel af te keuren. Ik doe datgene waartoe ik door de wet en mijn weifelend oordeel gemachtigd ben, en ik kijk verlamd toe hoe hij in een wrak wordt veranderd zodra de wet zich met hem gaat bemoeien.

Hans Hom
Publisher: Van Gennep, Amsterdam
Source of the quotation    p. 17-20.

►Source: BABELMATRIX

FLEURSDUMAL.NL MAGAZINE

More in: Konrad, György