Literaire Salon in’t Wevershuisje
Vertaalvrucht nummer 1
heilna du plooy
Lemoene I
Sy pluk lemoene in die tuin.
Hoeveel lemoene, vra die vrou,
kan ek in my hande hou?
Sy wil vir almal van die vrugte vat.
Hoeveel lemoene, wil sy vra,
kan mens in jou arms dra?
Buite die tuin waai ’n woedende wind.
Hoe ver gaan ek kom? dink die vrou,
en sy buig oor haar vrag soos oor ’n kind.
Een lemoen val, dan val daar meer.
Vir hoe lank, wonder die vrou,
kan mens so teen die wind beur?
Jare daarna kom die vrou
weer te staan voor ’n boom.
Sy dink oor haar lewe soos oor ’n droom.
Sy gee nie meer om oor hoeveel nie.
Waarheen, vra sy nou, waarheen?
Lemoene is padkos. Die vrou pluk net een.
Gedicht door Heilna du Plooy (1947)
Dichtbundels:
– Die donker is nooit leeg nie (1997)
– In die landskap ingelyf (2003)
willy martin
De sinaasappelboom
Zij plukt een sinaasappel van de boom.
Hoeveel van deze vruchten, vraagt de vrouw,
kan ik in mijn handen houden?
Zij plukt er een voor iedereen.
Hoeveel van deze vruchten, wil zij vragen,
kan iemand in zijn armen dragen?
Buiten de tuin waait woest de wind.
Hoe ver raak ik met deze vracht? denkt zij
en buigt zich over hem als naar een kind.
Er valt één vrucht, dan almaar meer.
Zij vraagt zich af: hoelang trotseert
een mens de tegenwind?
Jaren nadien staat de vrouw weer
voor een zelfde boom.
Haar leven lijk haar net een droom.
Zij geeft er niet meer om hoeveel.
Zij vraagt alleen: waarheen, waarheen?
Voor onderweg plukt zij slechts één.
Vertaling door Willy Martin (1941)
Dichtbundel: Voor de Gelegenheid (2011)
Het Afrikaanstalige gedicht plus de Nederlandse vertaling is gepubliceerd in het literaire blad ambrozijn, jaargang 31, nummer 2, 2013-2014.
photos carina van der walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
Literaire Salon in’t Wevershuisje 5
Emma Crebolder vertaalt Heilna du Plooy
Reis
Als het dan midwinter was
en ’s nachts het Hogeveld tot poeder
wordt geschroeid in koude en ijl rijp,
dan wilde Pa graag reizen
naar waar het warmer was.
Als wij in het donker nog vertrokken
werden wij in warme dekens toegestopt;
Buiten waren de gekende vormen onbekend
en vreemder nachtblauw bij het verder rijden.
Pa wijst waar de Drie Koningen staat,
Orion, en ook het Zuiderkruis.
Wij kijken steeds maar naar de lucht
verbaasd dat ook de maan kan ondergaan.
Als het lichter wordt,
de zon kogel kleurig rond verschijnt
dan moeten wij om ons heen kijken
en vertellen wat wij zien verdwijnen.
Pa geeft doorlopend les,
aardrijkskunde, plantkunde, dierkunde
en ook geschiedenis komt aan bod:
Kijk, hier begint het landschap te breken-
het binnenland is werkelijk een groot plateau.
Let op, wij rijden nu veel minder omhoog
dan omlaag. Kijk naar de heuvelige
glooiingen daar, de vogels, de soorten gras,
de bomen, hun schors en bladeren:
Als de ochtend gevorderd is, dan
zegt Pa: Voel, het is veel warmer hier.
En dan kijk ik, het Hogeveldse kind,
voorbij de koude en bekende
bleekheid in mijn hoofd
verrukt naar het nieuw gebied:
Langs de weg lange lanen van kersthulst
met grote slappe bloemen schelrood
tegen het groen, en her en der grote
massieve hopen kleur
waar bougainvillias hoog opklimmen
en dan omlaag regenen in roze en paars.
We hebben het land zo leren kennen
en door dat kennen ook lief gekregen.
Met die liefde liggen we nu overhoop:
We zijn met alles wat we zijn:
-dat voel ik in de politieke lucht hangen
een stigma, alleen verleden, vreemd, terloops.
Maar in mijn hoofd zijn de beelden gegrift
zoals in de genen waaruit ik stam:
Nooit hoor ik op een andere plek
zoals op deze, zelfs bij verstek.
Heilna du Plooy
(vertaald van het Zuid-Afrikaans in het Nederlands door Emma Crebolder)
Vertaalvrucht (nr 5): Emma Crebolder vertaalt Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 5, foto Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Crebolder, Emma, Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT
Emma Crebolder (R) & Heilna du Plooy (L)
Literaire Salon in ’t Wevershuisje 4
Heilna du Plooy vertaalt Emma Crebolder
Ons vruchtbaarst verleden
1.
Ons vruchtbaarst verleden lag
in geschriften en bij rivieren, op
keien of stenen aan Schelde of Waal.
De stroming sleepte ons mee.
We moesten de verhalen vinden.
Schorrevaar is achtergebleven. Ze
speelt met uitgeklapte vleugels voor
boek. Ze omvangt de meeuw en
gooit haar trots mijlenver op en wijst,
kijk daar: vriendin van schorrevaar.
2.
Alle lemuren en slingerapen
leren het grijpfijne in
oerbossen. Wij op het asfalt
worden getroffen door
breukzak en wervelzwakte.
Prijsdier Taal, je wordt zo vaak
misvat. Laat ons liever toch
gebaren. Een opgestoken hand
ontwapent hoe graag een mens ook
het brullen na zou willen apen.
Emma Crebolder
Ons vrugbaarste verlede
1.
Ons vrugbaarste verlede is op papier
en langs riviere vasgelê, op die keie
of klippe langs die Schelde of die Waal.
Die stroming het ons meegevoer.
Ons moes na die verhale soek.
Waterraaf het agtergebly. Sy flap
haar vlerke soos ’n boek wyd oop.
Sy omhels die meeu en gooi haar
trots hoog op in die lug en wys,
kyk daar: die vriendin van waterraaf.
2.
Die lemurs en die slingerape
leer almal fyngryp in
die oerbos. Ons hier
op die teer word getref deur
breuke en werwelverweer.
Skoudier Taal, jy word gereeld
verkeerd verstaan. Dan maar liewer
gebare gebruik. ‘n Uitgestrekte hand
ontwapen ook al sou ’n mens
graag ‘n gebrul wou na-aap.
Heilna du Plooy
Vertaling gedicht Emma Crebolder naar het Zuidafrikaans
Vertaalvrucht (nr 4): Emma Crebolder & Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 4, foto Carina van der Walt
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Crebolder, Emma, Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje
Emma Crebolder (R) & Heilna du Plooy (L)
Vertaalvrucht (nr 3): Emma Crebolder & Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 3
Ons vruchtbaarst verleden
Ons vruchtbaarst verleden lag
in geschriften en bij rivieren, op
keien of stenen aan Schelde of Waal.
De stroming sleepte ons mee.
We moesten de verhalen vinden.
Schorrevaar is achtergebleven. Ze
speelt met uitgeklapte vleugels voor
boek. Ze omvangt de meeuw en
gooit haar trots mijlenver op en wijst,
kijk daar: vriendin van schorrevaar.
Emma Crebolder
Ons vrugbaarste verlede
Ons vrugbaarste verlede is op papier
en langs riviere vasgelê, op die keie
of klippe langs die Schelde of die Waal.
Die stroming het ons meegevoer.
Ons moes na die verhale soek.
Waterraaf het agtergebly. Sy flap
haar vlerke soos ’n boek wyd oop.
Sy omhels die meeu en gooi haar
trots hoog op in die lug en wys,
kyk daar: die vriendin van waterraaf.
Heilna du Plooy
Vertaling naar het Zuidafrikaans
Vertaalvrucht (nr 3): Emma Crebolder & Heilna du Plooy
Literaire Salon in’t Wevershuisje 3, foto Carina van der Walt
Gedicht en vertaling eerder gepubliceerd in Literair Tijdschrift Ambrozijn, Brugge
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive C-D, Crebolder, Emma, Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, LITERARY MAGAZINES
Die ritueel
door Charl-Pierre Naudé
Snaaks hoe dinge met ’n doel gedoen word,
en dan lyk dit so na die skep van chaos
van hier by my tafeltjie waar ek sit en rook.
Daai twee wat vroeër verbygestap het,
die karre wat heen en weer oor die nat teer fluit –
beplanning sit daaragter, hoor.
Alles vergeetbaar, nietemin, van hier, behalwe
die triestige groen bakkie wat nou meer as een keer
aan die voet van die restaurantterras verbygevaar het.
Met sy laaste rit het iemand alleen agter
op die oop bak gestaan, hande seremonieel
op die kajuitreëling, en toegegooi onder ’n swart seil.
Ekstra stadig word daar bestuur, soos in ’n stoet;
toe merk ek dié “passasier”, só kierts, moet
ʼn rekwisiet wees, want g’n ledemaat van hom beweeg nie.
Só moes Julius Caesar op sy strydwa gery het
met die herdenkings van sy seges
jare ná sy dood, onder ’n lanferlap
op pad na die arena as ’n beeld vir die onthulling.
En weer het die ritueel verby gekom (triomfantelik?).
Seker iets by die huis vergeet, kon my nie skeel nie.
Ek fantaseer toe die figuur is ʼn terdoodveroordeelde;
en terwyl motreën uit die bewolktheid neersif
wonder ek wat die wyse van sy teregstelling gaan wees.
Ná my koffie het ek huis toe geloop
en die gedoente weer teëgekom, dié keer by sy eindpunt:
ʼn Lint oor die grasperk het huisraad verdeel.
Die vrou het by haar kind gestaan, en die man daar wat sy seil
styf span oor sy hoop goed op die bakkie, hý het gehuil.
Het Ritueel
door Charl-Pierre Naudé in een vertaling van Willy Martin
Vreemd hoe doelgericht de dingen lopen,
terwijl zij eerder op een chaos lijken
voor wie, als ik, aan een tafeltje zit te roken en kijkt.
Die twee die daarnet langs gekomen waren,
het sissen heen en weer van wielen over nat asfalt—
daar steekt een planning achter, hoor.
Toch wordt van hieruit alles licht vergeten, behalve
dat kleine groene bakkie dat voor de tigste keer
voorbij het restaurantterras is gepasseerd.
De laatste maal stond iemand heel alleen
in de open achterbak, de handen ceremonieel
bovenop de stuurcabinereling, de rest onder een zwart zeil.
Heel traag, als in een stoet, werd er gereden;
pas toen begreep ik dat hij, de ‘passagier’, kaarsrecht,
een rekwisiet moest wezen, geen ledemaat zag ik bewegen.
Zó moet in zijn strijdwagen Julius Caesar voorbijgereden zijn
bij de herdenking van zijn zeges
jaren nà zijn dood, onder een crêpe rouwgewaad
op weg naar de arena waar zijn standbeeld werd onthuld.
En weer trok (triomfantelijk?) het ritueel voorbij.
Zeker thuis wat vergeten, wat kon het mij ook schelen.
Later verbeeldde ik mij dat deze man ter dood veroordeeld was;
en terwijl uit de bewolkte hemel een fijne regen daalde
vroeg ik mij af hoe hij zou worden omgebracht.
Mijn koffie op, kwam ik, op weg naar huis,
dezelfde stoet weer tegen,
dit keer daar waar zijn eindpunt was:
Een lint over het gazon verdeelde het huisgerei.
De vrouw stond bij het kind, en hij, de man die ’t zeil
over zijn goed in ’t bakkie had gespannen, hij huilde.
(vertaald/bewerkt van het Zuid-Afrikaans in het Nederlands door Willy Martin)
In de serie Vertaalvrucht nr. 8
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Charl-Pierre Naudé, Naudé, Charl-Pierre, VERTAALVRUCHT, Willy Martin
K. Michel (photo j. v. Kempen)
K. Michel
Voorop
voorop
zwemt een piepklein visje
dat gevolgd wordt door
een iets minder klein visje
waarachter eentje
van dertien in een dozijn zwemt
met in zijn spoor
een wat lijviger type
dat op de hielen wordt gezeten door
een tamelijk fors exemplaar
waarvan de sierlijke vinnen overigens
aan zomerjurkjes doen denken
deze nu wordt geschaduwd door
een ronduit groot te noemen vis
die op zijn bek
lorgnetvormige sprieten draagt
als een oude kassier
met in zijn kielzog echt een kanjer
ruw geschat groter
dan een torpedo kleiner
dan een rondvaartboot
maar wel met een spuitgat op zijn kop
en als iedereen dan eindelijk
keurig op een rij zwemt
gestreept gevlekt gespikkeld grijs groenblauw oranje smaragd
begint als door een onzichtbaar teken
– misschien doet de voorste wel blub –
van voor naar achteren het grote happen
C.P. Naudé (photo C. v.d. Walt)
Charl-Pierre Naudé
Voorpunt
aan die voorpunt
swem ʼn piepklein vissie
gevolg deur
ʼn ietwat minder klein vissie
en nog ene agter hom
ʼn valetjie in ʼn honderd
ʼn raps lywiger soort
wat op sy hoede geplaas word
deur ʼn taamlik forse eksemplaar
waarvan die sierlike vinne trouens
aan somerrokkies herinner
en dié se spoor word nougeset gehou
deur pront gestel ʼn volronde vis
wat sy spriete soos die briltoutjies
van ʼn ou kassiere dra
met in sy kielsog sowaar ʼn knewel
by skatting groter
as ʼn torpedo kleiner
as ʼn rondvaartboot
maar darem met ʼn spuitgat op die kroon
en as almal oplaas
behoorlik in ʼn ry swem –
gestreep gevlek bespikkel grys
akwamarien oranje smarag –
begin asof ʼn teken gegee is
– miskien ʼn bloep deur die voorswemmer –
van voor na agter
die groot gebytery
Zuid-Afrikaanse vertaling van het gedicht ‘Voorop’ van K. Michel door Charl-Pierre Naudé
In de serie Vertaalvrucht nr. 7
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive M-N, Charl-Pierre Naudé, K. Michel, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Michel, K., Naudé, Charl-Pierre, VERTAALVRUCHT
Carina van der Walt
vertaalt JACE van de Ven
Carina van der Walt vertaalde het gedicht:
Heel in de verte komen de ganzen
van de dichter JACE van de Ven
van de Nederlandse in de Zuid-Afrikaanse taal.
In de serie Vertaalvrucht (nr. 6)
fleursdumal.nl magazine
More in: Archive U-V, Carina van der Walt, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Ven, Jace van de, VERTAALVRUCHT, Walt, Carina van der
Willy Martin gedicht & Heilna du Plooy vertaling
Literaire Salon in’t Wevershuisje
Vertaalvrucht 2
Willy Martin
EEN HERFST AAN ZEE
Zij twijfelt nog.
Zij aarzelt, even.
Zij is niet zeker
van wat komen zal:
dagen van mist allicht,
van strakke wind,
van eindeloze regen.
Later die dag
komt zij hem in de duinen tegen.
Geborgen in een warme kuil
geniet hij van wat late zon.
Als hij haar ziet en nader komt,
is zij niet langer meer onzeker.
Alsof zij altijd had geweten
dat eens, een herfst aan zee,
het haasten in zijn hoofd
voorgoed zou zijn verdwenen.
Willy Martin
gedicht uit: Voor de Gelegenheid (Academia Press, Gent, 2011, p.16)
Willy Martin
EEN HERFS BY DIE SEE
Sy twyfel nog.
Sy aarsel, ietwat.
Sy is nie seker
oor wat voorlê nie:
dae van mis miskien,
van gure wind,
van eindelose reën.
Later die dag
kom sy hom in die duine teë.
Geborge teen die warm sand
koester by hom in die aandson.
As hy haar sien en nader kom,
is sy nie meer onseker nie.
Dit was of sy nog altyd weet:
eendag, een herfs by die see,
gaan die gejaagheid in sy kop
hom vir altyd verlaat.
Vertaling naar het Zuid-Afrikaans door Heilna du Plooy
Gedicht en vertaling uit: Tijdschrift Ambrozijn, 31ste jaargang, nummer 3, 2013-2014, p. 26-27
fleursdumal.nl magazine
More in: Heilna du Plooy, Literaire Salon in 't Wevershuisje, Willy Martin
Literaire Salon in’t Wevershuisje
Literaire Salon in’t Wevershuisje het ontstaan op inisiatief van die Afrikaanse digteres, Carina van der Walt. Sy woon in Tilburg in die suide van Nederland en op die grens met België. Dit is ’n privaat inisiatief.
Literaire Salon in’t Wevershuisje vind tuis plaas by Vander Walt, gebeur op kort kennisgewing en op uitnodiging – hoogstens twee maal per jaar. Die salon is bedoel as ’n intieme ontmoetingsruimte vir digters uit Nederland, België en Suid-Afrika. By uitsondering sal ook kortverhaalskrywers en kinderboekskrywers uitgenooi word. Die intimiteit van die byeenkoms word versterk deurdat daar van die skrywers verwag word om mekaar se werk te vertaal of dat ander aanvullende kreatiewe reaksies rondom mekaar se werk voor die ontmoeting onderneem word. Dit moet dan tydens die byeenkoms ten toongestel word.
Die eerste Literaire Salon in’t Wevershuisje was op 30 Junie 2013 na aanleiding van die bloemlesing Nuwe Stemme 5 waarin Carina van der Walt opgeneem is, en Theater van de Verloren Tijd – ’n bloemlesing saamgestel deur Floris Brown waarin Willy Martin, Sjon Brands en Carina van der Walt opgeneem is. Heilna de Plooy se besoek aan Nederland was die vonkie vir hierdie eerste literêre salon. Alle literêre salonne in’t Wevershuisje in die toekoms sal uitgaan van ’n Suid-Afrikaanse skrywer se besoek aan Nederland of België uit een van bogenoemde genre’s.
Sewe digters het die eerste Literêre Salon in’t Wevershuisje bygewoon: Heilna de Plooy (Potchefstroom, SA), Willy Martin (Leuven, België), Emma Crebolder (Maastricht, Nederland), Kreek Daey Ouwens (Eindhoven, Nederland), Jace van de Ven (1ste stadsdigter van Tilburg, Nederland), Jef van Kempen (literêre webmeester en digter Tilburg, Nederland), Sjon Brands (kunstenaar en digter, Tilburg, Nederland).
carina van der walt
Crebolder was die allereerste stadsdigter van die Nederlandse taalgebied in 1993 vir Venlo. Sy skryf op die oomblik aan nommer drie van ’n drieluik digbundels oor oudword. Daey Ouwens het landwyd bekend geword toe sy genomineer is vir die VSB-poësieprys in 2009. Martin het sy eerste digbundel in 2011 gepubliseer, nadat hy as hoofredakteur byna twaalf jaar lank verantwoordelik was vir ANNA – die eerste Afrikaans/Nederlands – Nederlands/Afrikaanse woordeboek. Sjon Brands en Dorith van der Lee was al as teatergroep Theater van de Verloren Tijd gaste by Woordfees in Stellenbosch. Jef van Kempen se poësie webwerf geniet aantoonbare aansien in Europa.
Behalwe vir nuwe vriendskappe en literêre kontakte, het Jace van de Ven spesiaal ’n likeur gestook vir Carina van der Walt se deurbraak as Afrikaanse Nuwe Stemmer van Tilburg. Dit is tipies Brabantse hartlikheid, wat ekstra sjarme aan so ’n middag verleen het. Almal teenwoordig moes daarvan proe. Intussen is die eerste vrugte van die Literaire Salon in’t Wevershuisje reeds gepubliseer. Dit is Willy Martin se vertaling van Heilna de Plooy se gedig Lemoene 1 in die literêre tydskrif Ambrozijn uit Ieper.
fleursdumal.nl magazine
More in: Art & Literature News, Literaire Salon in 't Wevershuisje, VERTAALVRUCHT
Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature