In this category:

Or see the index

All categories

  1. AFRICAN AMERICAN LITERATURE
  2. AUDIO, CINEMA, RADIO & TV
  3. DANCE & PERFORMANCE
  4. DICTIONARY OF IDEAS
  5. EXHIBITION – art, art history, photos, paintings, drawings, sculpture, ready-mades, video, performing arts, collages, gallery, etc.
  6. FICTION & NON-FICTION – books, booklovers, lit. history, biography, essays, translations, short stories, columns, literature: celtic, beat, travesty, war, dada & de stijl, drugs, dead poets
  7. FLEURSDUMAL POETRY LIBRARY – classic, modern, experimental & visual & sound poetry, poetry in translation, city poets, poetry archive, pre-raphaelites, editor's choice, etc.
  8. LITERARY NEWS & EVENTS – art & literature news, in memoriam, festivals, city-poets, writers in Residence
  9. MONTAIGNE
  10. MUSEUM OF LOST CONCEPTS – invisible poetry, conceptual writing, spurensicherung
  11. MUSEUM OF NATURAL HISTORY – department of ravens & crows, birds of prey, riding a zebra, spring, summer, autumn, winter
  12. MUSEUM OF PUBLIC PROTEST
  13. MUSIC
  14. PRESS & PUBLISHING
  15. REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS
  16. STORY ARCHIVE – olv van de veestraat, reading room, tales for fellow citizens
  17. STREET POETRY
  18. THEATRE
  19. TOMBEAU DE LA JEUNESSE – early death: writers, poets & artists who died young
  20. ULTIMATE LIBRARY – danse macabre, ex libris, grimm & co, fairy tales, art of reading, tales of mystery & imagination, sherlock holmes theatre, erotic poetry, ideal women
  21. WAR & PEACE
  22. ·




  1. Subscribe to new material: RSS

Holocaust

· Etty Hillesum: Het verhaal van haar leven door Judith Koelemeijer · Death Tourism. Disaster Sites as Recreational Landscape Edited by Brigitte Sion · Design van het Derde Rijk in Design Museum Den Bosch · The Choice. Embrace the Possible by Edith Eva Eger · Expositie Charlotte Salomon in Joods Historisch Museum Amsterdam · Robert Desnos: Faire part · Hans Hermans: Westerbork Concentration Camp · Herinneringscentrum Kamp Westerbork: foto’s Harrie Janssens · Fusilladeplaats Gorp en Rovert: foto’s Ton van Kempen · Harrie Janssens photos: Nationaal Monument Kamp Vught (II) · Todeslager Sachsenhausen · Het dagboek van David Koker

»» there is more...

Etty Hillesum: Het verhaal van haar leven door Judith Koelemeijer

Op 9 maart 1941 begint de dan 27-jarige Etty Hillesum een dagboek. Terwijl de nazi’s haar als Joodse vrouw in Amsterdam steeds openlijker vervolgen, getuigt zij van een imponerende geestelijke vrijheid.

Haar aantekeningen over de liefde, erotiek, familierelaties, vriendschap, geloof, zinloze haat en lotsverbondenheid zijn hoogstpersoonlijk, zeldzaam eerlijk, en tegelijkertijd volstrekt universeel.

Sinds de eerste publicatie van haar dagboeken en brieven hebben de geschriften van Etty Hillesum (1914-1943) wereldwijd miljoenen lezers geïnspireerd. Maar wie was zij eigenlijk? Welke vrouw van vlees en bloed gaat schuil achter haar mooie woorden?

Judith Koelemeijer wist een schat aan nog onbekend materiaal te verzamelen. In deze biografie geeft zij een verrassend nieuw perspectief op Etty’s rusteloze jeugd, haar linkse studentenjaren, en haar uiteindelijke keuze om ‘het lot van haar volk te delen’ en niet onder te duiken. Etty Hillesum blijkt iemand met vele gezichten, getekend door een beladen familiegeschiedenis, waaraan zij zich tenslotte tóch weet te ontworstelen.

Etty Hillesum – Het verhaal van haar leven is de meeslepende geschiedenis van een jonge, gepassioneerde vrouw die ook onder de meest gruwelijke omstandigheden trouw bleef aan haar idealen en zichzelf.

Judith Koelemeijer (1967) is schrijver van literaire non-fictie. Zij brak in 2001 door met haar familiegeschiedenis Het zwijgen van Maria Zachea, waarvan meer dan 350.000 exemplaren werden verkocht. Ook haar volgende boeken, Anna Boom (2008) en het autobiografische Hemelvaart – Op zoek naar een verloren vriendin (2013) werden bestsellers. Haar werk werd onder meer bekroond met de NS Publieksprijs en het Gouden Ezelsoor/best verkochte literaire debuut.

Etty Hillesum Het verhaal van haar leven
Auteur: Judith Koelemeijer
ISBN: 9789463821742
512 pagina’s
Uitgever Balans
paperback
€34,95

• fleursdumal.nl magazine

More in: #Biography Archives, - Book News, - Bookstores, Archive G-H, Archive K-L, Etty Hillesum, Holocaust


Death Tourism. Disaster Sites as Recreational Landscape Edited by Brigitte Sion

Auschwitz. Hiroshima. Cambodia’s killing fields. The World Trade Center. The mass graves of Rwanda.

These places of violent death have become part of the recreational landscape of tourism, an industry that is otherwise dedicated to pleasure and escape. In dark places like concentration camps, prisons, battlegrounds, and the sites of natural disasters, how are memory and trauma mediated by thanotourism, or tourism of death?

In Death Tourism, Brigitte Sion brings together essays by some of the most trenchant voices in the field to look at the tensions created by the juxtaposition of human remains and food stands, political agendas and educational programs, economic development and architectural ambition.

How does a state redefine its national identity after catastrophic trauma?

And what is the role of this kind of tourism in defining their new identity?

A timely volume on an irresistible subject, this inquiry exposes the intersection of leisure with the inhumane, giving insight into how people respectfully share a public space that is both free and sacred, compelling and tragic.

Death Tourism.
Disaster Sites as Recreational Landscape
Edited by Brigitte Sion
Seagull Books
Publication Year: 2014
Format: Paperback
Pages: 356
illustrations
2014
ISBN: 9780857421074
$35

# new books
Death Tourism.
Disaster Sites as Recreational Landscape
by Brigitte Sion

• fleursdumal.nl magazine

More in: - Book News, - Bookstores, Archive S-T, Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, CRIME & PUNISHMENT, Galerie des Morts, Holocaust, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS, WAR & PEACE


Design van het Derde Rijk in Design Museum Den Bosch

This image has an empty alt attribute; its file name is design-3erijk.jpeg

Design Museum Den Bosch presenteert de eerste grote overzichtstentoonstelling van design van het Derde Rijk. De tentoonstelling Design van het Derde Rijk toont de enorme bijdrage van vormgeving aan de ontwikkeling van de kwaadaardige nazi-ideologie.

This image has an empty alt attribute; its file name is design-3erijk103.jpegMet de Volkswagen Kever, de Olympische Spelen in 1936, de swastika en de films van Leni Riefenstahl en andere belangrijke stukken uit Nederland en Duitsland. Design van het Derde Rijk: waarom in Design Museum Den Bosch?

Musea zijn gewend om de goede kant van cultuur te zien. Juist design wordt vaak gepresenteerd als een bijdrage aan een betere wereld.

De geschiedenis van vormgeving bestaat daarom uit steeds terugkerende onderwerpen die het moreel juiste vertegenwoordigen.

Maar design reflecteert de wereld, met al zijn goede én slechte kanten. In de tentoonstelling Design van het Derde Rijk is de vormgeving een instrument in de handen van het ultieme kwaad.

This image has an empty alt attribute; its file name is design-3erijk101.jpegDe nazi’s waren meesters in het inzetten van vormgeving om hun doel te bereiken; massa’s mensen wisten ze ermee aan hun kant te krijgen en te onderdrukken. Design Museum Den Bosch is een designmuseum nieuwe stijl met een kritische opstelling. Als je volmondig dit nooit weer wilt kunnen zeggen, moet je de moeite nemen te analyseren hoe de processen van beïnvloeding destijds werkten. Dat is wat deze tentoonstelling doet.

Het design van het Derde Rijk was in grondslag tegenstrijdig. De tentoonstelling Design van het Derde Rijk is daarom ingedeeld aan de  hand van verschillende tegenstellingen.

Zuiverheid stond centraal, wat betekende dat verschillende bevolkingsgroepen als Joden, homo’s en zigeuners dienden te worden vernietigd. Het nazisme bedacht en steunde op een eigen geschiedenis, maar was tegelijkertijd fanatiek gericht op de toekomst. Het was vervuld van romantiek, maar ook geobsedeerd door moderne technologie.

Naar buiten toe liet het nazisme een verleidelijk beeld zien van voorspoed en zorgeloos vertier, terwijl in 1933 al de eerste concentratiekampen werden opgezet. Samen laten deze paradoxen zien hoe het nazisme binnen twaalf jaar eerst tot een enorme ontwikkeling en vervolgens tot een daverende ineenstorting kwam. En op welke manier design in dat proces een doorslaggevende rol speelde.

De tegenstellingen die het nazisme kenmerken worden getoond aan de hand van een ruime selectie objecten uit Nederlandse en Duitse musea en verzamelingen. Zo zijn er architectuurelementen en meubels te zien uit het Haus der Deutschen Kunst en de Rijkskanselarij.

This image has an empty alt attribute; its file name is design-3erijk102.jpegDe ontwerpen tonen hoe de nazi’s teruggrepen op de classicistische vormgeving als machtsvertoon en symbool voor een nieuwe Duitse cultuur. De vele tijdschriften die opgenomen zijn in de tentoonstelling geven een beeld van het ver doorgevoerde doelgroepenbeleid van de nazi’s. Van moeders tot soldaten, van jonge meisjes tot internationale bezoekers, iedereen werd op een eigen manier aangesproken. Instructieboeken laten zien hoe precies ieder onderdeel van de beeldvorming rond de nazi’s werd ontworpen. Bij de massabijeenkomsten werd niets aan het toeval over gelaten.

De bruiklenen komen onder andere van het Deutsches Historisches Museum in Berlijn, het Münchner Stadtmuseum, het Haus der Kunst en het Institut für Zeitgeschichte in München, het Eyewitness Museum in Beek en het Nationaal Militair Museum in Soesterberg.

Bij de tentoonstelling is er een uitgebreid publieksprogramma, met activiteiten voor alle doelgroepen.

De tentoonstelling participeert in de herdenking 75 jaar vrijheid.

Design Museum Den Bosch presenteert
Design van het Derde Rijk
7 september 2019 t/m 19 januari 2020

Design Museum Den Bosch – De Mortel 4 – 5211 HV – ‘s-Hertogenbosch
# meer op website design museum: https://designmuseum.nl/

Design Museum Den Bosch:
Design van het Derde Rijk
• fleursdumal.nl magazine

More in: *War Poetry Archive, Art & Literature News, AUDIO, CINEMA, RADIO & TV, Design, Exhibition Archive, Holocaust, PRESS & PUBLISHING, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS


The Choice. Embrace the Possible by Edith Eva Eger

It’s 1944 and sixteen-year-old ballerina and gymnast Edith Eger is sent to Auschwitz.

Separated from her parents on arrival, she endures unimaginable experiences, including being made to dance for the infamous Josef Mengele. When the camp is finally liberated, she is pulled from a pile of bodies, barely alive.

The horrors of the Holocaust didn’t break Edith. In fact, they helped her learn to live again with a life-affirming strength and a truly remarkable resilience. The Choice is her unforgettable story.

“Edith’s strength and courage are remarkable…her life and work are an incredible example of forgiveness, resilience, and generosity.”— Sheryl Sandberg

Edith Eva Eger
An eminent psychologist and one of the few remaining Holocaust survivors old enough to remember life in the camps, Dr. Edith Eger has worked with veterans, military personnel, and victims of physical and mental trauma. She lives in La Jolla. The Choice is her first book.

“One of those rare and eternal stories that you don’t want to end and that leave you forever changed.” — Desmond Tutu, Nobel Peace Prize Laureate

The Choice.
Embrace the Possible
by Edith Eva Eger
Winner of the 2017 National Jewish Book Award and 2018 Christopher Award
Publisher: Scribner Book Company
Language: English
Hardcover: 304 pages
(September 5, 2017)
Paperback: 320 pages
(September 2018)

# new novel
Dr. Edith Eva Eger
fleursdumal.nl magazine

More in: - Book News, - Book Stories, Archive E-F, Art & Literature News, Holocaust


Expositie Charlotte Salomon in Joods Historisch Museum Amsterdam

Het Joods Historisch Museum markeert het honderdste geboortejaar van kunstenares Charlotte Salomon (1917-1943) met een bijzondere tentoonstelling gewijd aan haar artistieke nalatenschap: het kunstwerk Leven? of Theater?

 

Charlotte Salomon was 22 jaar toen ze in december 1938 vanuit Berlijn als vluchteling bij haar grootouders in Zuid-Frankrijk aankwam. Toen bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog haar grootmoeder zelfmoord pleegde, begon Charlotte aan een ‘totaal waanzinnig project’ om mentaal te overleven. In vele honderden gouaches herschiep ze haar leven als een geschilderd theaterstuk. Charlotte Salomon werd in 1943 in Auschwitz vermoord.

Na de Tweede Wereldoorlog vonden haar vader en zijn vrouw Leven? of Theater? in Zuid-Frankrijk. Zij schonken het in 1971 aan het Joods Historisch Museum. De afgelopen decennia reisden delen van het werk langs musea wereldwijd. Salomons levenswerk heeft altijd intense reacties opgeroepen bij het publiek en inspireerde kunstenaars, filmers, schrijvers en choreografen tot eigen creaties. Het Joods Historisch Museum toont nu voor het eerst het werk in zijn totaal – ruim 800 gouaches.

 

Charlotte Salomon;
Leven? of theater?
Nog t/m 25 maart 2018

Joods Historisch Museum en JHM Kindermuseum
Nieuwe Amstelstraat 1
1011 PL Amsterdam

# meer info op website joods historisch museum

fleursdumal.nl magazine

More in: - Book Stories, Art & Literature News, Charlotte Salomon, FDM Art Gallery, Galerie des Morts, Holocaust, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS


Robert Desnos: Faire part

 

Faire part

Sur le pont du navire la couturière fait le point
couturière taille-moi un grand paon de mercure
je fais ce soir ma dernière communion
La dernière hirondelle fait l’automne
D’entre les becs de gaz blêmes
Se lève une figure sans signification.
Statues de verre flacon simulacre de l’amour
Vient la fameuse dame
Facteur de soustraction
avec une lettre pour moi
Mon cher Desnos Mon cher Desnos
Je vous donne rendez-vous
dans quelques jours
On vous préviendra
Vous mettrez votre habit d’outre monde
Et tout le monde sera bien content.

Robert Desnos
(1900 – 1945)
Faire part

fleursdumal.nl magazine

More in: Archive C-D, Archive C-D, Desnos, Robert, Holocaust, REPRESSION OF WRITERS, JOURNALISTS & ARTISTS, SURREALISM


Hans Hermans: Westerbork Concentration Camp

Hans Hermans photos:

Westerbork Concentration Camp

May 4, 2010

fleursdumal.nl magazine

More in: Hans Hermans Photos, Holocaust, WAR & PEACE


Herinneringscentrum Kamp Westerbork: foto’s Harrie Janssens

Herinneringscentrum Kamp Westerbork 

Midden in Drenthe ligt een plek met een geschiedenis. Hier worden de levens van honderdduizend Nederlandse joden in herinnering gehouden. Op het terrein van kamp Westerbork met reconstructies en monumenten, en in het museum. Op deze site vindt u uitgebreide informatie over de geschiedenis van kamp Westerbork, het kampterrein en de monumenten en het museum, het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

In het museum van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork wordt over het leven van slachtoffers en overlevenden van het kamp verteld. Persoonlijke verhalen in tentoonstellingen en films maken het verhaal van kamp Westerbork ook voor kinderen toegankelijk. Filmbeelden uit 1944, een gedeeltelijk ingerichte barak, een uit de trein geworpen laatste afscheidsgroet, een grote maquette van het kamp, tekeningen van spelende kinderen geven een beeld en een gevoel van dit sprekende verleden.

De meer dan honderdduizend namen van de slachtoffers worden in het museum continue geprojecteerd. Naast tentoonstellingen worden er vele activiteiten in het museum georganiseerd.

Photos Harrie Janssens

kempis poetry magazine

More in: Harrie Janssens Photos, Holocaust, WAR & PEACE


Fusilladeplaats Gorp en Rovert: foto’s Ton van Kempen

Fusilladeplaats en Oorlogsgraven

“Gorp en Rovert” (Hilvarenbeek NL)

15 augustus 1942, bericht uit een landelijke krant:

“Aangezien ondanks de uiterst dringende uitnoodiging van den Wehrmachtsbefehlhaber General der Flieger Christiansen de daders van den springstofaanslag in Rotterdam te laf zijn geweest om zich aan te melden, zijn de volgende gijzelaars aangepakt en hedenmorgen doodgeschoten:
– Mr. Robert Baelde, maatschappelijk werker, *22 juli 1907, woonplaats Rotterdam
– Willem Ruijs, directeur Rotterdamsche Lloyd, *25 augustus 1894, woonde in Rotterdam
– Otto Ernst Gelder, Graaf van Limburg Stirum, substituut officier van Justitie, geboren 13 april 1893, woonplaats Velp
– Christoffel Bennekers, hoofdinspecteur van politie, *28 mei 1894, woonplaats Rotterdam
– Alexander, Baron Schimmelpenninck van der Oije, landeigenaar, *21 december 1913, woonplaats Schuddebeurs “

In de vroege ochtend van 15 augustus 1942 werden door de Duitsers 5 personen in de bossen van “Gorp en Rovert” te Goirle (tegenwoordig gemeente Hilvarenbeek) gefusilleerd. Als eerder in gijzeling genomen Nederlanders werden zij gefusilleerd op bevel van Generaal der Flieger Christiansen als represaille voor de sabotage op 7 augustus 1942 aan een spoorlijn in Rotterdam.

De fusilladeplaats is te vinden in het uitgestrekte bosgebied “Gorp en Rovert” in de driehoek Hilvarenbeek / Goirle / Poppel (België).
Toegang aan de oostzijde van de N 283 Goirle-Poppel, ongeveer 1 km vóór de grens met België. Boven bij de witte slagboom hangt een oranje bord met “←15 AUG. 1942”, verder is de route alleen te voet of per fiets begaanbaar. Na ± 2 km op een kruising rechtsaf, na ± 300 meter nogmaals rechtsaf waarna 100 meter verder de omheinde executieplaats, met aan de zijkant 2 graven, is bereikt. De overige 3 personen zijn door hun familie elders herbegraven.

(Bron: http://www.oorlogsmusea.nl)

Photos: Ton van Kempen

kempis poetry magazine

More in: Galerie des Morts, Holocaust, Ton van Kempen Photos, WAR & PEACE


Harrie Janssens photos: Nationaal Monument Kamp Vught (II)

Harrie Janssens photos:

Nationaal Monument Kamp Vught II

 

Nationaal Monument Kamp Vught

 

In 1986 is de stichting Nationaal Monument Kamp Vught opgericht. Dankzij de inspanningen van de stichting kon op een klein gedeelte van het voormalige kampterrein een Nationaal Monument worden gerealiseerd. Nationaal Monument Kamp Vught is op 18 april 1990 opengesteld voor het publiek door H.M. Koningin Beatrix. NM Kamp Vught is in 2002 grondig vernieuwd en gerenoveerd. Er is een nieuw herinneringscentrum gebouwd en het kampterrein is zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht.

Het vernieuwde kamp Vught is op 25 oktober 2002 officieel geopend door prins Bernhard, samen met de twaalfjarige Jade Kagie uit Vught. Zo werd gesymboliseerd dat het nationaal monument ook steeds vaker wordt bezocht door jongeren. Op deze historisch beladen plek houdt het NM Kamp Vught de herinnering levend aan de geschiedenis van het kamp en de slachtoffers. In woord en beeld worden ook actuele vormen van vooroordelen, discriminatie en racisme getoond. Zo wordt tastbaar hoe persoonlijke keuzes van individuele mensen ook nu nog kunnen leiden tot onderdrukking of uitsluiting van anderen in de samenleving.

Kamp Vught was tijdens de Tweede Wereldoorlog het enige SS-concentratiekamp buiten Duitsland en het door Duitsland geannexeerde gebied. De SS had behoefte aan ruimte omdat de doorgangskampen in Amersfoort en Westerbork de toenemende stroom gevangenen niet meer konden verwerken. In tegenstelling tot andere ‘buitenlandse’ kampen werd kamp Vught opgezet naar het model van andere kampen in nazi-Duitsland. Het kamp viel ook rechtstreeks onder commando van het SS-hoofdkantoor in Berlijn.

In 1942 werd begonnen met de bouw van Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals Kamp Vught officieel heette. Toen de eerste uitgehongerde en afgebeulde gevangenen in januari 1943 uit Amersfoort aankwamen, was het kamp nog niet af. Dat mochten de gevangenen zelf afbouwen. De miserabele omstandigheden kostten in de eerste maanden al enige honderden mensen het leven.

In totaal werden ruim 31.000 mensen tussen januari 1943 en september 1944 korte of langere tijd opgesloten in het kamp. Naast 12.000 joden zaten in Vught onder meer politieke gevangenen, verzetsstrijders, Sinti en Roma (‘zigeuners’), Jehovah’s Getuigen, zwervers, zwarthandelaren, criminelen en gijzelaars. Van hen vonden zeker 749 kinderen, vrouwen en mannen in het kamp de dood door honger, ziekte en mishandeling. Van hen werden 329 gevangenen geëxecuteerd op de fusilladeplaats even buiten het kamp.

Elke gevangene kreeg een gekleurde driehoek op zijn of haar gevangenenpak. Joodse gevangenen kregen een gele driehoek, politieke gevangenen en verzetsstrijders een rode, misdadigers een groene, en de ‘criminelen’ (illegale slachters en zwarthandelaren) een zwarte driehoek. In andere landen: homoseksuelen een roze, Sinti en Roma een bruine driehoek.

  Meer informatie op Website Nationaal monument Kamp Vught

k e m p i s   p o e t r y    m a g a z i n e

More in: Harrie Janssens Photos, Holocaust, WAR & PEACE


Todeslager Sachsenhausen

TODESLAGER  SACHSENHAUSEN

Sachsenhausen Concentration Camp

Sachsenhausen was a German concentration camp. From 1936 to 1945 Camp Sachsenhausen was run by the National Socialist regime as a camp for mainly political prisoners. It was named after the Sachsenhausen quarter, part of the town of Oranienburg, north of Berlin .

About 200,000 people were held prison in Sachsenhausen between 1936 and 1945; 100,000 of them died. Many were executed or died as the result of medical experimentation. Over 100 Dutch resistance fighters were executed at Sachsenhausen.

Between 1945 and 1950 Camp Sachsenhausen was run by the Stalinist Soviet forces in occupied Germany. From the 60.000 prisoners 12.000 have died.

Konzentrationslager Sachsenhausen
Nachrichten aus Berlin
fleursdumal.nl magazine & Korrespondent Anton K.

to be continued

More in: Galerie Deutschland, Holocaust, Nachrichten aus Berlin, WAR & PEACE


Het dagboek van David Koker

DE JODEN RAAKTEN OP

Het dagboek van David Koker

Door Jef van Kempen

“Hij was iets kleiner dan ik, net als ik in 1921 geboren, en vrij mager. Zijn gezicht leek een beetje op dat van Kafka,” herinnerde Karel van het Reve zich zijn beste vriend David Koker. “Een paar keer per jaar droom ik van hem.” Twee Amsterdamse studenten die bezeten waren van de literatuur. David vertaalde Hebreeuwse poëzie en psalmen en schreef zelf ook wel gedichten.

Dat hij Jood was, werd hem noodlottig. In februari 1943 werd hij opgepakt en opgesloten in concentratiekamp Vught. Daar hield hij een jaar lang een dagboek bij.

Zo schrijf ik voor mijn scheemrend raam gezeten
’t Vers dat mijn nutteloze dag besluit. (…)
Mijn zin is dun en droef als het geluid
van vlagen rukwind en van klaterregen
en mijn gedicht? God weet wat het beduidt-
De diepste dingen worden toch verzwegen.

Uit het dagboek spreekt wanhoop, maar ook ironie. “Wij zijn maar gehuisvest in onze stallen, waar het smerig is, lawaaierig en onvriendelijk, en waar men ’s avonds van louter doelloosheid maar op zijn bed kruipt. Daar maken we dan maar een beetje pret (…) of zingen een lied:

Er was eens een Jehoede,
die woonde in een kamp
die had er aggennebbisj zo een sof, zo een sof.
Hij woonde in een Saustall, driehoog in zijn blok
en de wacht die schoot hem door z’n kop. (…)
De kalkput werd al voller,
de Joden raakten op.

De melodie was die van het lied: “Ouwe taaie”.
In juni 1944 werd David op transport gesteld naar Auschwitz, zich bewust van het naderende einde.

Een somber lot is ons beschoren:
verveling tot het bittere eind,
wanneer de laatste man als gore
rookwolk door de pijp verdwijnt.

Kort voor de bevrijding, begin 1945, werd hij overgebracht naar Dachau. Bij aankomst bleek dat de meeste gevangenen onderweg waren doodgevroren. Ook David Koker. De lijken moesten met een bijl uit de goederenwagons worden losgehakt.

Vergeef mij
Vergeef mij heel dit troosteloze lied
Vergeef mij duizend ongenietbaarheden
Vergeef mij alles en vergeet mij niet.

(Brabants Dagblad, 25 januari 2005)

 

More in: Holocaust, Jef van Kempen, WAR & PEACE


Older Entries »

Thank you for reading Fleurs du Mal - magazine for art & literature